BİR SPİRİTUALİSTİN DÜNYASI

MUSTAFA NECÂTİ UGURAL BEY , Horasan'dan Anadolu'ya gelip Dârende'ye yerleşen Ahmet Han'ın onuncu batında torunu olup, 1864 yılında İzmir'de Dünyâ'ya gelmiştir. Babası, Dârendeli Halit Bey; annesi Elbistanlı Mustafa Necâti Efendi'nin kızı Nâciye Hanımdır. Dedesi Mustafa Efendi, torunu Dünyâ'ya gelmeden iki-üç ay evvel vefat etmiş ve torununa onun adı verilmiştir.

Çocukluğu İzmir'de geçen Mustafa Necâti, ilk ve orta öğrenimini İzmir'de tamamlamıştır. İzmir İdâdisi'ni bitirdikten sonra, Yükseköğrenim için İstanbul'a gitmiş ve İstanbul Hukuk Okulu'nu bitirdikten sonra, 1914 yılında tekrar İzmir'e dönerek avukatlık ve İzmir Kız Öğretmen Okulu'nda öğretmenlik yapmaya başlamıştır. Daha sonra, yakın arkadaşı Hüseyin Vâsıf (Çınar) Bey'le birlikte 1915 yılında, "Özel Şark Mektebi İdâdisi"ni kurmuşlardır, 1918 yılına kadar Mustafa Necati bu okulun müdürlüğü ve edebiyat öğretmenliği, Hüseyin Vâsıf da müdür yardımcılığı ve tarih öğretmenliği görevlerini yürütmüşlerdir.Bu arada bir süre de "Aydın-Kasaba Demiryolları'nda Hukuk Müşâvirliği" görevini yürütmüştür.

I. Cihan Savaşı sonrasında bir yanda İtilâf Devletleri'nin işlerine son verdiği Aydın-Kasaba demiryolu işçilerinin haklarını savunmuş, "İzmir Demiryolları İslâm Memurîni Teâvün Cemiyeti"nin kurulmasına öncülük etmiş; diğer yanda da savaştan dönen ve işsiz kalan yedek subayların sosyal ve ekonomik sıkıntılarını giderebilmek için çâreler aramıştır. Mustafa Necâti, işinden gücünden veya okulundan koparılarak savaşa götürülen bu gençlerimizin, savaş sonrasında yaşadıkları sıkıntılara köklü bir çâre bulmak için "ihtiyat Zâbitânı Himaye Yurdu" adıyla bir derneğin kurulmasını teklif etmiş ve kısa bir süre sonra da İzmir'de "İhtiyat Zâbitânı Teâvün Cemiyeti" kurulmuştur. Bu derneğin üyesi olan yedek subaylar, işgâlden bir gün önce Maşatlık'ta yapılan toplantıda olduğu gibi daha sonraki dönemde, Batı Anadolu Kuvâ-yi Millîyesi içinde de çok önemli rol oynamışlardır.

İzmir Türk Ocağı'nın faal bir üyesi olan ve daha önce spor kolu çalışmalarını idâre etmiş olmasından dolayı gençlerle içiçe yaşayan Mustafa Necâti, yaklaşmakta olan işgâl tehlikesine karşı tedbir almak için gayret göstermiş; gençler, yedek subaylar ve işten çıkarılmış olan demiryolu işçileri ile olan yakın ilişkilerini devam ettirerek bir direnişin imkânlarını araştırmaktan geri kalmamıştır. Mustafa Necâti ve yakın arkadaşı Hüseyin Vâsıf Bey bu konuda en çok çalışanların başında gelir. Nitekim Türk Ocağı'nda işgâlden 15-20 gün önce yaptığı bir konuşmada :

- "Tehlike yaklaştı. Rumlar harıl harıl silâhlanıyor ve bir şeyler bekliyorlar.
Biz ise kalemle, muhtıra ve nutuklarla nümâyiş ve alâyişle (gösterişle) iş görmeye çalışıyoruz.
Bu doğru değildir. Her ihtimâle karşı bütün Türklüğün silâha sarılması icâbeder.
Ona göre teşkilât yapmalıyız,"

diyordu. Bu teklif orada bulunan pek çok kişiyi telâşlandırdı. Yapılan tartışmalardan, teklifinin oy birliği ile kabul edilmeyeceğini anlayan Mustafa Necâti, Türk Ocağı Yönetim Kurulu üyeliğinden çekildi. Dolayısıyla da bundan sonraki dönemde Türk Ocağı'nda yapılan çalışmaların içinde yer almadı. Buna rağmen bazı kaynaklarda, "izmir'in işgâlinden bir gün önce 'Redd-i İlhak Cemiyeti' imzasıyla yayınlanan ünlü bildiri Mustafa Necâti ve üç arkadaşı tarafından kaleme alınmış" ve "kendisi gibi ateşli arkadaşlarıyla birlikte 'Redd-i İlhak' mitingini tertipleyerek, İzmir gençliğini galeyana getirmiştir" şeklinde yer alan bilgiler, doğru değildir. Çünkü, en yakın arkadaşı olan Hüseyin Vâsıf Bey, işgâlden bir gün önce, savaş dolayısıyla yarıda kalan hukuk tahsilini tamamlamak İstanbul'a gitmiş olduğundan, işgâl günü İzmir'de değildir. Mustafa Necâti de, bildiriyi kaleme almak için bir araya gelen grubun içinde yer almadığı gibi, o gece Maşatlık'ta yapılan toplantıya da katılmamış ve arkadaşı Haydar Rüştü ile birlikte karşı tepelerden, Maşatlık'ta yapılan mitingi seyretmekle yetinmiştir.

İşgâl fâciâsını gören Mustafa Necâti, Haydar Rüştü ile saklandıkları evlerinin etrafının Yunan askerleri tarafından kuşatılmış olması sebebiyle, ancak beş gün sonra İzmir'den kaçabilmiş ve İstanbul'a giderek, beşik kertmesi nişanlısı olan Hâlide Nusret (Zorlutuna) Hanım'ın evine yerleşmiştir. Burada kaldığı dönemde, ağabeyi Hüsnü (Uğural) ile Mehmet Esat ve Hüseyin Vâsıf kardeşler de bu eve gelmişlerdir.

İstanbul'da kalan Mustafa Necâti, Dâhiliye Nezâreti'nde görev almış, Balıkesir'e de ancak, İstanbul Hükûmeti'nin, Mutasarrıf Hilmi Bey'in yerine Karası Mutasarrıflığı'na tâyin ettiği Fatin Bey'in yardımcısı olarak gelmiştir.

Bu dönemde İstanbul Hükûmeti İngiliz baskısıyla Anadolu'yu "bir isyan mıntıkası ve bir âsî ve eşkiyâ yatağı olarak", Anadolu'da devam etmekte olan Millî Mücâdele hareketini de, "Hükûmet'in durumunu tehlikeye düşüren, Devlet'in şeklini değiştirmeye çalışan bir isyan" hareketi olarak nitelendiriyordu. İngilizler'in en büyük korkusu, Doğu Anadolu'da Mustafa Kemâl Paşa'nın başında bulunduğu hareket ile Batı Anadolu'da Balıkesir'de teşkilâtlanmış olan Kuvâ-yı Miliîye'nin birleşmesidir. Bunu önlemek için hemen her yolu denemişlerdir.

İstanbul Hükûmeti; I. Balıkesir Kongresi'nin Eylül ayı başında toplanmasını kararlaştırdığı ve Alaşehir Kongresi'nde (16-25 Ağustos 1919) alınan kararları görüşmek üzere toplanması plânlanan, II. Balıkesir Kongresi'nin (16-22 Eylül 1919) toplanmasına engel olamayınca, Kongre'yi kendi fikirleri yönünde etkilemek için çalışmalarını yoğunlaştırdı. Çünkü II. Balıkesir Kongresi'nin gündemindeki konulardan biri ve en önemlisi, "Sivas Kongresi'ne katılma" konusu idi.

Mustafa Necâti, Balıkesir'de, Heyet-i Merkezîye'de, Hüseyin Vâsıf Bey ve Fırka Kumandanı Köprülülü Kâzım (Özalp) Bey'le birlikte çalışmaya başlamıştır. Balıkesirli olmadığı halde Balıkesir'deki hareketin içinde yer alan bu kişilere o dönemde, "Balıkesir Yârânı" denilmiştir. Mustafa Necâti de böylece, "Balıkesir Yârânı"ndan olmuştur.

Balıkesir'de, oldukça yoğun bir çalışma temposu içinde geçen bu dönem, onun, 29 Nisan 1920 Perşembe günü Saruhan (Manisa) Mebusu olarak BMM'ne katılmak üzere Balıkesir'den ayrılmasına kadar devam etmiş ve Balıkesir'de kaldığı bu yedi ayı aşkın süre içinde Millî Mücâdele Hareketi'ne ve Balıkesir'e çok büyük hizmetlerde bulunmuştur.

Mustafa Necâti, Balıkesir'de bir yandan söz ve yazıları ile Millî Mücâdele Hareketi'ni anlatmaya çalışmış, diğer yandan da elinde silâhı, eniştesi Yüzbaşı Hâlit (Bayrak) Bey ve hemşehrisi Bulgurcu Mehmet Efe'nin yanında çeşitli cephelerde savaşlara katılmıştır. Anzavur İsyânı sırasında kurulan "Balıkesir Tâkip Müfrezesi'nde müfreze kumandanı olarak görev almıştır.

Mustafa Necâti'nin Balıkesir Hareket-i Millîyesi içindeki en büyük hizmeti, Millî Mücâdele basınında seçkin bir yere sâhip olan "Hareket-i Milliye'nin mürevvici (yayın organı)" olan "İzmir'e Doğru" gazetesini çıkarmasıdır.

Heyet-i Merkezîye, Hareket-i Millîye'nin resmî yayın organı olarak Balıkesir'de bir gazete çıkarmaya karar verince Hareket-i Millîye'nin İstihbarat Bürosu Şefi olan Mehmet Esat (Çınar) Bey'e 100 lira sermaye vermiş, Mehmet Esat, Hüseyin Vâsıf ve Mustafa Necâti birleşerek "İzmir'e Doğru" gazetesini çıkarmaya başlamışlardır. Gazetenin sâhibi Hüseyin Vâsıf (Çınar), Yazı İşleri Müdürü Mehmet Esat (Çınar), Başmuharriri (Başyazarı) da Mustafa Necâti Beyler'dir. Mustafa Necâti, Balıkesir'den ayrıldıktan sonra da gazeteye yazı göndermeye devam etmiştir. Son gönderdiği yazı 13 Haziran 1920 tarih ve 70 numaralı gazetede yayınlanan, "Sulh Muahedesi ve Azm-i Millî" başlıklı başmakalesidir. Gazete, 16 Kasım 1919 - 27 Haziran 1919 tarihleri arasında 74 sayı çıkmıştır.

