Đoạn 13 :
Tóm lược tiểu sử
Thưa các
đồng chí,
Tệ sùng bái cá
nhân sở dĩ đạt đến mức độ
khốc hại là v́ chính bản thân Stalin đă dùng mọi
phương pháp để thúc đẩy sự tán dương
cá nhân ḿnh. Điều này đă được vô số sự
kiện chứng minh. Một trong những thí dụ tiêu
biểu nhất của sự tôn thờ bản thân và
sự thiếu khiêm tốn ở mức cơ bản
của Stalin là cuốn Tóm lược tiểu sử
Stalin ấn hành vào năm 1948.(1)
Cuốn sách này là
thứ xu nịnh ghê tởm nhất, là điển h́nh cho
việc làm thế nào để biến một người
- Stalin - thành một vị thánh sống, một hiền nhân
không thể sai lầm, một "lănh tụ vĩ
đại nhất", một "chiến lược
gia đại tài của mọi thời đại và
mọi dân tộc". Cuối cùng, người ta không t́m
nổi từ ngữ để tâng bốc Stalin lên tận
mây xanh.
Chẳng cần
nói dài ḍng về sự tôn sùng thần tượng ghê
tởm đầy rẫy trong cuốn sách. Chỉ cần
nói rằng tất cả những thứ nói trên đă được
Stalin chấp thuận và biên tập, thậm chí chính
đồng chí ấy c̣n tự tay bổ sung vào bản in
thử của cuốn sách.
Trong cuốn sách
ấy, Stalin coi điều ǵ là mấu chốt ?
Đồng chí ấy có muốn giảm bớt nhiệt t́nh
của những kẻ xu nịnh biên soạn cuốn Tóm
lược tiểu sử ấy không ? Hoàn toàn
không ! Stalin đă có những nhận xét ở chính các
đoạn, mà theo đồng chí ấy, người ta khen
ngợi chưa đầy đủ công trạng của
ḿnh.
Vài thí dụ sau
đây có thể cho ta thấy tính chất của những
phần "bổ khuyết" do Stalin tự tay viết :
Sau khi Lênin
rời chiến trường, trong cuộc đấu tranh
chống bọn nhu nhược và bọn đầu hàng,
bọn trốt-kít và bè lũ Dinôviép, bọn Bukharin và
bọn Kamênép, đă h́nh thành vĩnh viễn nhóm hạt nhân
lănh đạo đảng. Bảo vệ ngọn cờ
vinh quang của Lênin, nhóm này đă đoàn kết
đảng quanh di chúc của Lênin và dẫn dắt nhân dân
Liên Xô trên con đường rộng mở của công
nghiệp hóa và hợp tác hóa nông nghiệp. Đồng chí Stalin
là người lănh đạo nhóm hạt nhân ấy, là
động lực lănh đạo đảng và nhà nước.
Chính Stalin đă
tự ḿnh viết ra những câu trên ! Rồi
đồng chí ấy c̣n chua thêm :
Stalin thực
hiện một cách tài t́nh những nhiệm vụ của
người lănh đạo đảng và dân tộc và được
sự ủng hộ toàn diện của nhân dân Liên Xô, tuy
thế, đồng chí không hề cho phép ḿnh kiêu ngạo,
khoe khoang hay tán tụng cá nhân.
Đă ở đâu và
khi nào, người ta thấy một lănh tụ tự tán
tụng ḿnh như thế chưa ? Thử hỏi
điều ấy có xứng đáng với một người
lănh đạo mác-xít - lê-nin-nít hay không ? Không ! Chính
Mác và Ăngghen đă cương quyết chống lại
việc đó. Lênin cũng luôn luôn lên án nghiêm khắc
những hành động như thế.
