[ГЛАВНА СТРАНИЦА]

ЧЛЕНОВИ

Во данскиот јазик постојат два члена: општ и среден

1. Неопределен член:

Употреба:   Слично со англискиот - пред именката

en bil -  (eден) автомобилот
et hus -  (една) куќата

Забелешка: 1. Неопределениот член не се користи со именки кои означуваат професија, националност и  религија:

han er læge (тој е доктор)
hun er lærer (таа е учителка)
jeg er dansker (јас сум данец)
du er makedoner (ти си македонец)

2. Неопределениот член се употребува пред придавката:

han er en god læge (тој е добар учител)
hun er en dygtig lærer (таа е паметна учителка)
jeg er en høj dansker (јас сум висок данец)

3. Неопределениот член се употребува истотака ако по именката следи зависна реченица:

han er en læge, som jeg kender (тој е доктор којшто го познавам)
hun er en dansker, der bor i Tyskland (таа е данка, којашто живее во Германија)

2. Определен член:

Забелешка: Согласката која следи по кратката самогласка  се удвојува: bus - bussen; hotel - hotellet

Употреба: 1. Вообичаено е определениот член да се додава на именката во еднина или множина:

2. Местото на определениот член е  пред  придавката:

den røde bil (црвениот автомобил)
det store hus (големата куќа)
de røde biler (црвените автомобили)
de store huse (големите куќи)

Забелешка: Определениот член се користи пред апстрактните именки:

livet er kort (животот е краток)
tilbage til naturen (назад кон природата)

[ГЛАВНА СТРАНИЦА]

ИМЕНКИ

1. Род:

 во данскиот јазик постојат 2 рода:

a. општ (n-зборови) ги подразбира машкиот и женскиот род
b. среден (t-зборови)

2. Множина:
Множината се образува со помош на додавање на наставки (суфикси) кон формата за еднина:

1. -e (некои зборови кои завршуваат со согласка): dag/dage (ден/денови)
2. -r (зборови кои завршуваат на -e): uge/uger (недела/недели)
3. -er (останатите зборови, кои завршуваат со согласка): måned/måneder (месец/месеци)
4. не се променува: år (година/години)
5. неправилни: barn/børn (дете/деца)

3. Падежи:
именките се менуваат само во  генитив:

1. генитив: -s (се придодава на последниот завршеток на зборот):

en bils dør (врата од  автомобил)
bilens dør (вратата од автомобилот),
bilers døre (врати од автомобили)
bilernes døre (вратите од автомобилите)
mandens (од мажот)
bilens farve er rød (бојата на автомобилот е црвена)
mandens hat er sort (капата на мажот е црна)

2. генитив: конструкцијата со "af" ретко се користи:

døren af bilen (вратата на автомобилот)
Подобро: døren på bilen или bilens dør

4. Редослед на додавање на наставките:

именка	Множина	член	род	Превод
dreng			s	од момче
dreng		en	s	од момчето
dreng	e	ne	s	од момчињата
hus		et	s	куќен
hus	e	ne	s	куќни
måned	er	ne	s	месечни

 

[ГЛАВНА СТРАНИЦА]

ПРИДАВКИ

1. Редослед на зборовите: придавката-атрибут, определувајќи ја именката, се поставува пред именката, како и во македонскиот јазик (погледајте Членови):

en rød bil (црвен автомобил)

2. Изедначување по род: A) Придавките-атрибути имаат ист род како и именката која ја определуваат:

a) неопр. член -. придавка+ t - именка (t-збор):
et stort hus (голема куќа)
et rødt tag (црвен покрив)

б) неопр. член - придавка (осн. форма) - именка (n-збор):
en stor mand (голем маж)
en rød bog (црвена книга)

в) опр. член - придавка+ e - именка (еднина/множина):
det store hus (големата куќа)
den røde bil (црвениот автомобил)
de store huse (големите куќи)
de røde biler (црвените автомобили)

Б) Предикативните придавки треба да бидат во согласност со родот на именката на која се однесуваат:

a) неопр. член - именка (t-збор) - глагол - придавка +t:
et hus er stort (куќата е  голема)
et tag er rødt (кровот е црвен)

б) неопр. член - именка (n-збор) - глагол - придавка (основна форма):
en bil er rød (автомобилот е црвен)
en mand er stor (мажот е голем)

в) именка (t-збор)+ опр.член - глагол - придавка +t:
huset er stort (куќата е голема)
taget er rødt (покривот е црвен)

г) именка (n-збор) + опр.член - глагол - придавка (основна форма):
bilen er rød (автомобилот е црвен)
manden er stor (мажот е голем)

д) именка (множина) (+ опр.член) - глагол - придавка +e:
husene er store (куќите се големи)
bilerne er røde (автомобилите се црвени)
huse og biler er dyre (куќите и автомобилите се скапи)

В) Неправилни:

lille (мал, еднина):
исто во сите форми еднина:
et/det lille hus (мала(та) куќа)
en/den lille bil (мал(иот) автомобил)

små (мал, множина):
исто во сите форми еднина:
små huse (мали куќи)
de små huse (малите куќи)
de små biler (малите автомобили)

Забелешка: 1. Ако -e  се додава на придавка која завршува со -en или -el, тогаш првото -e- го снемува:
gammel (стар):
han er gammel (тој е стар)
den gamle mand (стариот маж)
de er gamle (тие се стари)

sulten (гладен):
han er sulten (тој е гладен)
det sultne barn (гладното дете)
de er sultne (тие се гладни)

2. Придавките кои завршуваат со -e никогаш не се изменуваат:
et lille barn (мало дете)
det stille barn (тивкото дете)

3. На придавките кои завршуваат со -sk никогаш не им се додава -t:
en rask dreng (здраво момче)
et rask barn (здраво дете)
de raske børn (здравите деца)

4. Придавката може да се користи како именка:
en hvid hest og 2 sorte (бел коњ и 2 црни)

3. Споредување (компарација):

 a) Правилните форми добиваат наставки  -ere, -est:
компаратив: -ere: varm/varmere (топол/потопол)
суперлатив: -est: varm/varmest (топол/најтопол)

б) Повеќесложните придавки се споредуваат со помош на  mere, mest:
компаратив: mere: han er mere mere venlig (тој е подобар)
суперлатив: mest: han er den mest venlige (тој е најдобар)

в) Неправилни форми:
lang/længere/længst (долг/подолг/најдолг)
stor/større/størst (голем/поголем/најголем)

г) Мошне неправилни форми:
lille - mindre - mindst (мал/помал/најмал)
god - bedre - bedst (добар, подобар, најдобар)

Употреба: Суперлативот во данскиот јазик се користи кога се споредуваат две работи:

kaffe eller te, hvad kan du bedst lide? (кафе или чај, што би Ви се допаѓало повеќе?)

[ГЛАВНА СТРАНИЦА]

БРОЕВИ

1. Броеви

Броеви од 1 до 20

Погледајте ги  Правилата на изговор за изговорот на [ü], [æ], [ø], [å], [ö], [']

Броеви од 21 до 1000

Вака се запишува 1982 година:
nitten hundrede toogfirs
Вака се запишува 2002 година:
to tusind(e) og to

2. Редни броеви