Ce: Ekonomi Tartışmaları
[ Serbest kursu ] Makale yazari: UGUR Tarih, gün ve saat : 13. Ekim 2000 22:59:15:
Su yaziya cevaben: Ekonomi Tartışmaları makale yazari: Doğan Arkadaş Tarih, gün ve saat : 13. Ekim 2000 17:41:02:
Detayli yazilarini okumaktan büyük keyif aldim. Eline saglik.
Ben sadece kisa birkac tümce ile cok genel bir katkida bulunmak istiyorum. O da herkezin -ne hikmetse- agzina almaya korktugu, solculara da öcü gibi gelen "Özellestirme" üzerine.Klasik sorulari tekrarlayalim:
- Nicin bir kamu kurulusu özel sektör mantigiyla calisamaz?
Cünkü , yönetimi siyasi otoriteden emir alir.Bu yüzden kalici profosyonel yönetici kadrolari olusturamazlar. Siyasi erk senin adamin, benim adamim diyerek, bu kadrolar sanki babalarinin mali gibi düsünür ve onlari arpalik olarak kullanir. Onlar icin verimlilik, karlilik degil, kime daha cok yaranabilirim kaygisi ön plandadir.
- Böyle kuruluslar rehbilite edilebilir mi?
Tabii ki edilir.Ancak yönetimi özerk olmali, gercek sahibi olan "Kamu" tarafindan denetlenmeye acik omalidir. Katilim artirilmali, sermayesi mümkün oldugunca tabana yayilmalidir.
- Peki, bu sartlar ve cercevede "Özellestirme" bir cözüm müdür?
Eger sonunda "Kamu Menfaati" varsa evet. Bunu analiz etmek de ne politikacinin ne de konudan anlamayan bizim gibi sade vatandaslarin isidir. Bu is tarafsiz yatirim ve isletme uzmanlarinin isidir.
Ama su anda ülkemizde yapildigi gibi sirf özellestimeliyiz diyerek bu kurluslar birkac sermayedara peskes cekilecekse ,sonra da ici bosaltilip devlete fazladan yük olacaksa , buna da hayir.(Sümerbank, Etibank vs.)
- Özellestirme kapsamindaki bütün kurumlar verimsiz calisip zarar mi ediyor?
Hayir. Sadece öyle gösteriliyor. Hepsinin tam verimle calistigini söyleyemeyiz, ama yapilabilecek birkac rasyonel yatirim ve düzeltme ile , bu sirketler kamuya kazandirilabilir. Öyle ki bazi kuruluslar (Petkim, Tüpras gibi) sanayi icin oldukca stratejik hammadde ya da yari mamül üretirler ve stratejik önemleri, yapmis olduklari kar ya da zaradan daha önde gelmektedir. Bu gibi kuruluslarin bir tek civi cakilmadan kendi hallerine birakilmis olmasi, biraz agir olacak ama "Vatan Hainligidir".
- KIT'ler de istihdam fazlasi var midir?
Evet. Vardir. Ama bu istihdam fazlasinin toplam giderleri , zarar ettigi öne sürürülen isletmelerin yaptiklari zarardaki payinin ancak cok kücük bir bölümüdür.Zannedildigi gibi(ve empoze edilmeye calisildigi üzere) bu kuruluslar istihdam fazlasindan ötürü degil, verimsiz isletmecilik, yüksek faizle borclanma,yeni teknolojilere yatirim yapmama, kendi özkaynaklarinin ve karinin devletce gasp edilmesinden ötürü zarar etmektedir.
- Istihdam fazlasi olan kamu isletmelerinde personel cikarilmali mi?
Gerekiyorsa Evet. Ancak bunun gerekliligi, diger bütün alinabilecek önlemler arastirilip, baska bir cözüm görülmüyorsa yapilmali.
Önemli bir saptama daha:
- Türkiye'de su anda devlet haricinde disa bagimliligi minimum olan, özel sektörde agir sanayi yatirimcisi var mi?
Bir elin parmaklari kadar az. O kadar zenginimiz var diyoruz, ama su anda maalesef Türkiye'de sermaye birikimi bir Petkim, Tüpras, Seker Fabrikalari vs. kuracak kadar sermaye birikimi olan özel yatirimci cok az. Olanlar da isi gene devletten bekliyor.(Ya yatirim tesvigi , ucuz, hatta bedava kredi, vergi indirimleri, bedava elektrik, su yol vs. gibi sartlar öne sürüyor) Ne anladim ben böyle yatirimdan? Hic yapmasin daha iyi.
-Öyleyse bu kacinilmaz yatirimlari kim yapacak, kim isletecek?
Elbette devlet. Ama rasyonel bir sekilde, alavere dalavereden uzak, gercek kar anlayisiyla (bu kar sadece bilancolardaki görv kari degil, kamuya kazandirdiklari: istihdam, sosyal gelisme gibi), cevreye saygili bir sekilde.
- Peki böyle bir devlet olur mu?
Evet. Pekala olur. Emekten yana, planlamayi bilen, gücünü ve sermayesini halktan alan, halkci bir zihniyetin yönettigi yönettigi devlet böyle olur.
Yukarida bahsettigim bir noktayi bir kere daha vurguluyorum. Özellestirmeye "Kamu Menfaati" gözetildigi sürece evet. Ama su ana kadar yapilan uygulamalara bakilinca bu yapilanlara Özellestirme degil peskes cekme denilebilir. Bu yüzden öncelikle denemesi gereken "Özerklestirme" olmalidir.
Azicik ekonomi bilgimle bir katkida bulunabildiysem , ne mutlu bana.
Diger katilimcilarin da görüslerini bekliyorum.
Selamlar,
UGUR
