atha tulasiidaasa kR^ita raamacharitamaanasa sundarakaanda shaantaM shaashvatamaprameyamanaghaM nirvaaNashaantipradaM brahmaashambhubhujaphaNiindrasevyamanishaM vedaa.ntavedyaM vibhum.h | raamaakhyaM jagadiishvaraM suraguruM maayaamanushhyaM hariM vande.ahaM karuuNaakaraM raghuvaraM bhuupaalachuuDaamaNim.h || 1 || naanyaa spR^ihaa raghupate hR^idaye.asmadiiye satyaM vadaami cha bhavaanakhilaantaraatmaa | bhaktiM prayachchha raghupu~Ngava nirbharaaM me kaamaadidoshharahitaM kuru maanasaM cha || 2 || atulitabaladhaamaM hemashailaabhadehaM danujavanakR^ishaanuM j~naaninaamagragaNyam.h | sakalaguNanidhaanaM vaanaraaNaamadhiishaM raghupatipriyabhaktaM vaatajaataM namaami || 3 || jaamava.nta ke bachana suhaa.e | suni hanuma.nta hR^idaya ati bhaa.e || taba lagi mohi parikhehu tumha bhaa.I | sahi dukha ka.nda muula phala khaa.I || 1 || jaga lagi aavau.n siitahi dekhii | ho.ihi kaaju mohi harashha biseshhii || yaha kaha naa.i sabanhi kahu.N maathaa | chale.u harashhi hiya.N dhari raghunaathaa ||2|| si.ndhu tiira eka bhuudhara su.ndara | kautuka kuudi chaDhe.u taa uupara || baara baara raghubiira sa.Nbhaarii | tarake.u pavanatanaya bala bhaarii || 3 || jehi.n giri charana de.i hanuma.ntaa | chale.u so gaa paataala tura.ntaa || jimi amogha raghupati kara baanaa | ehi bhaa.Nti chale.u hanumaanaa || 4 || jalanidhi raghupati duuta bichaarii | tai.n mainaaka hohi shramahaarii || 5 || hanumaana tehi parasaa kara puni kinha pranaama | raama kaaju kiinhe.n binaa mohi kahaa.N vishraama || 1 || jaata pavanasuta devanha dekhaa | jaanai.n kahu.N bala buddhi biseshhaa || surasaa naama ahinha kai maataa | paTha.inhi aay.i kahi tehi.n baataa || 1 || aaju suranha mohi diinha ahaaraa | sunata bachana kaha pavanakumaaraa || raama kaaju kari phiri mai.n aavau.n | siitaa ka.i sudhi prabhuhi sunaavau.n || 2 || taba tava badana paiThiha.u.N aa.I | satya kaha.u.N mohi jaana de maa.I || kavanehu.N jatana de.i nahi.n jaanaa | grasasi na mohi kahe.u hanumaanaa || 3 || jojana bhari tihi.n badanu pasaaraa | kapi tanu kiinha duguna bistaaraa || soraha jojana mukha tehi.n Thaya.U | turata pavanasuta battisa bhaya.U || 4 || jasa jasa surasaa badanu baDhaavaa | taasu duuna kapi ruupa dekhaavaa || sata jojana tehi.n aanana kiinhaa | ati laghu ruupa pavanasuta liinhaa || 5 || badana pa.iThi puni baahera aavaa | maagaa bidaa taahi siru naavaa || mohi suranha jehi laagi paThaavaa | budhi bala maramu tora mai.n paavaa || 6 || raama kaaju sabu karihahu tumha bala buddhi nidhaana | aasishha de.i ga.I so harashhi chale.u hanumaana || 2 || nisichari eka si.ndhu mahu.N raha.I || kari maayaa nabhu ke khaga gaha.I || jiiva ja.ntu je gagana uDaahii.n | jala biloki tinha kai parichhaahii.n || 1 || gaha.i chhaaha.N saka so na uDaa.I | ehi bidhi sadaa gaganachara khaa.I || so.i chhala hanuumaana kaha.N kiinhaa | taasu kapaTu kapi turatahi.n chiinhaa || 2 || taahi maari maarutasuta biiraa | baaridhi paara gaya.u matidhiiraa || tahaa.N jaa.i dekhii bana sobhaa | gu.njata cha.nchariika madhu lobhaa || 3 || naanaa taru phala phuula suhaa.e | khaga mR^iga bR^i.nda dekhi mana bhaa.e || saila bisaala dekhi eka aage.n | taa para dhaa.i chaDhe.u bhaya tyaage.n || 4 || umaa na kachhu.n kapi kai adhikaa.I || prabhu prataapa jo kaalahi.n khaa.I || giri para chaDhi la.nkaa tehi dekhii | kahi na jaa.i ati durga biseshhii || 5 || ati uta.nga jalanidhi chahu paasaa | kanaka koTi kara parama prakaasaa || 6 || kanaka koTi bichitra maNi kR^ita su.ndaraayatanaa ghanaa | cha.uhaTTa haTTa subaTTa biithii.n chaaru pura bahubidhi banaa || gaja baaji khachchara nikara padachara ratha baruuthanhi ko ganai | bahuruupa nishichara juutha atibala sena baranata nahi.n banai || 1 || bana baaga upabana baaTikaa sara kuupa baapii.n sohahii.n | nara naaga sura ga.ndharva kanyaa ruupa muni mana mohahii.n || kahu.N maala deha bisaala saila samaana atibala garjahii.n | naanaa akhaarenha bhirahi.n bahubidhi eka ekanha tarjahii.n || 2 || kari jatana bhaTa koTinha bikaTa tana nagara chahu.N disi rachchhahii.n | kahu.N mahishha maanushha dhenu khara aja khala nisaachara bhachchhahii.n || ehi laagi tulasiidaasa inha kii kathaa kachhu eka hai kahii | raghubiira sara tiiratha sariiranhi tyaagi gati paihahi.n sahii || 3 || pura rakhavaare dekhi bahu kapi mana kiinha bichaara | ati laghu ruupa dharau.n nisi nagara karau.n pa.isaara || 3 || masaka samaana ruupa kapi dharii | la.nkahi chale.u sumiri naraharii || naama la.nkinii eka nisicharii | so kaha chalesi mohi ni.ndarii || 1 || jaanehi nahii.n maramu saTha moraa | mora ahaara jahaa.N lagi choraa || muThikaa eka mahaa kapi hanii | rudhira bamata dharanii.n Dhanamani || 2 || puni sa.mbhaari uThii so la.nkaa | jori paani kara binaya sasa.nkaa || jaba raavanahi brahma kara diinhaa | chalata bira.nchi kahaa mohi chiinhaa || 3|| bikala hosi te kapi ke.n maare | taba jaanesu nisichara sa.nghaare || taata mora ati punya bahuutaa | dekhe.U.N nayana raama kara duutaa || 4 || taata svarga apabarga sukha dhari.a tulaa eka a.nga | tuula na taahi sakala mili jo sukha lava satasa.nga || 4 || prabisi nagara kiije saba kaajaa | hR^idaya.N raakhi kosalapura raajaa || garala sudhaa ripu karahi.n mitaa.I | gopada si.ndhu anala sitalaa.I || 1 || garuDa sumeru renu sama taahii | raama kR^ipaa kari chitavaa jaahii || ati laghu ruupa dhare.u hanumaanaa | paiThaa naga sumiri bhagavaanaa || 2 || ma.ndira ma.ndira prati kari sodhaa | dekhe jaha.N taha.N aganita jodhaa || gaya.u dasaanaana ma.ndira maahii.n | ati bichitra kahi jaata so naahii.n || 3 || sayana ki.e.N dekhaa kapi tehii | ma.ndira mahu.N na diikhi baidehii || bhavana eka puni diikha suhaavaa | hari ma.ndira taha.N bhinna banaavaa || 4 || raamaayudha a.nkita gR^iha sobhaa barani na jaa.i | tava tulasikaa bR^i.nda taha.N deekhi harashha kapiraa.i || 5 || la.nkaa nisichara nikara nivaasaa | ihaa.N kahaa.N sajjana kara baasaa || mana mahu.N naraka karai.n kapi laagaa | tehii.n samaya bibhiishhani jaagaa || 1 || raama raama tehi.n sumirana kiinhaa | hR^idaya.N harashha kapi sajjana chiinhaa || ehi sana haThi kariha.u.N pahichaanii | saadhu te ho.i na kaaraja haanii || 2 || bipra ruupa dhari bachana sunaa.e | sunata bibhiishhana uThi taha.N aa.e || kari pranaama puu.Nchhii kusalaa.I | bipra kahahu nija kathaa bujhaa.I || 3 || kii tumha hari daasanha maha.N ko.I | more.n hR^idaya priiti ati ho.I || kii tumha raama