Mustafa Necâti'nin Balıkesir'deki çalışmaları, sâdece Millî Mücâdele hareketi içinde aldığı görevlerle sınırlı kalmamış, geleceğe dönük pek çok çalışmanın da içinde bulunmuştur. Bu çalışmalardan biri, Balıkesir "İdman Yurdu"nun kuruluşudur. 19 Aralık 1919 tarihinde Millî Karargâh'ta yapılan toplantıda kuruluşu gerçekleştirilen İdman Yurdu; gençlerin beden sağlıklarının gerçekleştirilmesi, atış tâlimleri yaptırılması ve hastalıklardan korunma yollarının öğretilmesi gibi çalışmaları yürütecek bir spor kulübüdür. İdman Yurdu Kongresi'nde Mustafa Necâti'nin yanında Hüseyin Vâsıf (Çınar) ve Eski Edremit Kaymakamı Köprülülü Hamdi Bey de görev almışlardır.

Mustafa Necâti, Balıkesir'de, Mehmet Esat Bey'le birlikte, 1920 yılı Ocak ayı başında, Hükümet Caddesi üzerinde bir avukatlık bürosu açmasına rağmen, işlerinin yoğunluğu dolayısıyla herhangi bir dâvâ alıp tâkip etmemiştir. Bu târihlerde Balıkesir'de 11 avukat faaliyet göstermekle birlikte, avukatların meslek kuruluşu olan "Baro" kurulmamıştı. Balıkesir Barosu, 28 Ocak 1920 târihinde Süleyman Sâdi Beyin başkanlığında kuruldu. Bu kuruluşta Mustafa Necâti İkinci Başkan, Mehmet Esat Bey de Yönetim Kurulu üyesi olarak görev almıştır.

İstanbul'un işgâli ve Meclis-i Meb'usan'ın İngilizler tarafından basılması, BMM'nin açılmasına giden yolu açınca, işgâl altında bulunan bölgeler hâriç, ülkenin her tarafında seçimlerin yapılmasına başlanmıştı. Karasi Sancağı ve Balıkesir Kuvâ-yı Millîyesi'nin denetimi altında bulunan Saruhan (Manisa) Sancağı'nda da seçimler yapılmaya başlandı. Saruhan Sancağı için mebus adayı olarak Akhisar Cephe Komutanı Mahmut Celâlettin Bey ile Mustafa Necâti ve Hüseyin Vâsıf (Çınar) Beyler düşünülmüş, fakat Hüseyin Vâsıf Bey'in yaşı tutmayınca, sâdece Mahmut Celâlettin Bey ile Mustafa Necâti Bey Saruhan Mebusu seçilmişlerdir.

Mustafa Necâti, TBMM'nin en faal üyelerinden biri olmuştur. Konulara olan hâkimiyeti, hitâbet gücü ve iknâ kaabiliyeti ile Meclis'in en iyi hatiplerinden biri hâline gelmiştir. I. Meclis'in görev süresi olan 1920-1923 yılları arasındaki üç yıl içinde, bu üç yılın bir buçuk yılı aşkın bölümünde, İstiklâl Mahkemesi üyesi ve başkanı olarak Ankara dışında bulunmasına rağmen, Meclis kürsüsünden 54 ayrı konu üzerinde 74 konuşma yapmıştır. Hem de şimdikiler gibi saçmasapan, ıvır zıvır, küfür ve dediikodu dolu konuşmalar değil, meselenin özüne temâs eden konuşmalardır bunlar!

11 Eylül 1920 tarihinde kurulan ve TBMM'nin 17 Şubat 1921 tarihli kararı ile çalışmaları sona eren, 1. Dönem İstiklâl Mahkemeleri'nden ''Sivas İstiklâl Mahkemesi" üyeliğine seçilmiş, bu mahkemelerin kapatılması üzerine de Ankara'ya dönmüştür. 1921 yılı başında asâyişin bozulması ve Millî Mücâdele hareketine karşı isyanların baş göstermesi üzerine, II. Dönem İstiklâl Mahkemeleri kurulmuş, Mustafa Necâti, çalışma alanında Çankırı, Çorum, Zonguldak, Adapazarı, Bolu ve İzmit'in bulunduğu Kastamonu İstiklâl Mahkemesi Başkanlığı'na seçilmiştir. Mustafa Necâti, Kastamonu İstiklâl Mahkemesi Başkanı olarak 18 Ağustos 1921 günü Kastamonu'ya gelmiş ve 1 Ağustos 1922'de İstiklâl Mahkemeleri'nin çalışmalarına son verilmesi üzerine de, 24 Ağustos 1922 günü Kastamonu'dan ayrılmış ve TBMM'nin, kendisini, 17 Ağustos 1922 tarihinde seçtiği Amasya İstiklâl Mahkemesi Başkanlığı görevine başlamıştır. Kastamonu'da kaldığı bir yıllık süre içinde mahkeme reisliği yanında yoğun bir çalışma temposu içinde olmuş, Kastamonu'da yayınlanan "Açıksöz" gazetesindeki yazıları yanında başta Belediye olmak üzere, Kastamonu Himâye-i Etfâl Cemiyeti'nin (Çocuk Esirgeme Kurumu) ve Kastamonu İlim Cemiyeti'nin kuruluşu; Hilâl-i Ahmer Cemiyeti (Kızılay Derneği), Gençler Mahfili (Gençler Derneği) ve Muallimler Cemiyeti'nin faaliyetlerine katılmış, buralarda unutulmaz hizmetler yapmıştır. Kastamonu Belediyesi, 22 Nisan 1922 târihinde, Kastamonu'ya yaptığı bu hizmetlerinden dolayı Mustafa Necâti Bey'e "Fahrî Hemşehrilik" ünvânı vermiştir.

TBMM'ne II. Dönem İzmir Milletvekili olarak giren Mustafa Necâti, Hüseyin Vâsıf (Çınar) Bey'in de aralarında bulunduğu altı arkadaşı ile birlikte, Anadolu'nun imârı için 21 Ağustos 1923 târihinde bir komisyon oluşturarak Hükûmet'e, "mübâdele, imâr ve iskân" işleri ile ilgili bir Bakanlığın kurulmasını teklif etmişler, bu teklifin Meclis tarafından da benimsenmesi üzerine 13 Ekim 1923 târihinde "Mübâdele, İmâr ve İskân Vekâleti" kurulmuş ve 20 Ekim 1923 târihinde de Mustafa Necati, 165 milletvekilinden 158 tanesinin oyunu alarak ilk "Mübâdele, İmâr ve İskân Vekili" seçilmiştir. 6 Mart 1924 tarihinde kurulan İsmet Paşa Hükûmeti'nde "Adliye Vekili" oluncaya kadar beş ay kaldığı Mübâdele, İmâr ve İskân Vekilliği sırasında, bir yandan Bakanlığın merkez ve taşra teşkilâtının kuruluşunu gerçekleştirirken diğer yandan da ülkemize mübâdele ile gelen göçmenlerin yerleştirilmesi ve savaş sırasında yakılıp yıkılan Anadolu'nun imârı için çok önemli çalışmalar gerçekleştirmiştir.

Mustafa Necâti'nin ikinci Bakanlığı, 6 Mart 1924 tarihinde başladığı, Adliye Vekilliği'dir. Şer'î Mahkemeler, onun Adliye Vekilliği döneminde kaldırılmıştır. Bu dönemde, kısa bir süre doğuda Şeyh Sait İsyânı dolayısıyla kurulan Diyarbakır İstiklâl Mahkemesi'nde savcı olarak görevlendirilmiştir.

Mustafa Necâti'yi asıl unutulmaz kılan ise, Maarif Vekâleti'nde bulunduğu 3 yıl 13 günlük dönemde gerçekleştirdiği büyük hizmetleridir.

Türk Eğitim Târihi'nin İslâmî döneminde Nizâm-ül-Mülk , Dünya'da eğitim politikası ilkelerini ilk koyan ve eğitimi, devlet politikasında önemli bir yere yerleştirerek, kendisinden sonraki dönemlerdeki eğitim politikalarına öncülük ederken; Batılılaşma Dönemi eğitim politikalarının oluşturulmasında da Mustafa Necâti, âdeta aynı rolü oynamıştır.

Türk Eğitim Târihi'nde 19. yüzyıl ortalarından itibâren, dînî esasta kurulmuş olan mektep ve medreseler ile, Batı örneğinde kurulan okullar sebebiyle ikili bir eğitim politikası, iki ayrı okul türü ve iki tip insan yetiştirme faaliyeti ortaya çıkmıştı. Bu problemi çözen Bakan olma ünvânı, Mustafa Necâti'ye âittir.

Mustafa Necâti'ye göre "eğitimin amacı, yeni nesli bedenen ve fikren olduğu kadar seciye ve millî heyecan yönünden de yeni hayâta ve demokrasinin gereklerine hazırlamak"tı. Türklük, bu şekilde içinde bulunduğu medenî milletler arasında yüksek bir yer elde edecekti.

Mustafa Necâti, 20 Aralık 1925 târihinde Maarif Vekili olduğunda, 24 Ağustos 1924 târihinde seçilmiş olduğu "Muallimler Birliği Genel Başkanlığı" görevi de devam ediyordu. Bu durum eğitim câmiasında bir canlanmanın da başlangıcı oldu. Her alanda olduğu gibi, eğitim alanında da başlamış olan inkılâblar, ancak Mustafa Necâti gibi Atatürk'e gönülden bağlanmış, ulaşılmak istenilen hedefi görmüş bir icraat adamının eliyle gerçekleştirilebilirdi.

Mustafa Necâti, eğitim alanında yapılması gereken işleri, "gerçekleştirilebilme özellikleri" açısından gruplandırarak çalışmaya başladı. Eğitim işleri hakkında gazetecilerle yaptığı görüşmede, yapılacak işleri şu şekilde sıralamıştır.

1- Merkez teşkilâtının takviyesi,
2- Terbiye-i Umûmiye Heyeti (genel eğitim komisyonu),
3- Lisan Heyeti teşkili (dil komisyonu kurulması)
4- Mevcut müesseselerin teksifi (mevcut kuruluşların bir araya toplanması,)
5- Öğretmenlerin terfii
6- Vekâletin vilâyet terbiyesinin tevsii (Bakanlığın illerdeki eğitimi yaygınlaştırması)
7- Genel eğitime etkili olup da, şimdiye kadar Hükûmet'in ciddi denetiminden uzak kalmış kurumların ciddi denetime tâbi tutulması,
8- Köy okulları, köy öğretmen okulları, orta ve yüksek öğretmen okulları kurulması,
8- Mıntıka Eminliği.

İlk iş olarak "Heyet-i İlmiye" yi toplayarak Hüseyin Vâsıf (Çınar) Bey zamanında hazırlanmış olan eğitimin genel teşkilât yapısı ile ilgili çalışma bir daha gözden geçirilerek eğitim teşkilâtının hukukî temellerini oluşturacak kanun taslağı hazırlanarak Meclis'e sevk edilmiştir. 22 Mart 1926 târihinde hazırlanan bu metnin TBMM tarafından kabul edilmesiyle, 789 sayılı "Maarif Teşkilâtı'na Dâir Kanun" çıkarılmıştır. Bu kanunla, "Dil Heyeti" ve eğitim teşkilâtının kurmay birimi olan "Tâlim ve Terbiye Dâiresi" gibi merkez kuruluşları ve "Maarif Eminlikleri" ile de Türk Eğitim Târihi'nde oldukça orijinal bir uygulamayı başlatacak olan taşra kuruluşları oluşturulmuştur.

