|
|
|
| BOGGA 1AAD |  |
||
|
|
|
|
| BOGGA 2AAD |
 |
||
|
|
| 700 oo kun oo soomali ah oo laga yaabo in ay gaajo u le'daan?! NAIROBI, Dec 9 1998 (Reuters), Sida ay wakaaladaha wararku ka soo sheegeen hay'adda cuntada adduunka u qaabilsan UN ka, waxaa laga cabsi qabaa in ay u dhintaan gaajo dad soomaali ah oo tiradooda lagu qiyaasay inta u dhexaysa 300,000 ilaa 700,000 oo qof. Dadkaas waxaa la sheegayaa in badankoodu degganyaay koofurta soomaaliya gaar ahaan goballada Bay iyo Bakool, siiba labada magaalo ee Baydhabo iyo Xuddur. Gaajadaas waxaa sababay dagaalka joogtada ah ee labadaa gobol ka socda ee ay wadaan jabhadaha Raxanynta iyo Jabhadda Xuseen caydiid. Waxaa kale oo gaajadaa keenay daadadkii ba'naa ee dalka ka dhacay sanadkii la soo dhaafay kaas oo baaba'shay abuurkii iyo dhulbeereedkii ay soomaalida badankeedu ka soo saaranjireen cuntadooda. Bishii la oktobar dabayaaqadeedii kolkii ay jabhadda raxanwayntu qabsatay magaalada Xudur, waxaa la sheegayaa in warka arrintaasi si xoog leh u fiday oo ay dadkii magaaladaa degganaa dib ugu soo laabteen magaalada labadii toddobaad ee la soo dhaafay. Hay'adda WFP waxay sheegtay in loo baahanyahay ugu yaraan US$18 milyan, si looga hortago gaajadaa ba'an ee soomaalida looga baqayo, waxaa kale ee ay intaa ku dartay in ay u qaybisay dadka labadaa gobol deggan cunto gaaraysa 700 oo tan tobankii maalmood ee la soo dhaafay. Dagaallo Cusub oo Soomaaliya dib uga qarxay NAIROBI, Dec 9 1998 (Reuters), ugu yaraan 19 qof ayaa lagu dilay 20 kalena waa lagu dhaawacay, kadib markii dagaallo ba'ani ku dhexmareen toddobaadkii la soo dhaafay magaalada Baydhabo, jabhaddaha isaga soo horjeeda halkaa. Dagaalkaasi wuxuu dhexmaray jabhadda Raxanwayn iyo Jabhadda Xuseen Caydiid. Magaaladaas waxaa horay u haystay jabhadda Raxanwayn, haddase waxaa ka kacshay jabhadda Xuseen Caydiid. Labada Jabhadood waxaa dagaal kaas la mid ahi ku dhexmaray bishii la soo dhaafay magaalada Xudur, halkaas oo ay ku la'deen dad badan, qaar kalena ku gurya beeleen. Waxaa kale oo wararku sheegayaan in dagaalka ka dhacay Xudur ay ku gacan sarreeyeen jabhadda Raxanwayntu, ayana ku guulaysteen in ay ka kacshaan jabhaddii Xuseen Caydiid ee magaaladaa haysatay saddexdii sano ee la soo dhaafay. Dadkii magaalooyinkaa u dhashay ee ka qaxay saddex sano ka hor, kolkii ay qabsatay Jabhadda Xuseen caydiid, ayaa la sheegayaa in ay dib ugu soo laabanayaan magaalada ayaga oo aad u faraxsan, hase ahaatee, waxaa farxaddoodaas niyad jebinaya cunta la'aanta la sheegay in ay magaalada fara ba'an ku hayso. Dowladda Kenya oo billawday in ay tarxiisho Somalida NAIROBI, Dec 6 1998 (Reuters), In ka badan 500 oo qof oo ajnabi ah ayaa lagu xiray dalkaasi Kenya, kuwaas oo la sheegay in ay sharci darro dalka ku joogeen. Dadkaas badankoodu waxay u dhasheen Soomaali, Ethiopia, Eritrea, Nigeria iyo dalal kale. Waxaana la sheegayaa in tarxiilkaasi billawday kadib markii uu ka soo laabtay madaxwaynaha dalkaasi Kenya shirkii waddamada afrika ee lagu qabtay dalka faransiiska. Waxaa wararku sheegayaan in madaxwayne Moi amar ku baxshay in dadkaa la tarxiilo asiga oo ku eedeeyay in ay masuul ka yihiin dhibaatooyinka dalka ka dhaca badankooda. Dhanka bari ee magaalada Nairobi oo dadka deeggani ay soomaali u badanyihiin waxaa la sheegayaa in booliiska Keenya si xun u baaray aqallada, ayna aqal kasta galeen, dadka halkaa degganna waydiiyeen in ay tusaan warqadda dhalashada ama degganaanshaha ee reer Kenya. |
