Index bronstijd in Nederland
Index "eerste boeren in Nederland"
This site is also available in English
Ötzi- overzicht
Ötzi, de gletschermummie
(deel 2)
|
Ötzi had ruzie; DNA-sporen onthullen vijanden van ijsmummie
15 augustus 2003
Op de wapens en kleding die Ötzi bij zich had, zijn bloedsporen van tenminste
vier verschillende personen gevonden
(foto rechts: GHS Schwabsberg).
Onder: Op de rechterhand van Ötzi zijn diepe verwondingen tot aan de pezen
gevonden.
(foto: Brando Quilici Productions/DCI en Discovery Channel)
Weer is er een nieuwe theorie gelanceerd over de dood van Ötzi.
Op de gebruiksvoorwerpen van de 5300 jaar oude ijsmummie zijn bloedsporen gevonden van vier verschillende personen, die volgens een Australische bioloog
verantwoordelijk zijn geweest voor Ötzi's gewelddadige dood. Jammer alleen dat hij de theorie niet gewoon publiceert.
Bevindingen van de Australische bioloog Tom
Loy en van Peter de Knijff
(Dhr De Knijff is hoofd van het Forensisch
Laboratorium voor DNA-onderzoek van de Universiteit Leiden)
Lees Loy's volledige
rapport
Ötzi stierf een gewelddadige dood, denkt de Australische
bioloog Dr. Tom Loy van de Universiteit van Queensland.
Volgens hem is de 'IJsman' uit de Oostenrijks-Italiaanse Alpen met tenminste
twee mensen in gevecht geweest, vlak voor hij stierf. Loy concludeert dit nadat hij DNA van vier verschillende mensen had gevonden in kleine bloedresten op de
wapens en kleding die Ötzi bij zich had.
Daarin ziet bioloog genoeg aanknopingspunten om een reconstructie te maken van de laatste momenten uit het leven van
's werelds oudste mummie. Loy maakte zijn resultaten bekend via de televisiezender Discovery Channel
(augustus/september 2003).
Rechts: Ötzi in het museum van Bolzano. Hij ligt
in een speciaal ontworpen koelkamer. Er zijn 2 identieke koude kamers met
onafhankelijke koelsystemen. De mummy ligt in 1 ervan bij een temperatuur
van -6°C en een relatieve luchtvochtigheid van 98%. Er zijn ook een
onderzoekskamer en een ontsmettingsruimte aanwezig. Bezoekers kunnen de mummy
door een klein raam zien.
Van de vier bloedsporen die Loy vond, zaten er twee op de resten van een pijl, één op een
mes en één op de achterkant van de mantel die Ötzi droeg.
Loy denkt dat Ötzi met de pijl twee verschillende mensen heeft verwond. Het
bloedspoor op de mantel is waarschijnlijk afkomstig van een gewonde kameraad van Ötzi,
die op zijn schouders leunde om overeind te blijven.
De theorie is de zoveelste in een reeks ideeën over Ötzi's doodsoorzaak.
Sinds zijn ontdekking op 19 september 1991, fantaseren wetenschappers daar
openlijk over. Inmiddels zijn de meeste onderzoekers het wel met elkaar eens dat Ötzi geen natuurlijke dood stierf,
aangezien in zijn rug een pijlpunt is
gevonden.
Ook Loy denkt dat dat wapen Ötzi het leven heeft gekost.
Volgens hem werd de IJsman door die pijl geraakt terwijl hij in een vijandig territorium vocht met een belager,
waarvan de Australiër bloedsporen vond op een mes. Ötzi, die
46 jaar oud was en ongeveer één meter zestig lang, wist volgens Loy te vluchten, maar bezweek uiteindelijk aan zijn verwondingen.
Dat leidt Loy af uit de waardevolle spullen die bij Ötzi lagen, zoals een bijl en kleding. Als Ötzi
niet had kunnen ontsnappen, hadden zijn belagers deze spullen vast meegenomen.