diina anuraagii | aayahu mohi karana baDabhaagii || 4 || taba hanuma.nta kahii saba raama kathaa nija naama | sunata jugala tana pulaka mana magana sumiri guna graama || 6 || sunahu pavanasuta rahani hamaarii | jimi dasananhi mahu.N jiibha bichaarii || taata kabahu.N mohi jaani anaathaa | karihahi.n kR^ipaa bhaanukula naathaa || 1 || taamasa tanu kachhu saadhana naahii.n | priiti na pada saroja mana maahii.n || aba mohi bhaa bharosa hanuma.ntaa | binu harikR^ipaa milahi.n nahi.n sa.ntaa || 2 || jau.n raghubiira anugraha kiinhaa | tau tumha mohi darasu haThi diinhaa || sunahu bibhiishhana prabhu kai riitii | karahi.n sadaa sevaka para priitii || 3 || kahahu kavana mai.n parama kuliinaa | kapi cha.nchala sabahii.n bidhi hiinaa || praata le.i jo naama hamaaraa | tehi dina taahi na mile ahaaraa || 4 || asa mai.n adhama sakhaa sunu mohuu para raghubiira | kiinhii kR^ipaa sumiri guna bhare bilochana niira || 7 || jaanatahuu.N asa svaami bisaarii | phirahi.n te kaahe na hohi.n dukhaarii || ehi bidhi kahata raama guna graamaa | paavaa anirbaachya vishraamaa || 1 || puni saba kathaa bibhiishhana kahii | jehi bidhi janakasutaa taha.N rahii || taba hanuma.nta kahaa sunu bhraataa | dekhii chale.u.N jaanakii maataa || 2 || juguti bibhiishhana sakala sunaa.I | chale.u pavanasuta bidaa karaa.I || kari so.i ruupa gaya.u puni tahavaa.N | bana asoka siitaa raha jahavaa.N || 3 || dekhi manahi mahu.N kiinha pranaamaa | baiThehi.n biiti jaata nisi jaamaa || kR^isa tanu siisa jaTaa eka benii | japati hR^idaya.N raghupati guna shrenii || 4 || nija pada nayana di.e.N mana raama pada kamala liina | parama dukhii bhaa pavanasuta dekhi jaanakii diina || 8 || taru pallava mahu.N rahaa lukaa.I | kara.i bichaara karau.n kaa bhaa.I || tehi avasara raavanu taha.N aavaa | sa.nga naari bahu ki.e.N banaavaa || 1 || bahu bidhi khala siitahi samujhaavaa | saama daana bhaya bheda dekhaavaa || kaha raavanu sunu sumukhi sayaanii | ma.ndodarii aadi saba raanii || 2 || tava anucharii.n kare.u.N pana moraa | eka baara biloku mama oraa || tR^ina dhari oTa kahati baidehii | sumiri avadhapati parama sanehii || 3 || sunu dasamukha khadyota prakaasaa | kabahu.N ki nalinii kara.i bikaasaa || asa mana samujhu kahati jaanakii | khala sudhi nahi.n raghubiira baana kii || 4 || saTha suune.n hari aanehi mohii | adhama nilajja laaja nahi.n tohii || 5 || aapuhi suni khadyota sama raamahi bhaani samaana | parushha bachana suni kaaDhi asi bolaa ati khisi.aana || 9 || siita tai.n mama kR^ita apamaanaa | kaTiha.u.N taba sira kaThina kR^ipaanaa || naahi.n ta sapadi maanu mama baanii | sumukhi hoti na ta jiivana haanii || 1 || syaama saroja daama sama su.ndara | prabhu bhuja kari kara sama dasaka.ndara || so bhuja ka.nTha ki tava asi ghoraa | sunu saTha asa pravaana pana moraa || 2 || cha.ndrahaasa haru mama paritaapaM | raghupati biraha anala sa.njaataM || siitala nisita bahasi bara dhaaraa | kaha siitaa haru mama dukha bhaaraa || 3 || sunata bachana puni maarana dhaavaa | mayatanayaa.N kahi niiti bujhaavaa || kahesi sakala nisicharinha bolaa.I | siitahi bahu bidhi traasahu jaa.I || 4 || maasa divasa mahu.N kahaa na maanaa | tau mai.n maarabi kaaDhi kR^ipaanaa || 5 || bhavana gaya.u dasaka.ndhara ihaa.N pisaachini bR^i.nda | siitahi traasa dekhaavahi.n dharahi.n ruupa bahu ma.nda || 10 || trijaTaa naama rachchhasii ekaa | raama charana rati nipuna bibekaa || sabanhau boli sunaa.esi sapanaa | siitahi se.i karahu hita apanaa || 1 || sapane.n baanara la.nkaa jaarii | jaatudhaana senaa saba maarii || khara aaruuDha nagana dasasiisaa | mu.nDita sira kha.nDita bhuja biisaa || 2 || ehi bidhi so dachchhina disi jaa.I | la.nkaa manahu.N bibhiishhana paa.I || nagara phirii raghubiira dohaa.I | taba prabhu siitaa boli paThaa.I || 3 || yaha sapanaa mai.n kaha.u.N pukaarii | ho.ihi satya ga.e.N dina chaarii || taasu bachana suni te saba Darii.n | janakasutaa ke charananhi parii.n || 4 || jaha.N taha.N ga.I.n sakala taba siitaa kara mana socha | maasa divasa biite.n mohi maarihi nisichara pocha || 11 || trijaTaa sana bolii.n kara jorii | maatu bipati sa.ngini tai.n morii || tajau.n deha karu begi upaa.I | dusaha birahu aba nahi.n sahi jaa.I || 1 || aani kaaTha rachu chitaa banaa.I | maatu anala puni dehu lagaa.I || satya karahi mama priiti sayaanii | sunai ko shravana suula sama baanii || 2 || sunata bachana pada gahi samujhaa.esi | prabhu prataapa bala sujasu sunaa.esi || nisi na anala mila sunu sukumaarii | asa kahi so nija bhavana sidhaarii || 3 || kaha siitaa bidhi bhaa pratikuulaa | milihi na paavaka miTihi na suulaa || dekhi.ata pragaTa gagana a.ngaaraa | avani na aavata eka.u taaraa || 4 || paavakamaya sasi sravata na aagii | maanahu.N mohi jaani hatabhaagii || sunahi binaya mama biTapa asokaa | satya naama karu haru mama sokaa || 5 || nuutana kisalaya anala samaanaa | dehi agini jani karahi nidaanaa || dekhi parama birahaakula siitaa | so chhana kapihi kalapa sama biitaa || 6 || kapi kari hR^idaya.N bichaara diinhi mudrikaa Daari taba | janu asoka a.ngaara diinha harashhi uThi kara gahe.u || 12 || taba dekhii mudrikaa manohara | raama naama a.nkita ati su.ndara || chakita chitava mudarii pahichaanii | harashha vishhaada hR^idaya.N akulaanii || 1 || jiiti ko saka.I ajaya raghuraa.I | maayaa te.n asi rachi nahi.n jaa.I || siitaa mana bichaara kara naanaa | madhura bachana bole.u hanumaanaa || 2 || raamacha.ndra guna baranai.n laagaa | sunatahi.n siitaa kara dukha bhaagaa || laagii.n sunai.n shravana mana laa.I | aadihu te.n saba kathaa sunaa.I || 3 || shravanaamR^ita jehi.n kathaa suhaa.I | kahii so pragaTa hoti kina bhaa.I || taba hanuma.nta nikaTa chali gaya.U | phiri baiThii.n mana bismaya bhaya.U || 4 || raama duuta mai.n maatu jaanakii | satya sapatha karunaanidhaana kii || yaha mudrikaa maatu mai.n aanii | diinhi raama tumha kaha.N sahidaanii || 5 || nara baanarahi sa.nga kahu kaise.n | kahii kathaa bha.I sa.ngati jaise.n || 6 || kapi ke bachana saprema suni upajaa mana bisvaasa | jaanaa mana krama bachana yaha kR^ipaasi.ndhu kara daasa || 13 || harijana haani priiti ati gaaDhii | sajala nayana pulakaavali baaDhii || buuDhata biraha jaladhi hanumaanaa | bhayahu taata mo kahu.N jalajaanaa || 1 || aba kahu kusala jaa.u.N balihaarii | anuja sahita sukha bhavana kharaarii || komalachita kR^ipaala raghuraa.I | kapi kehi hetu dharii niThuraa.I || 2 || sahaja