Kanunla, Türkiye 13 Maarif Eminliği bölgesine ayrılmış ve her bölgeye "Maarif Emini" ünvânıyla tâyin edilen görevliler vâsıtasıyla, eğitim işleri vâlilerin kontrolünden çıkarılarak Bakanlığın denetimi altına alınmıştır ki, bu Tevhîd-i Tedrisât Kanunu uygulamalarının da bir parçasıdır.

22 Nisan 1926 târihinde çıkarılan 819 sayılı kanunla, İl Özel İdareleri bütçelerinden ayrılacak % 10'hık paylarla Bakanlık'ça belirlenecek 10 bölge merkezinde birer öğretmen okulu binâsı yapılması kararlaştırılmıştır. Mustafa Necâti Bey, kanunun TBMM'nde görüşülmesi sırasında yaptığı konuşmada:

- "Özel İdareler, Öğretmen Okulları'nı on yılda kurmuşlar, başarılı olamamışlar.
Özel İdareler'in bu işi başaramayacağı anlaşılınca da, genel idareler bu işi yüklenmişlerdir.
Yetmiş okul yerine otuz okul açılmıştır. Üstelik bu okullar için araç, gereç ve öğretmen gereklidir.
Şimdi ülke yılda iki yüz öğretmen yetiştirmektedir. Bu sayı yetersizdir. On yılda otuz bin öğretmene ihtiyaç vardır.
Bu yüzden Özel İdareler bütçelerinden % 10 aktarmakla bir şey kaybetmeyecektir."

Yapılması plânlanan bu öğretmen okullarından ilki, Ankara'da bugünkü Gazi Üniversitesi binâsıdır. O zamanki adıyla "Gazi Orta Muallim Mektebi ve Terbiye Enstitüsü", bu kanunla gerçekleştirilen ilk öğretmen okulu binâsıdır. ikinci önemli öğretmen okulu binası İzmir Erkek Öğretmen Okulu'dur. Üçüncüsü de bugün, "Balıkesir Necâtibey Eğitim Fakültesi" olarak hizmet gören Balıkesir Erkek Muallim Mektebi binâsıdır ki, bunlar eğitim-öğretim için gerekli donanıma sâhip vasıflı binâlardır. 31 Temmuz 1916'da ilk defa temeli atılan fakat savaş, işgâl ve daha sonra da ödenek yokluğu gibi sebeplerle inşaatı yarım kalan bu öğretmen okulu binâsının inşaasının tamamlanması için, bu kanunun çıkmasından sonra hemen harekete geçilmiş, 6 Ekim 1928 târihinde yeniden temeli atılarak, 1931 yılı sonunda inşaat tamamlanmış ve 30 Nisan 1932 târihinde de "Balıkesir Necâti Bey Muallim Mektebi" adıyla resmen eğitim-öğretime açılmıştır.

Her sene ihtiyaç duyulan 3.000 öğretmenin yetiştirilmesini amaçlayan bu öğretmen okulu yapım projesiyle ülkenin öğretmen açığının kapatılması için 10 yıla ihtiyaç vardı. Âcilen ihtiyaç duyulan öğretmenleri yetiştirmek için de, 20 Mayıs 1926 târihinde 842 sayılı "İlk Mektep Kanunu" çıkarılmıştır. Bu kanunla, açılacak bâzı kurs ve imtihanlarla öğretmen ihtiyâcı karşılanmaya çalışılmıştır.

Nitelikli öğretmen yetiştirme konusunda bu dönemde atılan adımların en önemlilerinden biri de 26 Mayıs 1927 târihinde çıkarılan 1052 sayılı "Meslek Mektepleri Hakkında Kanun" dur. Meslek eğitimini düzenleyen bu kanuna bağlı olarak çıkarılan 17 Temmuz 1927 târih ve 5450 sayılı kararnâme ile uzman öğretmen yetiştirmek üzere Avrupa'ya öğrenci gönderilmesi plânlanmıştır. Ayrıca öğretmen okullarında ve açılacak öğretmenlik kurslarında görevlendirmek üzere en az iki sene fiilen öğretmenlik yapmış olan öğretmen okulu mezunu, resim ve elişi öğretmenleri, yetiştirilmek üzere İsveç ve Danimarka gibi Avrupa ülkelerine gönderilmişlerdir.

Mustafa Necâti'nin bakanlığından önce Türk eğitim sistemini incelemiş olan John Dewey'nin, "köy öğretmen okulları kurulması" yönündeki tavsiyesi de dikkate alınarak, bu dönemde yeni bir öğretmen ve öğretmen okulu modeli geliştirilmeye çalışılmıştır. Köye göre öğretmen yetiştirmek için "Köy Muallim Mektepleri" modeli düşünülmüş ve bunu hayâta geçirmek için de, 1927 yılında Denizli Erkek Muallim Mektebi, "Köy Muallim Mektebi"ne çevrilmiş, Kayseri'de "Zincidere Köy Muallim Mektebi" açılmıştır.

1926 yılında, Avrupa (Fransa, Almanya, Rusya, İtalya, Yunanistan ve Bulgaristan gibi) ülkelerinde uygulanmakta olan ilköğretim programları incelenerek, ülkemiz için yeni bir "ilkokul programı" hazırlanmıştır. Bu programla, derslerin adları yanında müfredatları da belirlenmiş, Dünyâ'da yeni uygulanmaya başlanan "toplu öğretim" Türkiye'de de diğer Avrupa ülkeleri ile hemen, hemen aynı zamanda uygulanmaya başlamıştır. (8)

Mustafa Necâti'nin bakanlığı döneminde ayrıca, Türkiye'deki bütün yabancı okullar (1926) sıkı bir denetim altına alınmmıştır. 822 sayılı kanunla, ortaöğretimde öğrenim parasızlaştırılmıştır. 823 sayılı kanunla, bütün okul kitaplarının Bakanlık'ça bastırılması kararlaştırılmıştır. Daha sonradan özel sektöre devredilen bu "bastırma" işlemi, AKP İiktidârı döneminde yine Devlet eliyle yapılmaya başlamıştır. Yalnız "bastırma" değil de, "bastırtma" olarak!.. Yâni baskı işini yine özel firmalara vererek... Halbuki Millî Eğitim Bakanlığı'nın kendi matbaası vardır.... Vardı... Kim bilir ne oldu?

1927 yılında, meslek ve sanat okullarının program tesbiti, araç-gereç yapımı ve öğretmenlerinin yetiştirilmesi ve istihdâmı görevi Maarif Vekâleti'ne verilmiştir. Millî Eğitim Bakanlığı'nın araç-gereç üretim atölyeleri vardır... daha doğrusu vardı, AKP iktidârı kaldırdı mı, bilemiyoıruz.

Türkiye Muallimler Birliği Genel Başkanı da olan Maarif Vekili Mustafa Necâti'nin 789 sayılı "Maarif Teşkilâtı'na Dair Kanun"a koydurmuş olduğu, "Maarif hizmetinde asıl olan öğretmenliktir." hükmü; eğitimi, içinde bulunduğu karmaşadan kurtarırken, öğretmeni eğitim hizmetlerinde çok önemli bir konuma yükseltmiş, öğretmenlik meslek olarak itibârlı hâle getirilmiştir. Mustafa Necâti merhum, bir gün işe giderken, kaldırım kenarına oturmuş üzgün birini görür. Otomobili durdurur, iner, adamla ilgilenir. Öğretmen olduğunu anlayınca otomobile alır ve derdini dinler. Geçim sıkıntısı içinde olduğunu öğrenince çok üzülür. Bunun üzerine öğretmenlerin tâyin, terfi ve maaş gibi özlük haklan düzenlenmiştir. Rahmetli ATATÜRK'ün, "Milletvekili maaşı, öğretmen maaşını geçmesin" Mustafa Necâti'nin bakanlığı döneminde eğitim alanında gerçekleştirilen en önemli çalışma, "Harf İnkılâbı"dır. Ülkemizde neredeyse üç çeyrek yüzyıldır tartışılmakta ve üzerinde bâzı değişikliklerin yapıldığı "eski yazı"nın tamâmiyle değiştirilmesi konusu, 1925 yılında ciddî olarak yeniden ele alınmış, "Maarif Teşkilâtı'na Dâir Kanun"la kurulan "Dil Heyeti", bir yazı komisyonu gibi çalışmaya başlamış ve 1928 yılı ortasında Lâtin harflerinden oluşturulan "Yeni Türk Alfabesi"nin kabulü yönündeki çalışmalar, Atatürk'ün desteği ile 1928 yılı Ağustosu'nda uygulamaya konulmuştur. 1 Kasım 1928 târihinde çıkarılan ve 3 Kasım 1828 târihinde Resmî Gazete'de yayınlanan kanunla bu büyük değişiklik gerçekleştirilmiştir.

Mustafa Necâti'nin bizzat kaleme aldığı, "Millet Mektepleri Teşkilâtı Tâlimatnâmesi", 11 Kasım 1928 târihinde Bakanlar Kurulu tarafından onaylanmış ve 24 Kasım 1928 târih ve 1048 sayılı Resmî Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Mustafa Necâti'nin, başında bulunduğu Maarif Vekâleti kurduğu "Millet Mektepleri" bir anda bütün Türkiye'yi bir okul hâline getirmiştir. Bu teşkilâtın kurulmasında ve burada okutulacak ders kitaplarının hazırlanmasında Mustafa Necâti'nin büyük emeği vardır.

Bu okulların 1 Ocak 1929 günü açılması plânlanmıştı. Kendisi okulların ve kitapların bu târihte hazır olmasını sağlamak için gece gündüz hiç durmadan çalışmıştır. Bu konu onu çok heyecanlandırmıştır. Hatta o yıl öğretmenlere yazdığı mektupta yeni harflerin öğretilmesi konusunu ele almış, "Muallim Arkadaş," diye başladığı mektubunda:

- "Bilhassa bu sene yeni Türk Harfleri'ni tâmim gibi şerefli bir vazifen daha vardır.
Bütün memleket evlatlarını bir an evvel yeni harflerle okutarak Türkiye'de okuma yazma bilmeyen
bir fert bırakmayacak kadar geniş bir azimle çalışmak mecburiyetindesin!
Bunun için yeni Türk Harfleri'ni çabuk öğren ve hemen herkese öğretmeye başla!..
Bu hedefe varmak için kürsü, mektep lâzım değildir. Her yerde, her gördüğün
kadın, erkek, fakir, zengin, çiftçi, tüccar, köylü ve şehirli tefrik etmeyerek derhal öğreteceksin!
Milletimize yeni bir teâli sahâsı yaratacak olan bu büyük zaferi kısa bir zamanda kazanacağına
mutmain olarak, vazifelerinde muvaffakiyet diler ve işe mübâşeret haberini intizar eylerim,
aziz meslektaşım"

diyerek öğretmenleri gayrete getirmeye çalışmıştır.

Mustafa Necâti, yeni harflerin öğretilmesi ve bunu gerçekleştirecek olan Millet Mektepleri'ne çok önem vermekte ve hatta bu okulların 1 numaralı öğrencisi olarak okulun açılması için çalışırken, kaderin garip bir cilvesi olarak, Millet Mektepleri'nin açılacağı 1 Ocak 1929 Salı günü öğle vakti Hakk'ın rahmetine kavuşmuştur.

