fafon fafon, bafon, aluminyum

fak lêb, lêhb, lihb, fêl, dek, dekûdolab, hîle

fal fal, pêşbînîkirin, diyarkirina bûyerên demên bên

~ girtinewe fal vekirin, pêşbînî kirin

fal telewî, rewşa mirovekî yan heywanekî ku tê de têkiliya cinsî pirr dixwaze

falawêj, falbêj, falçî, falgir falveker, falbêj, falçî

falawêjî, falbêjî, falçêtî falvekerî, falbêjî, falçîtî

fam fam, fehm, fêm, têgîştin, têgihiştin

fama fama, têgîştî, fehma

famîde famîde, kesa/ê dikare tiştekî binirxîne û wê fam bike

famîn tê gîştin, fam kirin, famîn

fanos fanos, lampe, çira

faqe xefik, tepik, faqe, dav, davik

faris, fars faris

farisî, farsî farisî

fayiz fayiz, faîz, selef, riba

fayl dosye, fayl, belge

fekle cênîk

fele file, xrîstiyan, mesîhî, îsawî; asûrî, siryanî

felsefe felsefe, fîlozofî

fen (erebî) bn huner

fena wek, mîna, fena, nola, şibî, eynî

fend, feng fen, fend, feng, lêb, lêhb, hîle, lîstik, leyistik, lehîstik

~û fêl fen û fêl, lêb, hîle, xap, xapandin

fener fanos, fener, çira, lampe

feqê feqe, feqî, şagirdê dînî (t îslamê)

feqîr feqîr, hejar, belengaz, jar

fer nirx, hêjatî, hejîtî: Ferî niye qiseyş legel bikeyt Ne hêjayî ye li gel biaxivî jî

feramoş feramoş, nehesibandî, înkarkirî; jibîrkirî

~ kirin feramoş / pûç kirin, nehesibandin; ji bîr kirin

feramoşî sersarî, xemsarî; înkar; jibîrkirin, nehesibandin

feraqe bend, qeyd, zincîr (t yên pî / ling pê tên girêdan)

feraş dergevan, kesa/ê karûbarên xaniyekî (t yên îdarî) yên mîna malînê dike

ferdar 1. bihagiran, binirx, hêja, hejî (tiştekî) 2. bikêr, biwec, bikêrhatî

ferde ferde, kîs, torbe, tûrik, telîs

ferec bn fêlûferec

fereh 1. fire, fireh, fereh, firhe 2. xweşî, şadî 3. bereket, zêdehî

ferheng ferheng, peyvname, bêjename, pirtûkên peyv tê de (li gor rêza alfabeyê yan mijaran) hatine rêzkirin û (bi zimanek din yan bi heman zimanî) hatine rave- û şirovekirin

ferhengok ferhengok, peyvnamok, bêjenamok, ferhengên biçûk; fehengok, çend peyvên rêzkirî

ferîk 1. kerrik, kojik, rizik, çilmik (fêkiyên / keskiyên / sebzeyên) negihayî / negihiştî 2. -terrk, -kelî: ferîkeqezwan kezwanterrk, kezwanên terr, ferîkenok kelînok, kelînuhk, nokên terr

ferkandin ferkandin, li ber nivîsîn, ji ber girtin, kopî kirin, lasa kirin, texlîd kirin

ferkane jibergirî, lasayî, texlîd

ferkar 1. destnîşanî, tilnîşanî 2. şîret, nesîhet; pêşniya, pêşniyar, pêşniyaz, pêşniyad, teklîf

ferman ferman, emir, emr

fermanber fermanber, karmend, memûr, kesa/ê di karek fermî / hukumî de dixebite

fermanberî, fermanberêtî fermanberî, karmendî, memûrî, karê gelemperî / hukumî

fermandar, fermander fermandar, kesa/ê emir û ferman di dest de ne; mîr, prens

fermandarî, fermanderî fermandarî, erkê / hêza dana emir û fermanan

fermanga, fermange fermange, biryarge, qerarge, cihê ferman / biryar / qerar jê / lê tên dan

fermangêrî hukumî, fermî, resmî, fermangêrrî

fermanî fermanî, emrî, împeratîv

fermanrewa rêveber, serok, serwer, fermanrewa, administrator; walî, mihafiz

fermanrewayî rêveberî, serok(at)î, serwerî, fermanrewayî, administrasyon

fermayişt kerem: Wek 'Elî fermayişt kirdûwe, ... Wek Elî kerem kiriye, ... (Awayek rêzgirtinê ye li şûna "Wek Elî gotiye")

fermû Kerem bike!