Trong bản
thảo cuốn Tóm lược tiểu sử nói trên,
có một câu như sau : "Stalin là Lênin của
thời đại ngày nay." Có điều Stalin
thấy nhận định ấy c̣n quá nhẹ, v́ vậy
đồng chí ấy đă tự tay sửa lại :
"Stalin là người kế tục xứng đáng
sự nghiệp của Lênin, hoặc - như người
ta thường nói trong đảng -, Stalin là Lênin
của thời đại ngày nay." Câu nói thật hay,
nhưng không phải từ nhân dân mà tự Stalin đă nói
ra.
Ta có thể đưa
ra nhiều thí dụ do chính tay Stalin viết - nhằm tán dương
ḿnh - trong bản thảo cuốn Tóm lược tiểu
sử đó. Stalin đặc biệt hào phóng khi tự
tặng cho ḿnh những lời khen ngợi về thiên tài
quân sự, về tài năng cầm quân, v.v...
Tôi xin kể thêm
một đoạn bổ sung do Stalin tự tay chêm vào
về thiên tài quân sự của ḿnh :
Đồng chí Stalin
tiếp tục phát triển khoa học quân sự
xô-viết, vốn đứng hàng đầu. Đồng chí
Stalin đă thảo ra luận đề về những
yếu tố thường xuyên quyết định
vận mệnh chiến tranh và hàng loạt học
thuyết khác : về sự pḥng thủ tích cực và
các quy luật của phản công và tấn công, về
sự cộng tác giữa các binh chủng quân đội và
kỹ thuật quân sự cạnh những điều
kiện của chiến tranh đương đại,
về vai tṛ của những đoàn chiến xa và phi cơ
trong chiến tranh hiện đại, về vai tṛ của
pháo binh - binh chủng hùng mạnh nhất của quân
đội. Trong mỗi giai đoạn khác nhau của
cuộc chiến, thiên tài Stalin luôn t́m ra những giải
pháp đúng đắn, hoàn toàn căn cứ vào các
đặc điểm của t́nh h́nh.
(Pḥng họp xôn xao)
Rồi Stalin
tiếp tục :
Nghệ thuật
cầm quân của Stalin đă được thể
hiện trong pḥng thủ cũng như tấn công...
Bằng sự sáng suốt anh tài, đồng chí Stalin đă
nhận biết và làm thất bại những kế
hoạch của địch. Những trận giáp chiến
- khi đồng chí Stalin điều khiển quân
đội Liên Xô - là những bài học xuất chúng
của nghệ thuật quân sự.
Stalin tự tâng
bốc bản thân như một lănh tụ quân sự. Và ai
đă làm tất cả những việc này ? Chính Stalin,
không phải trên địa vị một thống soái mà như
một tác giả kiêm chủ biên, như tác giả chính
của cuốn tiểu sử đầy rẫy những
lời ca tụng bản thân.
Thưa các
đồng chí, những sự thật là như thế. Và
tôi phải nói một cách chắc chắn rằng đó là
những sự thật đáng hổ thẹn.
Và c̣n thêm một
sự kiện nữa từ cuốn Tóm lược
tiểu sử này. Như mọi người đều
biết, cuốn Tóm tắt lịch sử đảng cộng
sản (bônsêvích) Liên Xô đă được một
ủy ban của Ban chấp hành trung ương thảo ra.(2)
Một nhóm tác
giả đă được lựa chọn để
viết cuốn sách này, họ cũng bị tác động
của tệ sùng bái cá nhân. Sự kiện này được
thể hiện trong đoạn sau đây của bản in
thử của cuốn Tóm lược tiểu sử :
Một ủy ban
của Ban chấp hành trung ương đảng cộng
sản (bônsêvích) Liên Xô - dưới sự lănh đạo và
tham gia tích cực nhất của cá nhân đồng chí Stalin
- đă soạn thảo cuốn "Tóm tắt lịch
sử đảng cộng sản (bônsêvích) Liên Xô".