"Türkiye'de okuma yazma bilmeyen bir fert bırakmayacak kadar geniş bir azimle çalışmak"tan bahseden Mustafa Necâti, bunun gerçekleştiğini görmeye "ömrünün yetmeyeceği"ni sanki de hissetmiş gibi, ve fakat dâvanın gerçekleşeceğine inanan bir insan ruhunun bahtiyarlığı içinde ölümünden altı ay önce Millet Meclisi huzurunda konuşurken sözlerini şöyle bitiriyordu:

- ""Bir gün, herhangi bir Maarif Vekili mecburî tahsil çağında bulunan çocuklarımızın hepsini
okutmakta olduğunu ve her köyde mektep ve muallim bulunduğunu söylemek bahtiyarlığına kavuşursa,
o zaman Cumhuriyet, ilk tahsilde çizmiş olduğu hedefine varmış olacaktır.
Bu bahtiyar halefimi şimdiden ben gözlerimin karşısında onu görüyorum.
Onun meserretli ve mesut hâlini müşâhede ediyorum,"

diyordu.

Daha 35 yaşında, hayatının baharında iken, fakat çok uzun bir ömre bile kolay kolay sığdırılamayacak kadar çok hizmeti gerçekleştirerek hayâta veda eden bu icraat adamının genç yaşta ölümü, başta Atatürk olmak üzere hemen herkesi derinden sarsmıştır. 2 Ocak 1929 Çarşamba günü Başbakan İsmet Paşa, mezarı başında:

- "Necâti'nin, hiçbir kirli benek taşımayan varlığını, birazdan toprağa vereceğiz.
Onun hâtıraları artık Mefkûreci, Milliyetçi, Cumhuriyetçiler'in hâfızasında kutsî duygularla yaşayacaktır.
İnsanlara mânevî ve mefkûrevî (ülkücü) varlık dışındaki şeylerin boşluğunu hatırlatan bu muazzam anda,
geleceğe dâir düşündüklerimizi bir daha söylemeyi, hayat vazifemize sadâkat,
mefkûre arkadaşımıza hürmet sayarım."

Mesele orada bitmez. Bir tıp tartışması başlar... 29 Aralık 1928 Cumartesi günü hastalanan Mustafa Necâti Bey'e yapılan konsültasyonlarda "akut apandisit" tanısı konmuş, âcil ameliyat önerilmiş, ancak hasta ve âilesi İstanbul’dan gelecek hekimleri beklemeyi yeğlemişlerdir. Durumunun ağırlaşması üzerine Ankara’daki hekimler tarafından 31 Aralık 1928 sabahı Özel Sıhhat Yurdu’nda ameliyat edilmiştir. Ameliyat sonrası durumu giderek bozulan hasta 1 Ocak 1929 Salı günü saat onbir buçukta vefat eder.

Giresun milletvekili Hakkı Tarık’ın (Us) sâhibi olduğu Vakit gazetesinde verilen ölüm haberindeki iki paragraf, başlayacak polemiğin ilk işâretini vermektedir:

- “Merhum Necâti Bey’in hastalığının, muktedir zannettiğimiz doktorlarımız tarafından teşhis edilememesi,
bu feci âkıbette mânevî bir mesuliyet addedilmektedir. Mâmâfih ameliyat ve tedâvi hakkında tenkidi mucip bir nokta görülmemektedir.
Ancak teşhis daha evvel yapılabilmiş olsaydı, bu vahim neticenin husule gelmemesi çok kaabildi.”

Aynı gazete “Tıp âleminden izahat isteriz” başlıklı yazılarla devam eder, 4 Ocak 1929'da ise aynı gazetede tedâvi için Ankara’ya gelen Âkil Muhtar (Özden), M. Kemâl (Öke) ve Neşet Ömer (İrdelp) tarafından "teşhis ve tedâvinin uygun olduğunu ve bu tür sonuçların tıpta zaman zaman kaçınılmaz olduğunu belirten açıklamaları" yer alır.

Hakkı Tarık konuyu bir soru önergesi ile Büyük Millet Meclisi'ne taşır. Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı Refik (Saydam) Bey’e “tıp âleminde mütehassıs adedini arttırmak hususunda ne yapacağı ve Ankara’da bir ecnebi tabip heyeti bulundurarak Ankara’nın sıhhi teşkilâtını kuvvetlendirmeyi düşünüp düşünmediğini” sorar. Bakan verdiği yanıttan "önceliğin salgın hastalıklar ile mücâdele ve koruyucu hekimlikte olduğunu" söyler ve Ankara’da Numûne Hastanesi, Hıfzısıhha binâsı ve koruyucu hekimlik mektebi ile ilgili gelişmeleri anlatır. Yabancı doktorların getirilmesi için de çalışmaların olduğunu belirtir.

Gazete haberlerinin artması ve Türk Tıp Câmiâsı ile ilgili olumsuz yayınlar üzerine, Tabipler Dostluk Cemiyeti 12 Ocak 1929’da bir toplantı düzenler. Akşam Gazetesi toplantı haberini “Doktorlar gazetecileri tedâvi etmeyecekler mi?” başlığı ile verir. Tabipler Dostluk Cemiyeti başkanı Neşet Osman Bey soruyu, “Biz harpte düşmanı bile tedâvi ederiz” diye yanıtlar. Cemiyet bildirisinde doktorlara destek çıkar, yabancı doktora gerek olmadığını belirtir ve bu tür konuların gazete sütunlarında tartışılmasından duyduğu endişeyi dile getirerek gazetecilere bundan böyle bilgi verilmeyeceğini açıklar. Bu konudaki tartışma ameliyatı yapan Ankara Cebeci Hastanesi Operatörü Şevket Bey’in 22 Ocak 1929’da Vakit ve Cumhuriyet gazetelerinde yayımlanan açıklaması ile son bulur.

Prof. Dr. H. Zafer Kars’ın derlediği, "1929 Polemikleri" isimli eser Cumhuriyet'in ilk yıllarından bugüne kadar basında çıkan sağlık haberlerinin çok da değişmediğini ve hekimlere yönelik eleştiri ve suçlamaların hep ilgi çektiğini ortaya koymaktadır. Ölen kişinin genç bir Bakan olması elbette bu ilgiyi daha da arttırmaktadır. Bu konu haklı olarak dönemin tüm gazetelerinin yaklaşık 20 gün en önemli haberi olmuştur. "Hâkimiyet-i Milliye’’de Falih Rıfkı (Atay) “Türk Hekimliği” ve Milliyet’te Yakup Kadri’nin (Karaosmanoğlu) “Türk Hekimleri” başlıklı yazıları tartışmaları geniş boyutlara taşımıştır.

Bu yapılan tartışmalarda en göze çarpan nokta ise, suçlamaların bir hekime veya hekim grubuna değil de, sisteme yönelmiş olmasıdır. Eleştiriler Ankara’da yeterli sağlık elemanının yokluğu ve genelde uzman eksikliği üzerine yoğunlaşmış ve Ankara’da bir tıp fakültesinin gerekliliği gündeme getirilmiştir. Günümüzde ise oluşan sorunlar hep bir hekim sorunu olarak gündeme getirilmekte ve sistem hiç tartışılmamaktadır. Bir ara Afyon’da yaşanan olayda "görme yeteneğini kaybeden vatandaşların problemi"nin, daha önce yaşamış olduğumuz "bebek ölümleri"nin bir sistem sorunu olduğu ve sağlığı özelleştiren ve "taşaron eleman" uygulaması ile sağlık emeğini ucuzlatıp, özeli teşvik ile hizmeti pahâlılaştıran "Sağlıkta Dönüşüm" programı ile ilişkisi, hiç gündeme gelmemektedir.

Konu Mustafa Necâti ve Maarif ile başladı, nerelere geldi!.. Ama kaçınımazdı. 35 yışında böyle verimli bir zâtın ölümü araştırılmadan geçilemezdi. Kaldı ki, Sağlık da Eğitim gibi Devlet tarafından herkese ulaştırılan bir hizmet olmalıdır.

Bir de gençlerin omuzuna yüklenmiş EMÂNET-İ MÜBÂREKE'yi açıklıyacaktık, değil mi?.. Neydi o TEBLİĞ?.. "İSLÂMİYET, PUTLARIN KIRILMASIDIR!.. BİR PUT KIRILIP, BİR PUT YARATILMAZ!.. GENÇLİK BU NOKTAYA DA DİKKAT ETSİN!.. AKSİ TAKDİRDE EMÂNET-İ MÜBÂREKEYİ OMUZUNDA YETKİYLE TAŞIYAMAZ!.." Orada bulunan bütün Varlıklar da bu TEBLİĞ'e iştirak etmişti... Açıklıyalım:

- Ey Türk Gençliği !

Birinci vazifen Türk İstiklâli'ni, Türk Cumhuriyeti'ni ilelebet muhâfaza ve müdâfaa etmektir.

Mevcudiyetinin ve istikbâlinin yegâne temeli budur!
Bu temel senin en kıymetli hazinendir.

İstikbâlde dahi seni bu hazineden mahrum etmek isteyecek dâhilî ve hâricî bedhahların olacaktır.

Bir gün istiklâl ve cumhuriyeti müdafaa mecburiyetine düşersen, vazifeye atılmak için
içinde bulunacağın vaziyetin imkân ve şerâitini düşünmeyeceksin!

Bu imkân ve şerâit çok nâmüsâit bir mâhiyette tezâhür edebilir.
İstiklâl ve cumhuriyetine kastedecek düşmanlar, bütün dünyâda emsâli görülmemiş
bir galibiyetin mümesili olabilirler.
Cebren ve hile ile aziz vatanın bütün kaleleri zaptedilmiş, bütün tersânelerine girilmiş
ve memleketin her köşesi işgâl edilmiş olabilir.

Bütün bu şerâitten daha elim ve daha vahim olmak üzere memleketin dâhilinde
iktidâra ship olanlar, gaflet, dalâlet ve hatta hıyânet içinde bulunabilirler!
Hatta bu iktidar sâhipleri, şahsî menfaatlerini müstevlilerin siyâsî emelleriyle birleştirebilirler.
Millet yokluk ve yoksulluk içinde harap ve bitap düşmüş olabilir.

Ey Türk İstikbâli'nin Evlâdı!..
İşte bu ahvâl ve şerâit içinde dahi vazifen, Türk İstiklâli'ni ve Türk Cumhuriyeti'ni kurtarmaktır!

Muhtaç olduğun kudret, damarlarındaki asil kanda mevcuttur!

Bu birinci EMÂNET... TÜRK MİLLETİ'nin yaradılışından beri vazifesi İNSANLIĞA HİZMET>'tir. MAZLUMLARI KORUMAK'tır. İkinci EMÂNET de budur. Bunu çocuklarımızın, gençlerimizin ruhuna işlemek gerekir. Dünyâ'da başka hiçbir millette bu özellik yoktur. O yüzdendir ki, KAŞGARLI MAHMUD, Divân-ı Lugat-ıt Türk'te şöyle der:

- Yüce Peygamber’in bir hadisine göre, Allahü Teâlâ ‘Benim bir ordum vardır,
ona TÜRK adını verdim ve onları doğuya yerleştirdim.
Bir ulusa kızdığım zaman TÜRKLER'i o ulus üzerine musallat ederim,’ diyor.

