Ðoạn
12 : Bêrya
Bêrya(1), tay sai
của các tổ chức gián điệp ngoại bang,
kẻ thù độc ác của đảng ta, đã đóng
vai trò đê tiện nhất trong việc tổ chức các
vụ việc nhơ bẩn và nhục nhã này. Y đã
chiếm được lòng tin cẩn của Stalin. Tên khiêu
khích ấy làm thế nào đoạt được
địa vị trong đảng và nhà nước,
để rồi trở thành Phó chủ tịch thứ
nhất Hội đồng Chính phủ Liên Xô và ủy viên
Bộ Chính trị Ban chấp hành trung ương
đảng ? Hiện nay chúng ta được biết
là tên đốn mạt này đã dẫm lên không biết bao
nhiêu xác chết để leo ngày một cao lên các bậc
thang chính quyền.(2)
Có những
bằng chứng nào cho ta thấy Bêrya là kẻ thù của
đảng ? Có, có những bằng chứng như
thế ! Ngay từ năm 1937, trong một hội
nghị toàn thể của Ban chấp hành trung ương,
đồng chí Kaminsky(3) - cựu Dân ủy Bộ Y tế -
tuyên bố Bêrya làm việc cho tổ chức gián
điệp Mussavát(4). Có điều, ngay khi cuộc họp
Ban chấp hành trung ương vừa chấm dứt,
đồng chí Kaminsky đã bị bắt và xử bắn.
Stalin có xem xét
lời tuyên bố của Kaminsky không ? Không, vì Stalin tin
cậy Bêrya và đối với Stalin, thế là đủ.
Và khi Stalin tin một người hay một điều gì
đó, không ai có thể đưa ra ý kiến khác với
đồng chí ấy, dù chỉ một câu : ai dám bày
tỏ sự bất đồng, kẻ ấy cũng
chịu chung một số phận như đồng chí
Kaminsky.
Ngoài ra, còn
nhiều dấu hiệu khác nữa. Ðáng để ý
đến lời báo cáo của đồng chí Snegốp(5)
ở Ban chấp hành trung ương đảng (nên
nhắc lại là Snegốp đã được phục
hồi trong thời gian gần đây, sau khi bị tù 17
năm ở các trại lao động trừng giới).
Trong lá đơn này, đồng chí Snegốp viết như
sau :
Về dự
định phục hồi cho đồng chí Cácvelichơvili-Lavrentiev(6),
cựu ủy viên Ban chấp hành trung ương, tôi đã
trao cho đại diện Ủy ban An ninh Quốc gia
một bản khai kỹ lưỡng về vai trò của
Bêrya trong quá trình quyết định vụ án Cácvelichơvili
và những nguyên ủy tội lỗi đã dẫn dắt
Bêrya trong việc này.
Theo ý tôi, không
thể để trôi vào quên lãng một sự kiện quan
trọng dính líu đến vụ này và cần thông báo cho Ban
chấp hành trung ương được biết, vì tôi
thấy việc kèm tài liệu này với những hồ sơ
điều tra là không nên.
Ngày 30-10-1931, trong
cuộc họp của Ủy ban Tổ chức của Ban
chấp hành trung ương đảng cộng sản
(bônsêvích) Liên Xô, đồng chí Cácvelichơvili - bí thư
Ủy ban Liên tỉnh miền Trans-Kápkadơ - đọc
bản tường trình. Tất cả thành viên Ban Chấp
hành liên tỉnh đều có mặt hôm đó, trong số
đó chỉ mình tôi còn sống sót. Trong khóa họp này, sau
khi chấm dứt bài diễn văn, Stalin đề
nghị tổ chức lại Ban Bí thư của Ủy ban
Liên tỉnh miền Trans-Kápkadơ như sau : bí thư
thú nhất - Cácvelichơvili ; bí thư thứ hai - Bêrya
(đây là lần đầu tiên trong lịch sử
đảng, cái tên Bêrya được đưa ra ứng
cử giữ một chức vụ trong đảng).
Cácvelichơvili trả lời : đồng chí đã biết
nhiều về Bêrya và vì thế, đồng chí dứt khoát
từ chối làm việc với Bêrya. Khi đó, Stalin
đề nghị hãy để vấn đề này
lại đấy đã, sẽ quyết định sau
trong quá trình công tác. Hai ngày sau, chúng tôi nhận được
quyết định cử Bêrya giữ chức vụ trong
đảng, còn Cácvelichơvili bị trục xuất
khỏi miền Trans-Kápkadơ.
