De houtduif is een grote duif die wel 40 centimeter lang kan worden
en dan een gewicht van een halve kilo kan halen.
Hij is hiermee de grootste duif die we kennen.
Hij leeft in bossige streken nabij open gebieden, maar ook in stadsparken en tuinen.
Houtduiven zijn snelle, kundige vliegers.
Ze zijn ontzettend schuw, maar in gebieden waar ze met rust worden gelaten vaak verbazend tam.
Bij onraad schieten deze vogels met veel lawaai te voorschijn uit bomen of lage plantengroei.
Bij het opvliegen en landen klapt hij met de vleugels.
Het koeren van de houtduif bestaat uit een 5-delig "roe-koe-koe koe-koe",
waarbij een kleine pauze bestaat tussen de derde en vierde "koe".
Het lijkt enigszins op de roep van de turkse tortel, maar die kent een 3-delig geluid "roe-koe koe".
De houtduif broedt normaal in bomen en struiken.
Opvallend is het dat bijna jaarlijks ook wel een nest op de grond wordt opgemerkt.
Vaker worden broedgevallen geconstateerd op zonneschermen, achter uilenborden,
onder schoorsteenborden, in kerktorens, in de hals van eendenkorven.
De vogel broedt twee tot drie keer per jaar.
Per keer worden twee, behoorlijk grote, eieren uitgebroed in ruim twee weken tijd.
De jonge blijven ongeveer vier weken in het nest.
Duiven nemen een unieke positie in onder vogels, omdat ze
een speciale brij produceren waarmee ze hun jongen voeren.
Deze brij, die door de kropslijmhuid wordt afgescheiden en die sterk overeenkomt
met de melk die zoogdieren produceren, wordt duivenmelk genoemd.
Veel vogels die van plantaardig voedsel leven, zijn met insecten grootgebracht,
omdat alleen een dergelijk dieet hun voldoende eiwitten verschaft om snel te kunnen groeien.
Duivenmelk is een perfect vervangingsmiddel voor insecten
en hierdoor zijn duiven niet zo strikt aan een bepaald seizoen gebonden.
Hun broedseizoen beslaat dan ook meerdere maanden, hoewel de tijdstippen
waarop andere voedselvoorraden beschikbaar komen, best van invloed kunnen zijn.
Gewoonlijk worden de eerste legsels begin mei aangetroffen, soms ook veel eerder.
De top van de broedactiviteiten die met succes worden bekroond,
valt in eind augustus en september.
Het graan dat in die tijd na de oogst op de velden achterblijft,
verschaft de volwassen vogels voldoende voedsel
om er duivenmelk voor de jongen van te maken.
In de herfst vormen beukenootjes en eikels het belangrijkste voedsel.
In strenge winters eten houtduiven ook andere gewassen, zoals kool en andere wintergroenten,
en in zulke tijden kunnen ze een aanzienlijke schade aanrichten.
In landbouwgebieden worden houtduiven hierom als schadelijke vogels beschouwd.
De houtduif is een vogel die in Nederland overvloedig voorkomt.
Dat was wel eens anders, want in het verleden werd er flink op hem gejaagd.
De laatste 25 jaar is gunstig geweest voor de houtduif.
In de tot stand gekomen ruilverkavelingen, is de oppervlakte aan houtbegroeiingen
niet achteruitgegaan en werd hier en daar zelfs uitgebreid.
Het landschap veranderde in deze gebieden,
de bosjes en singels werden meer geconcentreerd.
De broedplaatsen namen daarmee zeer waarschijnlijk toe,
vooral enige jaren na de aanleg van nieuwe beplantingen.