Zijn bijl bestaat uit meer dan 99% koper; de hoek is ongeveer 900
Daarnaast bleek de mummie ook flinke verwondingen te hebben, waaronder een
diepe snee tot aan de pezen in zijn onderarm. Waarschijnlijk heeft Ötzi die in zijn laatste gevecht opgelopen.
De pas ontdekte bloedsporen zijn zeker niet de enige die Loy vond. Enkele
jaren geleden al schreef hij in het tijdschrift New Scientist dat de uitrusting van Ötzi vol zit met bloed, onder meer op de boog. Volgens de bioloog werkte
dit als een soort impregnering. Opgedroogd bloed is waterafstotend en voorkomt dat de boog door een te hoge vochtigheid kromtrekt.
Loy onderzocht in de bloedresten die hij op Ötzi vond het zogeheten mitochondriaal DNA. Dat zijn stukjes DNA die veel bestudeerd worden door
forensische onderzoekers. Juist mitochondriaal DNA geeft in zulke gevallen veel informatie, omdat er maar relatief weinig van nodig is om elk mens te kunnen identificeren.
Daarnaast bevat een lichaamscel vaak veel meer mitochondriaal DNA dan 'gewoon' DNA, dat zich in de celkern bevindt.
In menselijk weefsel dat al lange tijd dood is, is daarom vaak nog veel mitochondriaal DNA terug te vinden, ook al is het "bewijsstuk" zelf grotendeels vergaan.
Een goede meetmethode, vindt Peter de Knijff, hoofd van het Forensisch Laboratorium voor DNA-onderzoek van de Universiteit Leiden.
Hoewel bijzonder weinig laboratoria in de wereld zulke oude mummies kunnen analyseren, vertrouwt De Knijff erop dat het onderzoek van Loy deugt.
Alleen de manier waarop de Australiër zijn vindingen bekend maakte, zou hij anders doen.
"Natuurlijk moet iedereen dat voor zichzelf weten, maar als je onderzoeksresultaten aan een
tv-station verkoopt kunnen collega-wetenschappers het niet controleren.
Zulke resultaten moeten eigenlijk eerst gepubliceerd worden, zodat anderen er een soort wetenschappelijk meetlat tegenaan kunnen houden.
Dat brengt natuurlijk
risico's met zich mee, want een onderzoek kan op deze manier ook afgekeurd worden.
Het valt me op dat de onderzoeken die Discovery Channel
op de meest spectaculaire manier bekend maakt, vaak ook de grootste wetenschappelijke mislukkingen zijn.
Maar dat kan natuurlijk ook gewoon toeval zijn.
Ik hoop in ieder geval dat het onderzoek van Loy alsnog aanleiding geeft tot een wetenschappelijke
publicatie."
Aschwin Tenfelde
Een reconstructie van
zijn laatste uren
(bijgewerkt tot 22 oktober 2003)
Discovery gaat verder met het onderzoek: deze keer
laten diverse deskundigen zien hoe zijn laatste uren eruit zagen. Aangezien alle
feiten wijzen richting een onnatuurlijke dood is de aanpak dan ook als bij een
hedendaagse moordzaak.
- wat was het moordwapen?
- wie was de dader?
- waar kwam die vandaan?
Dat zijn de vragen die iedereen bezighoudt; elk antwoord werpt weer een
nieuwe vraag op...
Patholoog anatoom Dr. Egarter was er vanaf het
begin bij. Volgens hem had Ötzi bij zijn ontdekking een vuurstenen mes in zijn
hand.