Hai đồng
chí Mikôian và Kaganôvích có mặt trong khóa họp đó có
thể chứng thực điều này.
Ai cũng
biết là giữa Cácvelichơvili và Bêrya đã có bất hòa
từ lâu ; điều này nảy sinh từ thời
đồng chí Sécgô (biệt hiệu bình dân của
Óocgiônikítdê) còn làm việc ở vùng Trans-Kápkadơ :
Cácvelichơvili là cộng sự gần gũi nhất
của đồng chí Sécgô. Quan hệ thù nghịch với
Cácvelichơvili đã thúc đẩy Bêrya tạo ra
"vụ án Cácvelichơvili".
Một
điều đặc trưng là trong "vụ án" này,
Cácvelichơvili bị buộc tội có hành động
khủng bố nhằm ám hại Bêrya.
Bản cáo
trạng trong vụ án Bêrya chứa đựng toàn bộ
danh sách những tội ác của y. Tuy nhiên, cần nhắc
riêng vài sự việc vì các đại biểu dự
Ðại hội có lẽ chưa có cơ hội đọc
tài liệu này. Tôi muốn nói đến những quyết
định nhẫn tâm của Bêrya trong "vụ án"
xử các đồng chí Kêđrốp(7), Gôlubiép và bà Baturina,
mẹ nuôi của Gôlubiép ; họ muốn thông báo cho Ban
chấp hành trung ương biết hoạt động
phản bội của Bêrya. Họ đều bị xử
bắn không qua xét xử, bản án chỉ được
đưa ra sau khi họ đã bị hành quyết.
Ðồng chí
Kêđrốp, một chiến sĩ cộng sản lão thành
đã viết những dòng sau đây cho Ban chấp hành trung ương,
thông qua đồng chí Anđrêép(8) (đồng chí Anđrêép
lúc đó là bí thư Ban chấp hành trung ương ) :
Từ xà-lim
tối tăm của nhà tù Lêphôrơtôvô, tôi gửi lời
cầu cứu các đồng chí. Hi vọng rằng
tiếng kêu tuyệt vọng của tôi lọt đến
tai các đồng chí và các đồng chí sẽ không bịt
tai trước lời kêu ấy ; hãy che chở cho tôi.
Xin các đồng chí giúp tôi chấm dứt cơn ác
mộng của các vụ lấy cung và chỉ ra rằng
tất cả những điều này đều sai
lầm.
Tôi hoàn toàn vô
tội. Xin các đồng chí hãy tin ở tôi. Thời gian
sẽ minh chứng cho tôi. Tôi không phải là một kẻ
khiêu khích thuộc tổ chức Okhrana(9) của Nga
hoàng ; không phải gián điệp ; không phải là
thành viên của một tổ chức chống lại nhà nước
xô-viết nào cả, như người ta buộc tội
tôi qua những lời tố cáo. Tôi là một người
bônsêvích cựu trào và trong sạch. Suốt gần bốn
chục năm liên tục, tôi đã tranh đấu trung
thành trong hàng ngũ đảng cho sự phồn vinh và
thịnh vượng của đất nước.
Hôm nay, tôi -
một ông già 62 tuổi - đang bị các nhân viên
điều tra đe dọa bằng những phương
pháp nhục hình ngày càng tàn ác hơn, tàn nhẫn hơn và
nhục nhã hơn. Họ - tức là những nhân viên
điều tra - không đủ khả năng nhìn nhận
sai lầm của mình và công nhận những hành
động trái pháp luật và không được phép mà
họ đã áp dụng trung trường hợp tôi. Họ
cố biện minh những việc làm của mình bằng
cách coi tôi như một kẻ thù ngoan cố và tàn bạo,
và đòi hỏi những biện pháp tra tấn mới - ác
liệt hơn - đối với tôi. Nhưng đảng
cần biết tôi là người vô tội và không thế
lực nào có thể biến một đứa con trung
thực thành kẻ thù của đảng, dầu nó đang
thở những hơi cuối cùng. Ðối với tôi, không
còn đường ra. Tôi không thể chống cự được
những đòn - mới và mạnh hơn - đang đe
dọa tôi.
