BODY, TEXT, IDENTITY
ISLAMIST DISCOURSE OF AUTHENTICITY
IN MODERN TURKEY

ABSTRACT

Ph.D., Department of Sociology
Supervisor: Prof. Dr. Bahattin Akşit

METU, July 1997, 420 pages

This thesis attempts to gain an understanding of the ways in which body, text and identity constitute the discourse of authenticity in the case of Islamism of Modern Turkey. It takes on itself at least three tasks. Firstly, it concerns with the general treatment of body and the discourses and strategies of embodiment within the limits of Islamic religion. For locating this problem within a sociological context it deals with the relevance of body and text in the sociological context. Body is a complicated concept at the core of several issues in sociology. Here, it is referred ultimately in order to represent social change in general; in its relationship with text, which represent culture, ideology, jurisprudence and doctrinaire scriptures. And text is treated as functioning as a social actor. This task, thus, brings the study to the problem of change and authenticity within Islam.
Secondly, it takes the abolishment of the caliphate as a point of departure, and tends to be a history of a diaspora characterising, perhaps determining, a postcaliphate condition for the Islamists in Turkey. The reactions of an early generation, represented by İskilipli Akif, Mehmed Akif and Elmalılı Hamdi, of the Islamists, to decaliphatisation is characterised by the vocabulary of (dis)embodiment. It is argued that their reaction was characteristic in constituting the identity of the Turkish Islamism in terms of a vocabulary of a diaspora. Then, a second generation of diaspora, beginning from Eşref Edip to İsmet Özel, is specified  in terms of the disputes on overcoming or maintaining the diaspora. It is suggested that the recent developments in the political life in association with democratisation have diminished the sense and discourse of diaspora.
Thirdly, regarding both issues, the thesis tries to find the channels wherein the discourses of authenticity flow. The discourse of authenticity is analysed and its relevance with the trinity of the thesis (body, text, identity) is tried to be found. Indeed, like the state of diaspora, the discourse of authenticity too, is a modern discourse common to almost all experiences of the constitutions of political identities. While the problem can be outlined in this general framework, as "modernity makes everybody live in diaspora and seek for an authentic existence," it is shown that in Islam the problem has more deeper origins, considering its outline of body, text and identity.

Keywords: Embodiment, Disembodiment, Diaspora, Decaliphatisation, Postcaliphate Condition, Habitus, Body Politic, Politics of Body, Accommodation, Body without Organs.
 

TABLE OF CONTENTS
 
 

CHAPTER I: INTRODUCTION

1.1. Diaspora, Modernity and Turkish Islamism
1.2. The Relevance Of the Text as a Social Injunction
1.3. The Relevance Of Body in a Sociological Study
1.4. On Methodology
1.5. Order of Presentation
 

CHAPTER II: THE RESISTING BODY, HABITUS AND MODERNITY

2.1. Sunnah, Jurisprudence and Habitus
2.2. Habitus, History and Modernity
2.3. The Destiny of Religious Habitus in the Postmodern Condition
2.4. The Body as a Site of Resistence
2.4.1. From Cultural to Poststructuralist Constraining of Body:
Foucault and Derrida
2.4.2. The Body of the Will to Power: Nietzsche
2.5. Islamic strategies for Overcoming the Resistence: The Celebration of Body?
2.5.1. An orientalist Dichotomy: Hedonism or Accommodation?
 

CHAPTER III: THE METAPHOR BODY:
SOME HISTORICAL-JURISPRUDENCIAL CASES

3.1. The Development of a Court Society Through Politics of Body
3.2. Making Identity and Difference Through Sırat-ı Mustaqîm
3.3. Making Identity and Difference Through an Ontology of Flesh
3.4. Modernisation, Disembodiment and Jurisprudence:
From Mecelle to the Jurisprudence of the Post-Caliphate Condition
 

CHAPTER IV: A CONCEPTUALISATION OF BODY POLITIC
IN THE POST-CALIPHATE TURKEY

4.1. From the Body Without Organs to a Disembodiment
4.2. Islamic Siyasah as a Process of Political Embodiment
4.3. The Embodiment of a Nation or the Body Politic of the Republic
 

CHAPTER V: THE RELIGIO-POLITICAL DISEMBODIMENT AND
QUEST FOR EMBODIMENT: THE HISTORY OF A DIASPORA

5.1. The Diaspora and Homecoming of a Poet: Mehmed Akif Ersoy
5.2. The Martyr in the Way of Islamic Embodiment: İskilipli Atıf Hoca
5.3. The Man Who Grows Rose: Elmalılı Hamdi Yazır
5.4. Bediüzzaman Said-i Nursi Phenomenon
5.4.1. Said Nursi's Facile Face: Fethullahçılar and Nesilciler
5.4.2. A More Radical Reading of Said Nursi
5.4.3. Ajzmendy Language of the Body
5.4.4. Said Nursi's Approach to Ijtihad: Opening the Doors to the Storm?
4.5. The Emancipation of Body: With or without Organs?
 