baani sevaka sukha daayaka | kabahu.Nka surati karata raghunaayaka || kabahu.N nayana mama siitala taataa | ho.ihahi.n nirakhi syaama mR^idu gaataa || 3 || bachanu na aava nayana bhara baarii | ahaha naatha hau.n nipaTa bisaarii || dekhi parama birahaakula siitaa | bolaa kapi mR^idu bachana biniitaa || 4 || maatu kusala prabhu anuja sametaa | tava dukha dukhii sukR^ipaa niketaa || jani jananii maanahu jiya.N Unaa | tumha te premu raama ke.n duunaa || 5 || raghupati kara sa.ndesu aba sunu jananii dhari dhiira | asa kahi kapi gadagada bhaya.u bhare bilochana niira || 14 || kahe.u raama biyoga tava siitaa | mo kahu.N sakala bha.e bipariitaa || nava taru kisalaya manahu.N kR^isaanuu | kaalanisaa sama nisi sasi bhaanuu || 1 || kubalaya bipina ku.nta bana sarisaa | baarida tapata tela janu barisaa || je hita rahe karata te.i piiraa | uraga svaasa sama tribidha samiiraa || 2 || kahehuu te.n kachhu dukha ghaTi ho.I | kaahi kahau.n yaha jaana na ko.I || tatva prema kara mama aru toraa | jaanata priyaa eku manu moraa || 3 || so manu sadaa rahata tohi paahii.n | jaanu priiti rasu etanehi maahii.n || prabhu sa.ndesu sunata baidehii | magana prema tana sudhi nahi.n tehii || 4 || kaha kapi hR^idaya.N dhiira dharu maataa | sumiru raama sevaka sukhadaataa || ura aanahu raghupati prabhutaa.I | suni mama bachana tajahu kadaraa.I || 5 || nisichara nikara pata.nga sama raghupati baana kR^isaanu | jananii hR^idaya.N dhiira dharu jare nisaachara jaanu || 15 || jau.n raghubiira hoti sudhi paa.I | karate nahi.n bila.mbu raghuraa.I || raama baana rabi u.e.N jaanakii | tama baruutha kaha.N jaatudhaana kii || 1 || abahi.n maatu mai.n jaa.u.N lavaa.I | prabhu aayasu nahi.n raama dohaa.I || kachhuka divasa jananii dharu dhiiraa | kapinha sahita a.ihahi.n raghubiiraa || 2 || nisichara maar tohi lai jaihahi.n | tihu.N pura naaradaadi jasu gaihahi.n || hai.n suta kapi saba tumhahi samaanaa | jaatudhaana ati bhaTa balavaanaa || 3 || more.n hR^idaya parama sa.ndehaa | suni kapi pragaTa kiinhi nija dehaa || kanaka bhuudharaakaara sariiraa | samara bhaya.nkara atibala biiraa || 4 || siitaa mana bharosa taba bhaya.U | puni laghu ruupa pavanasuta laya.U || 5 || sunu maata saakhaamR^iga nahi.n bala buddhi bisaala | prabhu prataapa te.n garuDahi khaa.i parama laghu byaala || 16 || mana sa.ntoshha sunata kapi baanii | bhagati prataapa teja bala saanii || aasishha diinhi raamapriya jaanaa | hohu taata bala siila nidhaanaa || 1 || ajara amara gunanidhi suta hohuu | karahu.N bahuta raghunaayaka chhohuu || karahu.N kR^ipaa prabhu asa suni kaanaa | nirbhara prema magana hanumaanaa || 2 || baara baara naa.esi pada siisaa | bolaa bachana jori kara kiisaa || aba kR^itakR^itya bhaya.u.N mai.n maataa | aasishha tava amogha bikhyaataa || 3 || sunahu maatu mohi atisaya bhuukhaa | laagi dekhi su.ndara phala ruukhaa || susnu suta karahi.n bipina rakhavaarii | parama subhaTa rajaniichara bhaarii || 4 || tinha kara bhaya maataa mohi naahii.n | jau.n tumha sukha maanahu mana maahii.n || 5 || dekhi buddhi bala nipuna kapi kahe.u jaanakii.n jaahu | raghupati charana hR^idaya.N dhari taata madhura phala khaahu || 17 || chale.u naa.i sira paiThe.u baagaa | phala khaa.esi taru taurai.n laagaa || rahe tahaa.n bahu bhaTa rakhavaare | kachhu maaresi kachhu jaa.i pukaare || 1 || naatha eka aavaa kapi bhaarii | tehi.n asoka baaTikaa ujaarii || khaa.esi phala aru biTapa upaare | rachchhaka mardi mardi mahi Daare || 2 || suni raavana paTha.e bhaTa naanaa | tinhahi dekhi garje.u hanumaanaa || saba rajaniichara kapi sa.nhaare | ga.e pukaarata kachhu adhamaare || 3 || puni paThaya.u tehi.n achchhakemaaraa | chalaa sa.nga lai subhaTa apaaraa || aavata dekhi biTapa gahi tarjaa | taahi nipaati mahaadhuni garjaa || 4 || kachhu maaresi kachhu mardesi kachhu mila.esi dhari dhuuri | kachhu puni jaa.i pukaare prabhu markaTa bala bhuuri || 18 || suni suta badha la.nkesa risaanaa | paTha.esi meghanaada balavaanaa || maarasi jani suta baa.ndhesu taahii | dekhi.a kapihi kahaa.n kara aahii || 1 || chalaa i.ndrajita atulita jodhaa | ba.ndhu nidhana suni upajaa krodhaa || kapi dekhaa daaruna bhaTa aavaa | kaTakaTaa.i garjaa aru dhaavaa || 2 || ati bisaala taru eka upaaraa | biratha kiinha la.nkesa kumaaraa || rahe mahaabhaTa taake sa.ngaa | gahi gahi kapi marda.i nija a.ngaa || 3 || tinhahi nipaati taahi sana baajaa | bhire jugala maanahu.N gajaraajaa || muThikaa maari chaDhaa taru jaa.i | taahi eka chhana muruchhaa aa.i || 4 || uThi bahori kiinhasi bahu maayaa | jiiti na jaa.i prabha.njana jaayaa || 5 || brahma astra tehi saa.ndhaa kapi mana kiinha bichaara | jau.n na brahmasara maana.u.n mahimaa miTa.i apaara || 19 || brahmabaana kapi kahu.N tehi.n maaraa | paratihu.n baara kaTaku sa.nhaaraa || tehi.n dekhaa kapi muruchhita bhaya.u | naagapaasa baa.ndhesi lai gaya.u || 1 || jaasu naama japi sunahu bhavaanii | bhava ba.ndhana kaaTahi.n nara gyaanii || taasu duuta ki ba.ndha taru aavaa | prabhu kaaraja lagi kapihi.n ba.ndhaavaa || 2 || kapi ba.ndhana suni nisichara dhaa.e | kautuka laagi sabhaa.N saba aa.e || dasamukha sabhaa diikhi kapi jaa.I | kahi na jaa.i kachhu ati prabhutaa I || 3 || kara jore.n sura disipa biniitaa | bhR^ikuTi bilokata sakala sabhiitaa || dekhi prataapa na kapi mana sa.nkaa | jimi ahigana mahu.N garuDa asa.nkaa || 4 || kapihi biloki dasaanana bihasaa kahi durbaada | suta badha surati kiinhi puni upajaa hR^idaya.N bishhaada || 20 || kaha la.nkesa kavana tai.n kiisaa | kehi ke.n bala ghaalehi bana khiisaa || kii dhau.n shravana sunehi nahi.n mohii | dekha.u.N ati asa.nka saTha tohii || 1 || maare nisichara kehi.n aparaadhaa | kahu saTha tohi na praana ka.i baadhaa || sunu raavana brahmaa.nDa nikaayaa | paa.i jaasu bala birachita maayaa || 2 || jaake.n bala bira.nchi hari iisaa | paalata sR^ijata harata dasasiisaa || jaa bala siisa dharata sahasaanana | a.nDakosa sameta giri kaanana || 3 || dhara.i jo bibidha deha suratraataa | tumha se saThanha sikhaavanu daataa || hara koda.nDa kaThina jehi.n bha.njaa | tehi sameta nR^ipa dala mada ga.njaa || 4 || khara duushhana trisiraa aru baalii | badhe sakala atulita balasaalii || 5 || jaake bala lavalesa te.n jitehu charaachara jhaari | taasu duuta mai.n jaa kari hari aanehu priya naari || 21 || jaane.u mai.n tumhaari prabhutaa.I | sahasabaahu sana parii laraa.I || samara baali sana kari jasu paavaa | suni kapi bachana