| MA U BAAHANTAHAY IN LAGAA CAAWIYO SAMAYNTA HOME PAGE ADIGA KUU GAAR AH? Haddii jawaabtu (haaaaaaa) tahay fadlan nala soo xiriir, idaarada wargayskan waxay heegan u tahay in ay kaa caawiso qoridda (home page-kaaga gaarka kuu ah) iyo sidii aad u fidin lahayd figradahaaga qiimaha leh. Sidoo kale waxaan heegan u nahay in aan kaa caawinno xayaysiinta Ururkaaga, Sharikaddaada, Home Page-kaaga, badeecadaada iyo khadamaadkaaga intaba. |
|
|
| Ma Is-Qabaan, Mise Way Is-Fureen? Ibrahim Moallim Mursal Esdoornstraat 207151 ZA Eibergen, The Nederlands Tele/Fax +31 -545 -476 -473 |
| Dhumaal reer ma lagu dhaqi karaa? Kow waa in la kala degaa. Oo ninka guri kale waa inuu degaa. Halkaasi waxaa ku lumay hooygi reerka. Odayga booqasho wuu ku iman karaa iyo dhumaal. Halkaasi waxaa ka bilabanaaya qoyskii isku xirnaa, isku tiirsanaa, nolol isku lifaaqan ku noolaa in yarahee kala durko. Dabadeedna tartiib tartiib loo kala fogaado. Hoyadu xoogaa firaaqo inay dareento, wixii adeeg ahaa odayga u fidin jirtay ay ka yaraadaan oo fasax u hesho TVga iyo filimo daawasho. La sheekaysi dad aysan waqti u heli jirin iyo barnaamijyo cusub oo aan ninkaba ku tiirsanayn (u sii badi markii caruur aysan jirin amase aysan badnayn). Ninkana sidaas oo kale barnaamijyo cusub ku sii mashquulo. Walow dhuumaal wadajoog u eg la heli karo haddane firaaqo niyad ah ayaa abuurmaysa. Is-maandhaafyadii caadiga ahaa ayaa noqonaya mashaakil aan la xallin karaynin. Amuuro psycological ah ayaa abuurmaya. Muxuu igala maqan yahay iyo maxay igala maqan tahay ayaa niyadda ka gufaacaysa. Reerka Barakada ALLAH ka qaad! Shaydaanna hawsha loo fududee! Waa socotaa.. |
|
|
| BOGGA 3AAD |  |
||
|
|
| 1. Cajalado iib ah (a). Aasaaska Barashada Afka Carabiga: Waa duruus kuugu kaal maynaysa sidii aad u xoojin lahayd afka carabiga, oo ku duuban shan cajaladood. Qiimaha: (hal cajalad = US$10.00) oo aan qarashka boostadu ku jirin. (b). Cajalado Dikri iyo Nabi ammaan ah: Waa nabi ammaan cod aad u qurux badan lagu qaadayo, oo ku xasuusin doona habkii wadaaddadii hore ee soomaalidu diinta u fahmeen. Qiimaha: Halkii xabbo | (US$ 10.00) oo aan boostadu ku jirin.2. Buugaag iib ah (a).Cinwaanka: as-salafiyah al-wahhabiya, bayna mu'ayidiha wa muntaqidiha(187 bog). Mowduuca: Waa kitaab af carabi ku qoran oo ka sheekaynaya taariikhda xarakadii Sheekh Maxamad Bin Cabdil wahhab. Qoraaga: Hersi M. Labagarre Madbacadda: Bruneio Printers 1996. Qiimaha: (US$ 15.00) oo aan boostadu ku jirin. (b). Al-caqidah al taxawiyah (tarjamada afsomaliga) Qiimaha:US$ 5.00 oo aan boostadu ku jirin. |
|
|
