พระสงฆ์ควรเลิกยาเสพติด

หมาก พลู บุหรี่ น้ำชา ฯลฯ และสิ่งอื่นบางอย่าง ที่เป็น ของเสพติดนั้น ไม่เป็นของจำเป็น แก่ร่างกาย กลับให้โทษ เสียด้วยซ้ำ แม้ว่า ในหมู่สงฆ์ ได้เคยเสพติด กันมาแต่โบราณกาล ชวนกันสมมติ เป็นของไม่มีโทษ ไปแล้วก็ตาม (สมมติ หมาก ให้เป็นเภสัช, พลู เป็นคิลานเภสัช, ย่อเรียก แต่เพียงว่า ศิลา, บ้านนอก เรียกเพี้ยนเป็น เภลา) ถึงกระนั้น มันก็ยัง ทำหน้าที่ แก่ผู้เสพ คือ ทำให้ติด ตามธรรมชาติเดิม ของมัน อยู่นั่นเอง

บัดนี้ การศึกษา เจริญมากพอ  ที่จะทำให้ เรารู้จักคุณ และโทษ ของสิ่ง บางอย่างแล้ว ไม่ใช่สมัยงมงาย พระสงฆ์ เป็นผู้ถือประทีป นำทาง ของมหาชน เป็นผู้ให้แสงสว่าง แก่เขา ควรทำตัวอย่าง ในเรื่องนี้ คำว่า พระ ถือกันว่า มาจากศัพท์ วร ซึ่งแปลว่า ประเสริฐ สงฆ์ แปลว่า หมู่ คำว่า พระสงฆ์ จึงเกิดเป็นสถาบันขึ้นว่า เป็นหมู่แห่งผู้ประเสริฐ เพราะฉะนั้น ผู้ประเสริฐ น่าจะยังคงเป็น ผู้เสพยาเสพติด ในสมัยที่รู้สึกแล้วนั้น ไม่ได้. ธรรมดาสิ่งที่รู้ว่าชั่ว จะต้องชวนกันเลิก มิฉะนั้น จะห่าง จากหลัก มัชฌิมาปฏิปทา คือ อัฎฐังคิกมรรค อันเป็นหลักสำคัญ ในพุทธศาสนา

ถ้าหากพระสงฆ์ ซึ่งมหาชนนับถือ และเชื่อฟัง เลิกยาเสพติดได้แล้ว มหาชน ก็จะได้พากัน เลิกตาม มหาชน มีหน้าที่ ประกอบอาชีพ อันเป็น หัวเรี่ยว หัวแรง ของประเทศ ไม่มีโอกาส ค้นคว้า ความรู้ จึงได้มอบกาย ถวายตัว ให้พระสงฆ์ เป็นผู้นำทาง ของตน เกียรติยศ อันสูงสุดนี้ ควรจะรักษาไว้ ด้วยการนำเขา ไปสู่แสงสว่าง ให้จงได้ ตามที่เขา ยอมมอบให้ เป็นผู้นำทางจริงๆ

แม้ว่า การเสพหมาก พลู บุหรี่ จะได้สืบปรัมปรา กันมานานแล้ว ก็ไม่เป็น ข้อแก้ตัว อันใด ที่จะทำให้ เราเห็น ไปว่า ควรเสพต่อไป ตามเคย เราไม่จำเป็น ต้องติเราเอง ในสิ่งที่ได้สืบกันมาผิด เพราะไม่เจตนาชั่ว และครั้งโน้น เป็นสมัยงมงาย, แต่เมื่อเรารู้สึกแล้ว เป็นการแน่นอน ทีเดียว ที่เราควร แก้ไขทันที เพื่อรักษา เกียรติยศ แห่งคำว่า ผู้ประเสริฐไว้ ในทางธรรม จะได้ชื่อว่า หมุนลงหา มัชฌิมาปฏิปทา, ทางโลกก็ได้ชื่อว่า ช่วยเศรษฐกิจ หรือโภคกิจ ของชาติประเทศด้วย การตัดรายจ่าย อันไม่จำเป็น หาประโยชน์มิได้ กลับให้โทษเสียด้วยซ้ำ พระสงฆ์ เป็นเพศที่มี การเลี้ยงชีพเนื่องด้วยผู้อื่น สำหรับ สิ่งไม่จำเป็น ควรพยายาม ตัดทอน ไปอย่าให้เหลือ สินค้าอื่นๆ เช่น กระโถน ที่เขี่ยบุหรี่ ถ้วยชา ป้าน ฯลฯ ก็จะพลอย เข้าเมือง น้อยลงไป เวลาอัน มีค่าสูงสุด ของผู้เสพ และของ ผู้ที่เกี่ยวข้องด้วย เช่น เด็กเทกระโถน ประเคนหมาก ก็จะได้ หมุนเอาไปใช้ ในทางที่ เป็นประโยชน์ ยิ่งขึ้นไป นักวิปัสสนาธุระ จะไม่ต้อง ออกจาก ที่สงบ สำหรับ บำเพ็ญเพียร เพราะเงี่ยนหมาก หรือต้องนำเข้าไป ด้วยให้รุงรัง และขัดขวาง ต่อการกระทำ ผู้สันโดษ ตามเพศ แห่งสมณะ จะเบากาย เบาใจ จากยาเสพติด ที่ติดแล้ว เว้นไม่ได้อันนี้