bihasi biharaavaa || 1 || khaaya.u.N phala prabhu laagii bhuu.Nkhaa | kapi subhaava te.n tore.u.N ruukhaa || saba ke.n deha parama priya svaamii | maarahi.n mohi kumaaraga gaamii || 2 || jinha mohi maaraa te mai.n maare | tehi para baa.Ndhe.u.N tanaya.N tumhaare || mohi na kachhu baa.Ndhe ka.i laajaa | kiinha chaha.u.N nija prabhu kara kaajaa || 3 || binatii kara.u.N jori kara raavana | sunahu maana taji mora sikhaavana || dekhahu tumha nija kulahi bichaarii | bhrama taji bhajahu bhagata bhaya haarii || 4 || jaake.n Dara ati kaala Deraa.I | jo sura asura charaachara khaa.I || taaso.n bayaru kabahu.N nahi.n kiijai | more kahe.n jaanakii diijai || 5 || pranatapaala raghunaayaka karunaa si.ndhu kharaari | ga.e.N sarana prabhu raakhihai.n tava aparaadha bisaari || 22 || raama charana pa.nkaja ura dharahuu | la.nkaa achala raaja tumha karahuu || rishhi pulasti jasu bimala maya.nkaa | tehi sasi mahu.N jani hohu kala.nkaa || 1 || raama naama binu giraa na sohaa | dekhu bichaari tyaagi mada mohaa || basana hiina nahi.n soha suraarii | saba bhuushhana bhuushhita bara naarii || 2 || raama bimukha sa.mpati prabhutaa.I | jaa.i rahii paa.ii binu paa.I || sajala muula jinha saritanha naahii.n | barashhi ga.e.N puni tabahi.n sukhaahii.n || 3 || sunu dasaka.nTha kaha.u.n pana ropii | bimukha raama traataa nahi.n kopii || sa.nkara sahasa bishhnu aja tohii | sakahi.n na raakhi raama kara drohii || 4 || mohamuula bahu suula prada tyaagahu tama abhimaana | bhajahu raama raghunaayaka kR^ipaa si.ndhu bhagavaana || 23 || jadapi kahii kapi ati hita baanii | bhagati bibeka birati naya saanii || bolaa bihasi mahaa abhimaanii | milaa hamahi kapi gura baDa gyaanii || 1 || mR^ityu nikaTa aa.I khala tohii | laagesi adhama sikhaavana mohii || ulaTaa ho.ihi kaha hanumaanaa | matibhrama tora pragaTa mai.n jaanaa || 2 || suni kapi bachana bahuta khisi.aanaa | begi na harahu muuDha kara praanaa || sunata nisaachara maarana dhaa.e | sachivanha sahita bibhiishhanu aa.e || 3 || naa.i siisa kari binaya bahuutaa | niiti birodhaa na maari.a duutaa || aana da.nDa kachhu kari.a gosaa.N.I | sabahii.n kahaa ma.ntra bhala bhaa.I || 4 || sunata bihasi bolaa dasaka.ndara | a.nga bha.nga kari paTha.i.a ba.ndara || 5 || kapi ke.n mamataa puu.Nchha para sabahi kaha.u.N samujhaa.i | tela bori paTa baa.Ndhi puni paavaka dehu lagaa.i || 24 || puu.Nchha hiina baanara taha.N jaa.ihi | taba saTha nija naathahi la.i aa.ihi || jinha kai kiinhisi bahuta baDaa.I | dekha.u.N mai.n tinha kai prabhutaa.I || 1 || bachana sunata kapi mana musukaanaa | bha.i sahaaya saarada mai.n jaanaa || jaatudhaana suni raavana bachanaa | laage rache.n muuDha so.i rachanaa || 2 || rahaa na nagara basana ghR^ita telaa | baaDhii puu.Nchha kiinha kapi khelaa || kautuka kaha.N aa.i purabaasii | maarahi.n charana karahi.n bahu haa.Nsii || 3 || baajahi.n Dhola dehi.n saba taarii | nagara pheri puni puu.Nchha prajaarii || paavaka jarata dekhi hanuma.ntaa | bhaya.u parama laghuruupa tura.ntaa || 4 || nibuki chaDhe.u kapi kanaka aTaarii.n | bha.i.N sabhiita nisaachara naarii.n || 5 || hari prerita tehi avasara chale maruta unachaasa | aTTahaasa kari garjaa kapi baDhi laaga akaasa || 25 || deha bisaala parama haru.aa.I | ma.ndira te.n ma.ndira chaDha dhaa.I || jara.i nagara bhaa loga bihaalaa | jhapaTa lapaTa bahu koTi karaalaa || 1 || taata maatu haa suni.a pukaaraa | ehi.n avasara ko hamahi ubaaraa || hama jo kahaa yaha kapi nahi.n ho.I | baanara ruupa dhare.n sura ko.I || 2 || saadhu avagyaa kara phalu aisaa | jara.i nagara anaatha kara jaisaa || jaaraa nagara nimishha eka maahii.n | eka bibhiishhana kara gR^iha naahii.n || 3 || taa kara duuta anala jehi.n sirijaa | jaraa na so tehi kaarana girijaa || ulaTi palaTi la.nkaa saba jaarii | kuudi paraa puni si.ndhu majhaarii || 4 || puu.Nchha bujhaa i kho.i shrama dhari laghu ruupa bahori | janakasutaa ke.n aage.n ThaaDha bhaya.u kara jori || 16 || maatu mohi diije kachhu chiinhaa | jaise.n raghunaayaka mohi diinhaa || chuuDhaamani utaari taba daya.U | harashha sameta pavanasuta laya.U || 1 || kahehu taata asa mora pranaamaa | saba prakaara prabhu puuranakaamaa || diina dayaala biridu sa.Nbhaarii | harahu naatha mama sa.nkaTa bhaarii || 2 || taata sakrasuta kathaa sunaa.ehu | baana prataapa prabhuhi samujhaa.ehu || maasa divasa mahu.N naatha na aavaa | tau puni mohi ji.ata nahi.n paavaa || 3 || kahu kapi kehi bidhi raakhau.n praanaa | tumhahuu taata kahata aba jaanaa || tohi dekhi siitali bha.i chhaatii | puni mo kahu.N so.i dinu so raatii || 4 || janakasutahi samujhaa.i kari bahu bidhi dhiiraju diinha | charana kamala siru naa.i kapi gavanu raama pahi.n kiinha || 27 || chalata mahaadhuni garjesi bhaarii | garbha sravahi.n suni nisichara naarii || naaghi si.ndhu ehi paarahi aavaa | sabada kilikilaa kapinha sunaavaa || 1 || harashhe saba biloki hanumaanaa | nuutana janma kapinha taba jaanaa || mukha prasanna tana teja biraajaa | kiinhesi raamacha.ndra kara kaajaa || 2 || mile sakala ati bha.e sukhaarii | talaphata miina paava jimi baarii || chale harashhi raghunaayaka paasaa | puu.Nchhata kahata navala itihaasaa || 3 || taba madhubana bhiitara saba aa.e | a.ngada sa.mmata madhu phala khaa.e || rakhavaare jaba barajana laage mushhTi prahaara hanata saba bhaage || 4 || jaa.i pukaare te saba bana ujaara jubaraaja | suna sugriiva harashha kapi kari aa.e prabhu kaaja || 28 || jau.n na hoti siita sudhi paa.I | madhubana ke phala sakahi.n hi khaa.I || ehi bidhi mana bichaara kara raajaa | aa.i ga.e kapi sahita samaajaa || 1 || aa.i sabanhi naavaa pada siisaa | mile.u sabanhi ati prema kapiisaa || puu.Nchhii kusala kusala pada dekhii | raama kR^ipaa.N bhaa kaaju biseshhii || 2 || naatha kaaju kiinhe.u hanumaanaa | raakhe sakala kapinha ke praanaa || suni sugriiva bahuri tehi mile.U | kapinha sahita raghupati pahi.n chale.U || 3 || raama kapinha jaba aavata dekhaa | ki.e.N kaaju mana harashha biseshhaa || phaTika silaa baiThe dvau bhaa.I | pare sakala kapi charananhi jaa.I || 4 || priiti sahita saba bheTe raghupati karunaa pu.nja | puu.Nchhii kusala naatha aba kusala dekhi pada ka.nja || 29|| jaamava.nta kaha sunu raghuraayaa | jaa para naatha karahu tumha daayaa || taahi sadaa subha kusala nira.ntara | sura nara muni prasanna taa uupara || 1 || so.i bija.I bina.I guna saagara | taasu sujasu trailoka ujaagara || prabhu kii.n kR^ipaa bhaya.u saba