Dr. Gostner is radioloog en onderzocht de
verwondingen op het lichaam van Ötzi:
- Er zit een snee in de linker hand. Een dergelijke
wond wordt regelmatig aangetroffen bij slachtoffers van
geweldsmisdrijven waarbij een mes het wapen is. Het is een typische
afweer-wond: het slachtoffer probeert zijn vitale lichaamsdelen te
beschermen
(zie foto rechts)
- Op de de voorkant van zijn romp zitten 3 forse
blauwe plekken
- In zijn rechter arm zit ook een snee
Verder zijn gebroken:
- zijn rechter jukbeen (scheuren)
- zijn oogkas
- zijn neus
Er was ook sprake van een hersenbloeding. Dr. Seidler
en dr. Zur Netten deden
deze ontdekking. Hiermee hebben we de doodsoorzaak, omdat een
dergelijke hersenbloeding altijd fataal is.
|
Destijds heeft men geen aandacht geschonken aan de
snijwonden omdat men dacht dat ze waren ontstaan tijdens de ontdekking van
het lichaam.
Nader onderzoek heeft aangetoond dat vrijwel alle
wonden zijn ontstaan vlak voor zijn overlijden.
Professor Nerlich is een DNA-expert en
onderzocht of en hoe lang Ötzi zijn wonden had overleefd. Dat was inderdaad het geval; hij had alle wonden
overleefd maar overleed toch na 2-3 dagen. [Dit betekent dus dat zijn
sleutelbeenslagader niet was geraakt anders was hij eerder overleden! En
hoe zit het dan met het eten in zijn darmen? -H]
Hoe was hij vermoord? Ötzi leefde in een
gewelddadige tijd waarin mensen heel anders gingen leven dan de miljoenen
jaren daarvoor. Men leefde altijd een zwervend bestaan maar begon zich
toen te vestigen in nederzettingen. Men ging voorraden opslaan want die
hoefde men niet meer mee te nemen. Dit betekende dat verschillen in bezit
duidelijker werden wat weer jaloezie opwekte.
De pijlpunt in zijn rug is een duidelijke aanwijzing
van wie de dader was.
Professor Harm Paulsen heeft Ötzies boog en enkele
pijlen (met de pijlpunt van de dader!) nagemaakt om meer te weten te komen
over de effectiviteit ervan.
Als doel werd gebruik gemaakt van een stuk varken
dat bedekt was met een geitehuid zoals de jas die Ötzi aan had. Uit de pijlpunt in
Ötzies romp bleek dat de pijl uit de richting kwam: 25o
beneden Ötzi, links achter hem. Vanuit die positie bleek dat de 60 cm lange pijl met een trekkracht van 23 kg met gemak de
27 m kon
overbruggen om daarna in Ötzies lichaam te blijven steken.
De pijl miste Ötzies hart op 10 cm, wat duidt op
een uitstekende scherpschutter. Een hedendaags kampioen boogschieten kon
-met zijn moderne uitrusting- deze prestatie niet nadoen...
Volgens A. Pedrotti zijn er 2 soorten
pijlpunten bekend uit die periode en lokatie:
- het ruiten-vormige type, dat vooral werd gebruikt
bij de jacht op wild
- het schoppen-vormige type dat werd gebruikt bij
conflicten
Het laatste model is aangetroffen in zijn lichaam.
K. Oeggl, een botanist, onderzocht de pollen
die gevonden zijn in en op Ötzi en zijn uitrusting.
Zijn conclusie is dat alle spullen uit het zuiden
kwamen, evenals de dader...
Lees zijn volledige
rapport
Kende Ötzi de dader?
Conclusie: de dader was een jager,
een
scherpschutter die zuidelijk van de Alpen, dus in Italië, woonde.
|
Waar kwam Ötzi
vandaan?
|
(Metro, 1 november 2003) "Wetenschappers hebben de vermoedelijke
geboorteplaats van Oetzi de IJsman vastgesteld. De jager bracht 5300 jaar
geleden zijn jeugd door in een Italiaans bergdorp in het zuiden van Tirol. Dat
heeft de Britse omroep BBC gisteren gemeld. (ANP)"
|
|
Schrijver / editor
This site is also available in English!
More
information on his last meal
maart 2005
|
