Düsün(me)mek-Turkiye,Osmanli, Antik Yunan-3
[ Serbest kursu ] Makale yazari: gokyuzu Tarih, gün ve saat : 30. Aralik 2000 17:05:10:
Bir yerde Murat Belge Damat Mehmet Pasa icin su yorumlari yapiyor: "... Mehmet Pasa bir heykel gibi, yukarilara tirmaniyor. Fiziksel durgunlugunun yanisira zihninde de en
ufak bir kipirti yok. Bu ozellikleriyle hikayeler icinde benzersiz. Ve sonuc olarak, devletin istedigi tipte bir "bende" oldugu soyleniyor -yuzde yuz ahmaklik en iyi kul olmanin kosulu. ... Bu sekilde, sifir bilinc ve sifir tutku (etkinlik) devlet tarafindan odullendiriliyor."Murat Belge hikayeleri anlatmaya ve yorumlamaya devam ediyor. Her anlattigini tek tek yazamayacagim icin sadece bazi yorumlarini yazacagim, kisaca . Anlattiklariyla ilgili bir baska yorumu soyle: "Bu sistem, sesli bir muhalefeti kaldiramaz.
Onun icin rakipler -gonullerinden muhalefet etseler de- ya toptan seslerini keserler ya da surgun, hapis vb. yontemlerle sesleri kesilir." Belge, bir yerde de Osmanli'nin politik rakipleriyle cagdas toplumlarin politik partileri arasindaki temel farktan soz ediyor.
"Ortada bir 'secim' vardir. Ama Osmanlida secen padisahtir ve secimin yonu yukaridan asagiyadir." Belge'nin bir baska yorumu: "Mehmet Ali Bey akilli, yetenekli bir adamdi, niye harcandi? Damat Mehmet Pasa moron'du, nasil yukseldi? Raif Efendiyi kim katlettirdi, nicin? Abdulaziz nasil hal'edildi? Hikayeler bu sorulari soruyor ve sonra acikliyor. Polis romaninda arastirilan bir ozne vardir. Romanin konusu olayin faili kimdir? Bu sorunun cevabiyla katil ortaya cikar.
Siyasi Hikayeler'deki ozne farkli turden: gorunurde Halet Efendi, Silihdar Ali gibi protagonistler var, ama asil fail, devlet ve onun siyaset mantigi. ... Siyasi Hikayeler'de gercekler o kadar kisisel degil. Bir duzeyde diyelim II. Mahmut olayin o bicimde sonuclanmasina yol acsa da, padisahi oyle davranmaya iten, kendisini asan bir devlet
mantigi var." Cok yeri atlayarak alintilarima devam ediyorum: "Korkutuculuk yalniz azil, surgun, idam gibi uygulamalarin fiziksel siddetine degil, olayin nedeninin anlasilmazligina da baglidir. ... Cunku olay her anlamda kapalidir. Sayica cok az kisinin belirleyici olmasi soz konusudur. Bunlarin da birinci ozelligi amaclarini gizli tutmalaridir. Mehmet Ali Bey orneginde oldugu gibi, kafasindan gecenleri baskalarina belli eden, kendi felaketini hazirlar. Buna karsilik, kafasinda dusunce barindirma yetenegi olmayan Mehmet Pasa yukselir."
