Themabelga®: THEMATISCHE FILATELIE

De meeste mensen zullen ooit wel eens behoefte hebben aan het plakken van een postzegel op een brief. Dagelijks worden honderden miljoenen van deze al dan niet getande papiertjes gebruikt als voorafbetaling van een dienst voor het versturen van berichten of goederen.
Van deze papiertjes worden honderdduizenden verzamelingen opgebouwd door - wat men meestal noemt - de filatelisten. In hoeverre deze filatelisten zich in deze postzegels interesseren, is te zien aan de verzamelingen die zij opbouwen.
De postzegel zag het levenslicht in 1840 en met hem een zeer grote en belangrijke, steeds meer toenemende waaier van verzamelaars. De postzegel is dus de basis van de filatelie in het algemeen en bijgevolg ook deze van de thematische filatelie.
Iedereen die aan thematische filatelie doet, zal zich in het prille begin, evenals de doorsnee verzamelaar, beperkt hebben tot het bijeenvergaren van definitieve postzegels waarvan de afbeelding van dicht of van ver iets met een thema te maken heeft. Naarmate de verzamelaar vorderingen zal maken en, aangezien de thematische filatelie afhankelijk is van de andere disciplines, zullen deze andere aspecten of onderdelen vroeg of laat ook zijn belangstelling wekken.
De meeste filatelisten zijn ervan overtuigd dat thematiek een stuk speelgoed is voor kleine kinderen, een discipline zonder enige interesse, welke het niet waardig is filatelie genoemd te worden. In den beginne waren er enkel klassieke verzamelaars, niemand dacht aan thematisch verzamelen. De meeste zegels waren afbeeldingen van zeer belangrijke personen of symbolen van iemands land. Vandaag de dag kunnen we zeggen dat de thematiek vermoedelijk het belangrijkste deel vormt van de filatelie waar ook ter wereld.

In tegenstelling met alle andere disciplines van de filatelie (klassiek, postgeschiedenis, postwaardestukken, enz...) worden de postzegels en ducumenten niet geklasseerd volgens hun soort maar in overeenstemming met wat zij albeelden. De klassering ervan hangt af van de titel van de verzameling, van het plan en de onontbeerlijke rode draad die er doorheen dient te lopen. Door middel van de rode draad tracht men op filatelistische wijze iets te bewijzen. Het plan omschrijft de structuur van de verzameling en van de inzending, alsmede zijn onderverdeling. Zij is vrij gekozen om een thema of een idee samen te vatten. Het moet correct, logisch en evenwichtig zijn, en alle aspecten omvatten die met de titel in verband staan. Bovendien moet het volledig met de gekozen titel overeenkomen en volgens thematische criteria zijn gestructureerd. Er is een groot verschil tussen het verzamelen van postzegels in een speciaal daarvoor voorziene album, het opmaken van tentoonstellingsbladen voor een open tentoonstelling of een verzameling opzetten voor een regionale - nationale - en internationale tentoonstelling. Bij deze officiële tentoonstellingen moet men gebruik maken van de FIP regels.
De titel van een thematische verzameling is de basis waar alles van afhangt. De tijd is natuurlijk voorbij toen de meeste thematische verzamelingen een algemene titel hadden, zoals bijv. "Flora", "Dieren", "Honden", "Godsdienst", "Het Heelal", enz. Deze zijn niet meer mogelijk omdat ze te uitgebreid zijn, er bestaat teveel materiaal waardoor ze ook te duur worden. Daarom is het beter zich te beperken tot een bepaald onderdeel; een bepaald dier, bloem, transport, enz ...
Een tweede pluspunt van een thematische verzameling is dat men van gelijk welk thema een verzameling kan opbouwen voor zover er genoeg filatelistisch materiaal in verband met de titel bestaat. Normaal gezien is het niet mogelijk om twee identieke verzamelingen te vinden. Elke verzameling is op zo'n manier gemaakt dat de persoonlijke inzet tot uiting komt.