| Meeraha Mars oo dushiisa baraf laga helay! Meeraha Cas ee dadku waayadii hore sharaysan jireen, haddana dadka qaarkiis ku riyoonayaan in ay u guuraan oo dushiisa degaan, ayaa masawirro cusub oo ay dayaxgacmeedyadu ka soo qaadeen geestiisa galbeedka xigta, waxay tilmaamayaan in meeshaa baraf yaallo. Barafkaas wuxuu ka ballaaranyahay dhulka dowladda France, hase aahaatee ma dhama intii loo malaynayay. Culumada Cirbixinta ayaa Axaddii la soo dhaafay sheegay in cimaamadda barafka ah ee ay soo qabteen masawirrada dayaxgacmeedyadu soo qaadeen laga sameeyay baraf biyo ah. Waxaase la yaableh, in inkasta oo Mars uu meere aad u qabow yahay, haddana barafka la arkay wuxuu dhanyahay barafka saaran jasiiradda Greenland barkiis, ama boqolkiiba 4 kali ah, kolka loo eego barafka adag ee saaran qaaradda Antarctica. Aabbe inankiisii dilay! ST. CHARLES, Missouri(dpa), Qaalli ka mid ah qaalliyaasha Magaaladaasi Missouri, ayaa wuxuu xabsi daain ah ku xukumay nin 32 jir ah oo kalkaaliye ahaa, ninkaas waxaa ku caddaatay in uu inankiisii oo 11 bilood jir ah ku dhuftay cirbad uu ka soo buuxshay dhiig uu ku jiray Viruska loo yaqaanno HIV ee AIDS-ka keena. Wiilkaas yar asiga oo xanuunsan, ayuu ku jiray isbitaalka aabbihiis ka shaqaynayay marka ay dhibaatadaasi gaartay, waxaana la leeyahay ninkaasi wuxuu doonayay cunugga in uu dilo si uusan u bixin masaariiftiisa. Arrintaasi waxay dhacday 1992kii, inankiina hadda wali wuu noolyahay asiga oo toddoba jir ah oo qaba cudurka AIDS-ka. Inanka aabbihiis wuu inkiray in uu falkaas qaabka ddaran ku kacay, hase ahaatee qaalliyaashu waxay dheheen, kalkaaliyahaasi wuxuu soo xaday dhiig qaba cudurka AIDS-ka, dabadeedna inankiisa oo isbitaalka lagu daaweynayay ayuu ku muday. Qumbulad ka timid Dagaalkii II aad oo 4 nin ku dishay dalkaasi Phlippines Manila (AP), Isniintii la soo dhaafay, ayaa afar nin ku dhinteen dalkaasi Phlippines, kadib markii ay ku qarxatay qumbulad ka mid ah qumbuladihii ka haray dagaalkii labaad ee adduunka. Nimankaas waxaa la sheegay in ay isku deyayeen in ay furaan qumbuladdaas, si ay u iibshaan baaruuddeeda, hase ahaatee kolkii ay taabteen ayay isla markiiba furka goosatay oo afartoodiina dishay aqalkii ay ku jireenna dumisay. Booliiska dalkaas saraakiishiisu waxay sheegeen, in qumbuladdaha jaadkaas ah ay dhulka ka buuxaan, kana hareen dagaalkii labaad, halkaas oo ay tacshiirad ba'an isku dhaafsadeen ciidamadii Maraykanka iyo kuwii Japenka maaalmihii ugu dambeeyay ee dagaalkii labaad ee dunida. Booliisku wuxuu intaa ku deray in ninka aqalka iska lahaa uu u yeertay saddex nin oo saaxiibadiis ah si ay qumbuladda ula furaan, qumbuladdaas oo ay soo baxsheen niman farsamayaqaanno ahaa oo meesha qodayay si ay ugu dhisaan taangi biyaha lagu shubto, hase ahaatee aanan booliiska gaarsiin kolkii ay soo saareen. Haraagii (fossil), ugu facwaynaa dunida Yongon(AP), koox culumo ah oo ka socota dalka Faransiiska ayaa waxay ka heleen dalkaasi Myanmar haraa la sheegayo in da'diisu gaarayso 40 milyan oo sano. Jean Jacques oo ah hogaamiyaha kooxdaas ka socotay jaamicadda Montpellier ee ku taalla dalkaasi faransiiska, wuxuu sheegay in uu haraagaasi yahay kii ugu facwaynaa inta hadda la ogyahay. Haraagaa laga helay meel ay kooxdaasi qodayeen oo ku taalla bartamaha dalkaasi Myanmar. Helidda haraagan intii ka horraysay, waxaa horyaalnimada facwayninka watay, haraa laga helay waqooyiga Kenya meel ku taalla oo loo yaqaan Lake Turkana, halkaas oo laga helay wiil yar lafihiis laguna qiyaasay in ay jiraan 33 milyan oo sano, sida uu qoray Richard Leakey. Culumadu waxay aaminsanyihiin, in dadka maanta joogaa ka soo tarmay, ummado hore oo dhulkan ku noolaa, kuwaas oo rejo laga qabo in lafahoodii ama haraagoodii la helo, si loo ogaado goortii ay noolaayeen iyo sidii ay u ekaayeen. |
