Sunucu (Server) Nesneleri
Talep  Nesnesi   -  Request Objects

Web Server çok akıllı bir programdır; bir Web ziyaretçisi herhangi bir talepte bulunduğu, yani bir sayfanın gönderilmesini istediği anda, bu talebi, bir nesne halinde ele alır; kolleksiyonlar oluşturur. Bu kolleksiyonlar, HTTP protokolü ile iletişimin sonucu olarak ziyaretçinin Browser'ından ve Internet'e giriş noktası olan ISS'in bilgisayarından başlayan ve Web Server'dan derlenen bir dizi bilgidir. Bir anlamda, Request nesnesi, Web programımızın Girdi (Input) bölümünü oluşturur.

Request nesnesi kendi içinde dört ana nesne barındırır:

QueryString ve Form

Web ziyaretçisinin bilgisayarından kalkıp Server'a gelen herşey, QueryString kolleksiyonunu oluşturur. Bu ziyaretçinin Browser'ın URL adresi hanesine yazdığı bir basit HTML sayfası yolu ve adı olabilir; bir Form'un Gönder düğmesini tıkladığında gelen bilgiler olabilir. Bu bilgilerin şu özelliklerini kullanabiliriz:

Content_Length: Bir Form'dan gelen bilgilerin tümümün byte olarak boyutudur.

Remote_Host: Ziyaretçinin IP adresini verir; ancak Internet'e çevirmeli ağ ile bağlanan ziyaretçilerimiz her seferinde farklı bir IP bildirebilirler. Bu yüzden bu bilgiyi ziyaretçinin kimliği sayamayız.

Request_Method: Form'da kullandığımız GET veya POST metodunu bildirir. İki yöntemle gelen bilgi farklıdır. Form'un oluşturduğu bilgileri GET yöntemi ile alırsak bu, çevre değişkenlerinden QUERY_STRING değişkeninin içine yazılır. Başka bir ifade ile Form'daki bütün değişkenlerin adları ve bu değişkenin içerdiği değer yumak yapılır (bu yumağın niteliğine ve nasıl çözeceğimize geleceğiz!) ve Server'da QUERY_STRING değişkeninin değeri olarak yazılır. Form'un bilgilerini POST yoluyla alıyorsak bunlar Request nesnesinin Form kolleksiyonunun içinde Form'un değişken adları ve ziyaretçinin bu değişkenler için sağladığı değerler olarak ayrı ayrı yazılır. GET ile sınırlı, POST ile sınırsız bilgi alabiliriz.

Script_Name: O anda çalıştırılmakta olan ASP sayfasının adını verir.

ServerVariables (Server Değişkenleri)

Request nesnesinin bir diğer kolleksiyonu, bizim kendi Web Server'ımızın o anda çalışmakta olan ASP sayfası için oluşturduğu ortamın değişkenleridir. Bunların arasındaziyaretçinin Browser'ına ilişkin bilgiler de vardır. Önce þu kısa ASP sayfasını çalıştırarak kendi Server'ımızın şu andaki değişkenlerini görelim; sonra bunları ayrıntılı ele alalım  SerDeg.asp 

 Bu sayfayı çalıştırdığımız zaman görüntülenecek tabloda, Bir HTTP Server'ın SerDeg.asp  sayfasını çalıştırdığı anda oluşturduğu ortama şekil veren bütün değişkenleri göreceksiniz. Bu değişkenleri programlama yoluyla değiştiremeyiz; sadece okuyup, yararlanabiliriz. HTTP Server Değişkenleri Kolleksiyonunun elemanları şöyle sıralanır:

Cookie (Çerez)

Daha önce ne kadar çok olursa olsun tek-tek Web sayfalarından oluşan siteler yaptıysanız bile, Cookie (Çerez) ile ilginiz olmamış olabilir. Ya da sadece Internet ziyaretçisi olarak başkalarının size gönderdiiği Cookie'lere sinirlenmekle yetinmiş olabilirsiniz. Fakat şimdi ASP ile Web Programı oluşturmaya hazırlanan kişi olarak Cookie'lerle daha yakından ilgilenmeniz gerekiyor. Çünkü artık siz de başkalarına çerez göndereceksiniz!

Tabiî bunun için önce "Cookie neden gereklidir?" sorusunu yanıtlamak gerekir. HTTP ile yapılan iletişim, belirgin olmayan durum bağlantısına dayanır: yani ne istemci sunucunun, ne de sunucu istemcinin o anda hatta (on-line) olduğunu bilmek zorunda değildir; birbirlerinden istedikleri ve gönderdikleri şeyleri karşı tarafından almaya hazır olduğunu bilmeden gönderirler. Oysa sözgelimi elektronik alışveriş gibi ziyaretçinin bir yerlere birşeyler kaydettiği, geçici değişkenler oluşturduğu durumlarda sitemizde kimin ne yaptığıını bilmek zorundayız. Ziyeretçinin bir sayfada yaptığı tercihler diğer sayfalarda ona sunacağımız içeriği etkileyebilir, belirleyebilir. Oysa aynı ziyaretçi bir sayfadan diğerine geçerken Server ile ilişkisini kaybedebilir. Bunun için ziyaretçinin Internet'ten kopması gerekmez; sadece TCP/IP protokolü gereği bizimle bağlantısı kesilebilir. Bunu ziyaretçi farketmeyebilir; ama Server etmek zorundadır. Heryeni ilişkiye yeni bir "application" (uygulama programı) başlatamayız; ziyaretçinin bir önceki sayfada yaptığı tercihlerin devam etmesi gerekir. Bu devamlılığı ziyaretçiyi işaretleyerek yaparız; bu işareti de Cookie sağlar.

ASP tekniğiyle tasarladığımız sitede, ziyaretçilerimize Cookie göndermek zorunluktur diyebiliriz. ASP açısından Cookie'ler bir nesne oluştururlar. Aslında, Cookie'ler ASP için iki ayrı grup Cookie nesnesi oluştururlar: verilenler, ve hakkında bilgi alınan varolan Cookie'ler. Birinci grup Request (talep) nesneleri, ikinci grup ise Response (karşılık) neslereni içinde ele alınabilir. Cookie konusunun devamını Response nesnelerine değindiğimiz yere bırakalım.

Sertifika Nesnesi

Sertifika, HTTP bağlantısında "Ben filancayım!" diyen istemcinin, gerçekten filanca olup olmadığını gösterir. Bir yazılımdan ibaret olan sertifikaları yetkili bir kurum veya şirket verir; bir seri numarası olur. Şifreleme teknikleri gelişmiş olduğu için taklit edilmesi zordur. Sertifika uygulaması için Web Server'ın Secure Socket Layers denen güvenli HTTP protokolünü kullanması gerekir. Bu durumda Server'ın URL'i, http:// diye değil https:// diye yazılır.

ASP açısından sertifika ile ilgili her türlü bilgi ClientCertificate kolleksiyonunda durur. Sözgelimi, bir ziyaretçinin gerçekten sitenize girmeye yetkili olup olmadığını anlamak için:

gibi bir kodla istemcinin Sertifika seri numarasını SertifikaNo değişkenine atayabilir ve daha sonra bu değişkenin değerini elinizdeki bir liste ile karşılaştırabilirsiniz.