İşte bu, Türkler için bütün insanlara karşı üstünlüktür.
Yüce TANRI, onların adlandırılmasını kendisi üstlenmiş, onları Yeryüzü'nün en yüksek yerinde,
havası en temiz ülkelerinde yerleştirmiş ve onlara ‘Kendi ordum’ demiştir.
Bunların yanı sıra Türkler'in güzellik, sevimlilik, zariflik, incelik, tatlılık, büyüklere saygı,
sözünde durma, sadâkat, alçakgönüllülük, yiğitlik, mertlik gibi her biri ayrı ayrı övülmelerini
gerektirecek erdemlerini anmaya gerek yoktur!"

Bu gerçeğin farkında olan MUSTAFA KEMÂL de şöyle der:

- "Şu kadarını belirtmeliyim ki, ben her şeyden evvel bir TÜRK MİLLİYETÇİSİ'yim!..
Böyle doğdum, böyle öleceğim!..
TÜRK BİRLİĞİ'nin bir gün hakikat olacağına inancım vardır!..
Ben görmesem bile, gözlerimi Dünyâ'ya onun rüyaları içinde kapayacağım!.."

- "YARININ TÂRİHÎ, yeni fasıllarını TÜRK BİRLİĞİ ile açacaktır!..
DÜNYA SÜKÛNUNU, BU FASILLAR İÇİNDE BULACAKTIR!..
Kaşgarlı Mahmud'un "Divan-ı Lügat-ıt TÜRK"ünde dediği gibi,
"TANRI TÜRK'Ü; İNSANLIK, ŞERİRLERİNDEN ŞAKİLERDEN KURTULSUN DİYE YARATTI!.."

Mustafa Necâti'nin Ankara'daki târihe tanıklık etmiş evi, bir ara "Kuru Fasulyeci Hüsrev Lokantası" oldu. 2006 yılında Mustafa Necâti ismi yeniden gündeme geldi. Tepkiler üzerine evi 2008 yılında “Parlamenterler Evi” hâline getirildi... Hep hatâları yazacak değiliz ya, bu da AKP iktidârının lehine kaydedilmesi gereken bir puandır.

(5) 1961'den 40 yıl geriye gidince, 1921'e gelinir.
Birilerinin tesbitine veya iddiasına göre, 1923’te…
Nüfus 13 milyon civarıydı, 11 milyon kişi köyde yaşıyordu.
40 bin köy vardı, 38 bininde okul yoktu.
İddiaya göre, iki milyon kişi sıtmalı, bir milyon kişi frengiliydi.
Verem, tifüs, tifo salgını vardı, üç milyon kişi trahomluydu,
bebek ölüm oranı binde 480’di, her doğan iki bebekten biri ölüyordu.
Gene iddiaya göre, memlekette sâdece 337 doktor vardı.
Sâdece 60 eczacı vardı, sâdece 8’i Türk’tü.
Diş hekimi, sıfırdı. Dört hemşire vardı. 40 bin köy, sadece 136 ebe vardı.
Ortalama ömür yaşı 40’tı.
Burası doğru, yanmış binâ sayısı 115 bin, hasarlı binâ sayısı 12 bindi. Ülkeyi yeniden inşa etmek gerekiyordu
Kiremit bile ithaldi. En makbûlü de Mustafa Necâti'nin dediği Marsilya Kiremiti idi.
Yine iddiaya göre, erkeklerin sadece yüzde yedisi, kadınların sâdece binde dördü okuma-yazma biliyordu... Aslında Kur'an kursu
eğitiminden geçen kişiler okuma biliyordu, ama yazma yetenekleri yoktu. Bir kitap-gazete okuma alışkanlığından mahrumdular.
Okur-yazar erkeklerin çoğunluğu, subay veya gayrimüslimdi. Okul yaşı gelen her dört çocuktan üçü okula gitmiyordu.
Toplam 4894 ilkokul, sâdece 72 ortaokul, sâdece 23 lise vardı.
Yine iddiaya göre, Türkiye’nin tüm liselerinde sâdece 230 kız öğrenci kayıtlıydı.
Öğretmenlerin üçte birinin, öğretmenlik eğitimi yoktu.
Tek üniversite vardı: Darülfünun... Medreseden halliceydi. Ülke bilim’den çoook uzaktı.
İbrahim Müteferrika’dan itibaren 150 sene boyunca basılan kitap sayısı sâdece 417’ydi.
Bunların da çoğu gayrimüslimlerin matbaasından çıkmıştı.

Vaziyet böyle miydi, bilemeyiz ama, gerçekten kötü idi. Mustafa Necâti işte bu durumu düzeltmeye çalışmıştır... Üstâdın celsedeki Maarif, yâni Eğitim üzerine tebliğleri çok dikkatle okunmalı, üzerinde tekrar tekrar düşünülmelidir... Bize kalsa, daha saatlerce yazarız.

Durun, dayanamadım, bir-iki kelime daha edeyim... Aslında bunları başka bir Eğitim sohbeti üzerine başka bir sayfada yazdım ama, tekrardan zarar gelmez!

EĞİTİM kelimesi, MAARİF'in karşılığı olarak kullanılmıştır ama, çoğu kimse anlamı üzerinde pek durmaz. Aslında EĞİTİM, çok büyük bir ağırlığı olan kelimedir. Kendi iç mânâsının dışında MAARİF, TÂLİM, TERBİYE, TEDRİSAT ve TAHSİL olmak üzere beş Arapça asıllı kelimenin yerine kullanılmaktadır. Askerlikte Tâlim, âilede Terbiye, okulda Tedrisat, meslekte Tahsil yerine hep "eğitim" denmekte, anlam daraltılmaktadır.Tedrisat için öğretim deniyorsa da, gene bu kelime yaygındır. Maarif ise, mâlûm, devletin bütün ülkede üstlendiği sorumluluğun üst noktası bakanlığın adı idi.

Şu halde EĞİTİM'den söz ediyorsak, bütün bu kelimelerden ne kastettiğimizi tam olarak bilmemiz gerekir. Çünkü PROBLEMLERİN ÇÖZÜMÜ PRENSİPLERİN TESBİTİNDEN, PRENSİPLERİN TESBİTİ DE KAVRAMLARIN İYİ TANIMLANMASINDAN GEÇER. Ne dediğimizi, ne kastettiğimizi bilmiyorsak, maksadımızı karşımızdakine anlatamıyorsak, bizim dediklerimizden karşımızdaki başka şeyler anlıyorsa, sonuca ulaşmak mümkün olmaz. Türkiye'nin şu anda pek çok konuda içinde bulunduğu karmaşanın gerçek sebebi de budur.

EĞİTİM kelimesinin ilk karşılığı TÂLİM'dir. İLİM kelimesinden türemiştir. Öğrenme veya öğretme anlamlarına geldiği gibi, diğerlerinden farklı yönü egzersiz ile, yâni TEKRAR İLE yapılan eğitim olmasıdır. Bir başka anlamı da meşk ile yetiştirmedir.

Yâni, tâlim sürecinde bilgiyi veya davranışı tekrarlıyarak öğreteceksiniz, ama kişiyi sıkmadan, tekrarın monotonluğuna düşürmeden öğreteceksiniz. Hatta öyle öğreteceksiniz ki, kişi coşkulu bir ortamda meşk ediyormuşcasına zevk alacak. Bu şartlar altında hem kolay öğrenecek, hem de öğrendiğini unutmıyacak.

Görüldüğü gibi, sâdece bu tanım bile bizim Eğitim konusunda ne hatâlar yaptığımızı açıkca ortaya koymaktadır. Bir defa bâzı şeylerin ancak tekrarlıyarak öğrenilebildiğini kabul etmek gerekir. Eskiden ezberletilen alfabe, kerrat cetveli, moleküllerin atom ağırlıkları, târihî olaylar buna dâhil edilebileceği gibi; askerlik, judo, karate gibi savaş sanatları, spor faaliyetleri, müzik, tiyatro ve hemen bütün meslekler, özellikle el sanatları ya zihni tekrarla, ya da bedeni tekrarla mükemmele giden özellikler taşır.

Bunun dışında gündelik hayatımızda, giyinmeden bulaşığa, otomobil kullanmadan sokak süpürmeğe kadar her şey bu tarzda bir eğitim ile, TÂLİM ile hız kazanır, kolaylaşır. Ne var ki, bu saydıklarımızın hiç biri bu anlayış ve bilinç ile ele alınmadığı için, ne gereği gibi öğretilebilmektedir, ne de kişilerde bir şevk, bir coşku, bir vazife duygusu uyandırılabilmektedir. Hepsi tahammül edilmez bir sıkıntı içinde mecburiyetten yapılan işler olarak kalmakta, ve tabii aksamaktadır.

EĞİTİM, ikinci anlamıyla TERBİYE demektir. Bu kelime besleyip büyütme, alıştırma, görgülendirme anlamlarına gelir. Yeni bir şeyler ekliyerek olduğundan daha güzel, daha iyi, daha makbûl hale getirmek demektir. Bu anlamıyla bâzı çorbalara, yemeklere "terbiyeli" denir. Yâni, dışarıdan ilâve edilen maddelerle,meselâ, kerevizin o kendine has, ama pek beğenilmeyen kokusu giderilir.

TERBİYE insanları içinde bulunduğu topluma alıştırma, nerede nasıl davranacağını öğretme, verilmediği takdirde onu zayıf, güçsüz ve zavallı hâle düşürecek önemli bilgilerle onu besleme, ve ona verilen ek hasletlerle ondaki kötü huyları, bencil yönleri ve zaafları ortadan kaldırma demektir.

Hemen kolayca görülür ki, EĞİTİM, TERBİYE açısından da başarısız olduğu için, insanımız büyük bir hızla şehirlere akıyor, ama onlar şehirli olacağına, şehirlerimiz köyleşiyor. İnsanımız sür'atle tekniğe kavuşuyor, televizyonu, vidyosu, çamaşır makinesi, otomobili, hatta bilgisayarı, "akıllı" telefonu oluyor ama bunlar câhilce kullanıldığından büyük tehlikeler, problemler, sıkıntılar yaratıyor.

Çocuklarımız, gençlerimiz radyo, televizyon ve diğer yayınlarla çok değişik alanlarda bilgi bombardımanına mâruz kalıyorlar. Ama bu bilgilerin arasında besleyici nitelikte olanları çok az olduğu için güç vereceğine zaaf getiriyor, çocuklarımızın huyları düzeleceğine başa çıkamadığımız âsi varlıklar oluyorlar, hatta sokağa düşüyorlar. Bütün bunları sebebi gerçek anlamda bir TERBİYE verilemeyişidir. Ne evde, ne okulda, ne yayın organlarında, ne de toplumda!...

EĞİTİM, üçüncü olarak TEDRİSAT demektir. DERS kökünden gelir. Bir konuyu öğrenmek için öğretmenden azar azar alınan telkin, tembih, tâlimat, akıl ve en önemlisi VAZİFE'dir.

Yâni, ders veren kişi öğrencisine kendi bilgi ve tecrübesinin ışığında,akıl verir ve karşısındakinin câhiliğinden kaynaklanan sıkıntıların bilincinde olarak ona yol gösterir, öğütlerde bulunur ve ona öğretilmesi istediği konuda yavaş yavaş sonuca götürecek ödevler verir. Her öğüt, her ödev öğrenciyi bir adım daha gerçeğe yakınlaştırır.