| BOGGA 4AAD | |
||
|
|
|
|
|
|
| Ma ingiriisaynta ayaa dan la moodayaa? Todoba sannadood iyo dheeraad ayaa laga joogaa maalintii waqooyiga dalka lagaga dhawaaqay maamulka goonida ah ee loo bixiyey ”Somaliland”. Ma saxbaa ma qaladbaa? waa mid laga dooday, welina laga doodayo. Todoba sannadood ka dib ayaa lagu war helay maamul samayn kale oo loo bixiyey ”Puntland” iyo ”Jubbaland”, waxaana muuqata in ay gobollo kalena taasi ka soo guuxayso: (‘Hiiraanland’, ‘Banaadirland’, ‘Bayland’ iwm). Dooni maayo in aan halkan kaga doodo micno darrada kala googo’a ka dambaysa iyo natiijada foosha xun ee ay innaga iyo faca inaga dambeeyaba taasi u keenayso, taas oo ay ugu yartahay in ay ummadda soomaalidu noqoto ”imaarado” yaryar oo cid waliba waxay doonto ku samayso, dadnimo, itaal iyo karaamana aan lahayn. Ma doonayo in aan halkan ka soo jeediyo taladayda iyo aragtidayda ku saabsan sida aynu ku joojin karro kala daadashada socota. Sidoo kale dooni maayo in aan cidna xasuusiyo khilaafka iyo dagaalka sokeeye ee waqti taariikhdeeda ka mid ah ummad ka dhex dhaca in aanay khasab ahayn natiijadiisa lagama maarmaanka ahi in ay noqoto qarannimada ummaddaas oo burburta iyo reero loo kala dareero. Waayo waa wax aynu wada qirsannahay dhibaato kasta oo bulsho soo food saartaa, inta ay doonto ha le’ekaatee, in ay leedahay xal kale oo aan ahayn kala daadasho iyo burbur kama dambays ah. Waa socotaa... |
| 
|  |
| ADAM C/LAAHI CISMAAN | DR C/RASHID C. SHIRMAAKE | JEN. M. SIYAAD BARRE |
| [Allah Ummad kama baddalo waxa ay ku sugan tahay; Ilaa ay wax ka baddasho nafteeda waxa ku sugan] Madaxwaynaha Jamhuuriyadda Madaxwaynaha Jamhuuriyaddu, Wuxuu matalaa midnimada Qaranka, wuxuuna u xilsaaran yahay hubsashada iyo dheelitirka hawlaha xubnaha kale ee Qaranka (Golaha Sharci Dejinta, Golaha Wasiirada iyo Maxkamadaha). Isaga waxaa jagadiisa u doorta Golaha Shacbiga muddo lix sanadood, laguma dacwayn karo talaabadaha uu qaado isaga oo gudanayo xilkiisa Madaxwayna nimo, mar haadii aysan ahayn kuwa dambi ah, dhagar Qaran, ama wax ka horimanaya Nidaamka Dastuuriga ah. Wuxuu awood u leeyahay Madaxwaynuhu in uu kala diro Golaha Sharci Dejinta "Baarlamaanka", waxaa kale oo uu kormeeraa hawlaha Sharci Dejinta, wuxuu fasaxaa Sharciyada Dawladdu Baarlamaanka soo hordhigayso, wuxuuna xaq u leeyahay in Sharciyada Goluhu oggolaaday uu dib ugu soo celiyo oo dib loogu noqdo. Wuxuu magacaabaa, shaqadana ka fariisiyaa Raiisul Wasaaraha. Madaxwaynahu isaga ayaa ah Hoggaamiyaha-sare ee Ciidamada Qalabka Sidah. Wuxuu magacaabaa saraakiisha sar-sare ee rayidka iyo ciidamada, wuxuu fidiyaa cafis iyo musaamax. [Waa socotaa...] |
|
|
