Temel ASP Rehberi 

          

 ASP'nin Dili

ASP, bir teknolojidir. Kendi başına bir yazım kuralı yoktur. ASP tekniğini kullanabilmek için, ASP sayfasının talep edilmesi halinde ziyaretçiye gönderilmeden önce ASP.DLL'ye teslim edilmesi bu teknolojinin kullanılabilmesi için hemen hemen tek şarttır. Bunu, dosya uzantısını .asp yaparak sağlarız.

ASP.DLL ise, dünyada mevcut bütün Script dilleri ile verilecek komutları kabul edebilir. Sadece ASP.DLL'e sayfadaki kodların hangi dilde olduğunu söylemeniz gerekir. Bunu, ASP sayfasının birinci satırında yaparız. Örneğin ASP'ye VBScript dilini kullanmasını belirtmek için bu satırı şöyle yazarız:

  <% @Language=VBScript %>

ASP sayfalarında genellikle VBScript, JavaScript ve JScript kullanılır. 

Bir ASP sayfası içinde farklı Script dilleri kullanılabilir.Biz örneklerimizi VBScript diliyle yazacağız.

 

VBScript'e Giriş

Örneklerimizi VBScript diliyle yazacağımıza göre, önce hızlı bir VBScript kursu görsek iyi olur. 
Visual Basic dilini biliyorsanız, VBScript biliyorsunuz sayılır. VBScript, güçlü bir dildir; ancak Netscape firmasının hiç bir zaman Browser'ında istemci tarafında çalıştırılabilecek diller arasında kabul etmemesi
sebebiyle VBScript, Web'in istemci tarafında kendisinden bekleneni yapamadı. 
MS'un Browser'ı Internet Explorer ise VBScript ile yazacağınız İstemci-Tarafı kodları okuyabilir ve icra edebilir.

Ne var ki ASP kodlarımız hiç bir zaman ziyaretçinin Browser'ının yüzünü göremeyeceği ve sadece Server'da çalışacağı için Server'da VBScript desteği bulunduğu sürece, ASP sayfalarınızı VBScript ile yazabilirsiniz. 
Bir Server'da ASP desteği varsa, VBScript desteği de var demektir.

VBScript'in hemen hemen bütün komutlarını ve yöntemlerini ASP'de kullanabilirsiniz. Ancak bunun bir kaç kısıtlaması vardır. VB veya VBScript'e ASP dışında aşina iseniz, mesaj kutusu (MsgBox) ve girdi kutusu (InputBox) aracılığı ile programlarınıza kullanıcının bilgi girmesini sağlayabileceğinizi biliyorsunuz demektir. Bu iki komutu ASP içindeki VBScript kodunda kullanamayız. Ayrıca ASP teknolojisi zaten VBScript'in bütün komutlarını ve deyimlerini kullanmanızı da gerekli kılmayacaktır. Göreceksiniz ki, mükemmel ASP sayfaları oluşturmak için bile bir avuç VBScript komutu kullanacağız.

ASP sayfalarımızdaki HTML kodları ile VBScript (veya diğer Script dillerinin) kodlarını birbirinden ayırmamız gerekir. Bu ASP.DLL'ye, HTML'in nerede bittiğini, Script diliyle yazılmış kodun nerede başladığını gösterebilmemiz için gerekli. Bunu sağlamak için Script diliyle yazılmış  herşeyi    <%   ve %> işaretleri arasına alırız. ASP.DLL bu işaretleri görünce, içindekileri "yazmak" yerine "yapar." 

Bir ASP sayfanızda HTML'in klasik "<" ve ">" işaretleri arasındaki unsurlar, ASP.DLL tarafından ziyaretçiye gönderilecek olan sayfaya aynen aktarılır; ancak   <%   ve %> işaretleri  arasındaki herşey, başta belirttiğiniz LANGUAGE etiketinde yazılı Script dilinin yorumlayıcısına verilir; yorumlatılarak, gereği yerine getirilir.

   <%   ve %>    işaretlerine "sınırlayıcı" denir. Sınırlayıcının içinde bir veya daha çok satır kod bulunabilir. Sınırlayıcılar ve içindeki Script, HTML etiketlerinin içinde veya dışında yer alabilir. 

Sınırlayıcının içindeki kodlarımızı açıklamak için koyacağımız yorum satırlarının başına tek tırnak işareti ( ' ) koyarız. İşte bu kuralları uyguladığımız bir ASP sayfası örneği:

  <% @LANGUAGE=VBscript %>
<html>
<head>
<title>Hoşgeldiniz!</title>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html;  
   charset=windows-1254">
</head>

<body>
<center>

<%
' Yazı tipi boyutunu tutacağımız bir değişken 
tanımlayalım
Dim fontBoyut 
%>

<%
' yazı tipi boyutunu 1'den 7'ye kadar değiştirelim
For FontBoyut = 1 To 7 
%>

<font size = <%=FontBoyut%>>
Hoşgeldiniz!<br>

<% Next %>

</center>
<h3>Bugün <% =WeekdayName(Weekday(Date)) %>, <% = Date %>.
Şu anda Server'da saat: <% = Time %>.<p>
</h3>

</body>
</html>

Burada sınırlayıcı arasında tek veya çok satırlı VBScript kodları ile başında tek tırnak olan icra edilmeyen, yorum satırlarını görüyorsunuz. 

HTML etiketinin içine gömülmüş VBScript kodu ise HTML'in  <FONT> etiketinde yer alıyor:
<font size = <%=FontBoyut %>>


 Burada karşılaştığımız   <%  ifadesi, ASP'ye, "Bu değişkenin değerini bul ve tam buraya yaz!" dememizi sağlıyor. 

Bu ifade daha sonra yakından ele alacağımız  Responce.Write   metodunun kısaltılmış halidir. 

HTML etiketinin içine yazdığımız VBScript bölümünün kendi sınırlayıcı işaretlerinin yine de kullanıldığına dikkat edin.

 

 

Bir iki yazım kuralı

VBScript komutları, anahtar kelimeleri ve değişken adlarının büyük harf-küçük harf olması önemli değildir. Yani yukarıdaki ifadelerden birini şu biçimlerden birinde yazabilirdik; kodumuz yine de çalışırdı:

  For fontBoyut = 1 To 7 
FOR FONTBOYUT = 1 TO 7
for fontboyut = 1 to 7

Fakat... Bu demek değildir ki, VBScript ile kodlamanın kendi gelenekleri yok! VBScript'çiler genellikle komutların birinci harfini büyük yaparlar: For  gibi. Değişken adlarında ise kendinize anlamlı gelen bir biçim tutturabilir ve öyle devam edebilirsiniz.

Eğer bir kod satırı çok uzun geliyor ve daha sonra anlaşılması imkansız derecede uzuyorsa,
bu satırı alt çizgi ( _ ) ile aşağı satırda devam ettirebilirsiniz. Örnek:

  <% 
If degisken1 > 1 And _
değisken1 < 10 Then 
%>


ASP nin unsurları     konu 6: VBScript değişkenler - variables