Türkiye'de Eğitim'in bu şekilde yapılmadığı herkesin mâlûmudur. Ödevler birer angarya, uygulamalar birer formaliteden öteye gitmez. Sonuçta öğrenciler hayâta atıldıklarında ilk, orta ve lise eğitimlerinden bir kırıntı bile hatırlamazlar. Hatırladıkları da zâten hemen her an kolaylıkla edinebilecekleri bilgilerdir.

EĞİTİM'in dördüncü anlamı TAHSİL'dir. HUSÛL kelimesiyle aynı kökten türemiştir. Hâsıl etme, elde etme, ele geçirme, TOPLAMA ve TÜRETME demektir. Vergi tahsildârı nasıl gerekirse kapı kapı dolaşır vergi toplarsa, tahsil gören öğrenci de okuduğu okuldan, karşılaştığı kişilerden, gittiği yerlerden bilgi toplar, dağarcığını zenginleştirir.

İş burada da kalmaz. Tahsilli kişi topladığını, yâni dağarcığındakini ortaya çıkarır, ondan yeni bilgiler üretir, türetir, elindekini verimli toprak gibi çoğaltır. Bir almışsa, 20 verir. Öğrendiklerinin muhassalasını alır. Yani onun kafasında bilgiler artık FİZİK, KİMYA, MATEMATİK, TARİH, TÜRKÇE, DİN gibi değişik başlıklar altında değildir. hayâta bütün bu bilgilerin ışığında bir BÜTÜN olarak bakar, bilgisinden yararlanıp kendisinin tabiat ile ilişkisini kurar. Yeni sonuçlar çıkarır. Ancak bu niteliklere sâhip kişi TAHSİLLİ insan sayılabilir. Bunun dışındakiler ise sâdece DİPLOMALI kişilerdir ki, ETİKETLİ herhangi bir maldan farkları yoktur.

Bu noktada EĞİTİM'in çok önemli bir yönü ortaya çıkar. Yâni EĞİTİM, sâdece hocanın kafasındaki veya kitabın sayfalarındaki bilgileri öğrenciye aktarmak değildir. Bu yönüyle EĞİTİM, kişiye sâdece belirli kaynaklardan değil, çeşitli yerlerden bilgi toplamayı, bunları değerlendirmeyi, birbiriyle ilişkisini kurmayı, onlardan sonuç çıkarmayı da öğretir. Bu tarzda bir eğitimle kişinin kendi kendini yetiştirmesin TAHSİL deriz.

Eğer böyle olmuş olsaydı, üniversiteye girememiş gençlerimiz sokaklarda gezmez; dışardan bilgilerini arttırmaya, bir meslek edinmeye gayret ederlerdi. Eğer böyle olsaydı, mühendislerimiz, doktorlarımız, hatta öğretmenlerimiz mezun olduktan sonra da kendilerini yetiştirmeye, geliştirmeye, Dünyâ'da olup biteni öğrenmeye alıştırırlardı. Öyle olmadığı, maalesef ortadadır.

Bütün bu belirttiklerimizde bilgi ve ilim kelimeleri geçiyor. EĞİTİM'in elbette ki en başta gelen amaçlarından biri BİLGİ'dir, İLİM SÂHİBİ olmaktır. Üzerinde ilerde duracağız ama, şimdilik İLİM kelimesinin kısaca tanımını verelim. EĞİTİM, insana İLİM verebilir, ÂLİM yapabilir ama bunun yeterli olmadığını, aramızda ayaklı kütüphâne gibi dolaşıp ta, hiç bir işi başaramıyanları görünce anlıyoruz.

Aslında ülkemizdeki eğitim, bunu bile tam sağlayamamaktadır. Yâni, okumayı bile sevdirememektedir. "Kitap kurdu" tâbir edilen okumaya çok düşkün insan sayımız, son derece düşüktür. İnsanımız eğitim sistemimizdeki aksaklıklardan dolayı okuma alışkanlığı kazanamamakta; değil şevkle zevkle okumak, bilmesi muhakkak gerekli konularda bile kitaba bakmaktan sıkılmaktadır. Kaldı ki kitabÎ bilgi, hakikate ulaşma yolunun sonu değil, olsa olsa başlangıcıdır. Eskilerin İLMEL YAKÎN, AYNEL YAKÎN, HAKKEL YAKÎN diye sıraladıkları olgunlaşma mertebeleri,bugün dahi geçerlidir. OKUYARAK ÖĞRENME, GÖREREK ÖĞRENME ve YAŞIYARAK ÖĞRENME anlamına gelen bu ifâdeler, halk arasında "ÇOK OKUYAN DEĞİL, ÇOK GEZEN BİLİR" şeklinde yer almıştır. Öte yandan Batılılar "audio-visual" dedikleri bu metodu henüz 25 yıl önce farkettikleri halde, bu ifâdeler bizim bunu en az 1000 yıldır kullanmakta olduğumuzu gösterir.

Meselâ, çalışkanlığın çok iyi ve yararlı bir şey olduğunu okursunuz, babanız, öğretmeniniz size söyler, belki kabul de edersiniz. Ama gerçek anlamda bu size fazla bir şey ifâde etmez. Çalışkan olanla dürüst olanın, hatta hiç çalışmayanın farkını pek kavrıyamazsınız...

Eğer okulda veya işyerinde çalışkan birisini görürseniz, bu size okuduğunuzdan daha fazla şey öğretir. Onun nasıl koşturduğunu, nasıl işe kendini verdiğini, nasıl sonuç aldığını, ve nasıl takdir edilip yükseldiğini görürseniz, çalışkanlık hakkından daha fazla bilginiz olur.

Ama bu da yetmez, size yarar sağlamaz. Esas istenen, sizin çalışkan olmanızdır. Ve çalışkan olmanın ne demek olduğunu, ancak kendiniz canınızı dişinize takıp, alnınızdan ter damlar şekilde işe koyulursanız, tam mânâsıyla anlıyabilirsiniz. İşte bu yaşayarak öğrenmektir ki, Eğitim'in gerçek amacı budur. İnsanlara bu hedefin verilmesi icâbeder. Ama tabii okumanın, kitapların, ondan sonra da görmenin, televizyonda bile olsa, seyretmenin gittikçe artan faydasını gözardı etmemek gerekir.

EĞİTİM'in MAARİF anlamına gelince, kökü İRFAN'dır." Bilmek, anlamak, idrak etmek, kültür olarak edinmek" demektir. Ama esas derin anlamı, İlâhî Kudret sonucu fışkıran pınarlar gibi, "İNSANIN İÇİNDEN KÂİNATIN SIRLARINI BİLME KUDRETİNİN TAŞMASI"dır. Yâni, Tâlim ile, Üerbiye ile, Tedrisat ile, Tahsil ile belli bir noktaya gelmiş kişinin artık okumadığı, hiç görmediği karşılaşmadığı meselelere, birikimi ile bakabilmesi, İŞİN ÖZÜNÜ GÖREBİLMESİ ve ÇÖZÜM BULABİLMESİ demektir. Bu noktaya gelmiş insan, ÂRİF'tir. Olgunlaşmanın ulaşabileceği en üst mertebelerden biridir.

Eski Maarif Vekâleti'nin amacı, Mustafa Necâti'nin gâyesi, işte bu nitelikte her meseleye eğilebilen, her problemi çözebilen insan yetiştirmekti! Gerçekleştirememiş olabilirler. Ama biz de insanımızı böyle eğitemiyoruz.

Son olarak EĞİTİM kelimesinin bir de Türkçe anlamı üzerinde durmak gerekir. EĞ-EĞE-EĞER-EĞİR-EĞİT kelimeleri hep aynı köktendir. EĞMEK, "yeniden şekil vermek" demektir. "Ağaç yaş iken eğilir" atasözü, ağaca bile şekil vermek istiyorsak, onun gelişme hâlinin başlangıcından ele almak gerektiğini gösterir. İnsan için bu elbetteki çocukluğundan başlar. İyiye, daha makbûl olana yöneltmek demektir. EĞELEMEK ise, "bir şeyin sivri ve gereksiz taraflarını atıp onu pürüzsüz istenen şekle sokmak" demektir. EGER vurduğunuz ata hükmedersiniz. EĞİRMEK de, bilindiği gibi, koyundan kırkılmış kaba yüne evire çevire şekil vermektir. Onu daha ince, daha çok işe yarar hâle getirmektir.

Şu halde EĞİTİM, İNSANI DEĞİŞTİREREK, EĞRİLİKLERİNİ BÜĞRÜLÜKLERİNİ DÜZELTEREK, ONU TÖRPÜLEYEREK, İNCELTEREK, VE EVİRE ÇEVİRE İŞLİYEREK ONA YEPYENİ BİR NİTELİK KAZANDIRMAK DEMEKTİR . Bu yeni nitelik hiç bir zaman eskisinden daha kötü olamaz. Yani eğitmek dâima daha güzele, daha iyiye, daha makbûl olana yöneltmek demektir.

Bizce HARF İNKILÂBI çok yerinde olmuştur... Ancak eski harflerin yasaklanması, bizi hem târihimizden, edebiyâtımızdan, geçmişimizden koparmış; hem de Orta Asya Türkleri ve diğer Müslüman ülkeler ile bağlarımızı koparmış, köksüz bir millet hâline getirmiştir. OSMANLICA denilen 1000 yıllık dilimiz YAZISI'yla, KELİMELER'iyle TÜRKÇE'dir. Son zamanlarda bu yönde çalışmaların ve ilginin artması gâyet yerindedir.

(6)Celse'de geçen Tevfik Fikret'in "Sabah Olursa " şiiri şöyle.

Bu memlekette de bir gün sabah olursa, Halûk,
Eğer bu memleketin sislenen şu nâsiye-i
Mukadderâtı, kavî bir elin kavî, muhyî
Bir ihtizâz-ı temâsıyla silkinip şu donuk,
Şu paslı çehre-i millet biraz gülerse... O gün
Ben ölmemiş bile olsam, hayâta pek ölgün
Bir irtibâtım olur şüphesiz; -O gün benden
Ümîdi kes, beni kötrüm ve boş muhîtimde
Merâretimle unut; çünkü leng ü pejmürde
Nazarlarım seni mâziye çekmek ister; sen
Bütün hüvviyet ü uzviyyetinle âtîsin:
Terennüm eyliyor el’an kulaklarımda sesin!

Evet, sabah olacaktır, sabah olur, geceler,
Tulû-i haşre kadar sürmez; âkıbet bu semâ,
bu mâi gök bize bir gün acır; melûl olma.
Hayatta neş’e güneştir, melâl içinde beşer,
Çürür bizim gibi... Siz, ey fezâ-yı ferdânın
Küçük güneşleri, artık birer birer uyanın!
Ufukların ebedî iştiyâkı var nûra.
Tenevvür... Asrımızın işte rûh-ı âmâli;
Silin bulutları, silkin zılâl-i ehvâli;
Ziyâ içinde koşun bir halâs-ı meşkûra.
Ümidimiz bu: Ölürsek de biz, yaşar mutlaka.
Vatan sizinle, şu zindan karanlığından uzak!