Tuy vậy, nhận
định trên vẫn không làm Stalin thỏa măn. Nó được
Stalin bổ sung như sau trong bản in cuối cùng của
cuốn sách :
Năm 1938,
cuốn "Tóm tắt lịch sử đảng cộng
sản (bônsêvích) Liên Xô" được phát hành. Cuốn
sách do đồng chí Stalin viết(3) và được
ủy ban đặc biệt của Ban chấp hành trung ương
đảng cộng sản (bônsêvích) Liên Xô thông qua.
Thử hỏi ta
c̣n có thể nói thêm được điều ǵ
nữa ? (Pḥng họp ồn ào)
Như các
đồng chí có thể thấy, một sự sửa
đổi lạ lùng đă biến một công tŕnh tập
thể thành cuốn sách do Stalin viết. Thiết tưởng
không cần phải nói là sự sửa đổi này đă
diễn ra như thế nào và tại sao.
Muốn hay không,
một câu hỏi được đặt ra : nếu
quả thực Stalin là tác giả cuốn sách, tại sao
phải tán tụng cá nhân Stalin đến thế, tại
sao phải biến đổi toàn bộ giai đoạn
lịch sử sau cách mạng tháng Mười của
đảng cộng sản vinh quang của chúng ta thành
sự nghiệp của riêng "thiên tài Stalin" ?
Thử hỏi
cuốn sách này có phản ánh một cách đúng đắn
những cố gắng của đảng ta trong công
cuộc biến đổi xă hội, xây dựng xă hội
xă hội chủ nghĩa, công nhiệp hóa và công cộng hóa
đất nước, cũng như những biện pháp
khác do đảng chủ trương theo đúng con đường
Lênin đă vạch ra ? Cuốn sách này chủ yếu
chỉ nói về Stalin, về những bài diễn văn,
những bản báo cáo của đồng chí ấy. Không
hề có một ngoại lệ, dù nhỏ mọn
nhất : mọi sự việc đều gắn
liền với tên tuổi Stalin.
Và khi bản thân
Stalin tuyên bố chính ḿnh đă viết cuốn Tóm tắt
lịch sử đảng cộng sản (bônsêvích) Liên Xô,
người ta không khỏi ngạc nhiên. Một người
mác-xít - lê-nin-nít có thể đề cao cá nhân ḿnh lên tận
mây xanh như thế được không ?
Hoặc chúng ta
hăy xem xét những Giải thưởng Stalin. (Pḥng
họp xôn xao)
Ngay cả các Nga
hoàng cũng chưa bao giờ lấy tên ḿnh để
đặt cho các giải thưởng như thế.
Stalin đă
chọn, coi như hay nhất, một bản quốc
thiều cho nhà nước Liên Xô, trong /1 không có một câu
nào nói đến đảng cộng sản, ngược
lại, có một đoạn vô song về Stalin như
sau :
Và Stalin dạy
dỗ chúng ta trung thành với nhân dân. Để trong công
việc cũng như trong chiến trận, chúng ta thành người
anh hùng.(4)
Trong những
vần thơ này của bản quốc thiều, toàn
thể sự nghiệp của đảng lê-nin-nít trên các
lĩnh vực giáo dục, chỉ đạo và động
viên đều thuộc về Stalin. Cố nhiên,
điều này sai lạc hẳn với học thuyết
Mác-Lênin, là sự coi thường và hạ thấp rơ
rệt vai tṛ của đảng. Tôi xin thông báo với các
đồng chí là Đoàn Chủ tịch Ban chấp hành trung ương
đă thông qua một nghị quyết về việc
viết lời mới cho bản quốc thiều, phản
ánh vai tṛ của nhân dân và của đảng. (Vỗ tay
rầm rộ và kéo dài)
Phải chăng