CHAPTER VI: THE SECOND GENERATION OF A DIASPORA

6.1. A Diaspora and New Generation of Islamic Intellectuals
6.1.1. Eşref Edip: A Stranger in His Own Land
6.1.2. Necip Fazıl Kısakürek: The Poet of Suffering
6.1.3. Sezai Karakoç: The Generation of Resurrection
6.1.4. Nuri Pakdil: Growing Roses in the Gardens of the "Others"
6.2. The Possibility of Jurisprudence for the "Disembodied"
6.3. Being in System and Having a System: İsmet Özel
 

CHAPTER VII: A POSTMODERN APPROPRIATON OF A BODY CAPITAL

7.1. A Turning Point in the Political Self-Identification of Islamism: Refah Partisi
7.2. Politics Through Deconstructing a System
7.3. An Elitism versus Political Islam?: Fethullah Hoca and His Community
 

CHAPTER VIII: CONCLUSION:
RELIGIOUS DISCOURSE OF AUTHENTICITY AND MODERNITY
 

APPENDICES

APPENDIX A: INTRODUCTION OF MECELLE-İ AHKAMİYYE
APPENDIX B: DECLARATION OF THE FIRST INTERNATIONAL ISLAMIC CONGRESS OF COMMERCIAL LAW
APPENDIX C: A DIASPORIC POETRY: BÜLBÜL By M. Akif ERSOY
APPENDIX D: FRAGMENTS FROM İSMET ÖZEL
ON "BEING IN A SYSTEM AND HAVING A SYSTEM"

REFERENCES
 
 

BEDEN, METİN, KİMLİK
MODERN TÜRKİYE'DE ISLAMCI OTANTİSİTE SÖYLEMİ

Aktay, Yasin
Doktora, Sosyoloji Bölümü
Tez Yöneticisi: Prof. Dr. Bahattin Akşit

ODTÜ, Temmuz 1997, 420 sayfa

Bu tez modern Türkiye örneğinde beden, metin ve kimliğin, sahihlik söylemini oluşturma biçimlerini anlamayı sağlamayı hedeflemiştir. Üzerine üç görev almıştır. Birincisi, İslâm'da genel olarak bedenin nasıl ele alındığı ve tebeddün (bedenlenme) söylem ve stratejilerinin ne olduğuyla ilgilenmektedir. Bu sorunu sosyolojik bir bağlama oturtabilmek için beden ve metnin sosyolojik konum ve münasebetini açığa çıkarmaya çalışmaktadır. Göründüğü kadarıyla beden çeşitli sosyolojik konuların tam merkezindeki bir çok komplikasyona sahip bir konudur. Burada, en geniş anlamıyla toplumsal değişimi; bunun kültür, ideoloji, fıkıh ve dokttrn kitaplarını temsil eden metinle olan ilişkisini kastetmek üzere kullanılmaktadır. Metin ise toplumsal eylem sürecinde bir aktör olarak ele alınmaktadır. Böylece bu görev çalışmayı, İslâm'da değişim ve sahihlik sorunuyla ilgili kılmaktadır.
İkincisi, tez, halifeliğin kaldırılmasını kalkış noktası yaparak Türkiye İslâmcılığı için bir çeşit halife-sonrası durumu niteleyen bir diasporanın tarihi olmaya yöneliktir. İskilipli Atıf, Mehmed Akif ve Elmalılı Hamdi gibi figürlerce temsil edilen bir ilk kuşağın halifesizleşmeye karşı sergiledikleri tutum, bir çeşit beden(siz)lenme vokabularisiyle ifade edilmektedir. Bunların tavrının sonraki Türk İslâmcılığının siyasal kimliğinin oluşumunda bir diaspora vokabularisi nitelemesiyle karakteristik olduğu savunulmaktadır. Daha sonra, sözkonusu diasporanın sürmesi veya üstesinden gelinmesi çabaları bağlamında, Eşref Edip'ten başlayıp İsmet Özel'e uzanan bir ikinci kuşak ayırdedilmekte; son zamanlarda siyasal hayattaki gelişmeler paralelinde, demokratikleşme ölçüsünde diaspora algısı veya söyleminin azaldığı savunulmaktadır.
Üçüncüsü, her iki konuyu gözönünde bulundurarak, tez sahihlik söyleminin aktığı kanalları bulup ortaya çıkarmayı denemektedir. Sahihlik söylemi çözümlenmekte, tezimizin üçlemesiyle (beden, metin, kimlik) münasebetleri ortaya konulmaya çalışılmaktadır. Aslında, disapora söylemi gibi, sahihlik söylemi de neredeyse tüm siyasal kimliklerin oluşum deneyimlerinde ortak olan modern bir söylemdir. Her ne kadar sorun bu geniş çerçevede, yani, "modernlik herkesi bir diasporada yaşatmakta ve sahih bir varoluş arayışına sürüklemekte", şeklinde ortaya konulabilse de, İslâm'da sorunun, beden, metin ve kimlik tasarımları gözönünde bulundurulduğunda daha derin kökleri olduğu gösterilmeye çalışılmaktadır.
 

Anahtar Kelimeler: Bedenlenme, Bedensizleşme, Diaspora, Halifesizleşme, Halife-sonrası Durum, Habitus, Siyasal Beden, Beden Siyaseti, Uyum, Organsız Beden.
 
