Katarakt ve Tedavisi
Hazırlayan: Dr. Ahmet Karakurt
Ankara Numune Hastanesi Göz Kliniği
Katarakt, insan gözündeki lensin
kesifleşmesi olup bunun sonucunda görme azalması ve hatta görme kaybı meydana
gelir. Tedavisi yapılabilir bir hastalıktır ve tedavisi ancak cerrahi ile
mümkün olmaktadır.
Kataraktın tedavisi için pek çok cerrahi
yöntem tanımlanmış olmasına rağmen günümüzde sık kullanılan iki yöntem
bulunmaktadır. Bunlar ekstrakapsüler katarakt ekstraksiyonu ve fakoemulsifikasyondur.
Ekstrakapsüler
katarakt ekstraksiyonu
- Uygun saha temizliğini takiben
ameliyat edilecek göz açıkta bırakılacak şekilde hastanın üzeri örtülür.
Göz kapakları bir alet yardımı ile açık tutulur. Göz yüzeyini örten konjonktiva
isimli zar korneanın üst kısmından kesilerek açılır ve aynı bölgeden yapılan
derin kesi ile göz içerisine girilir. Lensin ön zarı yuvarlak veya düz
olarak kesilir. Lensin çekirdeği göze bastırılarak doğurtulur. Geri kalan
zar dışındaki lens artıkları emici aletlerle temizlenir.
- Torba şeklinde kalan lensin zarları
arasına suni göz içi lensi yerleştirilir. Ön zarın orta kısmı önceden alınmamışsa
yırtılarak alınır. Kesi yeri çok ince ipliklerle dikilerek ameliyata son
verilir.
Fakoemulsifikasyon
Uygun saha temizliğini takiben ameliyat
edilecek göz açıkta bırakılacak şekilde hastanın üzeri örtülür. Göz kapakları
bir alet yardımı ile açık tutulur. Korneanın üst veya üst dış kısmından
tünel tarzında küçük bir kesi yapılarak göz içine girilir.
- Fakoemulsifikasyon aleti elciği
dışında aletler kullanabilmek amacıyla korneanın bir veya iki tarafına
küçük delikler açılır. Yapılan kesilerden korneanın altına özel bir jel
verilerek gözün şeklini koruması sağlanır.
- Lens ön zarı yuvarlak şekilde yırtılarak
alınır.
- Lens ön zarı lens içeriğinden sıvı
enjeksiyonu ile ayırt edilir.
- Fakoemulsifikasyon elciği gözün
içine sokularak lensin çekirdeği yumuşatılır, parçalanır ve emilir.
- Fakoemulsifikasyon cihazının bir
başka elciği ile kalan lens materyali temizlenir.
- Ameliyatın başında yapılan küçük
kesiden özel aletler yardımı ile katlanan lens gözün içinde lensin zarlarının
içine yerleştirilir. Lens bu esnada açılır. Kesi yerine herhangi bir dikiş
konulmadan ameliyata son verilir.
- İkinci bir alternatif olarak kesi
yeri biraz genişletilir ve küçük çaplı katlanmayan bir lens yerleştirilir.
Bu durumda yine ya dikiş konulmadan ameliyata son verilir ya da bir adet
dikiş konur.
Katarakt
cerrahisi sonrası ortaya çıkabilecek sorunlar
Katarakt cerrahisi oldukça güvenli
bir cerrahi olup sonuçları çok iyidir. Katarakt cerrahisinin meydana getirdiği
sorunlar çeşitlilik itibariyle fazla olmakla birlikte görülme sıklığı azdır.
Son yıllarda meydana gelen hızlı gelişmeler ve fakoemulsifikasyonun daha
fazla uygulanması hasta memnuniyetini artırmıştır. Önemli olabilecek bazı
sorunlar yine de görülebilmektedir.
Kornea bulanıklaşması.
Özellikle birden fazla cerrahi geçirenlerde ve yaşlı kişilerde kornea arka
tabakasının hasar görmesi neticesinde meydana gelir. Çoğunlukla kendiliğinden
iyileşir. İyileşmediği ve görmeyi engellediği takdirde kornea nakli gerekebilir.
Gözlük ihtiyacı.
Katarakt cerrahisine alınmadan önce bilgisayarlı cihazlarla göz içine yerleştirilmesi
gereken lensin numarası belirlenebilir. Buna rağmen cerrahi sonrasında
gözlük kullanmayı gerektiren bir kusur ortaya çıkabilir. Bunların başında
astigmatizma gelir. Astigmatizma riski fakoemulsifikasyon yönteminde daha
azdır.
Göz içi basınç
yükselmesi. Ameliyat
esnasında kullanılan ilaçlara bağlı olarak erken dönemde sık karşılaşılan
bir problem olup ilaçlarla tedbir alınır. Sonra kendiliğinden düzelir.
Geç dönemlerde de bu risk bulunduğu için hastaların belli aralıklarla muayeneden
geçmesinde fayda vardır.
Gözde reaksiyon
oluşması. Her gözde mutlaka reaksiyon olur. Ama bazı gözlerde
daha fazla olur.