Stalin không hề biết ǵ về việc người ta
đă lấy tên đồng chí ấy đặt cho
nhiều nhà máy và thành phố lớn ? Phải chăng
Stalin không hề biết ǵ về việc người ta
đă xây đắp trong toàn quốc những tượng
đài Stalin - những đài kỷ niệm cho một người
c̣n sống ? Một điều ai cũng biết là
chính Stalin - ngày 2-7-1951 - đă kư quyết định của
Hội đồng Bộ trưởng Liên Xô về
việc xây dựng bức tượng Stalin đồ
sộ bên bờ kênh đào Vônga-Đôn ; ngày 4-9 cũng
năm ấy, Stalin hạ lệnh nấu chảy 33 tấn
đồng để xây dựng bức tượng
kỳ vĩ đó. Ai có dịp đến thăm vùng
Stalingrát, chắc chắn đều thấy pho tượng
khổng lồ, dù nó được xây đắp ở
một nơi không mấy ai qua lại. Những khoản
tiền khổng lồ bị tiêu phí trong việc xây
dựng đài kỷ niệm này trong khi dân chúng vùng đó -
từ hồi chiến tranh - c̣n sống trong lều tranh
vách đất(5). Các đồng chí hăy nghĩ xem,
Stalin nói thật hay không khi đồng chí ấy viết
trong cuốn tiểu sử của ḿnh :
Đồng chí không
hề cho phép ḿnh kiêu ngạo, khoe khoang hay tán tụng cá nhân
ḿnh.(6)
Thêm vào đó,
Stalin đă tỏ ra thiếu kính trọng đối
với kỷ niệm về Lênin. Không phải t́nh cờ,
mặc dầu quyết nghị về việc xây dựng
Cung xô-viết để kỷ niệm đồng chí
Vlađimia Ilích đă được thông qua trước
đây 30 năm, công tŕnh ấy vẫn không được
xây dựng, công việc ngày càng bị tŕ hoăn và kế
hoạch này bị ch́m dần vào quên lăng.
Chúng ta không
thể không nhắc lại nghị quyết ngày 14-8-1925
của chính phủ Liên Xô về việc thành lập Giải
thưởng Lênin cho công tác giáo dục. Quyết
định ấy được đăng tải trong
báo chí, nhưng đến nay vẫn chưa hề có Giải
thưởng Lênin. Việc này cũng cần phải
sửa chữa. (Vỗ tay rầm rộ và kéo dài)
Lúc Stalin c̣n
sống, nhờ những phương pháp mà tôi từng
nhắc đến - chẳng hạn các sự kiện trích
từ cuốn Tóm lược tiểu sử Stalin -,
ta thấy hết thảy mọi biến cố đều
được tŕnh bày như thể Lênin chỉ đóng vai
tṛ thứ yếu, ngay cả trong thời kỳ cách
mạng xă hội chủ nghĩa tháng Mười. Trong
nhiều phim ảnh và sách vở, Lênin được miêu
tả một cách sai lạc sự thật và bị hạ
thấp một cách không thể chấp nhận được.(7)
Stalin thích coi
bộ phim Năm 1919 bất diệt, trong đó ta
thấy Stalin đứng trên bậc chiếc tàu bọc thép(8)
và đánh tan quân thù với thanh đoản kiếm của
ḿnh. Tốt biết mấy nếu bạn thân của chúng
ta, đồng chí Klimen Êphrêmôvích Vôrôshilốp(9) hăy
lấy hết can đảm và viết sự thật
về Stalin ; dầu sao đồng chí cũng biết
thực ra Stalin đă chiến đấu như thế
nào ! Đối với đồng chí, làm việc ấy hơi
khó nhưng tốt biết mấy nếu đồng chí
vẫn làm. Mọi người - kể cả nhân dân và
đảng - sẽ tán thành đồng chí. Cháu chắt
đồng chí cũng sẽ biết ơn đồng chí.