| Waxaa foolxumooyinkaas ka mid ahaa: * Marbaan waxaan soo galay maktabadii weynayd ee halkaas ku tiillay (Machadkii Sidam), ka dib markaan muddo ku dheygagsanaa silica iyo saxariirta ay ku dambaysay hantidii qaranku iyo sida ay u lumayeen qoraalladii oo dhami, waxaanana guda galay in aan raadsado buug aan aad u jeclaa oo aan la'aa, halkaasna mar hore la iiga diiday kaas oo markaas u ekaa in uu noqdo qaybtii aan ku lahaa bililiqadii la kala hora tobsanayey ama la kala boobayey. * Intaan ku dhex jiray maktabadii oon buugii baarayey waxaa ii soo galay nin waalnaa oo dhex jiifi jiray dukaafaddii dhismahaas hoos tiillay ama u dhaweyd oo weliba khamri si xun u sii cabay, markaasuu igu qayliyey oo igu yiri: Walaalle ha ka qaadin kutubta halkooda waxaa u baahan walaalladaa kalee, ee intaad miiskan ku akhrisatid si hannaan wacan ah ugu celi halkaad ka qaaday. Anigoo la ilmaynaya wanaagga meel beelay ee uu sheegayo ninka waalan, hase ahaatee aan haysan cid ka dhegaysata ayaa waxaa na soo ag maray raxan burcad qabiileed ah oo dagaal ujeed ah, waxayna damceen inay na dilaan aniga iyo ninkii waalnaa oo meeshii ku wada jira, laakiin waxay is tusiyeen inaannu nahay niman waal-waalan oo aan waxba laga faa'iidayn dilkooda, waana naga tageen. Waa socotaa... |
|
|
 |
| BOGGA 5AAD | |
||
|
|
|
Faahfaahin ku saabsan Kitaabkan: 1.Cinwaanka: Kitaabka Towxiidka(121 Bog) 2. Mowduuca: Tawxiidka. 3. Qoraaga: Sheekh Maxamad bin Cabdil wahhab. 4. Waxaa soomaaliyeeyay: Hersi M. Labagarre 5. Qiimaha: (US$ 10.00) oo aan boostadu ku jirin. |
 | ||
| CASHARKA 23AAD WIXII LAGA SHEEGAY IN UMMADDA ISLAAMKA QAAR KA MID AHI SANAMYADA CAABUDI DOONAAN! Eebbe kor ahaayee wuxuu yiri: [Ka warran kuwa la siiyay qayb kitaabka ah oo rumayn sixir iyo shaydaan una dhihi kuwa gaaloobay, kuwaasaa ka hanuunsan kuwa rumeeyay (Eebbe) jid ahaan]An-Nisaa' 51. Waxaa kale uu Eebbe yiri: [Waxaad dhahdaa maydiinka warramaa waxa ka sharbadan arrintaas abaal marinta Eebbe agtiis, waa mid Eebbe nacladay una carooday kana yeelay daanyeerro, doofaarro iyo shaydaan caabude]Al-Maa'idah 60. Waxaa kale uu Eebbe yiri: [Waxay dheheen kuwii ku guulaystay arrintooda aan ka yeelanno korkooda masaajid]Al-Kahf 21. Waxaa Abii saciid Allaha ka raalli noqdee laga soo weriyay, in Nabigu naxariisi korkiisa ha ahaatee uu yiri: "Waxaad raaci doontaan raadkii ummadihii idinka horryeeyay, wax kasta oo ay faleenna waad fali doontaan, god dabagaalle haday galaanna waxaa dhici karta in aad ka daba geli lahaydeen. Kolkaas bay waxay dheen: Nabigii Ilaahayow, dadka aan raadkooda raaci doonno ee aad sheegtay, ma Yahuudda iyo nasaaradaa?. Wuxuu yiri: oo hadde yaa kale!". Waxaa Muslim Sowbaan, Allaha ka raalli noqdee ka soo weriyay, in Nabigu naxariisi korkiisa ha ahaatee uu yiri: "Ilaah baa dhulka ii soo koobay kolkaas baa barigiisa iyo galbeedkiisa la i tusay, waxaa kale ee la i ogaysiiyay in ummaddaydu gaarayso dhulkaa la ii soo koobay oo dhan, waxaana la i siiyay labada kayd, kan cas iyo kan cad, waxaanna Ilaah ka baryay in uusan ummaddayda abaar guud oo qabsata ku dhammayn, iyo in uusan cadaw shisheeye ah ku dirin, Eebbahayna wuxuu yiri: Muxamadow, haddii aan go'aan gaaro, go'aankayga lama soo celsho, aniguna waxaan kaa ogolaaday in aanan ummaddaada abaar guud lagu dhammayn, iyo in aan cadaw shisheeye ah oo dibadda uga yimid aan lagu soo dirin, kaas oo ugaxdooda bannaysan doona, si kasta oo cadawgaasi