Pozivajući se na moralna, politička i pravna načela na kojima se zasniva civilizovano uredjivanje odnosa medju ljudima, a pre svega na načelo tolerancije;

Ukazujući da se, s obzirom na višenacionalnost Vojvodine i trajno doseljavanje novog stanovništva u nju, i ukupnost Ijudskih prava u njoj formira drukčije nego na drugim područjima; da se, shodno tome, i pravo na samoopredeljenje logičnije konstituiše kao pravo gradjana a ne kao pravo nacije; da se mogućnost boljitka zasniva na pravu naroda da, bez obzira na broj pripadnika, ostvaruje svoje interese na područjima na kojima živi, a ne na očekivanju od promena granica ili od masovnog preseljavanja;

Obaveštavajući da su težnje za autonomnim političkim statusom Vojvodine od ranije prisutne u njenoj savremenoj istoriji te da je pravo na autonomiju izboreno tokom antifašističke borbe naroda Jugoslavije u II svetskom ratu kada su začeti prvi organi vlasti autonomne Vojvodine, da je Ustavom Jugoslavije iz 1946. godine Vojvodina konstituisana kao Autonomna pokrajina u okviru Republike Srbije, da bi ustavnim izmenama 1968. -1974. i izričito bila tretirana kao deo federalne strukture Jugoslavije;

Upozoravajući da je takav status Vojvodine pravno i faktički prisilno i nelegitimno derogiran nametnutim političkim i ustavnim promenama u Republici Srbiji i SR Jugoslaviji od 1988. godine do danas; da su takve promene i procesi doveli do pogoršanja medjunacionalnih odnosa, sužavanja prava nacionalnih manjina, do moralnog, ekonomskog, kulturnog, socijalnog i pravnog degradiranja Vojvodine i svega onoga što čini njen identitet sa naglašenom tendencijom potpunog poništavanja Vojvodine ne samo kao autonomije već i kao samosvojne zajednice, što ima posledice koje su već sada dalekosežnije nego što se to sa strane uočava zbog složenosti vojvodjanskih prilika i suptilnosti ovdašnjeg mentaliteta:

Konstatujući da je i u programima većine političkih stranaka koje postoje u Vojvodini, na ovaj ili onaj način, uobličena ideja autonomije, decentralizacije, regionalizacije, federalizacije i sl; Zalažući se za temeljite ustavne reforme primerene složenosti Jugoslavije i njenih konstituenata, pre svega, na pravcu policentrizma, jačanja lokalne, subregionalne i regionalne samouprave i institucija svojstvenih modernim pravnim državama i civilnim društvima;

Uvereni da zbog etničke izmešanosti stanovništva, mnogobrojnih mešovitih brakova i visokog procenta gradjana koji se, umesto nacionalne pripadnosti, opredeljuju kao Jugosloveni, teritorijalna autonomija na nacionalnoj osnovi nije primereno rešenje za Vojvodinu ili bilo koji njen deo;

Svesni da se pitanje Vojvodine i njene autonomije ne može svesti na pitanje prava njenih nacionalnih manjina i njihove zaštite, da je ono šire od toga, jer autonomija Vojvodine ima svoje uporište u legitimnom zahtevu i potrebama svih njenih gradjana da se Vojvodina, kao izrazito pcofilisana regija po nizu bitnih geografskih, ekonomskih, istorijskih, kulturnih pa i etničkih obeležja, adekvatno tome i politički konstituiše;

Posebno ubedjeni da bi ustavno utemeljena i garantovana regionalizacija, koja bi osigurala i punu autonomnost Vojvodine, znatno doprinela demokratizaciji Srbije, ostvarivanju koncepta Ijudskih prava i sloboda, fleksibilnijem ekonomskom sistemu, efikasnijoj organizaciji socijalnih službi i ustanova, razvijanju konkurentnosti, širenju kulture na principu tolerancije i afirmaciji koncepta multikulturne zajednice, popuštanju socijalnih tenzija, efikasnijem korišćenju resursa, komunikatibilnosti sa svetomuopšte afirmaciji gradjanskog modela zajednice i stvaranju trajnih i čvrstih prepreka za rigidne i opasne nacionalističke i naci-fašističke programe;

