.::Alevilikte Semah::.
Alevilerin temel ibadeti olan
cem ayinlerinin ayrilmaz bir parcasi da semah dönmektir.Semah
cemin belli bir asamasinda baglama esliginde kadin ve erkek
canlarin, calinan ezgiler esliginde birlikte yaptiklari dinsel
törenlerdir.Semah dönmek, cem ayini icinde yapilan 12
HIZMET'ten birisidir. Cem ayini sirasinda törenin bazi
bölümlerinde ve özellikle son bölümünde DEDE'nin
isareti ile kadin ve erkek canlar semaha kalkarlar. Semah dönen
canlar duygunun, sevginin, askin dorukta oldugu bir duygulu an
yasarlar. Semah dönenler adeta kendinden gecercesine büyük bir
askla, sevkle, huzur icinde ayri bir dünyaya yolculuk
edercesine, izleyen canlari da büyülecek tarzda, ibadet
ederler.Aleviler'in döndükleri semahi onlarin ibadeti olan Cem
ayinlerinden ayri düsünmek ve incelemek yanlistir..Aleviligin
kutsal kitabi olan IMAM CAFER BUYRUGU ve halk
arasinda yasayan mevcut inancta semah 12 HIZMET'ten biri
olarak yapilir.
Aleviler, semahin kaynaginin
Mirac`ta yapilmis olan KIRKLAR CEMI' nden kaldigina
inanirlar. Bu kaynagi bilmeden cem ve semah anlasilmaz.
SEMAH SÖZCÜGÜ VE SEMAH'DAGIYSI:
Arapca " Sema "
köküne dayanan semah sözcügü Türkceye "sema "
yada "semah " bicimlerinde iki ana söylenise ayrilir.
Her söylenis birbirinden ayri iki farkli özellikte uygulanir.
Sema, Mevlevi ya da bazi Sünni tarikatlarinda, semah ise
Aleviler'in dinsel törenlerinin bir parcasidir. Mevlevi Semai
ile Alevi Semah'in ayirt edici özelligi dönenlerin
Mevleviler'de sadece erkekler olmasina karsin, Alevilerde kadin
ve erkek canlarin birlikte dönmeleridir. Mevleviler'in sema'inin
müzigini esas olarak Türk Sanat Müzigi besteleri olustururken,
Alevi semahlarindaki müzigi halk müzigi ritimleri olusturur.
Baglama belirleyici olmasina karsin Cepni Aleviler'de cemde 12
calgi bulunur. Semahin belli sayida kisilerce dönülmesine özen
gösterilir. 2,4,6,8,10,12 oldugu gibi 3,5,7,12 gibi sayi
kümelerine denk düsürülmeye calisilir. Bu sayilarin
kutsalligina inanilir. " Ücler ",
" Besler ", "Yediler ", Onikiler " den
yardim ve sefaat beklenir. Semah dönülürken canlarin
üstündeki giysiler son yillardaki folklor giysileri gibi
özenle hazirlanmaz. Halkin özel günlerde giydigi temiz ve
bakimli elbiseler giyilir. Giysilerde yerel ayricalikar
görülür. Bazi yörelerde semah dönülürken erkekler sapkayi
cikartirken, bazi yörelerde baslari acik dönerler.Ayaklar
genelde ciplaktir. Bacilarin baslari örtülü olur. Kurallarda
bicime degil öze önem verilir.
CEM'DE SEMAH ,SEMAH'DA FIGÜRLER:
Canlar cem ayininin belli bir
yerinde semaha kalkinca DEDE'ye niyaz ederler. Semah
dönüldügü sirada herhangi bir kösede bulunan dede makamina
(post`a) asla sirt dönülmez. Hic bir semah türünde el ele
tutulmaz. Semahta esas figürler el ve ayak figürleridir. Eller
ve kollar turnanin ucusunu simgelerler. En cok görülen figür
ise sag elin ayasi yukarida, sol el de yere dönüktür. Bu
figür; " Hak'tan alinanin halka verilmesini "
simgeler. Semah dönülürken semahi bozucu davranislar hos
karsilanmaz; cünkü semah seyir icin degil ,hak icin dönülür.
Semah dönenlerin ritmini izleyenler de " Allah, Allah
", " Ya Sah ", " Semahimiz saf ola, günahlar
af ola " gibi ifadelerle katilirlar.
SEMAH EGLENCELERDE, GECELERDE DÜGÜNLERDE vb. yerlerde DÖNÜLMEZ
|