fermûn 1. kerem kirin; kerem bikin 2. gotin (t dema rêzgirtin û qedir û qîmet hemberî kesa/ê tiştek gotiye têt nîşandan) Xwa le Quran da fermûyetî ke... Xwedê di Quranê de kerem kiriye ku... (... gotiye ku...) (Herwa bi tirraneyî / tinazî jî têt bikaranîn:) "Cenabtan" çî defermê? Çi dibêjî, "ezbenî"?

ferq ferq, cuda, cihê

ferş 1. merş, berrik, xalî, xalîçe, mehfûr, hêsîl 2. ferş

fertene firtone, bahoz, barrove, hewayê bi bayek xurt

fertût (kesa/ê ji pîriyê / êxtiyariyê) jitaqetketî, bêtaqet, neşê

ferû perr, perrûpûrtê bi mirîşk û elokan ve

ferwar serdar, serwer

ferxî çeşnek tiriyê hûrî bêdindik e

ferya, feryad bn firya

ferz ferz, gerek, pêdivî, pêwîst, hewce, lazim

ferzîn (di şetrencê de) wezîr

fesl lihevhatin, sulh, rêkeftin, lihevkirin, dijminatiya di navbera xwe herdu aliyan de nehêlan

fetan (dafetan) ji xwe şerm kirin

fetar perrit(and)î, hincirr(and)î, dirr(and)î

~ fetar parçe-parçe

fetaret birihîn, telifîn, neman, ji holê rabûn, ji navê rabûn

fetîr (hevîrê) netirşkirî, bêhevîrtirşk

fewtan pûç bûn, wêran bûn, kembax bûn, ruxîn, hilweşîn

fewtandin pûç kirin, wêran kirin, kembax kirin, ruxandin, hilweşandin

fewtaw pûç(bûyî), wêran(bûyî), kembax(bûyî), ruxî, hilweşî

felesûf fîlozof, feylesof

fexfûrî ferfûrî, çîn, porselen

fê (êşa) atî, sara, epîlepsî

fêdar atîdar, saradar, epîleptîk, kesa/ê êşa atî / sara / epîlepsî lê ye

fêl fêl, lêb, lêhb, hîle, dekûdolab, lîstik

fêlbaz fêlbaz, hîlebaz, lêbker, lêhbker

fêlûferec dekûdolab, lêb, hîle, fêl, lêhb, xapandin

fênik hênik, hînik, hûnik, hîn, ne germ û ne jî sar

fêr fêr, hîn, hî, hû, elm

~ bûn fêr bûn, hî(n) bûn, elimîn; tamijîn, elma xwe girtin

~ kirdin fêr kirin, hî(n) kirin, elimandin; tamijandin, elimandin xwe

fêrbû fêrbû, hî(n)bû, dijw. zikmakî

fêrdar fêrdar, hîndar, şagird, kesa/ê têt fêrkirin

fêrdarî fêrdarî, hîndarî, ders(dan), wane(dan)

fêrge fêrge, xwendinge, dibistan, qutabxane, cihê lêfêrkirinê û lêfêrbûnê

fêrkar, fêrker fêrkar, fêrker, hîndêr, fêrdêr, hînkar, hînker, perwerdekar, perwerdekar, mamoste, kesa/ê fêr / hîn dike,

fêsan şil bûn, şilîn, şilikîn

fikir fikir, hizir, raman, bîr, pûnij

fikirîn fikirîn, hizirîn, ramîn, pûnijîn

filan filan: ~ car filan car(ê), ~ kes filan kes, ~ şit filan tişt, ~ û fîsar filan-bêvan, filan û bêvan

filçe bn firçe

filis, fils filis, hezarêk (yek ji hezarê, 1/1000) ji yekîneya diravî ya Iraqê: 1000 filis 1 dînar e

filîqan, filîqanewe merriçîn, merçiqîn, perçiqîn, pelçiqîn

filîqandin merriçandin, merçiqandin, perçiqandin, pelçiqandin

filîqaw merriçî, merçiqî, perçiqî, pelçiqî, hatî merriçandin / merçiqandin

filîte felîte, tûle, tolaz, pûç

filq (1) fehş, fire, mezin (cil û berg, sol û pêlav)

filq (2) şep, dengê mîna wî dengî yê ji avê têt dema tiştek giran (wek kevir) dikeviyê

filqê, filqin, filqîcan qehbe, qehbik, fahîşe

filqefilq şeperep, bn filq (2)

filt (dev) beş, zêde vekirî

filtandin minandin, mine-min kirin, bi mine-minkî peyivîn, wa nezelal û dengnizm axivîn ku bi asanî jê neyê famkirin

filte, filtefilt mine-min

filtedeme devminok, kesa/ê wa nezelal û dengnizm axivîn ku bi asanî jê neyê famkirin

fim kif, kif kirin, poz / difin / bêvil / lût ji kilmûş paqij kirin (bêyî ku tila xwe bike tê re)