Nadajući se da će se naći dovoljno političke mudrosti u zemlji, ali i na medjunarodnom planu, da se podrži iskreno i široko prisutno, nažalost represijom prigušeno i zbog informativne blokade nedovoljno vidljivo, ubedjenje Vojvodjana da je neophodno uspostaviti njihovu autonomiju kao gradjansku i opštu autonomiju koja nikog ne ugrožava već svakom pomaže, nikog ne isključuje već svakog prihvata uključujući i onaj deo većinskog srpskog nacionalnog korpusa koji se sticanjem ratnih neprilika nastanjuje u Vojvodini i koji će moći svoj status i svoje specifičnosti adekvatnije rešavati u autonomiji, kao i deo starosedelačkog vojvodjanskog stanovništva koji je zbog istih ili sličnih razloga napustio Vojvodinu ali bi u drukčijim prilikama od postojećih bio motivisan da se u nju vrati:

- Da se što hitnije pokrene ustavna procedura za promenu Ustava Srbije i Jugoslavije kojima bi se omogućilo da se Vojvodina konstituiše kao višenacionalna demokratska zajednica slobodnih i ravnopravnih gradjana u sastavu Republike Srbije i SR Jugoslavije; kao društvena zajednica zasnovana na vlasti gradjana, pune demokratije, lokalne samouprave, privatnog vlasništva i tržišne privrede; kao laička zajednica sa konfesionalnom ravnopravnošću i kao zajednica sa originernim političkim i pravnim subjektivitetom zasnovanom na ustavnom principu pretpostavljenih nadležnosti u korist Autonomije, a sa saglasno utvrdenom republičkom isključivom nadležnošću; time bi se Vojvodini dala mogućnost da, na osnovu vlastitog konstitutivnog akta, svojim zakonodavstvom, adekvatno svojim specifičnostima, uredjuje najveći deo odnosa na svojoj teritoriji, tj. da ima svoju originernu autonomnu zakonodavnu, sudsku i izvršnu vlast u oblastima koje samostalno uredjuje;

- Da se ta prava trajno politički i proceduralno garantuju ustavom složene države Jugoslavije, čiji je Vojvodina konstitutivan i samosvojni deo kao autonomno teritorijalno-politički entitet u sastavu Republike Srbije;

- Da se u sve ustavne akte, kojima se uredjuju status i prava Autonomne Vojvodine, ugrade čvrste garancije njene trajnosti i mehanizam zaštite od njenog ograničavanja;

- Da se takav status Vojvodine utemelji i trajno garantuje onim aktima međunarodne zajednice kojima se ureduju svi drugi odnosi na prostoru bivše Jugoslavije.

Vojvodina obuhvata panonski deo Jugoslavije, tj. zauzima jugoistočni deo Panonske nizije, nalazi se na severu Republike Srbije i SR Jugoslavije i graniči se sa Rumunijom, Madjarskom i Hrvatskom.

Vojvodina je za Srbiju prirodan i najkraći put za Evropu.

Površina Vojvodine iznosi 21.500 km2, što je više od Republike Crne Gore (13.800 km2), približno Republici Sloveniji {20.250 km2) i Republici Makedoniji (25.700 km2) ili približno 1J2 površine Holandije {40.800 km2), Švajcarske {41.200 km2) ili Danske (43.000 km2).

Kao plodna i otvorena ravnica Vojvodina je tradicionalno imigraciono područje, a kao granična oblast izmedju nekoliko država i više naroda poprimila je karakter višenacionalne zajednice.

Od prastarih vremena stanovništvo u Vojvodini se nikad nije ustalilo ali ni prostor nikad nije opusteo. Jedni su smenjivali druge: Skiti, Kelti, Skordisci, Dačani, Jazigi, pa onda Rimljani, Huni, Goti, Gepidi, Avari, Langobardi, Sloveni, Franci, Madjari, Turci.. Od 1690. ovamo se doseljavaju Srbi, iako ih je i pre toga biio na ovom području. Austrijanci posle kolonizuju Nemce i Madjare. Od 1740. doseljavaju se Slovaci, a u drugoj polovini XVIII veka Rusini i Rumuni. Nastavljeno je i doseljavanje Srba i Hrvata iz Like, Dalmatinske zagore, Srbije i Bosne.