Nhưng mọi
thứ đều có giới hạn của nó. Tôi đã
bị tra tấn tột độ. Sức khỏe tôi
đã suy sụp. Sức lực và nhiệt huyết của
tôi đang kiệt quệ, đời tôi sắp tàn.
Chết trong nhà
ngục của Liên Xô, bị mang theo cái nhãn hiệu
"kẻ phản bội tổ quốc" - thử
hỏi còn gì kinh khủng hơn đối với một
con người trung thực ? Mọi điều này
mới đáng sợ làm sao ! Nỗi đau và niềm
cay đắng vô bờ bến ngập tràn trái tim tôi.
Không ! Không ! Không thể như thế được !
Không thể được ! - tôi phải thét lên.
Ðảng, chính phủ Liên Xô và đồng chí Dân ủy Bêrya
không thể để xảy ra một sự bất công ác
độc và không thể bù đắp như thế này
được ! Và tôi tin tưởng sắt đá
rằng nếu trường hợp của tôi được
xem xét từ tốn, khách quan, minh bạch và nếu không có
những lời xỉ vả thô bạo, những tràng gào
rống cuồng nộ và những vụ tra tấn ghê
sợ, có thể chứng minh một cách dễ dàng tính vô
căn cứ trong những lời buộc tội tôi. Tôi tin
tưởng sâu sắc là công lý và bộ máy tư pháp sẽ
chiến thắng. Tôi tin tưởng như thế. Tôi tin tưởng
như thế.
Chiến sĩ
bônsêvích lão thành, đồng chí Kêđrốp, đã được
Tòa án Quân sự công nhận là vô tội. Dầu vậy,
đồng chí vẫn bị hành quyết theo lệnh
của Bêrya. (Phòng họp công phẫn).
Bêrya còn thanh
trừng tàn nhẫn với gia đình đồng chí
Óocgiônikítdê. Vì sao ? Vì đồng chí Óocgiônikítdê đã
muốn ngăn cản, không cho Bêrya thi hành những ý
đồ đê tiện của hắn, Bêrya đã gạt
bỏ tất cả những ai có thể là trở ngại
trên con đường của hắn. Ðồng chí
Óocgiônikítdê luôn luôn là địch thủ của Bêrya và đồng
chí cũng nói thẳng điều ấy với Stalin. Nhưng,
đáng lý phải khảo sát vụ này và thực hiện
những biện pháp cần thiết thì Stalin lại
để cho người em của đồng chí
Óocgiônikítdê bị thủ tiêu và đưa đồng chí
Óocgiônikítdê vào một trạng thái khiến đồng chí
đành phải tự vẫn.(10) (Cả phòng họp
phẫn nộ)
Bêrya là con người
như thế đó.
Bêrya đã bị
Trung ương đảng vạch mặt sau khi Stalin
chết. Sau khi thẩm xét kỹ lưỡng mọi hành vi
của Bêrya, tòa án nhận định hắn đã phạm
nhiều tội ác tàn bạo. Do đó, Bêrya đã bị
xử bắn.
Vấn
đề đặt ra là làm sao trong lúc sinh thời Stalin,
Bêrya không bị vạch mặt dù khi ấy, y đã thủ
tiêu hàng vạn cán bộ cao cấp của đảng và
xô-viết ? Sở dĩ Bêrya không bị lột mặt
nạ sớm vì hắn đã biết lợi dụng
rất khéo léo những nhược điểm của
Stalin : khêu gợi sự ngờ vực, tính đa nghi
của Stalin, Bêrya đã phục vụ Stalin trong mọi
việc và đã hành động với sự ủng
hộ của Stalin.(11)
(1) Lavrenti P. Bêrya
(1899-1953) : tay chân đắc lực của Stalin trong các
vụ thanh trừng thập niên 30. Giữa lúc lên án những
phương pháp tố cáo bịa đặt của Stalin,
Khrushốp cũng dùng những biện pháp này đối
với Bêrya : tố giác Bêrya là "tay sai của các
tổ chức gián điệp ngoại bang". Sự
thật, Bêrya là một tên quan liêu, xuất thân từ giai
cấp công nhân như Khrushốp. Là đảng viên từ
năm 1920, thành viên (O.) G.P.U. năm 1922, ủy viên Ban
chấp hành Trung ương năm 1934 cùng một lượt
với Khrushốp và Bunganin, Dân ủy Nội vụ từ
cuối năm 1938, ủy viên Bộ Chính trị từ
năm 1939, nguyên soái công an Liên Xô, phó chủ tịch thứ
nhất Hội đồng Chính phủ. Bêrya là một trong
ba ủy viên Bộ Chính trị được đọc
điếu văn trong đám tang Stalin. Bị bắt và
tử hình sau khi Stalin chết.