kaajuu | janma hamaara suphala bhaa aajuu || 2 || naatha pavanasuta kiinhi jo karanii | sahasahu.N mukha na jaa.i so baranii || pavanatanaya ke charita suhaa.e | jaamava.nta raghupatihi sunaa.e || 3 || sunata kR^ipaanidhi mana ati bhaa.e | puni hanumaana harashhi hiya.N laa.e || kahahu taata kehi bhaa.Nti jaanakii | rahati karati rachchhaa svapraana kii || 4 || naama paaharuu divasa nisi dhyaana tumhaara kapaaTa | lochana nija pada ja.ntrita jaahi.n praana kehi.n baaTa || 30 || chalata mohi chuuDaamani diinhii | raghupati hR^idaya.N laa.i so.i liinhii || naatha jugala lochana bhari baarii | bachana kahe kachhu janakakumaarii || 1 || anuja sameta gahehu prabhu charanaa | diina ba.ndhu pranataarati haranaa || mana krama bachana charana anuraagii | kehi.n aparaadha naatha hau.n tyaagii || 2|| avaguna eka mora mai.n maanaa | bichhurata praana na kiinha payaanaa || naatha so nayananhi ko aparaadhaa | nisarata praana karahi.n haThi baadhaa || 3 || biraha agini tanu tuula samiiraa | svaasa jara.i chhana maahi.n sariiraa || nayana sravahi.n jalu nija hita laagii | jarai.n na paava deha birahaagii || 4 || siitaa kai ati bipati bisaalaa | binahi.n kahe.n bhali diinadayaalaa || 5 || nimishha nimishha karunaanidhi jaahi.n kalapa sama biiti | begi chali.a prabhu aani.a bhuja bala khala dala jiiti || 31 || suni siitaa dukha prabhu sukha ayanaa | bhari aa.e jala raajiva nayanaa || bachana kaaya.N mana mama gati jaahii | sapanehu.N buujhi.a bipati ki taahii || 1 || kaha hanuma.nta bipati prabhu so.I | jaba tava sumirana bhajana na ho.I || ketika baata prabhu jaatudhaana kii | ripuhi jiiti aanibii jaanakii || 2 || sunu kapi tohi samaana upakaarii | nahi.n ko.u sura nara muni tanudhaarii || prati upakaara karau.n kaa toraa | sanamukha ho.i a sakata mana moraa || 3 || sunu sata tohi urina mai.n naahii.n | dekhe.u.N kari bichaara mana maahii.n || puni puni kapihi chitava suratraataa | lochana niira pulaka ati gaataa || 4 || suni prabhu bachana biloki mukha gaata harashhi hanuma.nta | charana pare.u premaakula traahi traahi bhagava.nta || 32 || baara baara prabhu chaha.i uThaavaa | prema magana tehi uThaba na bhaavaa || prabhu kara pa.nkaja kapi ke.n siisaa | sumiri so dsaa magana gauriisaa || 1 || saavadhaana mana kari puni sa.nkara | laage kahana kathaa ati su.ndara || kapi uThaa.i prabhu hR^idaya.N lagaavaa | kara gahi parama nikaTa baiThaavaa || 2 || kahu kapi raavana paalita la.nkaa | kehi bidhi dahe.u durga ati ba.nkaa || prabhu prasanna jaanaa hanumaanaa | bolaa bachana bigata hanumaanaa || 3 || saakhaamR^iga kai baDi manusaa.I | saakhaa te.n saakhaa para jaa.I || naaghi si.ndhu haaTaka pura jaaraa | nisichara gana bidhi bipina ujaaraa || 4 || so saba tava prataapa raghuraa.I | naatha na kachhuu mori prabhutaa.I || 5 || taa kahu.N prabhu kachhu agama nahi.n jaa para tumha anukuula | tava prabhaava.N vaDavaanalahi jaari saka.i khalu tuula || 33 || naatha bhagati ati sukhadaayanii | dehu kR^ipaa kari anapaayanii || suni prabhu parama sarala kapi baanii | evamastu taba kahe.u bhavaanii || 1 || umaa raama subhaa.u jehi.n jaanaa | taahi bhajanu taji bhaava na aanaa || yaha sa.mbaada jaasu ura aavaa | raghupati bhagati charana so.i paavaa || 2 || suni prabhu bacahna kahahi.n kapibR^i.ndaa | jaya jaya jaya kR^ipaala sukhaka.ndaa || taba raghupati kapipatihi bolaavaa | kahaa chalai.n kara karahu banaavaa || 3 || aba bila.mbu kehi kaarana kiije | turata kapinha kahu.N aayasu diije || kautuka dekhi sumana bahu barashhii | nabha te.n bhavana chale sura harashhii || 4 || kapipati begi bolaa.e aa.e juuthapa juutha | naanaa barana atula bala baanara bhaalu baruutha || 34 || prabhu pada pa.nkaja naavahi.n siisaa | garjahi.n bhaalu mahaabala kiisaa || dekhii raama sakala kapi senaa | chita.i kR^ipaa kari raajiva nainaa || 1 || raama kR^ipaa bala paa.i kapi.ndaa | bha.e pachchhajuta manahu.N giri.ndaa || harashhi raama taba kiinha payaanaa | saguna bha.e su.ndara subha naanaa || 2 || jaasu sakala ma.ngalamaya kiitii | taasu payaana saguna yaha niitii || prabhu payaana jaanaa baidehii.n | pharaki baama a.Nga janu kahi dehii.n || 3 || jo.i jo.i saguna jaanakihi ho.I | asaguna bhaya.u raavanahi so.I || chalaa kaTaku ko baranai.n paaraa | garjahi.n baanara bhaalu apaaraa || 4 || nakha aayudha giri paadapadhaarii | chale gagana mahi ichchhaachaarii || keharinaada bhaalu kapi karahii.n | Dagamagaahi.n diggaja chikkarahii.n || 5 || chikkarahi.n diggaja Dola mahi giri lola saagara kharabhare | mana harashha saba ga.ndharba sura muni naaga ki.nnara dukha Tare || kaTakaTahi.n markaTa bikaTa bhaTa bahu koTi koTinha dhaavahii.n | jaya raama prabala prataapa kosalanaatha guna gana gaavahii.n || 1 || sahi saka bhaara udaara ahipati baara baarahi.n moha.I | gaha dasana puni puni kamaTha pR^ishhTa kaThora so kimi soha.I || raghubiira ruchira prayaana prasthiti jaani parama suhaavanii | janu kamaTha kharpara sarparaaja so likhata abichala paavanii || 2 || ehi bidhi jaa.i kR^ipaanidhi utare saagara tiira | jaha.N taha.N laage khaana phala bhaalu bipula kapi biira || 35 || uhaa.N nisaachara rahahi.n sasa.nkaa | jaba te.n jaari gaya.u kapi la.nkaa || nija nija gR^iha saba karahi.n bichaaraa | nahi.n nisichara kula kera ubaaraa || 1 || jaasu duuta bala barani na jaa.I | tehi aa.e.N pura kavana bhalaa.I || duutinha sana suni purajana baanii | ma.ndodarii adhika akulaanii || 2 || rahasi jori kara pati paga laagii | bolii bachana niiti rasa paagii || ka.nta karashha hari sana pariharahuu | mora kahaa ati hita hiya.N dharahuu || 3 || samujhata jaasu duuta ka.i karanii | sravahi.n garbha rajaniichara dharanii || taasu naari nija sachiva bolaa.I | paThavahu ka.nta jo chahahu bhalaa.I || 4 || tava kula kamala bipina dukhadaay.I | siitaa siita nisaa sama aa.I || sunahu naatha siita binu diinhe.n | hita na tumhaara sa.mbhu aja kiinhe.n || 5 || raama baana ahi gana sarisa nikara nisaachara bheka | jaba lagi grasata na taba lagi jatanu karahu taji Teka || 36 || shravana suni saTha taa kari baanii | bihasaa jagata bidita abhimaanii || sabhaya subhaa.u naari kara saachaa | ma.ngala mahu.N bhaya mana ati kaachaa || 1 || jo.n aava.i markaTa kaTakaa.I | ji.ahi.n bichaare nisichara khaa.I || ka.mpahi.n lokapa jaakii.n traasaa | taasu naari sabhiita baDi haasaa || 2 || asa kahi bihasi taahi ura laa.I | chale.u sabhaa.N mamataa adhikaa.I || ma.ndodarii hR^idaya.N