<< Terug naar overzichtspagina

Oudste historische vermeldingen van de familienaam Billiet

De oudste geschriften hebben nooit een vaste schrijfwijze voor de familienamen. De schrijfwijzen Billiet, Billet, Bilet, Biljet, Bieljet, Billeth, Biliet, Baillet, Bailliet, Balliet, Byliet, ... enz kunnen voor dezelfde persoon gebruikt worden.

De oudste vermeldingen van "Billet" en "Baillet" die we tot nog toe terugvonden, komen uit de Wezerijregisters (bron 1) van de streek rond Kortrijk uit de periode 1400 - 1450.  Alfabetische indexen op de wezerijregisters vermelden:

- tussen 1403 en 1427 twee maal de naam BILLET in Wervik.

- tussen 1425 en 1440 één maal de naam BAILLET in Geluwe,

één maal de naam BILLET in Lauwe,

vier maal de naam BILLET in Wervik.

- tussen 1440 en 1450 zeven BILLET's in Wervik.

Wervik ligt op de grens met Frankrijk tussen Menen en Komen.

Gezien de vele vermeldingen mogen we dus aannemen dat er in die tijd reeds meerdere families Billet bestonden in en rond Wervik.

Een andere zeer oude vermelding dateert uit 1466 en komt uit een gans ander woongebied. Ze luidt als volgt:

In augustus 1466 werd Dinant op bevel van Karel de Stoute (1433-1477) verwoest.

Pieter Bladelin, gouverneur van financiën van Philips de Goede (de vader van Karel de Stoute), en stichter van het stadje Middelburg (10 km ten N.O. van Brugge aan de Nederlandse grens, nabij Maldegem), lokte enkele rampzalige Dinantse koperslagers naar Middelburg.

Daaronder bevonden zich de families Billiet, Dumonceau, Lacante en Lamote.

Pieter Bladelin verkreeg voor hun ambacht van koperslager voorrechten van de koning van Engeland Edward IV.

De straat waar de familie Billiet zich ging vestigen kreeg naderhand de naam mee van Dinantstraat, naar de oorsprong van de bewoners.

(bronnen 2 en 3).

Tegenwoordig komen in Dinant, en zelfs in gans Wallonie, weinig of geen Billiet's of Billet’s voor, maar tot half de jaren 1600 werden wel nog gezinnen Billet vermeld in de parochieregisters van Dinant.

Grafstenen in de Brugse Sint-Walburga kerk vermelden vier Billiet's: Robert, zijn zoon Jan (+ 1572), en 2 zonen van Jan: Mattheus en Jooris (+ 1601).

Jan Billiet was “deken van de merseniers” en zijn zoon Mattheus Billiet was een “kerkmeester” (bron 4).

Hier is ook een familiewapen te vinden die een vogel voorstelt met een briefje in de bek, een postduif dus.

Dit zou dus verwijzen naar de betekenis van de naam: een brief (bericht) versturen.

Verder zijn er heel wat "Billet's" vermeld op verschillende plaatsen in Noord-Frankrijk en West-Vlaanderen.

Zo is er bijvoorbeeld een stamboom Billet bekend in Cassel (N-Frankrijk) vanaf 1500 tot 1800.

Hier duikt de wapenspreuk op: "Duliter et Prudentes" (bron 8).

Tussen 1535 en 1581 wordt meerdere keren de naam Billet vermeld in Ieper, Becelare, Zonnebeke, Langemark, Reninge, Westvleteren en Staden (bron 7).

In 1566 is er een vermelding van een "Michel Biliet", afkomstig van Hondschoote (Frans-Vlaanderen, net op de grens met West-Vlaanderen).

Zijn naam staat vermeld op een lijst met emigranten die naar Sandwich (zuid-Engeland) gevlucht waren, maar in de loop van 1566, na de aanbieding van het "Smeekschrift der edelen" (mei 1566) naar Vlaanderen terugkwamen (bron 7).

Door godsdienstoorlogen en vervolgingen in de tijd van de beeldenstorm waren er immers, tussen april 1562 en september 1563, heel wat vluchtelingen naar zuid-Engeland uitgeweken.