 
 

MS THESIS
(Yüksek Lisans Tezi)

INTELLECTUAL AND POLITICAL DISPUTES

ON THE ACADEMISATION OF RELIGIOUS KNOWLEDGE

M. A. in Sociology
Supervisor: Prof Dr. Bahattin AKŞİT
February, 1993, 153 pages.

This study aims to examine the institutional possibilities of producing higher Islamic knowledge in the modern times, in the case of Turkish Modernisation and the experiences of the faculties of divinity. The history of the higher Islamic education has been very closely correlated with the political and intellectual developments in the Turkish society. Therefore, two major experiences of the higher Islamic education, the Faculty of Theology in the Darülfünun of İstanbul (1923-1933) and the Faculty of Divinity in Ankara University (1949) are reviewed in the context of Turkish political and intellectual development, and in the context of various quests for producing higher Islamic knowledge in modern times, which tend to arrive at an Islamic grand theory.
Thus, there is represented, in the study, a short description of the Islamic intellectual trends working in the Faculties of Divinity together with the elaboration of the political trends during the growth of the Faculties. Furthermore, some intellectual tensions aroused among Muslims with modernisation are identified and analysed in terms of their response to the modernity, and of the influences took place on their consciousness. The major outcome of modernity is identified as the injury of the Muslim consciousness that is assumed to take place as a result of the incoherence between what they live and what they (have to) live. These problems together with the problems originated from the need to produce or reproduce Islamic knowledge in accordance with the requirements of the contemporary world necessitates institutionalisation of the higher Islamic education. But encountering such a task also creates some problems as legitimation  and power relations. This study tries to concentrate, thus, on these problems and on their possible implications on the consciousness.
 

Keywords: Academisation, Religious Knowledge, Superstition Defendership, Muslim Consciousness, Muslim Paradox, Laicisation, Incitement to the Discourse, Effectivity of History, Tağut, Firavun, Karun, Belam, Unus, Vertere, Facile, Discipline.
 

Science Code: 211. 03. 01

 

ÖZ

DİNSEL BİLGİNİN AKADEMİZASYONU ÜZERİNE
POLİTİK VE ENTELLEKTÜEL TARTIŞMALAR

AKTAY, Yasin
Yüksek Lisans Tezi, Sosyoloji Anabilim Dalı
Tez Yöneticisi: Prof. Dr. Bahattin AKŞİT
Şubat, 1993, 153 sayfa.

Bu çalışma Türk modernleşmesi ve ilahiyat fakulteleri deneyimleri örneğinde, modern zamanlarda yüksek İslâmî bilgi üretiminin kurumsal imkanlarını sorgulamayı hedeflemektedir. Türkiye'de yüksek İslâmî eğitimin tarihi toplumdaki siyasî ve entellektüel gelişmelerle çok yakından ilişkili olagelmiştir. Böylece, yüksk İslâmî eğitim alanındaki iki büyük deneyimi -Darülfünûn İlahiyat Fakultesi (1924-1933), Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakultesi (1949)- bir yandan Türk siyasî ve entellektüel gelişmesi bağlamında, diğer yandan sonuçta bir İslâmî grand teoriye götürebilecek şekilde modern zamanlarda yüksek İslâmî bilgi üretiminin çeşitli arayışları bağlamında incelenmektedir.
Böylece, çalışmada İlahiyat Fakultesinin içinde işlerliği olan değişik İslâmî entellektüel eğilimlerinin bir tasvirinin yanısıra, Fakultenin gelişimi esnasındaki siyasi eğilimlerin bir değerlendirmesi sunulmaktadır. Ayrıca, müslümanlar arasında Modernleşmeyle birlikte gelişen gerilimler, modernlik durumuna tepkileri ve modernliğin biliçlerinde yol açtığı etki açısından teşhis edilip çözümlenmeye çalışılmaktadır. Modernliğin başlıca sonucu düşündükleriyle yaşadıkları/yaşamak zorunda oldukları arasındaki tutarsızlıktan doğduğu varsayılan, Müslüman bilincinin yaralılığı olarak teşhis edilmektedir. Bu sorunlar, çağdaş dünyanın gereklerine uygun olarak İslâmî bilgi üretiminin veya yeniden üretimi ihtiyacından kaynaklanan sorunlarla birlikte yüksek İslâmî eğitimin kurumsallaşmasını zorunlu kılar. Fakat böyle bir görevi üstlenmek, aynı zamanda meşruiyyet ve güç ilişkileri gibi sorunlar yaratır. Bu çalışma da, böylece, bu sorunlar ve bu sorunların mümkün îmâları üzerinde yoğunlaşmayı denemektedir.
 

Anahtar Kelimeler: Akademizasyon, Dinsel Bilgi, Hurafe Savunuculuğu, müslüman Bilinci, Müslüman Paradoksu, Laikleşme, Söyleme Kışkırtılma, Tarihin Etkinliği, Tağut, Firavun, Karun, Bel'am, Unus, Vertere, Facile, Disiplin.
 

Bilim Dalı Sayısal Kodu: 211. 03. 01