Site hosted by Angelfire.com: Build your free website today!


eczaneesra@hotmail.com
Son Güncelleme
Mayıs 27, 2002

HAFTANIN KONUSU
Prof. Dr. Nilgün Atakan


Güneşten Korunma

 

Prof. Dr. Nilgün Atakan
Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi
Dermatoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi      

Güneş yeryüzünde yaşamın devamlılığını sağlayan bir enerji, bir radyasyon kaynağıdır. Güneşten yeryüzüne ulaşan  ışınlar ultraviyole (UV) ışınları olarak  isimlendirilir. İnsan derisi üzerinde hem faydalı hem de zararlı etkileri olan bu ışınların tümü yerküreye ulaşamamakta ve atmosferdeki ozon tabakası başta olmak üzere çeşitli nedenlerle ulaşımı engellenmektedir. Yerküreye ulaşan ışınlar da dalga boylarına göre 3 gruba ayrılmakta ve UVA, UVB ve UVC olarak isimlendirilmektedir. UVA fototoksik, fotoalerjik olup, deri yaşlanması ve deri kanserlerinden sorumlu tutulmaktadır. UVB güneş yanığından sorumlu olan ışınlardır. UVC  ise karsinojenik etkileri güçlü ışınlardır ancak çok büyük bir bölümü yine ozon tabakasınca emilmektedir. UV ışınlarının zararlı etkilerinin ortaya çıkması bu ışınlara temasın süresine, sıklığına, yoğunluğuna ve kişinin deri özelliklerine göre değişmektedir.

UV ışınlarının zararlı etkileri 5 grupta toplanarak incelenebilir
1. Kısa sürede ortaya çıkan etkiler: Güneş yanıkları
2. Uzun dönemde ortaya çıkan etkiler: Deri yaşlanması ve düzensiz renklenme
3. Deri kanserleri
4. Katarakt oluşumu
5. Derinin bağışıklık ve savunma mekanizmasında değişiklikler

İnsanlarda UV etkisiyle deri kanseri gelişimi uzun yıllardan beri bilinmektedir. Özellikle açık tenli kişiler güneş ışınlarına daha duyarlı olmakta ve zararlı etkiler bu kişilerde daha fazla görülmektedir. Yine UV’ye daha uzun süre maruz kalan çiftçiler, balıkçılar ve inşaat işçileri gibi açık havada çalışan kişilerde deri kanserlerine daha sık rastlanmaktadır. UV etkisiyle ortaya çıkan deri kanserleri başta bazal hücreli karsinoma olmak üzere skuamöz hücreli karsinomlar ve malign melanomlardır. UV deri kanseri oluşumunu derinin koruyucu mekanizmasında önemli rol oynayan tamir mekanizmalarında değişikliğe yol açarak başlatmakta ve immün sistem bozukluğuna neden olarak tümöre karşı yanıtı azaltıp kanser oluşumunu hızlandırmaktadır.

Deri kanseri gelişiminde UV’nin bu etkilerinin kesinleşmesi güneşten korunmanın gerekliliğini ortaya koymaktadır.

Güneşten nasıl korunalım?
1.Saat 11:00-16:00 arası güneşe çıkmayalım.
2. Güneşli ortamlarda giysi, şapka, şemsiye ile korunalım.
3. Güneş banyosu ve yapay bronzlaşma (solaryum) dan uzak duralım.
4. Güneşten koruyucu kremler kullanalım.
5.Özellikle çocuklarımızı ve gençlerimizi bu konuda eğitelim.

Güneş koruyucular
Daha önceleri kozmetik gibi düşünülen güneş koruyucu kremler yaklaşık 30 yıldır insan derisini UV nin zararlı etkilerine karşı koruyan ilaçlar olarak tanımlanmakta ve belli standartlara göre üretilmektedir. Etkileri sayısal olarak değerlendirilmeye ve standardize edilmeye çalışılmaktadır. Etkinlik SPF (Güneşten koruma değeri) ile belirlenmektedir. Bir kremin SPF sayısı ne kadar yüksekse koruyuculuğu da o kadar artmaktadır. Krem, jel, solüsyon ve köpük  formundaüretilen koruyucular UVA ve UVB ışınlarını emerek, yansıtarak veya dağıtarak etki ederler.

Kullanımı
Güneş koruyucuların seçiminde deri tipi göz önüne alınmalıdır.
a. Güneşte hemen yanıp, bronzlaşamayan veya çok az bronzlaşabilen çok duyarlı kişilerde güçlü korunma gerekir.  Bu kişiler SPF 30 ve üzerini kullanmalıdırlar.
b. Hafif yanarak az brozlaşan duyarlı kişilerde orta korunma gereklidir. Bu kişiler SPF 12-30 kullanmalıdırlar
c. Nadiren yanıp hemen bronzlaşabilen az duyarlı kişilerde minimal korunma yeterlidir. Bu kişiler SPF 2-12 kullanabilirler.

Uygulanımı
Güneş koruyucular güneşe çıkmadan 30-60 dakika önce uygulanmalıdır. Tüm vücut yüzeyine sürülmelidir. Suya girip çıktıktan sonra yinelenmelidir. Koruyucularında alerjik reaksiyonlara yol açabileceği unutulmamalıdır. Yağ bazlı olanların yüzde akne benzeri oluşumlara yol açması ve duyarlılığı olan kişilerde alerjik kontakt dermatit yapabileceği göz önünde bulundurulmalıdır. Mümkünse kişilerin bir deri hastalıkları uzmanına danışarak kendileri için en uygun olan koruyucuyu seçerek kullanması en doğru yaklaşım olacaktır.

YAZININ BAŞINA DÖN


Ana Sayfa             YARARLI LİNKLER             İLK YARDIM REHBERİ             YASAL UYARI             Politika Gündemi             Sanat Gündemi