kara chi.ntaa | bhaya.u ka.nta para bidhi bipariitaa || 3 || baiThe.u sabhaa.N khabari asi paa.I | si.ndhu paara senaa saba aa.I || buujhesi sachiva uchita mata kahehuu | te saba ha.Nse mashhTa kari rahehuu || 4 || jitehu suraasura taba shrama naahii.n | nara baanara kehi lekhe maahii.m || 5 || sachiva baida gura tiini jau.n priya bolahi.n bhaya aasa | raaja dharma tana tiini kara ho.i begihii.n naasa || 37 || so.i raavana kahu.N banii sahaa.I | astuti karahi.n sunaa.i sunaa.I || avasara jaani bibhiishhanu aavaa | bhraataa charana siisu tehi.n naavaa || 1 || puni siru naa.i baiTha nija aasana | bolaa bachana paa.i anusaasana || jau kR^ipaala puu.Nchhihu mohi baataa | mati anuruupa kaha.u.N hita taataa || 2 || jo aapana chaahai kalyaanaa | sujasu sumati subha gati sukha naanaa || so paranaari lilaara gosaa.I | taja.u cha.uthi ke cha.nda ki naa.I || 3 || chauda.i bhuvana eka pati ho.I | bhuutadroha tishhTa.i nahi.n so.I || guna saagara naagara nara jo.U | alapa lobha bhala kaha.i na ko.U || 4 || kaama krodha mada lobha saba naatha naraka ke pa.ntha | saba parihari raghubiirahi bhajahu bhajahi.n jehi sa.nta || 38 || taata raama nahi.n nara bhuupaalaa | bhuvanesvara kaalahu kara kaalaa || brahma anaamaya aja bhagava.ntaa | byaapaka ajita anaadi ana.ntaa || 1 || go dvija dhenu deva hitakaarii | kR^ipaa si.ndhu maanushha tanudhaarii || jana ra.njana bha.njana khala braataa | beda dharma rachchhaka sunu bhraataa || 2 || taahi bayaru taji naa.i.a maathaa | pranataarati bha.njana raghunaathaa || dehu naatha prabhu kahu.N baidehii | bhajahu raama binu hetu sanehii || 3 || sarana ga.e.N prabhu taahu na tyaagaa | bisva droha kR^ita agha jehi laagaa || jaasu naama traya taapa nasaavana | so.I prabhu pragaTa samujhu jiya.N raavana || 4 || baara baara pada laaga.u.N binaya kara.u.N dasasiisa | parihari maana moha mada bhajahu kosalaadhiisa || 39 ka || muni pulasti nija sishhya sana kahi paTha.I yaha baata | turata so mai.n prabhu sana kahii paa.i su.avasaru taata || 39 kha || maalyava.nta ati sachiva sayaanaa | taasu bachana suni ati sukha maanaa || taana anuja tava niiti bibhuushhana | so ura dharahu jo kahata bibhiishhana || 1 || ripu utakarashha kahata saTha do.U | duuri na karahu ihaa.N ha.i ko.U || maalyava.nta gR^iha gaya.u bahorii | kaha.i bibhiishhanu puni kara jorii || 2 || sumati kumati saba ke.n ura rahahii.n | naatha puraana nigama asa kahahii.n || jahaa.N sumati taha.N saMpati naanaa | jahaa.N kumati taha.N bipati nidaanaa || 3 || tava ura kumati basii bipariitaa | hita anahita maanahu ripu priitaa || kaalaraati nisichara kula kerii | tehi siita para priiti ghanerii || 4 || taata charana gahi maaga.u.N raakhahu mora dulaara | siita dehu raama kahu.N ahita na ho.i tumhaara || 40 || budha puraana shruti saMmata baanii | kahii bibhiishhana niiti bakhaanii || sunata dasaanana uThaa risaa.I | khala tohi nikaTa mR^itya aba aa.I || 1 || ji.asi sadaa saTha mora ji.aavaa | ripu kara pachchha muuDha tohi bhaavaa || kahasi na khala asa ko jaga maahii.n | bhuja bala jaahi jitaa mai.n naahii.n || 2 || mama pura basi tapasinha para priitii | saTha milu jaa.i tinhahi kahu niitii || asa kahi kiinhesi charana prahaaraa | anuja gahe pada baarahi.n baaraa || 3 || umaa sa.nta ka.i iha.i baDaa.I | ma.nda karata jo kara.i bhalaa.I || tumha pitu sarisa bhalehi.n mohi maaraa | raamu bhaje.n hita naatha tumhaaraa || 4 || sachiva sa.nga lai nabha patha gaya.U | sabahi sunaa.i kahata asa bhaya.U || 5 || raamu satyasa.nkalpa prabhu sabhaa kaalabasa tori | mai.n raghubiira sarana aba jaa.u.N dehu jani khori || 41 || asa kahi chalaa bibhiishhanu jabahii.n | aayuuhiina bha.e saba tabahii.n || saadhu avagyaa turata bhavaanii | kara kalyaana akhila kai haanii || 1 || raavana jabahi.n bibhiishhana tyaagaa | bhaya.u bibhava binu tabahi.n abhaagaa || chale.u harashhi raghunaayaka paahii.n | karata manoratha bahu mana maahii.n || 2 || dekhiha.u.N jaa.i charana jalajaataa | aruna mR^idula sevaka sukhadaataa || je pada pasari tarii rishhinaarii | da.nDaka kaanana paavanakaarii || 3 || je pada janakasutaa.N ura laa.e | kapaTa kura.nga sa.nga dhara dhaa.e || hara ura sara saroja pada je.I | ahobhaagya mai.n dekhiha.u.N te.I || 4 || jinha paayanha ke paadukanhi bharatu rahe mana laa.I | te pada aaju bilokiha.u.N inha nayananhi aba jaa.I || 42 || ehi bidhi karata saprema bichaaraa | aaya.u sapadi si.ndhu ehi.n paaraa || kapinha bibhiishhanu aavata dekhaa | jaana ko.u ripu duuta biseshhaa || 1 || taahi raakhi kapiisa pahi.n aa.e | samaachaara saba tahi sunaa.e || kaha sugriiva sunahu raghuraa.I | aavaa milana dasaanana bhaa.I || 2 || kaha prabhu sakhaa buujhi.ai kaahaa | kaha.i kapiisa sunahu naranaahaa || jaani na jaa.i nisaachara maayaa | kaamaruupa kehi kaarana aayaa || 3 || bheda hamaara lena saTha aavaa | raakhi.a baa.Ndhi mohi asa bhaavaa || sakhaa niiti tumha niiki bichaarii | mama pana saranaagata bhayahaarii || 4 || suni prabhu bachana harashha hanumaanaa | saranaagata bachchhala bhagavaanaa || 5 || saranaagata kahu.N je tajahi.n nita anahita anumaani | te nara paava.Nra paapamaya tinhahi bilokata haani || 43 || koTi bipra badha laagahi.n jaahuu | aa.e.N sarana taja.u.N nahi.n taahuu || sanamukha ho.i jiiva mohi jabahii.n | janma koTi agha naasahi.n tabahii.n || 1 || paapava.nta kara sahaja subhaa.U | bhajahu mora tehi bhaava na kaa.U || jau.n pai dushhTahR^idaya so.i ho.I | more.n sanamukha aava ki so.I || 2 || nirmala mana jana so mohi paavaa | mohi kapaTa chhala chhidra na bhaavaa || bheda lena paThavaa dasasiisaa | tabahu.N kachhu bhaya haani kapiisaa || 3 || jaga mahu.N sakhaa nisaachara jete | lachhimani hana.i nimishha mahu.N tete || jo sabhiita aavaa saranaa.I.n | raakhiha.u.N taahi praana kii naa.I.n || 4 || ubhaya bhaa.Nti tehi aanahu ha.Nsi kaha kR^ipaaniketa | jaya kR^ipaala kahi kapi chale a.ngada hanuu sameta || 44 || saadara tehi aage.n kari baanara | chale jahaa.N raghupati karunaakara || duurihi te dekhe dvau bhraataa | nayanaana.nda daana ke daataa || 1 || bahuri raama chhabidhaama bilokii | rahe.u ThaTuki ekaTaka pala rokii || bhuja pralaMba ka.njaaruna lochana | syaamala gaata pranata bhaya mochana || 2 || si.ngha ka.ndha aayata ura sohaa | aanana amita madana mana mohaa || nayana nira pulakita ati gaataa | mana dhari dhiira kahii mR^idu baataa || 3 || naatha dasaanana kara mai.n bhraataa | nisichara ba.nsa