Iedereen is vrij te verzamelen wat hij wil. U mag gerust niet-filatelistisch materiaal opnemen in uw verzameling. Maar indien het uw bedoeling is om deel te nemen aan een competitieve tentoonstelling, dan moet u rekening houden met haar regelmenten. Het hoogste niveau van regels zijn terug te vinden bij de FIP, Internationale Postzegel Federatie. Neem dus voldoene informatie alvorens de weg van FIP tentoonstelling te willen bewandelen. Een thematische verzameling is een mengsel van de meest uiteenlopende soorten postzegels en filatelistische documenten die er thans bestaan. Dat is volledig in strijd met een klassieke verzameling waarin men zich eerder zal toespitsen op een tijdsperiode van een welbepaald land of slechts één uitgifte van dat land waar dan uitsluitend de zegels en documenten in verband met deze éne uitgifte worden toegelaten. De essentie van de thematische filatelie vraagt om een evenwichtig en optimaal gebruik van zowel de thematische als de filatelistische aspecten van het materiaal. Daarom moet een inzending, die in de wedstrijdklasse van een tentoonstelling wordt getoond, het meest geschikte materiaal bevatten, dat zowel een bijdrage levert tot de ontwikkeling van het gekozen thema als tot de filatelistische inhoud. Uw materiaal kan wereldwijd gevonden worden.

De volgende lijst van filatelistisch materiaal is terug te vinden in de FIP "Richtlijnen bij de regels voor de beoordeling van thematische inzendingen". Zoals ik reeds aanhaalde, zolang u niet deel neemt aan deze type tentoonstellingen bent u nog steeds vrij te verzamelen wat u wil.

postale waarden (postzegels, postzegelboekjes, postwaardestukken, frankeermachinestempels, enz.) en hun modificaties (opdrukken, toeslagen, perfins, enz.). Modificaties dienen niet te worden opgenomen als de betreffende modificatie geen verband meer houdt met het oorspronkelijke thema; deze kunnen echter wel worden gebruikt voor thema's die verband houden met de modificatie. Wij kunnen u dan ook het volgende boek aanbevelen: Het gebruik van Postwaardestukken & Aanverwanten in de Thematische Filatelie --- GROOT VERGULD ZILVER medaille op de FIP tentoonstelling, Genova'92, Italy, uitgegeven in 1991, ISBN 90-800734-1-5.
afstempelingen (gewone stempels, vlagstempels, gelegenheidsstempels en andere bijzondere poststempels).
andere elementen die bij de postverwerking worden gebruikt, zoals aantekenstrookjes, labels en aanduidingen die betrekking hebben op de postale route, andere aanduidingen of labels, voermansbrieven, antwoordcoupons, aanduidingen van forwarding agents, etc.
materiaal "bestemd voor uitgifte of bij de voorbereiding van een uitgifte aangemaakt", zoals schetsen en proeven. Wij kunnen u dan ook het volgende boek aanbevelen: De Postzegel, van Ontwerp tot Verzamelobject --- VERGULD ZILVER medaille op de FIP/FEPA tentoonstelling PRAGA'98 en op de ABPS/BPT tentoonstelling BRIGHTON&HOVE'98 tijdens de Internationale literatuur Competitie in Groot Brittannië, ISBN 2-9600019-1-5.
variëteiten en fouten.
postaal materiaal, vanaf de eofilatelistische periode, via de klassieke periode, tot aan de moderne uitgiften en poststukken.
naast het vervoer van post: bepaalde bijzondere vormen, b.v. (portvrij verzonden) dienst- en veldpost (inclusief Airgraphs en V-mail), scheepspost, treinbrieven, luchtpost van enigerlei aard, krijsgevangen en concentratiekamppost, pakketpost en vracht (en bijhorende documenten).
portvrijdomzegels, -stempels en/of kaarten.
postwisselverkeer.
diverse vormen van postautomatisering.
particuliere post, geautoriseerd of toegestaan door het Staatsbedrijf of actief in totale afwezigheid van een officiële postdienst.