Vissersschip vergaan op het Pinkegat

A. J. Dijkstra

In de vissersdorpen Moddergat en Wierum zijn door de jaren heen een groot aantal schepen vergaan, en de bemanning verdronken. Voorbeelden hiervan zijn de vissersrampen in Moddergat (1883) en Wierum (1893).

In 1825 is er bij het Pinkegat één schip vergaan, maar ook deze gebeurtenis zal de dorpsgemeenschap van Wierum in beroering hebben gebracht. Veel nakomelingen van de bemanningsleden van dit schip waren betrokken bij de Rampen in Moddergat en Wierum.

Op 26 november 1825 verging er een Wierumer vissersschip bij het Pinkegat, tussen Schiermonnikoog en Ameland.

Op 31 november, enkele dagen na het vergaan van het schip bij het binnenzeilen uit zee, ging een achttal mannen vanuit Wierum naar Ternaard om het overlijden van de bemanningsleden aan te geven. Deze mannen waren Sape Eintes Van Der Zee, visser onder Nes (Moddergat); Tjeerd Jans Van Der Zee, (pot)schipper; Lieuwe Willems Dijkstra, visser; Jan Sybes Jongeling, visser; Jelte Jelles de Wilde, gardenier, Jan Siemons Nooitgedagt, visser; Age Ages Posthumus, schoenmaker onder Nes en Lipke Klazes Posthumus, arbeider te Wierum.

De bemanning bestond uit:

1. Einte Jans Van Der Zee, de schipper. Einte Jans was de zoon van Jan Sybes en Dirkje Eintes. Jan Sybes was eveneens visser geweest. Einte was getrouwd (voor de tweede maal) met Klaaske Joukes Postma. In 1811 was Eintes eerste vrouw Richtje Sapes overleden. Van deze vrouw had hij vier kinderen: de dochters Boukje en Dirkje; en zijn zonen, Jan Eintes, die ook op het schip aanwezig was, en Sape Eintes. Sape Eintes heeft samen met zijn oom, Tjeerd Jans Van der Zee, het overlijden van zijn vader aangegeven.

Sape Eintes Van Der Zee was getrouwd met een Leentje Gooitzens Basteleur van Moddergat. Zodoende is hij ook naar Moddergat verhuisd. Sape was ook visser. Twee van zijn kleinzoons zijn omgekomen bij de Ramp van Moddergat, als bemanningsleden van het schip "de twee gebroeders". Deze kleinzoons waren Jan Eintes Van Der Zee (39) en Sape Eintes van Der Zee (42). Sape was toen (1883) getrouwd met Feikje Aants Post, en liet haar achter met drie kinderen: Gooitzen (10), en de tweeling Aant en Aafke (6).

2. Jan Eintes Van Der Zee, zoon van de schipper. Het overlijden van Jan werd aangegeven door zijn oom, Tjeerd Jans v.d. Zee en zijn zwager Lieuwe Willems Dijkstra. Jan Eintes was getrouwd met Sypkje Sipkes Visser. Jan Eintes liet zijn vrouw achter met vier kinderen, eerder in 1825 was dochtertje Jantje reeds overleden. Deze kinderen waren: Emkje (10), Einte (7), Sipke (2), en Sybe (3).

Deze laatste, Sybe Jans Van der Zee, was bij de Ramp van Wierum aan boord van WL 34, "de drie gebroeders", waarmee zij zijn gestrand op Ameland. Sybe is enkele jaren na de ramp overleden. Zijn schoonzoon, Makke Jacobs Post, getrouwd met dochter Sypkje, is in 1918 verdonken op de Engels-mansplaat.

3. Sybe Jans Jongeling, zoon van Jan Sybes Jongeling en Ytje Jelles De Wilde. Sybe was een kleinzoon van Sybe Tjeerds Jongeling en Engeltje Jans Van der Zee. Engeltje Jans van der Zee was een zuster van de schipper, dus Einte Jans Van der Zee was de oudoom van Sybe. Sybe Jans Jongeling was 19 jaar oud, en niet getrouwd. Sybe’s overlijden werd aangegeven door zijn vader Jan Sybes Jongeling en zijn oom Jelte Jelles De Wilde.

4. Sape Engels Streeksma, zoon van Engel Sapes en Klaaske Joukes. Engel Sapes was de broer van Richtje Sapes, de eerste vrouw van de schipper. Engel’s weduwe, Klaaske Joukes, trouwde later met Einte Jans. Sape Engels Streeksma was dus een oomzegger van de schipper. Sape werd 26 jaar en bleef ongehuwd. Sape’s overlijden werd aangegeven door Jan Siemons Nooitgedagt, een aangetrouwde oom en door zijn neef Sape Eintes Van Der Zee.

5. Jan Ages Visser, zoon van Age Jans en Aaltje Franzens Dijkstra, 27 jaar. Jan’s overlijden werd aangegeven door zijn broer, Age Ages Posthumus en zijn neef Lipke Klazes Posthumus. Jan was getrouwd met Sybrichje Engels Streeksma, een zuster van zijn varensgenoot Sape Engels. Jan liet zijn vrouw Sybrichje achter met twee kinderen: Age (7) en Engeltje (3). Sybrichje was op dat moment echter reeds in verwachting, zodat enkele maanden later nog een zoon werd geboren, die naar zijn vader werd vernoemd.

Dochter Engeltje trouwde later met Thomas Tjeerds Hiemstra. Deze Thomas was bij de Ramp in Wierum aan boord van de Wl 30 "De mevrouw Renske" evenals hun schoonzonen Jelle Lieuwe Hiemstra en Dirk Jans Jongeling. Jelle Lieuwes was getrouwd met dochter Houweltje, Dirk Jans met dochter Sybrichje. De Wl 30 sloeg om te noorden van Ameland, waardoor de beman-ningsleden verdronken.

De zee die neemt en geeft. De vissers hadden (hebben) een beroep met veel risico, wat toch vaak van vader op zoon is overgegaan. Vaak is het goed gegaan, maar soms ging het verkeerd, wat met name voor het leven van de vissersvrouwen van grote invloed moet zijn geweest. Laatstgenoemde Engeltje Jans Visser is hier een sprekend voorbeeld van, zij verloor haar vader, haar man en twee schoonzoons aan de zee.

Terug naar De Sneuper