Göz içi lensi
ilgili sorunlar. Göz içi lensler göze uyumlu maddelerden yapılırlar
ve çoğunlukla bir sorun çıkarmazlar. Nadiren sorunlar olabilir.
Lens arka
zarının kesifleşmesi. Lens ve ameliyat teknolojisinin ilerlemesiyle
günümüzde daha nadir görülmektedir. Meydana geldiği takdirde lazerle, ameliyata
gerek kalmadan giderilebilir.
Sinir tabakası
ile ilgili sorunlar. Nadiren retina dekolmanı ve merkezi görme
noktasında ödem oluşması gibi durumlarla karşılaşılabilir.
Enfeksiyon.
Katarakt cerrahisi sonrası meydana gelen enfeksiyonlar çok ciddi seyredebilir
ve gözün ya da görmenin kaybına kadar gidebilir. Genellikle gözde ağrı,
kızarıklık, görme kaybı gibi belirtileri vardır. Derhal tedavi gerektiren
bu durum nadiren görülür.
Katarakt
cerrahisinin sonuçları
Fakoemulsifikasyon yapılan hastaların
%90'dan fazlasında %60-70'in üzerinde görme elde edilmektedir. Ancak gözün
sinir tabakası ile ilgili bir problem varsa bu sonucu elde etmek zordur.
Katarakt cerrahisinden sonra yakın veya uzak gözlüğüne ihtiyaç duyulabilir.
Katarakt
cerrahisi ile ilgili sık sorulan sorular
Katarakt
cerrahisi sonrasında işlerime ne zaman dönebilirim?
Ekstrakapsüler katarakt ekstraksiyonunda
yaklaşık 15-20 gün, fakoemulsifikasyonda ise birkaç gün içinde işinize
dönebilirsiniz. Gözünüzü zorlayacak bir iş yapıyorsanız bu süreleri daha
uzun tutmakta fayda vardır. Yine bu şekilde işleri olan kişilerin kesi
problemleri ile karşılaşmaması için fakoemulsifikasyon yöntemini tercih
etmesi gerekir.
Katarakt
ameliyatını ne zaman olmam gerekir?
Görmeniz kendinize yeterli gelmemeye
başladığı anda katarakt ameliyatını düşünmeniz gerekir. Fakoemulsifikasyonla
katarakt ameliyatı olmayı istiyorsanız biraz daha acele etmekte fayda vardır.
Zira bu yöntemde lens ses dalgaları ile parçalanmakta olup bekleyen kataraktlarda
lens çekirdeği daha da sertleşir ve parçalanması daha zor olur. Bu durumda
daha fazla enerji harcanması gerekir ve fazla enerji göz içi dokularına
zarar verebilir.
Gözümü kısarsam
veya oynatırsam ne olur?
Gözünüz iğne ile uyuşturulduğu takdirde
böyle sorunlar olmayacaktır. Özel bir aletle göz kapaklarınız açık tutulur
ve ameliyat yürütülür. Damlalarla uyuşturma yapıldığı takdirde kapak ve
göz hareketleriniz tamamen sınırlandırılamaz. Kapak hareketlerinizi bir
aletle açarak engellemek mümkündür. Ancak göz hareketlerinizi kendinizin
engellemesi gerekir. Bunu yapmanın en iyi yolu ise doktorunuzun söyleyeceği
yere sabit olarak bakmanızdır.
Ameliyat
esnasında ağrı duyar mıyım?
Anestezi yapıldıktan sonra ağrı duymazsınız.
Eğer ağrı duyuyorsanız ek anestezi yapılabilir ve rahat bir şekilde ameliyatı
geçirmeniz sağlanır.
Hastanede
yatmam gerekir mi?
Günümüzde katarakt cerrahisi günübirlik
yapılarak ameliyattan hemen sonra hasta evine gönderilebilir. Ameliyat
sonrası ancak çok ciddi sorunlar çıktığı takdirde hastaneye yatmak gerekebilir.
Her göze
lens olur mu?
Geçmişte yapılan katarakt cerrahilerinde
sadece katarakt alınır ve ameliyat sonrasında hastaya kalın camlı gözlük
verilerek görmesi sağlanırdı. Sonraları gözün renkli tabakasının önüne
suni göz içi lens uygulaması başladı. Bunun ardından normal insan lensinin
bulunduğu yere yani renkli tabakanın ardına lens uygulaması yapılmaya başlandı.
Ancak bu lenslerin yerinde kalabilmesi için lens zarlarının desteği gerekmektedir.
Günümüzde yapılan katarakt cerrahilerinde suni göz içi lens ya lens zarlarının
arasına ya da lens zarlarının önüne konmaktadır. Lens zarları yeterli destek
sağlayamadığı zaman suni lens ya yine renkli tabakanın önüne konur, ya
da lens renkli tabakanın arkasına konur ama ipliklerle gözün beyaz tabakasına
dikilir. İlk ameliyatında gözünün içine lens yerleştirilmemiş kişilere
de ikinci bir ameliyatla göz içi lens uygulaması yapılabilir.
YAZININ BAŞINA DÖN
|