~ kirin kif kirin

fincan fincan, kûpên qaweyê

find find, şemal, mom, çira, şemalk

finddan finddank, cihê find / şemal lê tên danîn

findiq findiq, fisteq

fir (1) firr, qurt, qurç: firêk le çay dan firrek li çayê dan, firrek ji çayê vexwarin

fir (2) 1. hay, aga: Firî be ser dunyawe niye Hay ji bayê felekê nîne, Ji ti tiştî ne agadar e 2. têkilî, peywendî: Firî niye be ser karekey êmewe Ti têkilî bi karê me ve nîne

firajan firajîn, peresîn, pêş ketin, guhertinên wa tê de çêbûn ku ji berê baştir / kêrhatîtir bibe

firajandin firajandin, peresandin, pêş xistin, pêşve birin, , guhertinên wa tê de çêkirin ku ji berê baştir / kêrhatîtir bibe

firajî firajî, peresan, pêşketin, pêşxistin, pêkhatina hin guhertinan di tiştekî / kesekî / heywanekî de ku wê / wî ji berê baştir / kêrhatîtir dike

firajîwer firajîwer, guherbar, tişta diguhere yan dikare biguhere (t. baştir bibe)

firan bn firkan

firandin (1) firrandin

firandin bn rifandin

firawan fire, berfire, fireh, firhe, dijw. teng

firawanî fireyî, berfireyî, firehî, firhetî, dijw. tengî

firçe firçe

fire pirr, gelek

firebêj pirrbêj, zêdeaxiv

firefir (1) firrefirr, vexwarina firr bi firr û deng ji devê xwe anîn

firefir (2) pirrepirr, dengê berdewam yê çeng û baskan dema firrinde / teyr difirrin

firehizbî pirrpartî

firehizbayî pirrpartîtî, pluralîzm

fireyî pirrî, gelekî, zêdeyî, mişeyî, zafî

firez qedîfe

fireneteweyî pirrneteweyî, multînasyonal

firê avêtin, virr kirin:

~ dan avêtin, virrvirrandin, virr kirin, virr (û) avêtin

firêdiraw avêtî, virrkirrî; bêxwedî(hiştî), bêxudan(hêlayî)

firfire firrfirre, qelûna avî

firfiroke firrfirrok, pêlîstokek zarokan e

firfîng persîv, êşa sarmayê

firge firrgeh, cihê firrîna balafiran

firin firrne, firrin, tenûr

firinde 1. firrinde, balinde, teyr, tilûr 2. firrok, firrinde, tiştên difirrin

firink kunên difinan / pozan / bêvilan / lûtan

firîn firrîn, li hewa meşîn, li hewa hatin û çûn (t. bi saya / alîkariya çeng û baskan)

firîşte firrîşte, melek, melaîket

firîw xap, hîle, lêb, lêhb, fêl, dekûdolab

~ dan xapandin, lê(h)b lê kirin, hîle lê kirin

~ xwardin xapîn, hatin xapandin, lê(h)b lê bûn, lê(h)b lê hatin kirin, hîle lê bûn, hîle lê hatin kirin

firîwandin xapandin, hîle lê kirin, dekûdolab lê kirin

firîwbaz xapînok, hîlebaz, hîleker, lê(h)bok

firîwxor xapînber, kesa/ê bi asanî têt xapandin yan lê(h)b / hîle lê tên kirin

firîz firîz, giyayek e li mêrg û çîmenan şên dibe

firka, firka-firka panîk, bizdîn, behecîn

kewtin ~ bizdîn, behecîn, ketin panîkê

firkan bîsk, kêlîk, gav: Be firkanêk gerayewe Di gavekê de vegerî

firkan, firkan-firkan mat, ecêb, hêbetî, sosret, seyr

firke, firkê pirrepirr, pirrpirr, dengê çeng û baskan dema firrinde difirrin

firman 1. vatinî, erk, kar, xebat 2. rêz. lêker, verb, fiîl

firmêsk rondik, hêsir, esrîn, ava ji çavan têt dema kesek digirî yan giriyê wê / wî têt

firoke firroke, balafirr, teyare

firokenehêl dij-firroke, dij-balafirr, çekên dijî firrokeyan tên bikaranîn

firokewan firrvan, firrokevan, pîlot, kesa/ê firrokeyan difirrîne

firstade peyamber, qasid

firoşga, firoşge firoşge, firoşgeh, dikan

firoşraw firotî, hatî firotin

firoştin firotin, bi pare dan, bi kirrîn / standin dan

firoştinewe vefirotin, dîsan firotin

firset delîv, derfet, firset, firsend, gav, mecal

firşteng bênteng, bênçik, dijw. bênfire

firt, firte firt, liva / lebata tavil û bilez: Firt xoy hawîşt Firt xwe avêt (ango bilez xwe avêt)