u xoog badanyahay, inta ay ayagu dhexdooda iska laayaan, oo ay ayagu dhexdooda iska qafaashaan". -Waxaa soo weriyay (xaddiiska) Barqaani wuxuuna ku deray "waxa kali ah ee aan ummaddayda uga baqayo waa immaamyada dadka lunsada" - Haddii dagaal ka dhexdhacana qiyaamaha ka soko dagaalkaasi kama dhamaado, adduunkana la duubi maayo inta ummaddayda qaar ka mid ahi ay mushrikiinta ku xiranayaan, iyo inta kooxo ummaddayda ka mid ahi sanamyada ka caabudaan, waxaana ummaddayda ka soo bixi doona saddex beenlow, mid kasta oo kamid ahina uu sheeganayo in uu nabi yahay, aniga ayaana nabiyada oo dhan ugu dambeeya oo nabi iga dambeeyaahi ma jiro, ummaddayda koox ka mid ah oo aan xaqa ka tegin ayaana jiri doonta, kuwaas oo ah kuwa loo gargaaray oo aanuu dhibayn qofkii aan u soo hiillin, kii ka leexdana uusan wax u dhimayn inta amarkii Ilaah ka imaanayo. MAS'ALOOYINKA CASHARKA Tan 1aad: Waa tafsiirka aayadda suuradda An-Nisaa' lagu sheegay. Tan 2aad: Waa tafsiirka aayadda suuradda Al-maa'ida lagu sheegay. Tan 3aad: Waa tafsiirka aayadda lagu sheegay suuradda Al-Kahf. Tan 4aad: Waa ujeeddada laga leeyahay erayada aayadda lagu soo sheegay, ee ah "Jubti" oo sixirka ah iyo "Daaquut" oo shaydaanka looga jeedo, kolka ujeeddada meesha ku jirtaahi, ma in sixirka iyo shaydaanka la aamino oo laabta sidaa la gashado baa?, mise in la raaco oo lagu daydo kuwa gaalada ah ee ayagu sixirka iyo shaydaanka aaminsan, ayada oo ay caddahay in kuwaa Ilaahay nacay oo ay wax xaqa ka fog yihiin. Tan 5aad: Waa hadalka Kitaablayda kaas oo ah in ay dhaheen kufaarta reer Maka ayaa Mu'miniinta ka diin toosan. Tan 6aad: Oo ah arrinta casharka looga danleeyahay, waa in kuwo jaadkaas ah laga helayo ummadda islaamka sida xaddiiska Abii Saciid laga soo sheegay caddeeyay. Tan 7aad: Waa in la sheegay oo la caddeeyay in dad badan oo ummaddan ka mid ah ay sanamyada caabudi doonaan. Tan 8aad: Waa in la sheegay in ay soo bixi doonaan dad nabinimo sheeganaya sida Al-Mukhtaar, asiga oo ashahaatinka qirsan oo in uu Muslim yahay caddeeyay oo Nabiga iyo Quraanka iyo in Nabi Muxamad nabiyaalka ugu dambeeyay intaba rumeeyay, ayaa isla markaana nabinimada uu ninkaasi sheegtay la rumaystay, inkasta oo ay caddahay in hadalkiisu is burrinayo, Al-Mukhtaarka la soo sheegay, wuxuu soo baxay dabayaaqadii casrigii asaxaabta waxaana raacay dad badan oo hadalkiisii rumaystay. Tan 9aad: Waa bishaarada Nabigu sheegay, taas oo ah in aan xaqu sahal ku lumi doonin sidii waayihii hore dhici jirtay, oo ay jiri doonaan kooxo xaqa ku dheggan. Tan 10aad: Waa arrinta la yaabka leh ee dadka diinta u daacadda ah loo ballan qaaday, taas oo ah in inkasta oo ay yaryihiin aanay wax ka qaadi doonin kuwa in ay hagradaan isku deyaya iyo kuwa ka leexda. Tan 11aad: Waa in ballan qaadkaasi jiri doono inta qiyaamuhu ka dhacayo. Tan 12aad: Waa waxyaabaha la yaabka leh ee axaadiista lagu soo sheegay, waxaana ka mid ah in Nabigu sheegay in dhulka loo soo koobay, barigiisa iyo galbeedkiisa, uuna sheegay taas ujeeddadeeda, wixii uu sheegayna waa la arkay, waxaase jirta in uusan Nabigu sheegin Koofurta iyo Waqooyiga, waxaa kale oo uu Nabigu sheegay, in la siiyay maalkii Roomaanka iyo