Reintje de vos mag blijven

Hans van Hage
De oplettende lezer is het wellicht opgevallen in het nieuws. De vos is weer in opspraak. Kort na de invoering van de omstreden
Flora en Fauna wet, waarin de vos bescherming geniet, werden er alweer kamervragen gesteld over eventuele bejaging van de vos.

Zeeuws-Vlaanderen is hierop geen uitzondering. De vos kwam tot voor 1993 in Zeeuws Vlaanderen niet voor. Dat wil zeggen, er zijn genoeg historische meldingen van vossen in Zeeuws-Vlaanderen, maar die dateren uit ver vervlogen tijden. Zeker van de dekzanden op de grens met België mogen we aannemen dat de vos daar in het verleden een algemene verschijning was. Door intensieve bejaging in België en gebrek aan geschikte verblijfplaatsen op het Zeeuws- Vlaamse platteland is de vos nooit echt doorgedrongen in de afgelopen eeuw. Vanaf 1993 ging het bergopwaarts met de aantallen vossen in het stukje Zeeland onder de Westerschelde. Eerst waren het nog zwervende mannetjes, uitgestoten uit de Belgische territoria. In 1997 en 1998 werden de eerste vossenholen gesignaleerd. Mannetjesvossen vonden vrouwtjesvossen en zoals het hoort, de eerste Zeeuws-Vlaamse vossenpopulaties waren een feit. De jachtwereld was in rep en roer, de natuurfreaks niet minder. Negentig procent van de jagers is tegen de vos als top van de Zeeuws-Vlaamse voedselpyramide. In de wereld van natuurliefhebbers is naar schatting veertig procent tegen de verschijning van dit roodharig roofdier.

Vraag een jager die tot de groep van negentig procent behoort waarom hij tegen de vos is en hij zal je gelijk een verhaal vertellen waarin de vos wordt afgeschilderd als een verkwistend moordend monster. Terloops worden er nog wat lammetjes bijgehaald, konijnen en kippen van de boerderij en het profiel van Reintje is geschetst. Vraag een natuurliefhebber die tot de groep van veertig procent behoort waarom hij tegen de vos is en hij zal een ingewikkeld verhaal vertellen over de stand van de weidevogels in Nederland en de moorddadige invloed die een vos kan hebben op een populatie grutto's die toch al slinkende is.

Argumenten van beide groepen zijn makkelijk te weerleggen door de zestig procent van natuurliefhebbers, waartoe, u raadt het al, ik behoor. Natuurlijk hebben de jagers, ik scheer ze voor het gemak maar even over één kam, gelijk. De vos is een rover. Te veel vossen kunnen een probleem gaan vormen voor andere diergroepen. Evenwicht is belangrijk en in mijn ogen zou de vos wellicht misschien bejaagd kunnen worden. Ik zeg misschien, omdat ik weet dat als je dat toelaat er een stelselmatige uitmoording plaatsvindt. De vos verdient namelijk zeker een plaats in onze natuurgebieden.

Fazant
Het feit dat de vos moordt is maar ten dele waar, en vooral gebaseerd op het feit dat jagers nou eenmaal graag jagen op de fazant. Als de vos meer fazanten eet, kan de jager er minder schieten en dat vindt hij niet leuk. Net als de vogelaar die op zijn vrije dag tureluurs fotografeert, lees schiet, en door de vos de slagingskans van zijn foto's steeds maar kleiner ziet worden. Hobby tegenover ecologie.

Feit is dat onze Nederlandse natuur eigenlijk op apegapen ligt. De natuurgebieden en de populaties tureluurs daarin hebben weinig veerkracht meer. De weidevogelstand in Nederland is belabberd, ze worden niet voor niets beschermd en beheerd door vrijwillige en professionele natuurbeheerders. Vergelijk de vos maar met een echte, flinke ouderwetse griep. Bij u, in de bloei van u leven, zal hij toeslaan. Met een paar dagen fikse koorts en wat bedrust komt u er weer bovenop. In een bejaardentehuis kan de griep echter desastreus toeslaan. Er worden bij mensen boven de 65 niet voor niets zoveel griepprikken uitgedeeld. Met de Nederlandse natuurgebieden is het dus net zo gesteld. Kwakkelende gezondheidstoestand, geen veerkrachtige populaties meer die de vos kans geven om een populatie tureluurs flink uit te dunnen.

Rotzooi
Er is nog een reden waarom de vos steeds meer voorkomt. Dat zijn wij, u en ik. Wij zijn de laatste jaren zoveel meer gaan consumeren dat we steeds meer rotzooi achter ons laten. De vos is een opportunist, met een geweldig aanpassingsvermogen. Als hij in de gaten krijgt dat er bij de mens op een eenvoudige manier voedsel te halen is, zal hij dat niet nalaten. In steden als Amsterdam en Arnhem is de vos al onderdeel geworden van het dagelijks leven. Vuilnisbakken en stadsvijvers met eenden zijn niet meer zeker voor Reintje. Al met al toch eens reden om de vos langzaam met andere ogen te gaan bekijken. Zijn voedsel bestaat in veel gebieden voor 40 procent uit muizen en ratten. Hij eet in bepaalde jaargetijden enorme hoeveelheden vruchten en paddestoelen. Maar feit blijft, de vos is dol op kippen, eenden en ganzen.

En dat laatste zou in Zeeuws-Vlaanderen wel eens zijn redding kunnen zijn. Zeeuws-Vlaanderen heeft op dit moment namelijk last van een behoorlijke populatie overzomerende grauwe ganzen. Ook hier zijn weer voor- en tegenstanders te vinden, maar een feit is dat sommige landbouwers veel schade ondervinden van de toenemende aantallen grauwe ganzen in de zomerperiode. Net als met vossen: te veel is nooit goed. Vossen zijn dol op jonge ganzen en eieren van ganzen. Het wachten is dan ook op de verschijning van de vos in de gebieden waar veel grauwe ganzen broeden. Gisteren was het zover. De eerste vos in Canisvliet is gesignaleerd. Schrik nog maar niet, het was er maar ééntje, een jonkie, ongeveer één jaar oud. We keken elkaar een moment lang diep in de ogen, met verbazing, en verwondering. Eerlijk is eerlijk, bij mij was het eerder verbazing en bewondering. Ik fluisterde zachtjes: zo ouwe jongen, eindelijk het paradijs gevonden? Hij keek mij meewarig aan, het leek alsof hij zijn schouders ophaalde en verdween schijnbaar zonder zijn poten op te tillen tussen de beplanting. Even later vlogen de ganzen op. Een kleine vreugde maakte zich van mij meester. De natuur lost het allemaal zelf op, tenminste als Reintje de kans krijgt.

(Bron : BN / De Stem)