Index bronstijd in Nederland Index "eerste boeren in Nederland" Home Ötzi, de gletsjermummie (zijn dood)   Ötzies doodsoorzaak (Update: 7 april 2002) Op 7 april 2002 toonde Discovery Channel een reportage over de laatste onderzoeken betreffende de gletsjermummie. Dr. Egarter, een patholoog-anatoom in Bolzano, probeerde in 2001 uit te zoeken waardoor en onder welke omstandigheden de gletsjerman dood ging. Dit, ter gelegenheid van het feit dat de vondst 10 jaar geleden was gedaan. Daarvoor moest hij een drastische ingreep verrichten: de ontdooiing van het tot dan toe op min 6 graden bewaarde lichaam van de man. Na overleg met de directie van het museum te Bolzano en specialisten zoals archeologen, stemde men in. Het lijk zou daartoe zo kort mogelijk ontdooid blijven voordat bacteriën onherstelbare schade zouden toebrengen. Uit de maag, darmen en mond van het lijk werden stukjes weefsel veilig gesteld. Er werd tevens een stukje bot bewaard voor nader onderzoek, waarna de gletsjerman weer werd ingevroren. De maag en darmen leverden grote hoeveelheden stuifmeel van de hopbeuk. Dit bewees niet alleen uit welk gebied de man kwam maar zelfs exact waar hij de afgelopen 6 tot 12 uur voor zijn dood was geweest en in welk jaargetijde het was! Als je ervanuit gaat dat hij levend zijn vindplaats had bereikt (later meer daarover) dan betekent dat dat hij via het Schnalstal en de Katerinenberg uit het Italiaanse deel van de Alpen kwam waarna hij, in de maand juni, een klim van 1200 m gemaakt moest hebben. Ook het essenhout van zijn mes en de kornoelje van zijn pijlen wezen op dat gebied. Maar er was meer. De botten van Ötzi toonden weinig slijtage, zodat een beroep van herder of jager heel onwaarschijnlijk bleken. Waarschijnlijk was hij een leider. Het is mogelijk (niet noodzakelijk!) dat hij een sjamaan of religieus leider was. De berg waarop Ötzi is gevonden, de Similaun, staat al eeuwen bekend als een heilige berg. In de tijd van Ötzi was het gebruikelijk om offers te brengen aan de goden van de berg. Ook de ruim 59 tatoeages (gekleurd met houtskool van botten) kunnen daarop wijzen. Tot zijn angst merkte de patholoog dat de eerste tekenen van ontbinding verschenen, namelijk een zwarte vlek op de röntgenfoto (zie afbeelding), ten hoogte van zijn linker longtop, (zie rode pijl). Na overleg met een radioloog bleek de zwarte vlek geen ontbinding maar een nieuw vreemd voorwerp in die long aan te tonen! Een catscan (1000 foto's van de doorsnede van het lijk waarmee een 3 dimensionaal beeld werd gemaakt) bewees dat er nog een stenen pijlpunt aanwezig was in de long! Die punt was met een enorme snelheid (ongeveer 150 km per uur!) het lichaam binnengedrongen. Een röntgenfoto van een recent overleden man werd vergeleken met de foto van Ötzi, om te onderzoeken of de pijlpunt misschien de doodsoorzaak was. Het bleek dat de pijlpunt inderdaad een belangrijke ader onder het sleutelbeen had kunnen beschadigen, waardoor Ötzi snel had kunnen doodbloeden. Maar stel dat hij het had overleefd? Nog diezelfde avond gingen de radioloog en de patholoog naar het museum om een klein stukje van de rug van Ötzi te onderzoeken. Dr. Egarter verwarmde een klein stukje van de huid en toonde aan dat de wond nog open was en dus de doodsoorzaak moet zijn geweest! Conclusie: Ötzi was vermoord! De volgende stap was logisch en wordt tegenwoordig ook nog gebruikt bij het oplossen van moordzaken. Men moest het leven van Ötzi reconstrueren. Zijn kleding werd nagemaakt en een vrijwilliger stapte in de voetsporen van Ötzi. Exact gekleed als Ötzi volgde de vrijwilliger de route die Ötzi genomen moest hebben, eveneens in de maand juni. De schoenen bleken erg onpraktisch te zijn; de man gleed telkens uit, de voeten waren koud en nat en na de tocht waren ze onbruikbaar. De niet afgemaakte boog en de koperen bijl bewezen hun nut wel; ze voorkwamen dat de man telkens uitgleed. Ook de overige kleren bleken praktisch; ze zaten net zo comfortabel als moderne sneeuwkleding. Een van de eerste personen die Ötzi had ontdekt beweerde dat Ötzi het mes in zijn hand hield bij zijn ontdekking. Dit is nergens in de literatuur vermeld en verbaasde de onderzoekers zeer. Zou Ötzi aangevallen zijn tijdens zijn tocht? Uit al deze informatie zijn de volgende mogelijke conclusies te trekken: Het is mogelijk maar niet waarschijnlijk dat hij een herder was Het is waarschijnlijker dat hij is geofferd, mede door alle voorwerpen die hij bij zich had en ook door zijn status Een roofmoord is niet waarschijnlijk vanwege de kostbare voorwerpen (koperen bijl!) die hij nog bij zich had / in zijn buurt lagen Een moord zou wel degelijk kunnen, bijvoorbeeld door iemand die jaloers was op zijn positie; ook de pijl wees daarop. Maar de moord had ook in het dal gebeurd kunnen zijn! Er is geen bewijs dat maar 1 theorie verklaart; een combinatie zou mogelijk kunnen zijn, meer onderzoek is nodig. Schrijver / editor