Beershiya, iyo in laba walxaato oo uu ummaddiisa ugu duceeyay laga aqbalay tii saddexaadna aan laga aqbalin, iyo in uu sheegay in muslimiintu dhexdooda iska layn doonaan, oo dagaalkaasi haddii uu muslimiinta ka dhexkaco uusan waligii joogsan doonin inta qiyaamuhu ka dhacayo. Waxaa kale oo Nabigu sheegay in ay soo bixi doonaan qaar ummaddiisa ka mid ah oo nabinimo sheeganaya , iyo in ay hari doonto koox daacad ah oo waligood xaqa ku taagan, waxyaabahaa oo dhamina waxay u dhaceen sidii uu Nabigu u sheegay, in kasta oo waxyaabahaasi ay ahaayeen waxyaabo la yaab leh oo aan la rumaysan karin. Tan 13aad: In Nabigu ku soo koobay baqdinta uu ummad-diisa uga baqayo, tan ka imaanaysa culumada diinta taqaan ee dadka luminaya. Tan 14aad: Waa in la isku baraarujiyay ujeeddada "caabudidda sanamyada". |
| BOGGA 6AAD |
| ||
|
|
|
|
| Qaybtii: 19aad LIBAAXII IYO DIBIGII Tusaalahanna waxaan kuugu soo qaaday, in aad ogaato in haddii libaaxa wadayaalkiis ay dilkayga u kulmaan aanan awoodin in aan diido ama ka dhawrsado, sikasta oo talada libaaxu ii hayo tooda u dhaafsanaato taasi waxba iima gasho waxna ii tari mayso, waxaana la yiraahdaa: Boqorro waxaa ugu fiican kii dadka sima, inkasta oo libaaxu wax aan wanaag iyo dha-qaale ahayn ii qaban, waxaa geddin lahaa hadallada badan, haddii ay badatana waxay la tagtaa jileeca iyo laab nugaylka, sow maadan arag in biyuhu aaney hadalka lamid ahayn, dhagaxuna uu ka kakanyahay dadka, haddiise ay in door ah dhagaxa dushiisa ku dareeraan ma nagaadaane waa daloolshaan oo saameeyaan. Dimna: maxaad hadda doonaysaa in aad samayso?. Shitriba: dadaal iyo in aan la dagaalo mooyee wax kale ma arko, maaxaa yeelay tukaduhu tukashadiisa kuma laha, sadaqaystuhuna sada-qadiisa kuma laha, ajirka inta uu ku leeyahay dagaalyahanka jiritaankiisa difaacaya haddii uu gar leeyahay. Dimna: uma habboona qofna in uu naftiisa halis gelsho asiga oo wax kale awooda, hase ahaatee waxgaradku dagaalka wuxuu ka dhigtaa tabihiisa tan ugu dambaysa, in taas ka horna wuxuu u socdaa tab iyo aalyar. (Waa socotaa...) |
| BOGGA 7AAD |
| ||
|
|
Khaliif Sh.
Maxamuud Siciid (1951-1982) |
|
| Qaybtii 3aad: Mar baad dunida miid iyo karuur, malab ka leeftaaye Marna dacar qadhaadh iyo sun baa, laga magawshaaye mugdigiyo caddadda waxa ka ka dhigay, waa masalo weyne Mahad weeye Eebbahaby wixii, aad ka mudataaye Mar haddaadse ka iimaan xuntahay, meeriskiyo khayrka Marinka aad ku joogtaaba waa, kii munaafaqa’e. Afataa sidii macallimada, “Miin” ma ka higgaadshey Majarihiisa kama leexiyee, muunad ma u sheegay Afar kalena mayay soo curtiyo, mililiceydii dheh. War laas maax yar miileysi baa, loo mijilayaaye | Nin walba muggii kama heliyo, waa marroorsadaye Gobannimada ma anaa iska leh,meerto sow maaha? Muddo aan yareyn baa khalqigu, noo madiidimaye Oo mayraxdiyo duubka iyo, maarahow sidaye Oo aan maroodi u ahaa, maata koriyaaye Maantana ma liito’e adaa, mooye kuu ciyaye Maldah iyo ibliis waalan baa, maanka kaa rogaye Makaabkiyo dhistii iga ma dumin, maxashtu ii tiile Maradaydi way saarantahay, muunadda lahayde Igarkii maqaarkiisa nacay, oo mid kale doonay Maahmaahda gabaygaaga waa, lagu mataalaaye. |
|
|