janama suratraataa || sahaja paapapriya taamasa dehaa | jathaa uluukahi tama para nehaa || 4 || shravana sujasu suni aaya.u.N prabhu bha.njana bhava bhiira | traahi traahi aarati harana sarana sukhada raghubiira || 45 || asa kahi karata da.nDavata dekhaa | turata uThe prabhu karashha biseshhaa || diina bachana suni prabhu mana bhaavaa | bhuja bisaala gahi hR^idaya.N lagaavaa || 1 || anuja sahita mili Dhiga baiThaarii | bole bachana bhagata bhaya haarii || kahu la.nkesa sahita parivaaraa | kusala kuThaahara baasa tumhaaraa || 2 || khla ma.nDalii.n basahu dina raatii | sakhaa dharama nibaha.i kehi bhaa.Ntii || mai.n jaana.u.N tumhaari saba riitii | ati naya nipuna na bhaava aniitii || 3 || baru bhala baasa naraka kara taataa | dushhTa sa.nga jani de.i bidhaataa || aba pada dekhi kusala raghuraayaa | jau.n tumha kiinhi jaani jana daayaa || 4 || taba lagi kusala na jiiva kahu.N sapanehu.N mana bishraama | jaba lagi bhajana na raama kahu.N soka dhaama taji kaama || 46 || taba lagi hR^idaya.N basata khala naanaa | lobha moha machchhara mada maanaa || jaba lagi ura na basata raghunaathaa | dhare.n chaapa saayaka kaTi bhaathaa || 1 || mamataa taruna tamii a.Ndhi.aarii | raaga dveshha uluuka sukhakaarii || taba lagi basati hiiva mana maahii.n | jaba lagi prabhu prataapa rabi naahii.n || 2 || aba mai.n kusala miTe bhaya bhaare | dekhi raama pada kamala tumhaare || tumha kR^ipaala jaa para anukuulaa | taahi na byaapa tribidha bhava suulaa || 3 || mai.n nisichara ati adhama subhaa.U | subha aacharanu kiinha nahi.n kaa.U || jaasu ruupa muni dhyaana na aavaa | tehi.n prabhu harashhi hR^idaya.N mohi laavaa || 4 || ahobhaagya mama amita ati raama kR^ipaa sukha pu.nja | dekhe.u.N nayana bira.nchi siva sebya jugala pada ka.nja || 47 || sunahu sakhaa nija kaha.u.N subhaa.U | jaana bhusu.nDi saMbhu girijaa.U || jau.n nara ho.i charaachara drohii | aavau sabhaya sarana taki mohii || 1 || taji mada moha kapaTa chhala naanaa | kara.u.N sadya tehi saadhu samaanaa || jananii janaka ba.ndhu suta daaraa | tanu dhanu bhavana suhR^ida parivaaraa || 2 || saba kai mamata taaga baTorii | mama pada manahi baa.Ndha bari Dorii || samadarasii ichchhaa kachhu naahii.n | harashha soka bhaya nahi.n mana maahii.n || 3 || asa sajjana mama ura basa kaise.n | lobhii hR^idaya.N basa.i dhanu jaise.n || tumha saarikhe sa.nta priya more.n | dhara.u.N deha nahi.n aana nihore.n || 4 || saguna upaasaka parahita nirata niiti dR^iDha nema | te nara praana samaana mama jinha ke.n dvija pada prema || 48 || suna la.nkesa sakala guna tore.n | taate.n tumha atisaya priya more.n || raama bachana suni baanara juuthaa | sakala kahahi.n jaya kR^ipaa baruuthaa || 1 || sunata bibhiishhanu prabhu kai baanii | nahi.n aghaata shravanaamR^ita jaanii || pada aMbuja gahi baarahi.n baaraa | hR^idaya.N samaata na premu apaaraa || 2 || sunahu deva sacharaachara svaamii | pranatapaala ura a.ntarajaamii || ura kachhu prathama baasanaa rahii | prabhu pada priiti sarita so bahii || 3 || aba kR^ipaala nija bhagati paavanii | dehu sadaa siva mana bhaavanii || evamastu kahi prabhu ranadhiiraa | maagaa turata si.ndhu kara niiraa || 4 || jadapi sakhaa tava ichchhaa naahii.n | mora darasu amogha jaga maahii.n || asa kahi raama tilaka tehi saaraa | sumana vR^ishhTi nabha bha.I apaaraa || 5 || raavana krodha anala nija svaasa samiira pracha.nDa | jarata bibhiishhanu raakhe.u diinhe.u raaju akha.nDa || 49 ka || jo saMpati siva raavanahi diinha di.e.N dasa maatha | so.i saMpadaa bibhiishhanahi sakuchi diinha raghunaatha || 49 kha || asa prabhu chhaaDi bhajahi.n je aanaa | te nara pasu binu puu.Nchha bishhaanaa || nija jana jaani taahi apanaavaa | prabhu subhaava kapi kula mana bhaavaa || 1 || puni sarbagya sarba ura baasii | sarbaruupa saba rahita udaasii || mole bachana niiti pratipaalaka | kaarana manuja danuja kula ghaalaka || 2 || sunu kapiisa la.nkaapati biiraa | kehi bidhi tari.a jaladhi gaMbhiiraa || sa.nkula makara uraga jhashha jaatii | ati agaadha dustara saba bhaa.Ntii || 3 || kaha la.nkesa sunahu raghunaayaka | koTi si.ndhu soshhaka tava saayaka || jadyapi tadapi niiti asi gaa.I | binaya kari.a saagara sana jaa.I || 4 || prabhu tumhaara kulagura jaladhi kahihi upaaya bichaari | binu prayaasa saagara tarihi sakala bhaalu kapi dhaari || 50 || sakhaa kahii tumha niiki upaa.I | kari.a daiva jau.n ho.i sahaa.I || ma.ntra na yaha lachhimana mana bhaavaa | raama bachana suni ati dukha paavaa || 1 || naatha daiva kara kavana bharosaa | soshhi.a si.ndhu kari.a mana rosaa || kaadara mana kahu.N eka adhaaraa | daiva daiva aalasii pukaaraa || 2 || sunata bihasi bole raghubiiraa | aisehi.n karaba dharahu mana dhiiraa || asa kahi prabhu anujahi samujhaa.I | si.ndhi samiipa ga.e raghuraa.I || 3 || prathama pranaama kiinha siru naa.I | baiThe puni taTa darbha Dasaa.I || jabahi.n bibhiishhana prabhu pahi.n aa.e | paachhe.n raavana duuta paThaa.e || 4 || sakala charita tinha dekhe dhare.n kapaTa kapi deha | prabhu guna hR^idaya.N saraahahi.n saranaagata para neha || 51 || pragaTa bakhaanahi.n raama subhaa.U | ati saprema gaa bisari duraa.U || ripu ke duuta kapinha taba jaane | sakala baa.Ndhi kapiisa pahi.n aane || 1 || kaha sugriiva sunahu saba baanara | a.nga bha.nga kari paThavahu nisichara || suni sugriiva bachana kapi dhaa.e | baa.Ndhi kaTaka chahu paasa phiraa.e || 2 || bahu prakaara maarana kapi laage | diina pukaarata tadapi na tyaage || jo hamaara hara naasaa kaanaa | tehi kosalaadhiisa kai aanaa || 3 || suni lachhimana saba nikaTa bolaa.e | dayaa laagi ha.Nsi turata chhoDaa.e || raavana kara diijahu yaha paatii | lachhimana bachana baachu kulaghaatii || 4 || kahahu mukhaagara muuDha sana mama sa.ndesu udaara | siita de.i milahu na ta aavaa kaalu tumhaara || 52 || turata naa.i lachhimana pada maathaa | chale duuta baranata guna gaataa || kahata raama jasu la.nkaa.N aa.e | raavana charana siisa tinha naa.e || 1 || bihasi dasaanana puu.Nchhii baataa | kahasi na suka aapani kusalaataa || puni kahu khabari bibhiishhana kerii | jaahi mR^ityu aa.I ati nerii || 2 || karata raaja la.nkaa saTha tyaagii | ho.ihi java kara kiiTa abhaagii || puni kahu bhaalu kiisa kaTakaa.I | kaThina kaala prerita chali aa.I || 3 || jinha ke jiivana kara rakhavaaraa | bhaya.u mR^idula chita si.ndhu bichaaraa || kahu tapasinha kai baata bahorii | jinha ke hR^idaya.N traasa ati morii || 4 || kii bha.i bhe.nTa