ไกวัลยธรรม คำกลอน

ไกวัลยธรรม คำนิยาม คือความว่าง

มีทุกอย่าง เต็มอยู่ อย่าสงสัย

ในความว่าง มีความเต็ม ทุกสิ่งไป

โปรดเข้าใจ ทำจิตว่าง ทุกอย่างมี

มีความว่าง อย่างเดียว ย่อมมีหมด

ไปตามกฏ รสแห่งธรรม นำสุขี

เข้าถึงได้ ให้ปล่อยวาง ทางโลกีย์

โลกุตตรธรรม ย่อมมี เกิดขึ้นแทน

อันความว่าง สร้างนคร อมรรัตน์

อยู่ก่อนสัตว์ สรรพสิ่ง นับหมื่นแสน

ทุกสิ่งเกิด ทุกสิ่งดับ นับเหลือแดน

ความว่างแม่น ยังอยู่ คู่ไกวัลย์

เป็นพระเจ้า ผู้สร้าง สิ่งคนสัตว์

ทุกสิ่งจัด รวมหนึ่ง จึงน่าขัน

เห็นอย่างนี้ มีคนเดียว เที่ยวโลกันต์

ครองเขตขันฑ์ สันติสุข ทุกเวลา

พระพุทธเจ้า เข้ารู้แจ้ง แห่งสิ่งนี้

มิได้มี สิ่งคู่ กู้กังขา

พระองค์ดับ ขันธ์ไป ไม่นำพา

ทรงรู้ว่า อมรธรรม ประจำกาล

- ชุติวัณณ์ -

หนังสือ ไกวัลยธรรม  พุทธทาสภิกขุ ฉบับย่อ
ย่อโดย ภิกขุ ฉ.ช.วิมุตตยานันทะ

สารบัญ

- สิ่งที่เรียกว่า ไกวัลยธรรม
- จุดมุ่งหมายของการบรรยายเรื่อง "ไกวัลยธรรม"
- ลาภอันประเสริฐของความเป็นมนุษย์
- ไกวัลยธรรมคำกลอน

ไกวัลยธรรม (ย่อ)
๑. ไกวัลยธรรม คือ สิ่งที่มีอยู่ก่อนสิ่งทั้งปวง
๒. ไกวัลยธรรม ในฐานะเป็นสิ่งที่ควรแก่นามว่าธรรมทั้งปวง
๓. ไกวัลยธรรม ในฐานะเป็นกฏแห่งสามัญญลักษณะ
๔. ไกวัลยธรรม ในฐานะเป็นกฏแห่งอิทัปปัจจยตา
๕. ไกวัลยธรรม ในฐานะจตุราริยสัจจ์
๖. ไกวัลยธรรม ในฐานะที่เป็นธาตุ
๗. ไกวัลยธรรม ในฐานะที่เป็นธรรมชาติแห่งพุทธภาวะ
๘. ไกวัลยธรรม ในฐานะที่เป็นกฏชีววัฒนาการ
๙. ไกวัลยธรรม ในฐานะที่เป็นสิ่งคงกระพันชาตรี
๑๐. ไกวัลยธรรม ในฐานะที่เป็นหลักมูลฐาน เพื่อทำความเข้าใจอันดีระหว่างศาสนา
๑๑. ไกวัลยธรรม ในฐานะที่เป็นหลักมูลฐาน เพื่อทำความเข้าใจอันดีระหว่างศาสนา (ต่อ)
๑๒. ไกวัลยธรรม ในฐานะที่เป็นหลักมูลฐาน เพื่อทำความเข้าใจอันดีระหว่างศาสนา (ต่อ)
๑๓. ไกวัลยธรรม เมื่อมนุษย์ยอมรับเอาเป็นเครื่องคุ้มครองโลก