Artık şiiri incelemek te size âit!.. Bu arada Celse'de geçen isimlerle ilgili bilgiyi burada verdik. Ama o bilgiler içindeki şahıs ve kavramlarla ilgili araştırmaları size bırakarak sâdece linkleri koyduk. Köy Enstitüleri ile de aynı şeyi yapacağız.

(7) KÖY ENSTİTÜLERİ ilkokul öğretmeni ve meslek erbâbı yetiştirmek üzere 17 Nisan 1940 tarihli ve 3803 sayılı yasa ile açılmış okullardır. Tamamen Türkiye'ye özgü olan bu eğitim projesini, 28 Aralık 1938 tarihinde Milli Eğitim Bakanı olan Hasan Âli Yücel bizzat yönetti. (Bak : Köy Enstitüleri listesi)

Üstât, Köy Enstitüleri konusunda "Truva'nın tahta atına benzetirim" diyor... Kimin Türkiye'ye soktuğu at?.. Sovyetler'i kastediyor tabii ki!.. Çünkü Köy Enstitüleri'ni kuran İsmet Paşa, rahmetli MUSTAFA KEMÂL gibi değil, kolayca Sovyet etkisine girebilirdi. Nitekim 1947'den sonra Amerikan etkisine girmiş ve ondan mîras kalan Amerikancı politika, günümüze kadar sürmüş, üstelik tümüyle yanlış olarak ATATÜRK'e atfedilmiştir!.. Bu durumu rahmetli Kemâl Tâhir çok güzel açıklar:

- "Köy Enstitüleri, günlük politikanın Eğitim'e bulaşmasından öte bir şey değildir!..."

- "2. Dünya Savaşı içinde İsmet Paşa'nın TÜRKİYE politikası çok civelek bir politikadır.
Başlarda Almanlar Fransa'yı çiğneyiverince, İsmet Paşa Almanlar'a döndü.
Almanya'da Nazi Partisi, TÜRKİYE'de Halk Partisi... Almanya'da Hitler'in sözü kanun,
TÜRKİYE'de İsmet Paşa'nın... Almanlar her yere bir Nazi ajanı yerleştirmiş..
İsmet Paşa şehirleri Halk Evleri ile avucunun içine almış ama, köyler boş..."

- "Paşa askerlikten kurtulamadığı için , çavuş olan açıkgöz köy çocuklarını kurstan geçirip eğitmen yetiştirdi,
bunların her birini bir köye yerleştirdi. Bu eğitmenler köyleri avuçlarına alacaklar,
sinek uçsa, İsmet Paşa'nın haberi olacak."

- "Ama hesap yanlış çıktı. Almanlar Sovyetler'in bozkırına yenildiler.
İsmet Paşa da "Hadi göreyim sizi" deyip ortaya sürdüğü Turancılar'ı deliğe tıktı.
Yine aynı Milli Eğitim Bakanı Hasan Ali Yücel'i solcuları el üstünde tutan biri hâline getirdi.
DEVLET'i sol rüzgârların uğuldadığı Köy Enstitüleri şampıyonu yaptı."

- "İşte Köy Enstitüleri'nin temelinde bu rezillik yatar. - "Ruslar savaşı kazanıp üç ilimizle Boğazlar'ı isteyince, İsmet Paşa fırt diye döndü
ve İngiltere, Amerika üstüne oynamaya başladı.
Almanlar 12 Ada'yı önerdiler, içi gittiği halde almadı, 3 vilâyeti verir mi hiç?.."

- "Demokrat Parti muhalefeti ağzını açar açmaz da, Köy Enstitüleri'ni tâviz olarak kurban etti.
Çünkü fonksiyonunu çoktan yitirmişti."

- Hâlâ bir takım sosyalist şaşkın, 'köy enstitüleri' diye yazılar yazıyor...
Eğer sosyalist eğitimden yana isen, işte sana binlerce okul...
Değiştir müfredâtı, başla!.. Gücün yoksa, niye 'köy enstitüleri' diye yırtınıyorsun?..
İçinde bu müfredat okutulacaksa, açılsa ne olur, açılmasa ne olur?..
Sen bu kafayı değiştirmedikten sonra Marksist olsan de olur, Faşist olsan ne olur?..
Bilmiyor ki, zihni biraz açılsa, Köy Enstitüleri açılmasa da olur!.."
(10.12.1966 tarihli Sohbet)
(İsmet Bozdağ , KEMAL TAHİR'İN SOHBETLERİ'nden)

MÜFREDAT kelimesi önemli... "bir bütünü oluşturan parçalar, öğretim programı" demektir. Dikkat etmişseniz, son 16 yılda Millî Eğitim'de MÜFREDAT hep arka plânda kaldı. Kalmadığı dönemlerde de zararlı değişiklikler yapıldı. Sâdece bir misâl verelim: Şu batasıca Avrupa Birliği kriterlerine, kurallarına, tâlimatlarına uyarak doğru-dürüst Din Eğitimi verecek ders yerine, "Din Kültürü Dersi kondu, Lise mezunları bile Fâtiha okuyamaz hâle geldi, dinsizleşti. Bu açığı kapatmak için çoğu liseyi "İmam Hatip Okulu"na çevirdiler. Avrupa'da Papaz Okulları var ya, ona benzettiler. Ama bu okul mezunları da iyi bir Eğitim alamaz oldu, üstelik oradan çıkanlar da öyle dindar falan olmadı. Her müfredat değişikliği böyle fiyasko ile sonuçlandı. Bilgisayar dersleri hâriç...

MÜFREDAT ihmâline gelince; bu 16 yılda 14 değişiklik olarak ne yaptılar, biliyor musunuz?.. Sâdece şekil değişikliği, makyaj... Eskiden okul eğitimi 5 + 3 + 3 = 11 yıl idi, 27 Şubat'ın dönme Çevik Bir komutasındaki Batı Çalışma Grubu ve Batıcılar bunu 8 + 3 = 11 yaptılar, sözümona din eğitimini önlediler. Sonra Bu iktidar geldi, ilk önce lise eğitimi 4 yıla çıkardı, sonra nereden geldiği belli olmayan bir ilham ile 4 + 4 + 4+ = 12 yıl yaptı. Bu değişikliklerin çocuklarımızın eğitimine katkısı ne?... koca bir HİÇ!.. Yetmedi, not sistemini değiştirdiler, İlkokulda 5 üzerinden, Ortaokul ve Lisede 10 üzerinden olan notu önce 100 üzerinden yaptılar, sonra Amerikalılar'a özenip A,B,C,D,F diye harf üzerine döndüler... Bu değişikliklerin çocuklarımızın eğitimine katkısı ne?... koca bir HİÇ!.. Ha, bir de İlkokul'nn adını İlk Öğretim Okulu; Ortaokul'un adını Orta Öğretim Okulu yapmışlardı bundan öncekiler... Bu değişikliğin çocuklarımızın eğitimine katkısı ne?... koca bir HİÇ!.. Siyah olan önlükleri, ki, hem kir kaldırır, hem de çocukların arasındaki fakir-zengin farkını gizlerdi, önce mâvi yaptılar, sonra kıyâfet serbestisi getirdiler. Bu arada Özel Okullar'ın her biriin pahalı üniformalar kullanmasına, velilerin bir de bu yönden soyulmasına izin verdiler. Bu değişikliklerin çocuklarımızın eğitimine katkısı ne?... koca bir HİÇ!.. Halbuki resmî-özel bütün okullarda aynı siyah önlük, siyah-gri takım elbise/etek kullanılması, her okulun amblemi öğrencilerin göğsüne küçük bez bir rozet ile takılsa, olmaz mıydı?.. Olmaz!.. Mutlaka ayırım, mutlaka kazıklama!.. Sonra ders saatleri, teneffüs dakikaları ile oynadılar. Bu değişikliklerin çocuklarımızın eğitimine katkısı ne?... koca bir HİÇ!.. Bu arada öğretmenlerin alım gücü düştükçe düştü. İyi öğretmenler başka iş bulabilmek için ayrıldı. Özel okullar düşük maaş verebilmek amacıyla ya genç tecrübesiz öğretmenleri, ya da emekli olmuş, artık pek enerjisi kalmamış öğretmenleri tercih ettiler. Eğitimin kalitesi dibe vurdu. Böylece hem öğretmenler, hem veliler, hem öğrenciler zarara uğratıldı... Sınıflarda, yatılı okullarda kız-erkek ayırımı yapmadan öğrencilerin tâciz, hattâ tecâvüze uğraması... Taşımalı servis şoförlerlerinden okul müdürlerine kadar sapıklıklar!.. Velilerin, gözü dönmüş öğrencilerin saldırısına uğrayan öğretmenler!.. Bu satırlar tuşlara dökülürken bir öğretmenin daha canına kıyıldı! Eğitim sistemi mahvoldu!..

Neyse... Az kullanılan kelimeleri verelim: KEMİYET, "kantite, miktar"
KEYFİYET, "kalite, iyi vasıf" demektir.
MUHTIRA, "hatırlatmak üzere hazırlanan tezkere" , ingilizce tâbiri ile "memorandum" demektir.
NÜMÂYİŞ, "gösteri, yürüyüş",
ALÂYİŞ, "gösteriş" demektir.
VÂFİ , "sözünün eri" demektir. Burada "Onlar bu işe yaparız, diye soyunmuşlar, yaparlar" anlamındadır.

(8) Kelimeleri de verdik. Geldik sonuncuya!.. Devam edelim... İnşaallah yorulmamışsınızdır. Ben yoruldum da!.. Yazıda tape hataları varsa, o da yorgunluktan, bağışlayın!

Efendim, Varlık diyor ki, "Avrupa ülkelerinde uygulanmakta olan ilköğretim programları incelenerek, yeni bir 'ilkokul programı' hazırlanmıştır."... Sonra yine deniyor ki, "Dünyâ'da yeni uygulanmaya başlanan 'toplu öğretim' Türkiye'de de uygulanmaya başlamıştır." ...

Başka ülkelerdeki uygulamaları tâkip etmek, incelemek, bünyemize uygun görünen daha ileri metotları almak, iyi olduğu hâlde bize uymadığı için doğrudan alamadığımız metot ve uygulamaları "adapte" ederek almak, mahzurlu değildir!..

Ancak bir zamanlar Tansu Çiller'in dediği gibi, "Avrupa'da ne varsa, bizde de olacak" tarzında orada olanları AYNEN almak kadar TEHLİKELİ ve MAHZURLU birşey olamaz!..

Sırf eğitimle ilgili iki misâl vereceğim. Tecrübeyle ve müşâhede ile sâbit... Birincisi İlkokullarda uygulanan OKUMA-YAZMA sistemi... 50-60 yıl önce harfleri tanımakla başlar, sonra "Baba bana top al" gibi cümleleri yazarak devam ederdik. Bütün çocuklar, geri zekâlısı dâhil, üç aya kalmaz, okuma-yazma öğrenirdi. Ben okula gitmeden 3 yaşında televizyonda, gazetelerde gördüğü harfleri mum boya kalemleri ile yazan ve okuma-yazma öğrenen çocuklar tanıyorum... 40 yıl kadar önce çizgilerle başlatılan bir sistem geldi. IIII /// - - - CCC OOO gibi çizgiler ve yuvarlaklar çizen öğrenciler onları kullanarak harflere geçiyor ve çok kolay okuma-yazma öğreniyordu.... Ama bunun arkasından Amerika ve İngiltere'nin kullandığı "kelime hâlinde öğrenme" geldi. Küçük kartlar kullanıldı.. Saçmalamış oldular!..

