De url-locatie van deze site is: https://www.angelfire.com/me/ik2/bt.html
You can always return to:
the main bronze age index page
or the homepage about the first farmers in the Netherlands
De bronstijd in Nederland.Deel II: vroege en midden bronstijd.
Hans (account1@hotmail.com)
De prehistorische geschiedenis van koper en brons.
Vroege en midden bronstijd.
In Syrië liggen 2 rivieren, waarin zowel kopererts als tinerts voorkomen.
Tijdens de winning van het kopererts zal er ongetwijfeld bij toeval ook tinerts zijn
gewonnen, zodat er 'Aziatisch koper' ontstond. Dit begrip duikt rond 2500 v.C.
op in Egyptische teksten en betekent waarschijnlijk "brons". Maar tin komt veel
minder voor in de natuur dan koper, en al gauw waren handelaren in heel Europa
op zoek naar mogelijke tinmijnen. Door 90 % koper te mengen met 10 % tin wordt
het resultaat ongeveer 2 x zo hard dan puur koper!
Uiteindelijk kwam men ook in Zuidwest Engeland (Cornwall) aan, waar
waarschijnlijk tinmijnen werden aangelegd die de lokale bevolking ongetwijfeld
rijkdom brachten. Stonehenge dateert ook gedeeltelijk uit die periode (1700 v.C)
en ligt in hetzelfde gebied.
Pythias, een Griekse reiziger, schreef al over tin in Cornwall:
"De tinhandelaren bij Lands End in Cornwall....winnen tin door het
ertshoudende gesteente vakkundig te bewerken.
Dan gieten zij het in kubusvorm en brengen het naar een voor de kust gelegen eiland dat 'Ictus'
wordt genoemd. Vreemde handelaren komen het daar kopen om het naar Gallië te brengen".
Dat vreemde handelaren Nederland ook bezochten verklaart de diverse 'buitenlandse' vondsten:
-tinnen kralen uit Engeland
-fayence kralen uit Egypte (!)
-barnsteen uit Denemarken
-en natuurlijk koper en brons uit Duitsland, Ierland, Oostenrijk en Bohemen
De precieze datering van het begin van de bronstijd in Nederland is omstreden.
De schattingen lopen uiteen van 2200 v.C tot wel 1800 v.C. Laten we nu de interessantste
vondsten eens bekijken.
a)Het graf van de 'smid van Wageningen' rond 1800 v.C.
Een vlakke bronzen bijl, een stenen bijl, een hellebaard, het zijn typische voorwerpen
uit de vroege bronstijd. Half afgewerkte voorwerpen (bronzen armband, klinknagels) wijzen op een smid.
Het rare aan deze vondst is, dat de vormen wijzen op Ierse herkomst, terwijl het brons uit Duitsland kwam.
b)Het stamhoofd van Drouwen(Drenthe) rond 1800 v.C.
In dit graf lagen een Noordduits bronzen zwaard, een geknikte randbijl, een 'Brits' scheermes,
vuurstenen pijlpunten, gouden spiraal oorbellen en een vuurstenen vuurslag.
Ook dit graf wijst weer op internationale contacten. De 45 cm. lange bronzen zwaardkling (geen heft)
moet een indrukwekkend wapen zijn geweest ondanks zijn korte lengte.
Het scheermes bewijst, dat de man zich schoor. Of was het voor de benen van zijn vrouw?
c)Roermond: hellebaard van Iers type, vroege bronstijd.
Elders in Europa is ook de haakse bevestiging bewaard gebleven, zodat daar geen twijfel over
bestaat. Werd dit wapen ontwikkeld door de plotselinge opkomst van gewapende ruiters?
Daar is geen bewijs van te leveren.
d)Hoogeloon (N-Brab): 16e eeuw v.C.
hielbeitel van Middeneuropees type.
e)Overloon (N-Limburg): ±1500 / 1350 v.C.
Twee zwaardklingen à la Wageningen, een mantelspeld met geponst gat, een geknikte randbijl (zie
tekening bijltypes), twee speerpunten (met vierkante nietgaten!) waarvan er één bijzonder mooi
was versierd.
f)Voorhout (Z-Holl.) ± 1500 / 1350 v.C.
Achttien rand- en hielbijlen van Zuid-Engels type en een beitel met 2 "dwarse uitsteeksels".
Zonder twijfel was dit de voorraad van een bronsgieter of -handelaar.
Wat verder opvalt is het hoge loodgehalte van het brons.
Literatuur:
- L. Aitchison, A history of metals. 1960.
- J. Bogaers, 100 eeuwen Nederland. 1959.
- J.J. Butler, Nederland in de bronstijd. 1979.
- M. Chamaloun, Voltooid verleden tijd. 1980.
- M. Coe, Swords and hilt weapons. 1989.
- E. v. Ginkel, De onderkant van Nederland. 1983.
- H. Moesta, Erze und Metalle. 1983.
- G. Verwers, Noord-Brabant in de pre- en protohistorie. 1975.
U kunt ook informatie vinden over:
Nederland tussen 5300 v.C. en 4900 v.C.
Of bekijk de bronstijd beginpagina
U kunt ook de
Brons Index bekijken voor meer informatie !
U kunt mijn gastenboek
invullen
of
bekijken
Met de complimenten van
Angelfire (sinds 12 maart 1998)
en
NedStat free counters.