Posle II svetskog rata, pod raznim okolnostima, odselilo se oko 300.000 Nemaca, a doselilo 37.500 porodica iz Bosne i Hercegovine, Like, Karduna, Banije, centralne Srbije, Crne Gore, Makedonije i Slovenije. Najnoviji rat na području bivše Jugoslavije doneo je u dva talasa veliki broj izbeglica u Vojvodinu. Samo u drugom talasu, od avgusta 1995. godine, u Vojvodinu je došlo preko 130.000 izbeglica. Mnogi će se trajno nastaniti na ovom području.

Sve te migracije menjale su nacionalni sastav Vojvodjanskog stanovništva ali je ono uvek bilo i ostalo - višenacionalno i višekonfesionalno. Ipak, dugoročno gledano, i apsolutno i relativno, povećava se broj Srba i Crnogoraca, a smanjuje broj pripadnika nacionalnih manjina.

U Vojvodini ima 34 verske organizacije. Najbrojnije su Srpska pravoslavna crkva, Rimokatolička crkva, Slovačko-evangelistička crkva, Rumunska pravoslavna crkva, Reformatska crkva. Pored nabrojanih, u Vojvodini nalaze svoje mesto i mnoge druge crkve i vere kao Baptisti, Jehovini svedoci, Nazareni, Subotari, Pentakostna crkva i dr. koje su mešovitog nacionalnog sastava. .

Apsolutna brojčana većina Srba u Vojvodini garant je njenog opstojanja u okviru Republike Srbije pa se težnjama za autonomiju Vojvodine ne može pripisivati secesionizam.

Skoro 1OO% plovnih puteva sadašnje Jugoslavije nalazi se u Vojvodini - 1.400 km. Sistem Dunav-TisaDunav omogućava odvodnjavanje 1,2 miliona ha i navodnjavanje oko 500.000 ha.

Ovakva specifična struktura vojvodjanske privrede čini da i ekonomski interes celovitog vojvodjanskog područja bude jedinstven.

Višenacionalni sastav stanovništva Vojvodine, uz pomenute geografske i ekonomske osobenosti rodio je pluralističku kulturološku strukturu koja se - baš zbog tih osobenosti - uvek ispoljavala i kao nacionalna, i kao lokalna, i kao kosmopolitska.

Kulture svih nacionalnosti u Vojvodini su se vekovima razvijale velikim delom samostalno i odvojeno od kulture svog matičnog naroda i uz medjusobno uticanje svih na sve kulture u Vojvodini. Tako su se i Srbi, starosedeoci Vojvodine, za razliku od većine svog naroda koja je živela pod vlašću otomanske imperije, formirali u srednjeeveropskom civilizacijskom prostoru u kome su, pod drukčijim pravnim, političkim i kulturnim uslovima, sticali iskustva o državi, privredjivali, obrazovali se, negovali kulturu i umetnost.

U ambijentu vojvodjanske ravnice planinci sa Dinare, Karpata, Tatra kao i drugi poprimali su zajedničke crte, mentalitet ratarskog življa vezanog za zemlju i orijentisanog na proizvodnju, miroljubivog i tolerantnog otpornog na šovinizam i mržnju. To potvrdjuju i sociološka istraživanja o vrednosnoj orijentaciji Vojvodjana tokom dvadesetak godina pre ovog rata.

Ideje o autonomiji Vojvodine stare su 300 godina. U okviru Habsburške monarhije, od velike seobe Srba u Austriju 1690. do 1918. Srbi su zahtevali i ostvarivali autonomiju radi nacionalnog opstanka i to personalnu autonomiju (sloboda vere i crkve, sopstvene škole, sopstveni politički sabor) i teritorijalnu autonomiju (lokalna samouprava u slobodnim kraljevskim gradovima, oblasna samouprava u dva srpska dištrikta i krunovina Vojvodina 1848 -1860).

U vreme antifašističkog narodno-oslobodilačkog rata Vojvodina se konstituiše kao autonomija sa sopstvenim oružanim snagama i organima vlasti. Zatim je 1945. godine doneta odluka o priključenju Vojvodine Srbiji, uz garanciju autonomije u saveznom Ustavu. Ustavnim izmenama od 1968, Ustavom Jugoslavije od 1974. pa do 1988. godine Vojvodina je skoro izjednačena sa republikama i postala je deo federalne strukture Jugoslavije (6 republika i 2 pokrajine - Kosovo i Vojvodina). U tom periodu Vojvodina je imala najviše političkih prava i tada je ostvarila i svoj najveći ekonomski i kulturni napredak.

Nacrt pripremio VOJVOĐANSKI KLUB