ki phiri ge.e shravana sujasu suni mora | kahasi na ripu dala teja bala bahuta chakita chita tora || 53 || naatha kR^ipaa kari puu.Nchhehu jaise.n | maanahu kahaa krodha taji taise.n || milaa jaa.i jaba anuja tumhaaraa | jaatahi.n raama tilaka tehi saaraa || 1 || raavana duuta hamahi suni kaanaa | kapinha baa.Ndhi diinhe dukha naanaa || shravana naasikaa kaaTai.n laage | raama sapatha diinhe.n hama tyaage || 2 || puu.Nchhihu naatha raama kaTakaa.I | badana koTi sata barani na jaa.I || naanaa barana bhaalu kapi dhaarii | bikaTaanana bisaala bhayakaarii || 3 || jehi.n pura dahe.u hate.u suta toraa | sakala kapinha maha.N tehi balu thoraa || amita naama bhaTa kaThina karaalaa | amita naaga bala bipula bisaalaa || 4 || dvibida maya.nda niila nala a.ngada gada bikaTaasi | dadhimukha kehari nisaTha saTha jaamava.nta balaraasi || 54 || e kapi saba sugriiva samaanaa | inha sama koTinha gana.i ko naanaa || raama kR^ipaa.N atulita bala tinhahii.n | tR^ina samaana trailokahi ganahii.n || 1 || asa mai.n sunaa shravana dasaka.ndhara | paduma aThaaraha juuthapa ba.ndara || naatha kaTaka maha.N so kapi naahii.n | jo na tumhahi jiitai rana maahii.n || 2 || parama krodha miijahi.n saba haathaa | aayasu pai na dehi.n raghunaathaa || soshhahi.n si.ndhu sahita jhashha byaalaa | puurahi.n na ta bhari kudhara bisaalaa || 3 || mardi garda milavahi.n dasasiisaa | aise.i bachana kahahi.n saba kiisaa || garjahi.n tarjahi.n sahaja asa.nkaa | maanahu.N grasana chahata hahi.n la.nkaa || 4 || sahaja suura kapi bhaalu saba puni sira para prabhu raama | raavana kaala koTi kahu.N jiiti sakahi.n sa.ngraama || 55 || raama teja bala budhi bipulaa.I | seshha sahasa sata sakahi.n na gaa.I || saka sara eka soshhi sata saagara | tava bhraatahi puu.Nchhe.u naya naagara || 1 || taasu bachana suni saagara paahii.n | maagata pa.ntha kR^ipaa mana maahii.n || sunata bachana bihasaa dasasiisaa | jau.n asi mati sahaaya kR^ita kiisaa || 2 || sahaja bhiiru kara bachana dR^iDhaa.I | saagara sana Thaanii machalaa.I || muuDha mR^ishhaa kaa karasi baDaa.I | ripu bala buddhi thaaha mai.n paa.I || 3 || sachiva sabhiita bibhiishhana jaake.n | bijaya bibhuuti kahaa.N jaga taake.n || suni khala bachana duuta risa baaDhii | samaya bichaara patrikaa kaaDhii || 4 || raamaanuja diinhii yaha paatii | naatha bachaa.i juDaavahu chhaatii || bihasi baama kara liinhii raavana | sachiva boli saTha laaga bachaavana || 5 || baatanha manahi risaa.i saTha jani ghaalasi kula khiisa | raama birodha na ubarasi sarana bishhnu aja Isa || 56 ka || kii taji maana anuja iva prabhu pada pa.nkaja bhR^i.nga | hohi ki raama saraanala khala kula sahita pata.nga || 56 kha || sunata sabhaya mana mukha musukaa.I | kahata dasaanana sabahi sunaa.I || bhuumi paraa kara gahata akaasaa | laghu taapasa kara baaga bilaasaa || 1 || kaha suka naatha satya saba baanii | samujhahu chhaaDi prakR^iti abhimaanii || sunahu bachana mama parihari krodhaa | naatha raama sana tajahu birodhaa || 2 || ati komala raghubiira subhaa.U | jadyapi akhila loka kara raa.U || milata kR^ipaa tumha para prabhu karihii | ura aparaadha na eka.u dharahii || 3 || janakasutaa raghunaathahi diije | etanaa kahaa mora prabhu kiije || jaba tehi.n kahaa dena baidehii | charana prahaara kiinha saTha tehii || 4 || naa.i charana siru chalaa so tahaa.N | kR^ipaasi.ndhu raghunaayaka jahaa.N || kari pranaamu nija kathaa sunaa.I | raama kR^ipaa.N aapani gati paa.I || 5 || rishhi agasti kii.n saapa bhavaanii | raachhasa bhaya.u rahaa muni gyaanii || ba.ndi raama pada baarahi.n baaraa | muni nija aashrama kahu.N pagu dhaaraa || 6 || binaya na maanata jaladhi jaDa ga.e tiini dina biiti | bole raama sakopa taba bhaya binu ho.i na priiti || 57 || lachhimana baana saraasana aanuu | soshhau.n baaridhi bisikha kR^isaanuu || saTha sana binaya kuTila sana priitii | sahaja kR^ipana sana su.ndara niitii || 1 || mamataa rata sana gyaana kahaanii | ati lobhii sana birati bakhaanii || krodhihi sama kaamihi hari kathaa | uusara biija ba.e.N phala jathaa || 2 || asa kahi raghupati chaapa chaDhaavaa | yaha mata lachhimana ke mana bhaavaa || sa.ndhaane.u prabhu bisikha karaalaa | uThii udadhi ura a.ntara jvaalaa || 3 || makara uraga jhashha gana akulaane | jarata ja.ntu jalanidhi jaba jaane || kanaka thaara bhari mani gana naanaa | bipra ruupa aaya.u taji maanaa || 4 || kaaTehi.n pa.i kadarii phara.i koTi jatana ko.u sii.ncha | binaya na maana khagesa sunu DaaTehi.n pa.i nava niicha || 58 || sabhaya si.ndhu gahi pada prabhu kere | chhamahu naatha saba avaguna mere || gagana samiira anala jala dharanii | inha ka.i naatha sahaja jaDa karanii || 1 || tava prerita maayaa.N upajaa.e | sR^ishhTi hetu saba gra.nthani gaa.e || prabhu aayasu jehi kaha.N jasa aha.I | so tehi bhaa.Nti rahe.n sukha laha.I || 2 || prabhu bhala kiinha mohi sikha diinhii | marajaadaa puni tumharii kiinhii || Dhola ga.Nvaara suudra pasu naarii | sakala taaDanaa ke adhikaarii || 3 || prabhu prataapa mai.n jaaba sukhaa.I | utarihi kaTaku na mori baDaa.I || prabhu agyaa apela shruti gaa.I | karau.n so begi jo tumhahi sohaa.I || 4 || sunata biniita bachana ati kaha kR^ipaala musukaa.i | jehi bidhi utarai.n kapi kaTaku taata so kahahu upaa.i || 59 || naatha niila nala kapi dvau bhaa.I | larikaa.I.n rishhi aasishha paa.I | tinha ke.n parasa ki.e.N giri bhaare | tarihahi.n jaladhi prataapa tumhaare || 1 || mai.n puni ura dhari prabhu prabhutaa.I | kariha.u.N bala anumaana sahaa.I || ehi bidhi naatha payodhi ba.Ndhaa.i.a | jehi.n yaha sujasu loka tihu.N gaa.i.a || 2 || ehi.n sara mama uttara taTa baasii | hatahu naatha khala nara agha raasii || suni kR^ipaala saagara mana piiraa | turatahi.n harii raama rana dhiiraa || 3 || dekhi raama bala paurushha bhaarii | harashhi payonidhi bhaya.u sukhaarii || sakala charita kahi prabhuhi sunaavaa | charana ba.ndi paathodhi sidhaavaa || 4 || nija bhavana gavane.u si.ndhu shriiraghupatihi yaha mata bhaaya.U | yaha charita kali mala hara jathaamati daasa tulasii gaaua.U || sukha bhavana sa.nsaya samana davana bishhaada raghupati guna ganaa | taji sakala aasa bharosa gaavahi sunahi sa.ntata saTha manaa || sakala suma.ngala daayaka raghunaayaka guna gaana | saadara sunahi.n te tarahi.n bhava si.ndhu binaa jalajaana || 60 || iti shriimadraamacharitamaanase sakalakalikalushhavidhvaMsane pa~nchamaH sopaanaH samaaptaH | || siyaavara raamachandra kii jai ||