De tapuit is ongeveer zo groot als een spreeuw.
De vogel heeft een gelige borst, een grijze rug en achterhoofd.
Het mannetje heeft een zwart masker over zijn gezicht.
Het vrouwtje is veel bruiner gekleurd.
Verder valt bij het wegvliegen altijd de witte stuit op.
Ook de staart is wit, met een zwarte tekening in de vorm van een omgekeerde T.
Het uit insekten en ander klein gedierte bestaande voedsel
wordt liefst op schaars begroeide plaatsen verzameld.
Tapuiten zijn op de grond levende vogels van rotsige hellingen, toendra's,
droge graslanden, duinen, hoogvenen en heidevelden.
Het nest bevindt zich vaak in een konijnehol.
Na 14 dagen broeden komen de eiren uit waarna de jongen
nog zo’n 15 dagen in het nest blijven.
Vanaf maart-mei tot augustus-oktober te zien.
Het veranderende wereldklimaat heeft van de tapuit
een langeafstands-kampioen gemaakt.
Op het hoogtepunt van de laatste ijstijd broedde hij
veel zuidelijker dan hij nu doet.
Toen het pakijs zich terugtrok met een snelheid van één tot twee kilometer per jaar,
breidde de soort zijn broedgebied in eenzelfde tempo verder naar het noorden uit.
Toch bleef de tapuit trouw aan zijn overwinteringsgebied, aan de zuidrand van de Sahara.
De afstanden die de vogels bij hun halfjaarlijkse trek hadden te overbruggen werden steeds groter.
Het is bijna onvoorstelbaar wat ze tegenwoordig presteren.
De tapuiten die in de noordelijke toendra’s van Canada en Groenland broeden,
steken via IJsland en de Britse Eilanden de oceaan over om in Afrika neer te strijken.
Al even driest is de ondernemingslust van de tapuiten uit Noord-Siberie,
die ook nog steeds naar Afrika trekken.
De kampioenen zijn de tapuiten die in Alaska broeden.
Zij ondernemen de ongelooflijke tocht over de Beringzee,
over heel Centraal-Azie om uiteindelijk in Ethiopie te belanden:
een afstand van 16.000 kilometer.
De soort staat op de rode lijst vanwege de duidelijke afname van de Nederlandse broedpopulatie.
Ondanks het stoppen van de ontginning van woeste gronden en de bescherming
van veel van onze duingronden zet de afname van de tapuit door.
Vooral de grote milieuproblemen lijken hiervan de oorzaak te zijn.
De vermesting leidt tot het verdwijnen van schrale vegetaties en open, zandige plekken,
die nu juist een onmisbaar deel van de leefomgeving van de soort vormen.
Het terugdringen van de uitstoot van vermestende stoffen door de landbouw
is dan ook de belangrijkste maatregel ten gunste van de tapuit.