อาหารเป็นสิ่งจำเป็น แม้เราจะต้องกินทุกวัน ก็ไม่จัดเป็นยาเสพติด และยังได้ประโยชน์ หมาก พลู บุหรี่ น้ำชา ฯลฯ ไม่จำเป็น บริโภคแล้ว กลับให้โทษ ตามหลักวินัย ที่นิยมกันมานั้น ควรแก้ไข เสียใหม่ โดยสงเคราะห์ สิ่งเหล่านี้ เข้าในพวก อกัปปิยะ เช่น ยาฝิ่น เป็นต้น ก็น่าจะตรง ต่อพุทธประสงค์ มากกว่า ที่จะสงเคราะห์ ยาบุหรี่ เข้าใน ยาแก้ไข้, การสงเคราะห์ ยาเสพติด เข้าในยาแก้ไข้ ก็เพราะ เอาคนที่ ติดงอมแงม มาเป็นเกณฑ์ตัดสิน หรือผู้ตัดสิน ผู้ที่ไม่เสพ มาแต่เด็ก และไม่ริหัดเสพ ด้วยเห็นว่า โก้เก๋ อย่างใด กลับ สะดวกสบาย กว่ามาก ทุกคนคง อย่างเดียวกัน เพราะเป็น มนุษย์เหมือนกัน แต่เป็นเพราะ มักจะพากัน เห็นเป็นของน่าดู ในสมาคม ฝืนหัดเสพ จนติดกลายเป็น ของทิ้งไม่ได้ ข้าพเจ้าท้าได้ว่า ธรรมชาติของลิ้น ปาก คอ ปอด ไม่ต้องการ รสของบุหรี่ หรือ หมากเลย ครั้งแรกทีเดียว ต้องฝืนเสพ เพราะเห็นแก่ อะไรบางอย่าง เท่านั้น

ขอให้พระสงฆ์ทั้งสิ้น จงพร้อมใจกัน เลิกยาเสพติด อันสืบปรัมปรา มานี้เสีย เพื่อเห็นแก่ ความสุข ของตนเอง และความสะดวก ในการบำเพ็ญ สมณธรรม เห็นแก่สุข ของผู้อื่น คือ ชาติประเทศ เห็นแก่ธรรม และ แก่เกียรติยศ อันสูงสุด ของพระสงฆ์เอง ขอคณะสงฆ์ จงออกกฏ ให้ผู้จะ เข้ามาบวช เลิกยาเสพติด เหล่านี้เสียก่อน จึงจะรับบวชให้ แม้พวกเก่า จำเป็นต้องเสพอยู่ ก็ไม่น่าจะ ถือเป็นแง่ สำหรับค้าน เพราะกฏหมาย บางอย่างในโลก เขายกเว้นเฉพาะ คนบางพวก เช่น ผู้ที่เกิดหรือมีอยู่ก่อน ออกกฏหมายนั้นๆ ก็ยังมี แต่ถ้าเลิกได้ พร้อมกัน นั่นแหละ เป็นการประเสริฐ สุดที่จะเปรียบได้ เพราะส่อน้ำใจ อันเข้มแข็ง เหนือกิเลส กลุ้มรุม คือ ความเงี่ยนนั้น ได้โดยทั่วหน้ากัน

แท้ที่จริง ผู้มีความรู้ เป็นอันมาก ลงความเห็นว่า ถ้าผู้ใด มีกำลังใจ อ่อนแอ จนแม้แต่ เลิกยาเสพติด เล็กน้อยเหล่านี้ ก็ไม่ได้แล้ว เขาจะปฏิบัติธรรม อันสูง ของพระพุทธเจ้า ซึ่งต้องการ กำลังใจ เข็มแข็ง ถึงกับให้ อธิษฐานได้ว่า ยอมให้ เลือดเนื้อแห้งไป ไม่ยอม เลิกความเพียร ก่อนแต่ได้บรรลุ ผลอันสูงสุด นั้นอย่างไรได้ ขอพระสงฆ์ จงเลิกยาเสพติด นี้เถิด มหาชน จะได้เลิกตาม บิดามารดา จะสอน บุตรน้อยๆ ได้ง่ายๆ ว่า เจ้าจงดู อย่างพระสงฆ์ เถอะลูก โลกจะได้ เปล่งเสียง กึกก้อง พร้อมกันว่า พุทธบริษัท ไม่เลวเลย ศิษย์พระโคดม ไม่ใช่งมงายดอก เพราะเขาเว้น สิ่งที่ถึงคราว ควรจะเว้นได้ ด้วยใจอันเข้มแข็ง

๒๗ พฤษภาคม ๒๔๘๐

 

 

คัดจาก หนังสือ ชุมนุมข้อคิดอิสระ พุทธทาสภิกขุ   พิมพ์ ครั้งที่ ๕ พ.ศ. ๒๕๓๘ โดย สำนักพิมพ์สุขภาพใจ