Fale długie (fale kilometrowe) (ang. LF – Low Frequency), zakres fal radiowych (pasmo radiowe) o częstotliwości: 30-300 kHz i długości 10-1 km. Zakres ten jest przeznaczony głównie dla rozgłośni radiowych w I regionie ITU (Europa, Afryka i Bliski Wschód).
Obecnie w programowej radiofonii europejskiej używany jest zakres 144–288 kHz z odstępami pomiędzy kanałami wynoszącymi 9 kHz. W paśmie tym nadawane są też na zasadzie rozgłaszania dane cyfrowe np. wzorce czasu, jednym z nich jest europejski radiowy sygnał zegarowy DCF77 nadawany spod Frankfurtu nad Menem na częstotliwości 77,5 kHz.
W paśmie fal długich na częstotliwości 225 kHz nadaje Polskie Radio Program I (za pośrednictwem Radiowego Centrum Nadawczego w Solcu Kujawskim).
Częstotliwości powyżej 190 kHz wykorzystywane są również przez radiolatarnie bezkierunkowe (NDB).
Propagacja fal długich
Fale długie w wyniku bardzo małego tłumienia i dużej dyfrakcji (łatwo uginają się na przeszkodach) rozchodzą się na duże odległości za pomocą fali powierzchniowej. Ulegają również odbiciu od najniższych warstw jonosfery o bardzo niskiej gęstości elektronowej i praktycznie nie wnikają dalej. W ciągu dnia odbijają się od dolnej części warstwy D, a nocą, gdy warstwa D zanika, od warstwy E. W odległości 1000-2000 km do nadajnika natężenie pola fali jonosferycznej przewyższa natężenie pola fali powierzchniowej. Zasięg fal długich jest duży i wynosi, zarówno w dzień i w nocy, kilka tysięcy kilometrów.
Do oszacowania natężenie pola elektrycznego na falach długich służy półempiryczny wzór Austina:
gdzie
- Esk – natężenie pola elektrycznego [mV/m">
- P – moc zastępcza promieniowana izotropowo przez antenę [kW">
- r – odległość od anteny [km">
- θ – kąt utworzony między półprostymi łączącymi środek Ziemi z punktami nadajnika oraz odbiornika
Przy czym średnie wahania roczne natężenia pola w danym punkcie mogą wynosić 20-50%. Największe natężenie występuje latem w dzień, a zimą w nocy.
Nadajniki długofalowe w Polsce
- Maszt radiowy w Konstantynowie
- RCN Solec Kujawski
- Maszt radiowy w Raszynie
Bibliografia
- Janusz Pieniak: Anteny telewizyjne i radiowe. Warszawa: Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, 1993. ISBN 83-206-1081-8.
- Jarosław Szóstka: Fale i anteny. Warszawa: Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, 2001.
Linki zewnętrzne
- Wykaz stacji radiowych AM nadających z Polski / w języku polskim (pol.). RadioPolska. [dostęp 2013-01-06">.
- Wykaz wszystkich stacji radiowych nadających na falach długich i średnich (ang.). MWLIST. [dostęp 2013-01-06">.