(Vỗ tay kéo dài)
Nói đến
những sự kiện của cuộc cách mạng tháng Mười
và thời nội chiến, người ta tạo ra cảm
tưởng dường như Stalin đóng vai tṛ chính
yếu, dường như bất kể lúc nào và ở
đâu, Stalin cũng luôn luôn nhắc Lênin phải làm ǵ và làm
bằng cách nào. Thật là một sự mạ lị Lênin.
(Vỗ tay kéo dài)
Không xa sự
thật là bao nếu tôi nói là các đồng chí có mặt
ở đây, ít ai nghe và biết đến Stalin trước
năm 1924(10), nhưng mọi người đều
biết Lênin. Toàn đảng, toàn dân, từ
trẻ em đến các cụ già tóc bạc răng long
đều biết Lênin. (Vỗ tay rầm rộ và kéo dài)
Cần duyệt
lại kỹ càng tất cả những điều này
để lịch sử, văn học và nghệ thuật
phản ánh đúng đắn vai tṛ của Lênin và những
công tŕnh vĩ đại do đảng cộng sản
của chúng ta và nhân dân xô-viết đă thực hiện,
với tinh thần sáng tạo. (Vỗ tay)
(1)
Sự tôn sùng Stalin thực ra khởi đầu từ
năm 1929, nhân sinh nhật lần thứ 50 của Stalin.
Tất cả các cơ quan ngôn luận, báo chí của
đảng thi nhau ca tụng công trạng và thiên tài của
Stalin. Trong tờ Prápđa, Óocgiônikítdê (nạn nhân sau này
của Stalin) viết :
Ngày hôm nay, toàn
thể thế giới nói về Stalin. Sau khi Lênin mất,
Stalin sừng sững, cao vời lồng lộng trước
chúng ta. Dưới sự lănh đạo của Người,
chúng ta diệt trừ được bọn trốt-kít và
bọn tả khuynh.
Bútnốp -
một nạn nhân khác sau này của Stalin - cũng
viết :
Những văn
kiện của Stalin có tác động trau giồi cho
học thuyết Mác-Lênin. Nó làm căn bản cho đường
lối chính trị của đảng để đi
tới thắng lợi.
Trong Đại
hội lần thứ XVII năm 1934, Kirốp tuyên
bố :
Stalin là người
lănh đạo ngày nay của hết thảy các dân tộc.
Khrushốp đă
không nói tới sự việc rằng cũng chính năm
ấy, ông ta đă dùng hai chữ "thiên tài"
để ca ngợi bài diễn văn của Stalin.
(2)
Cũng như cuốn Tóm lược tiểu sử Stalin,
Tóm tắt lịch sử đảng cộng sản (bônsêvích)
Liên Xô đă được dịch ngay và ấn hành
với số lượng lớn trong đa số
đảng cộng sản trên thế giới. Đây là
một cuốn sách chứa đầy rẫy những sai
lầm hay xuyên tạc lịch sử. Trong Đại hội
lần thứ XX, Mikôian yêu cầu phải viết lại.
Nữ sử gia Pankdôtava tố cáo đó là một cuốn
sách "ngụy tạo lịch sử". Trước
năm 1945, cuốn sách này đă được dịch ra
tiếng Việt và đă trở thành cuốn sách gối
đầu giường của các đảng viên
đảng cộng sản Việt Nam. (Xin xem cuốn Những
chặng đường lịch sử của Vơ Nguyên
Giáp). Sau Đại hội lần thứ XX, một tiểu ban
gồm 11 nhân viên được cử ra để
viết lại cuốn sách. Cuốn sách mới đă
sửa lại nhiều điều xuyên tạc. Tuy nhiên, nó
vẫn c̣n nhiều điều sai lầm và bịa
đặt. (Xin xem tạp chí Nghiên cứu số 6,
tháng 6-1981, bài Ba mươi câu trả lời về cuốn
"Lịch sử đảng cộng sản Nga Xô")
(3)
Khrushốp quên không nói, không những Stalin đă "biến
công tŕnh tập thể thành công tŕnh riêng của ḿnh",
mà ông ta c̣n biến công tŕnh của Lép Trốtsky thành công
tŕnh của ḿnh.