Çünkü Amerika ve İngiltere denen ülkeler medenî bilinir, ancak dilleri yazıldığı gibi okunmaz. Bir tek "C" harfi "K" okunur (cut, close) "Ç" okunur (chair), "Ş" okunur (champaigne), "S" (century)... Okunur da, okunur.... Bu yüzden İngiliz ve Amerikan çocukları şaşkın ördeğe dönerler. Bir türlü okuma-yazma öğrenemezler, "spelling" onlar için başbelâsıdır. Üniversiteye girip okuyamıyanlar vardır. İş o kadarla da kalmaz. Bu karışıklık "disleksi" diye bilinen bir hastalığa yol açar. Çocuk sâdece okuma-yazma özürlü değil; kafası karıştığı için duyma özürlü, anlama özürlü, hatta akıl yürütme özürlü olur.

Şimdi acaba birileri "Avrupa" sistemini tıpatıp alıp Türkiye'de hiç olmayan "disleksi" hastalığını çocuklarımıza mı bulaştırmak istiyor?.. Yoksa bunu da mı FETÖ yapıyor?.. Şaka, şaka... Bunu kelli ferli, "aydın" geçinen eğitimcilerimiz yapıyor. Nasıl yapıyor, neden yapıyor, onu da anlatacağız, aman bilgisayarı kapatıp gitmeyin!..

Bir insanın yazısı bozulsun isterseniz ne yaparsınız?.. İşte son olarak ilkokullarda onu yaptılar!.. Öğrencilere yazmayı harflerle, çizgilerle, kareli defterle değil; ELYAZISI ile öğretmeye kalktılar!.. Hayır, tımarhâneden kaçmış deliler değil, Millî Eğitim'in "uzman"ları bu uygulamayı başlattılar!.. Şimdi çevremdeki çocuklar karınca duası gibi birşeyler karalıyor ama ne ben okuyabiliyorum yazdıklarını, ne de onlar!.. Bir de müjde (!) vereyim. Artık bizde de liseye kadar gelen ama
okuma-yazma bilmeyen çocuklar varmış!.. "Nasıl gelmiş liseye?" demeyin, sınıfta kalmak kaldırıldı. Herkes tıpış tıpış merdiven basamaklarını tırmanıyor!.. Arupa'da, Amerika'da ne varsa, bizde de oluyor artık!.. Sevinin!.. Zil takıp oynayın!..

Sözün özü, bir an önce, okunduğu gibi yazılan dilimze uygun çizgiler ve yuvarlaklarla başlayan sisteme dönelim. 5 yıl İlk, 3 yıl Orta, 3 yıl Lise eğitimine geri dönelim. Borçlu geçmek olsun ama, sınıfta kalma da olsun!..

İkinci misâl dil eğitiminde... Onun sistemini de ya İngiltere'den, ya da Amerika'dan alıyorlar. Dil eğitiminde başta giden ODTÜ bile yabancı kitaplar kullanıyor Hazırlık Sınıfı'nda... Uygun mu?.. Hiç değil!.. Çünkü oralarda yazılan kitaplar hep ticâret amaçlıdır. Sık sık yeni "metot"lar bulurlar!.. Tıpkı şu cep telefonları gibi... Yenisi çıktı mı, eskisi atılır, dünyânın parası verilip yenisi alınır!... Halbuki onlar kendi ülkelerine İngilizce öğrenmeye gelen öğrenciler için yazılmış, Hint-Avrupaî dil anlayışına uygun kitaplardır. Üstelik hepsi birbirinden zırvadır... Bizim dilimiz Ural-Altay grubuna bağlıdır ve mantığı tamâmen farklıdır. Bu yüzden "Kırk yıl oldu, kaynatırım kaynamaz" misâli, insanımız bir türlü İngilizce öğrenemez!.. Öğreneyim diye 3 ay İngiltere'ye gider, gene öğrenemez. Çünkü gördüğü sokaktaki İngilizce'dir. Kitaplardakine benzemez!.. Oradaki okulların sistemi bizdekilerden berbattır. Giden kös kös döner, gelir!..

Peki, buna çâre ne?.. Yine MİLLÎ ve YERLİ bir sistem oluşturulması!.. AKP iktidârı bu ifâdeleri sık sık kullanıyor ama, kendilerinden öncekiler gibi bu hususta da hiç MİLLÎ ve YERLİ davranmıyor!.. Bakın rahmetli MUSTAFA KEMÂL ATATÜRK "millî" ve "yerli"yi nasıl târif etmiş? Erdoğan'la şürekâsının kulağına küpe olsun:

- "ASYA için, AVRUPA için bizim kanunumuz aynıdır:
TAM BAĞIMSIZLIĞIMIZI KORUMAK!..
HER ŞEYİ TÜRK CEPHESİNDEN DEĞERLENDİRMEK!..
Bu, GERÇEKÇİ GÖRÜŞ'tür." (1921)

- "Milletimizin KUVVETLİ, MESUT ve MUSTAKAR yaşayabilmesi için,
DEVLETİN TAMAMİYLE MİLLÎ BİR SİYASET TAKİP ETMESİ
ve BU SİYASETİN İÇ TEŞKİLATIMIZA TAMAMEN UYGUN OLMASI
ve ONA DAYANMASI LÂZIMDIR."

- "MİLLÎ SİYÂSET'ten kastettiğim mânâ şudur: MİLLÎ SINIRLARIMIZ İÇİNDE
her şeyden önce KENDİ KUVVETİMİZE DAYANARAK VARLIĞIMIZI KORUYUP,
MEMLEKETİN İÇ SAADET VE İMARINA ÇALIŞMAK!.. (Nutuk sf. 276)

Her yönden bağımsızlığını korumadan, millî (tamâmen TÜRK'e âit) siyâset gütmeden; AB'den kanun, ABD'den silâh alarak, her Amerika'ya gittiğinde Yahudi lobisi'ne danışarak hiç "millî"lik olur mu?.. Ülkedeki hemen bütün bankaları, hukuk ve emlâk şirketlerini, hastaneleri gavurlara devretmişken, madenlerimizi, topraklarımızı, sularımızı gavurlar işletirken, yerli tohum satışı kanunla yasaklanmışken, hiç "yerli"lik (tamâmen TÜRK'e âit) olur mu?... Siz benimle alay mı ediyorsunuz?..

Problem nereden kaynaklanıyor?.. Acaba niye bizim Millî Eğiitimci "uzmanlar" böyle uygulamalara kalkışıyorlar?.. Onun da cevâbını 27 yaşında Amerika'da profesör olmuş olan rahmetli Oktay Sinanoğlu vermişti.. 1947 yılından beri Millî Eğitim Bakanlığı'na çöreklenmiş bir Amerikan ekibi var!.. Kararlar onlar alıyor, bizimkiler uyuyor!.. Amaçları ise TÜRK insanını câhil bırakmak!.. Önce TÜRKÇE'yi, sonra TÜRK'ü YERYÜZÜ'nden silip atmak!... Gittikçe de başarılı oluyorlar!

Buna çâre ne?.. Şu Amerikalılar'ı önce Millî Eğitim'den, sonra komisyonlardan, vakıflardan, üslerden, ülkeden atmak!.. Ardından Avrupalılar'ı sepetlemek!.. Atatürk'ün dediği gibi,

Ruhi Selman

selman@journalist.com

***

Önemli Sayfalar:

- BİR SPİRİTUALİSTİN DÜNYASI - ANA SAYFA
- BİR TEBLİĞ
- ÖLÜM VE SONRASI
- ÂHIRETTEN SİMÂLAR - 1
- ÂHIRETTEN SİMÂLAR - 2
- ÂHIRETTEN SİMÂLAR - 3
- ÂHIRETTEN SİMÂLAR - 4
- ÂHIRETTEN SİMÂLAR - 5
- ÂHIRETTEN SİMÂLAR - 6
- ÂHIRETTEN SİMÂLAR - 7
- ÂHIRETTEN SİMÂLAR - 8
- ÂHIRETTEN SİMÂLAR - 9
- ÂHIRETTEN SİMÂLAR - 10
- ÂHIRETTEN SİMÂLAR - 11
- ÂHIRETTEN SİMÂLAR - 12
- ÂHIRETTEN SİMÂLAR - 13
- ÂHIRETTEN SİMÂLAR - 14
- ÂHIRETTEN SİMÂLAR - 15
- ÂHIRETTEN SİMÂLAR - 16
- ÂHIRETTEN SİMÂLAR - 17
- ÂHIRETTEN SİMÂLAR - 19
- ÂHIRETTEN SİMÂLAR - 20
- ÂHIRETTEN SİMÂLAR - 21
- ÂHIRETTEN SİMÂLAR - 22
- ÂHIRETTEN SİMÂLAR - 23
- ÂHIRETTEN SİMÂLAR - 24
- ÂHIRETTEN SİMÂLAR - 25
- ÂHIRETTEN SİMÂLAR - 26
- ÂHIRETTEN SİMÂLAR - 27
- ÂHIRETTEN SİMÂLAR - 28
- ÂHIRETTEN SİMÂLAR - 29
- ÂHIRETTEN SİMÂLAR - 30
- ÂHIRETTEN SİMÂLAR - 50
- ÂHIRETTEN SİMÂLAR - 51
- ÂHIRETTEN SİMÂLAR - 52
- ÂHIRETTEN SİMÂLAR - 53
- ÂHIRETTEN SİMÂLAR - 54
- ÂHIRETTEN SİMÂLAR - 55
- ÂHIRETTEN SİMÂLAR - 56
- ÂHIRETTEN SİMÂLAR - 57
- BİR OBSESYON VAK'ASI
- ÖTE ÂLEM'DEN ŞİİRLER - 1
- RÜYÂLAR - 1
- RÜYÂLAR - 2
- REİNKARNASYON - 1
- REİNKARNASYON - 2
- ANADOLU'DA REİNKARNASYON ŞİİRLERİ
- İRLANDALI ŞÂİR JAMES CLARENCE MANGAN ANADOLU'DA MI YAŞADI?
- FİNCAN CELSELERİ - 1
- FİNCAN CELSELERİ - 2
- FİNCAN CELSELERİ - 3
- EKMİNEZİ ÇALIŞMASI
- RÛHÎ FİLİMLER - 1
- ENTERESAN RÛHÎ OLAYLAR
- ERGUN ARIKDAL VE SÂDIKLAR PLÂNI'NI TENKİT
- BÜLENT ÇORAK VE DÜNYA KARDEŞLİK BİRLİĞİ SAFSATASI
- CENAP BAŞMAN VE MARON TARİKATI
- SAPKIN RAEL TARİKATI
- TRANSANDANTAL MEDİTASYON KANDIRMACASI
- MELEKLER'DEN MESAJ ALDIĞINI SANAN ŞAŞKINLAR
- ŞEYTANA TAPAN SATANİSTLER
- MEKTUPLAR