~ kirdin firtîn, firte-firt kirin, bi lezûbizav meşîn / hatin û çûn

firtene firtone, bahoz, barrove, tûfan

firzend zarok, dûnde, biçûk

firû: ~ hênanewe xwe tewandin / çemandin (li ber kesekî / tiştekî bi mebesta nîşandana qedir û qîmet)

firûc marir, marirk, mirîşkên nûgihayî

firûfêl dekûdolab, hîle, fenûfêl

firûn firrne, firrin, tenûr

firya, firyad hewar

~ kewtin li hewarê hatin; li hewarê çûn: Xelkîne, firwam kewin Xelkîno, li hewara min werin

~ kirdin hewar kirin, bi bang û gaziyan alîkarî xwestin

firyaguzar xêrxwaz, kesa/ê li hewara hewcedaran diçe

fis fis, fisîn, fisikîn, dengê fisefisê

~ dan fisandin, cotbûna dîk û mirîşkan, karê dîk mirîşkê digê

~fis palewan fisto, kesê xwe mêr û mezin dihesibîne lê di rastiyê de ne ti mêr e

fise, fisefis fisefis, dengê "fisss..."

fiske pistîn, dengê pirr nizm (t li ber guhê kesekî)

fiskefisk pistepist, peyivîna bi dengek pirr nizm (t li ber guhê kesekî)

fiş 1. fis, goga / pifdanka / tekerê hewa kêm tê de heye 2. pif, perçivî, nerm û hewayî 3. bn fis

fişe (1) yarî, henek, qerf, tirrane, tinazî, tiştek ne cidî

fişe (2) bn fise

fişegalte tirrane, tinazî, qerf, henek, yarî, galte

fişeker pesno, metho, pesnok, methok, xwemezinker

fişqiyat qerf, henek, tirrane, galte, yarî, tinazî

fitîle fitîl, fitîlk (wek ya fanosê)

fitîr bn fetîr

fitre fitre, fitir

fitwa fitwa

fize deng, pêjn

fîçqe derzî, kutank, şirînqe, enjeksiyon

fîda gorî, cangorî, fîda

fîdayî 1. fîdayî 2. di Iraqa serdema Sedam Huseyn de: komando

fîk fît, fîrr, fîtvedan, dengê fîtefît

fîkan, fîkandin fîtîn, fîtikîn, fît vedan, fîtefît kirin

fîke fîtik, dudik, fîrrfîrrk, fîtok, firîzok, alava pêfîtînê / pêfîtvedanê

~ kêşan fîtîn, fît vedan, fîtikîn

~ lê dan li fîtikê / firîzokê dan

fîkefîk fîtefît, dengê fîtînê / fîtvedanê

fîl fîl (di şetrencê de jî)

fî'l lêker, verb

fîng, fîngefîng kinekin, nalîn, girîna bi kinkinî

fîran, fîrandin hinav çûn, zik çûn, fîrrikîn, fîşikîn, îshal hebûn

fîrist îndeks, fîrist, fihrist

fîrke fîrrik, fîşik, hinavçûn, zikçûn, îshal

fîro (maliyet) pûç kirin, zêde mesref kirin

fîsan şil bûn, şilîn, şilikîn

fîsar (filan û) bêvan

fîsel ziwa, zuha, hişk

fîş fiş, fişefiş, dengê fişînê

fîşal axivîna zêde dirêj û bêkêr

fîşefîş fişefiş, dengê berdewam yê fişînê

fîşek fîşek, teqok, telqe

fît (1) binas, xeta, xeletî, sûc: Axir hemû fîtî ew bû Jixwe hemû binasên / xetayên wê / wî bû, Jixwe ew sûcdarî hemûyê bû

fît (2) ser-bi-ser, beramber, wekhev: Sed dolar bide û fît debîn Sed dolaran bide û em dê ser-bi-ser bin, Sed dolaran bide û em dê beramber bin

fît (3) fît, fîtefît, (dengê) fîtînê / fîtvedanê

fîtefît fîtefît, dengê berdewam yê fîtvedanê

fîz qurretî, pozbilindî

fîzar nalîn, gilî, gazin, xem, derd, kul û kovan

fîzin qurre, pozbilind

fîzya, fîzîk fîzîk

fû pif, hewayê ji dev tê

~ dan 1. pif dan, pifandin, hewa kirinê 2. nazdar kirin

~ kirdin pif kirin

~ tê kirdin pif dan, hewa kirinê