| Qaybtii 2aad: ... Kadib goortii uu libaax ka cunay Gargaar, Gahayrna uu kud ka dilay ayay u soo wareegeen magaalada Burco, sanad markay halkaas yaaleena aabihiis ku geeryooday. Isaga oo xaaladaa soomartay kaga hadlaya in leeg ilamaa lix bog, waxa uu Cawad ku tilmaamay in ay ahayd mid aad u adag. Da'adiisu markay ahayd sideed jir, wuxa uu Cawad shaqo ka helay Hudheel ku yaalay magaalada Burco, marka maqalka Hudheelka loo dhiibana si qumman ugu fiirsan jiray sida ay kariyayaashu isugu darayaan una karinayaan cuntada "si uu heerkooda u gaadho noqdana kariye". Sanadku markuu ahaa 1936kii ayuu Cawad isla hudheelkii ka noqday kariye, mushahaaradiisiina xoolo ka iibiyay, sidaasna Hooyadii iyo Hablahoogii dib miyi ugu dajiyay. Kadib markii uu geeryooday ninkii Hudheelka lahaa sanadkii 1940kii ayuu Cawad ka tegay magaalada Burco, una wareegay magaalada Berbara, halkaas wuxuu Cawad uga sii gudbay magaalada Caddan bishii Febraayo ee sanadkii 1948kii, halkaasna degay, Hudheelna ka furtay kuna guursaday, todoba caruur ahina ugu dhalatay. Cawad oo mudadaas kaga hadlaya in ka yar laba-bog hadana sheekadeedu marna kama maqna guud ahaan bogoga intooda badan, Wuxuuna Cawad ku tilmaamay mudadaas uu lahaa Ooma'te gadaha (Hudheel) "in waqtigu la shaqaynaayay" dadkuna ay kala ahaayeen mid ka yimid iyo mid ku soo socda. Taariikhdu markay ahayd 1973kii Hudheelkiisiina sidii hore u socon waayay ayuu tashaday oo inta uu Cawad labadii Disti iyo Kildhigii dhulka ku dhuftay isagoo annaananaya inay kuwa la hadhayba iyaga yihiin iyo Madbakhan uu ilaa sideed jirkiisii ku jiray. Isla sanadkaas gudihiisa ayuu Cawad Ooma'tte gadihiisi gaday, isaga oo " riyadiisii run ka dhigaya "iibsaday markab, taasoo uu Cawad ku andacoonayo in ay ahayd tuu magaciisa iyo himiladiisa ku dhaafinaayay labada fiyaaradood ee meheradiisa. (Waa socotaa...) |
|
|
| Qaybtii 6aad 61. Xaajo dhan waa ka xusul dhanna waa kataako. 62. Xaajo daaman la qabto ayeey leedahay ee daba la qabto maleh. 63. Xabaala waalid baa xoolo lagala baxaa. 64. Xaglo laaban xoolo kuma yimaadaan. 65. Xantaada xiinkeedaa kuu baxa. |
66. Xadhko, geel ma wada xiraan.
67. Xaniinyo dherer ma doonaan. 68. Xoolahaagu xeer iyo xero mid ha kuugu jireen. 69. Xoolo quureed waa la qataa, soor quureedse lama cuno. 70. Xalaal iftiin baa la qashaa. |
| BOGGA 8AAD |
| ||
|
|
| XISAABTA MA KU LIIDATAA? Ma u baahantahay qof kaa caawiya maaddada xisaabta? si aad u yeelato aqoon xagga xisaabta ah oo kalsooni buuxda kaa siida, xisaabta aad u baahantahay maalin kasta. Tusaale ahaan: (Everyday Mathematics, an introduction to geometry, an introduction to statistics, averages, introduction to algebra iyo qaar kale), haddii aad xiisaynayso mowduucan waxaad qaadan kartaa toddobaad kasta duruus lagugu siiyo af ingriis (by email) laguuguna sharxo af soomaali, haddaba fadlan la soo xiriir idaarada wargayskan. |
 |
|
* Dhammaan dhallinyarada soomaaliyeed meel ay joogaanba waxaan ogaysiinaynaa in wargayska Codka Soomaalida Cusubi ku soo dhawaynayo gacmo iyo laab furan wixii talo ah ama qoraal ah ee ay doonayaan in ay ku fidshaan wargayskan, ha usoo direen:
hersi@brunet.bn
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