(2) Chẳng
những Bêrya đã "dẫm lên không biết bao nhiêu xác
chết để leo ngày một cao lên các bậc thang chính
quyền", những kẻ khác cũng có hành vi tương
tự, chẳng hạn Kaganôvích và Mikôian đã "dẫm
lên xác chết" của Dinôviép và Kamênép ở Bộ Chính
trị. Và chính nhờ việc Stalin thủ tiêu các cựu
đồng chí của Lênin mà Khrushốp được
đề cử làm bí thư Ban chấp hành Trung ương
đảng bộ Ukraina, thay thế Kốtsiô bị xử
bắn.
(3) G.N. Kaminsky
(1895-1938) : gia nhập đảng năm 1913, ủy viên
Ban chấp hành Trung ương năm 1930, Dân ủy Bộ Y
tế. Bị bắt và bị tử hình năm 1938.
(4) Phong trào
quốc gia thân Thổ Nhĩ Kỳ ở vùng Aderbaigian.
Chống lại cách mạng tháng Mười năm 1917,
bị đè bẹp năm 1920.
(5)
Alếchsanđrơ Snegốp : đảng viên từ
năm 1917, chủ tịch Ban Tổ chức đảng
miền Trans-Kápkadơ năm 1931.
(6) Lavrentiép
Cácvelichơvili (1891-1938) : gia nhập đảng từ
năm 1910, ủy viên dự khuyết Ban chấp hành Trung ương
năm 1930, chủ tịch Hội đồng Dân ủy vùng
Grudya thời kỳ 1927-1929, bí thư thứ nhất
đảng ủy vùng Trans-Kápkadơ..
(7) Mikhain S.
Kêđrốp (1878-1940) : gia nhập đảng từ
năm 1901. Ðược Lênin giao nhiệm vụ xuất
bản cuốn Trong mười hai năm, thâu tóm các văn
kiện của Lênin. Thành viên cao cấp của cơ quan
Chêka thời kỳ 1918-1924. Biệt tích trong một thời
gian dài. Sau khi Bêrya bị xử án, người ta mới
được biết Kêđrốp đã bị hành
quyết năm 1940.
(8) Anđrây
Anđrêiép (1895-1971) : ủy viên Ban chấp hành Trung ương
từ năm 1920, ủy viên Bộ Chính trị từ
năm 1932.
(9) Bộ
phận do thám chính trị của cơ quan mật vụ
Nga hoàng trong thời kỳ 1880-1917.
(10) Grêgôri
Óocgiônikítdê (1886-1937) : biệt hiệu là Sécgô, cùng quê
(miền Grudya) và là bạn thân của Stalin, từng
cộng tác với Stalin trong việc thanh trừng tàn
nhẫn đảng bộ Grudya, khiến Lênin phải lên
tiếng phê phán nghiêm khắc. Trong thư viết cho Ban
chấp hành Trung ương ngày 31-12-1922, Lênin nói :
Phải trừng
phạt đồng chí Óocgiônikítdê để làm gương....
Về mặt chính trị, dĩ nhiên phải coi Stalin và
Gierginsky là những người chịu trách nhiệm trong
chiến dịch tuyên truyền chủ nghĩa quốc gia -
Ðại Nga.
Óocgiônikítdê đã
tiếp tay cho Stalin trong việc thủ tiêu các cựu
đồng chí của Lênin. Ðược cử vào Bộ
Chính trị cùng lượt với Kaganôvích và Mikôian.
Óocgiônikítdê "tự vẫn" sau khi người bạn
thân - Piatakốp - bị bắt. Nhiều sử gia cho là
bị ám sát.
(11) Ở đây,
Khrushốp có phần biện hộ cho Stalin, đổ
tội lỗi cho Bêrya. Kỳ thực, Bêrya - cũng như
Yagôđa và Êgiốp - chỉ là thủ hạ trung thành
của Stalin và thực hiện mọi nhiệm vụ do
Stalin giao phó. Thành thử, không thể có chuyện
"vạch mặt" Bêrya lúc "sinh thời Stalin",
trừ phi Stalin muốn điều đó.