Na de afscheuring van de noordelijke Nederlanden volgde dan weer een emigratie naar Nederland. Velen kwamen terecht in de streek van Leiden:

· Rond 1582 emigreerden een aantal Billet’s uit Menen naar Leiden. Bij hen waren Jacob en zijn broer Joos Billet (baaiwerker van beroep)

· Rond 1592 was er een Daniel Biljet afkomstig uit Halewijn

· Rond 1614 kwam in Leiden een gezin met 5 broers en zussen Billiet afkomstig uit Tourcoing. Ze noemden: Pierre, Cateleyne, Jenne, Jean en Phillippe Billiet

· Rond 1620 is een Toucheyn Billiet (een wolkammer), geboren in Mouvaux nabij Rijsel, samen met zijn broers Pierre en Jacques Billiet, uitgeweken naar Leiden.

· …enz

Omdat er nogal wat Franstalige bij waren uit noord-Frankrijk, was er in Leiden zelfs een “Waalse Kerk” (= Franstalige kerk).

Van sommige personen waarmee die Billiet’s trouwden in Leiden, werd vermeld dat ze in Engeland geboren waren (“Sandwits Engelant”, “Colcester Engelandt”, “Noorwits Engelandt”). Dat waren dus kinderen van vluchtelingen die een tijd in Engeland verbleven (bron 5).

De parochieregisters uit de eerste helft van de jaren 1600 vermelden reeds zeer veel Billiet’s of Billet’s in Menen, Ledegem, Langemark en Reninge.

Verder zijn er ook nog enkele in Ieper, Beselare, Wervik, Kortrijk, Izegem, Ingelmunster, Rumbeke, Koekelare, Eeklo en Petegem-Deinze.

In het noord-Franse gebied tussen Menen en Tourcoing-Roubaix-Lille heeft zogoed als elke gemeente één of meerdere families Billet rond de periode 1600.

Ook in Frans-Vlaanderen in Dunkerque, Gravelines, Ghyvelde, Rexpoëde, Wormhout, Warhem, Bergues Saint Winnocs en Beveren IJser komen in de 17^de eeuw Billiet’s en Billet’s voor.

In Gent wordt een Justus Billet vermeld (1592 – 2/10/1682), die politiemeester en stadstoezichter van openbare werken van Gent was. Hij woonde op de Vrijdagsmarkt. Hij staat ook bekend als kroniekschrijver die een boek naliet getiteld: “Politieboek, dat eene kroniek van Gent en vele bijzonderheden over Vlaanderen, zoowel in proza als poësie, bevat”. Daarin vermeldde hij allerlei gebeurtenissen zoals de installatie van een nieuwe beiaard en een bespreking van alle Gentse brouwerijen.

Ook nog in Gent werd tussen 1696 en 1743 meermaals een Philippus Biliet vernoemd (soms ook geschreven als Billet of Billiet). Zijn titel luidde: “Procureur in den Raede van Vlaenderen”. Deze Philippus en verscheidende van zijn kinderen werden begraven in de St-Stefanus parochie in Gent (bron 6).

Van recentere datum zijn ook nog volgende vermeldingen uit Frankrijk:

De haarkapper van Lodewijk de XIV bleek een Monsieur Billiet te zijn (bron 7).

De naam Billiet komt ook vrij veel voor in zuid-Frankrijk in de streek van Savoie.

In Chambèry (een stad in Savoie, Frankrijk) was er in de 19e eeuw een bisschop Billiet die de geschiedenis van het bisdom Chambèry heeft geschreven. Daarvoor werd een straat naar hem genoemd.

In Asnières een voorstad van Parijs bestaat een Rue E. Billiet.

-----------------------------------------------------------------------

Bronnen:

1. Index op de persoonsnamen in de wezerijregisters van de stad Kortrijk van 1403 - 1427 ; van 1425 - 1440 en van 1440 - 1450. Vindplaats: Rijksarchief Kortrijk.

2. Frans De Potter en Jan Broeckaert: Geschiedenis van de gemeenten van de provincie Oost-Vlaanderen, Middelburg, blz 6.

3. Eugène De Seyn: Geschied en aardrijkskundig woordenboek der Belgische gemeenten, 1947.

4. Boek: « Handschrift de Hooghe », deel II. blz 90-94, en “Inscription Funéraires et monumentales de la Flandre Occidentales“ (door Gaillard), deel 3: Bruges, Eglise de Sainte-Walburge, pg 78, 79, 82, 90, 160, 161.

5. Parochieregisters van Leiden (Nederland) via de website van het archief Leiden

6. Parochieregisters van de St-Stefanus parochie in Gent

7. Opzoekingen van dhr Andreas Billiet

8. Tablettes des Flandres, tome II pag 87 (Opzoekingen van dhr Andreas Billiet)

<< Terug naar overzichtspagina