Trong cuốn Tóm
tắt lịch sử đảng cộng sản (bônsêvích)
Liên Xô Stalin được coi là người lănh
đạo binh bị bên cạnh Lênin đoạt chính
quyền trong cách mạng tháng Mười ! Kỳ
thực, đó là Trốtsky.
Về vấn
đề biến "công tŕnh tập thể thành công
tŕnh riêng của ḿnh" trong phong trào cộng sản
xta-lin-nít, có vô số bằng chứng. Thí dụ :
cuốn Người Con Của Nhân Dân của Môrixơ
Tôrê không phải do Tôrê mà do Giăng Phrêvin viết thay, nhưng
kư tên Tôrê. Một nguyên lư thường được áp
dụng trong các đảng cộng sản xta-lin-nít là
đảng "tạo ra lịch sử", "tạo
ra vĩ nhân", mỗi lần đảng nhận
thấy lịch sử cần phải viết như
thế nào th́ "vĩ nhân" cần phải được
tŕnh bày sao cho hợp với đường lối của
đảng.
(4)
Ở đây, Khrushốp vô t́nh chỉ trích một thói
tục của hầu hết các đảng cộng
sản khi họ đă lên nắm quyền ở một nước.
Ấy là thói tục ca ngợi lănh tụ tối cao của
đảng một cách vô lối bằng những bài hát,
thơ ca...
(5)
Ở đây, Khrushốp vô t́nh chống lại hành
động của nhiều đảng cộng sản,
trong lúc nhân dân đói khổ "ở trong những
lều lá", đảng đă xây dắp tượng
đồng hoặc những lăng tẩm đồ
sộ, tốn kém để sùng bái các lănh tụ.
(6)
Stalin đă khai trương trong phong trào cộng sản
một thứ nghệ thuật lừa dối trong việc
tuyên truyền. Đặc biệt hơn nữa là về phương
diện chính trị : phong trào cộng sản xta-lin-nít
thường nói một đàng là một nẻo. Sau đó,
họ phô bày như một nghệ thuật để
chứng tỏ đường lối của họ lúc nào
cũng đúng.
(7)
Khrushốp quên không nói việc Stalin đă trá mạo các tranh
ảnh thời kỳ cách mạng tháng Mười bằng
cách đặt ḿnh ngồi hoặc đứng cạnh
Lênin, thay chỗ những đồng chí khác.
(8)
Thực ra, chiếc tàu hỏa bọc thép lừng danh này là
của Trốtsky : thời nội chiến, ông đi
khắp chiến trường, tổ chức và lănh
đạo Hồng quân (do ông thành lập) trên chiếc xe
lửa đó !
(9)
Klimen Ê. Vôrôshilốp (1881-1969) : ủy viên Ban chấp hành
Trung ương năm 1921, ủy viên Bộ Chính trị
năm 1926, Dân ủy Quốc pḥng từ năm 1925, nguyên
soái Hồng quân năm 1935, chủ tịch xô-viết
tối cao thời kỳ 1933-1960. Một trong những người
tán dương Stalin nhiều nhất. Trong cuốn Stalin
và quân đội xô-viết, Vôrôshilốp đă
đề cao Stalin đến nỗi coi ông ta là người
duy nhất lănh đạo Hồng quân trong cách mạng 1917
(một điều hoàn toàn sai sự thật) cho tới
năm 1945. Vôrôshilốp kết luận :
Chúng ta có thể
nói khoa học quân sự ngày nay là khoa học quân sự
Stalin.
(10)
Trong cuốn Stalin, Lép Trốtsky đă đề
cập tới vấn đề này và bác bỏ mọi tuyên
truyền dối trá về vai tṛ Stalin trong cuộc cách
mạng tháng Mười.
