Akut Viral Hepatit
Başta hepatit virüsleri olmak üzere çeşitli virüslarla meydana gelen
ve karaciğer fonksiyonlarında önemli değişikliklere yol açan enfeksiyöz
bir tablodur. Akut viral hepatit tüm dünyada en sık gölülen
karaciğer hastalığıdır ve kliniği, asemptomatik - anikterik formdan,
fülminant karaciğer yetmezliğine kadar değişiklik gösterebilir. Akut viral
hepatit düşünülen hastalarda başta ilaçlar ve alkol olmak üzere akut hepatite
yol açan diğer nedenlerin ekarte edilmesi gerekir.
Akut viral hepatite yol açtığı gösterilen virusların sayısı giderek
artmaktadır.Bügün için bilinen altı tip hepatit virüsü vardır ( A, B, C,
D, E, G ). Hepatit virüslerinin dışında sitomegalovirus (CMV), herpes
simplex virusu, Epstein - Barr ve daha nadir olarak diğer bazı virüsler
de hepatite yol açmaktadırlar.
|
|
|
|
|
|
|
| Grup |
|
|
|
|
|
| Genom |
|
|
|
|
|
| İnkubasyon |
|
|
|
|
|
| Bulaşma |
|
|
|
|
|
| Serolojik Tanı |
|
|
|
|
|
| Fulminant Hepatit |
|
|
|
|
|
| Kronik Hepatit |
|
|
|
|
|
* Delta, B ile birlikte
alındığında % 0,2, süperinfeksiyonda ise % 20'dir.
** Hamilelerde % 40.
Klinik Özellikler :
Akut viral hepatitlerin genel klinik özellikleri benzerdir ve ayırım
ancak serolojik olarak yapılabilir. Hastaların bir kısmı hepatiti
subklinik olarak geçirirler ve önemli bir semptom görülmez. Tipik klinik
tablo preikterik, ikterik ve iyileşme dönemleri gösterir. Preikterik dönem
gripal bir enfeksiyon gibi başlar. Halsizlik, güçsüzlük, hafif ateş ve
iştahsızlık vardır. Daha sonra bulantı, kusma, sağ üst kadran ağrısı, genel
kas ağrısı ve ağızdan tad bozukluğu tabloya eklenir. Akut B Hepatitli hastaların
% 5-10'unda ateş, ürtiker ve artralji ile karakterize serum hastalığı benzeri
bulgular görülebilir. Hastaların çoğunluğu bu dönemi takiben iyileşmeye
başlar. Daha az bir kısmında ise ikterik faz gelişir. Preikterik dönemde
karaciğer fonksiyon testleri belirgin olarak bozuktur.
İkterik fazda ciltte sarılık başlar. İdrar renginde koyulaşma (çay
rengi idrar) ve gayta renginde açılma (cam macunu rengi) görünür. Bu sırada
hastalarda ateş, baş ağrısı, ve artralji kaybolur ; iştahsızlık, bulantı
ve halsizlik devam eder. Bazı hastalarda preikterik faz görülmeden direkt
olarak sarılık dönemi başalyabilir. İkterik faz 5-10 gün süreyle
giderek derinleşir. Daha sonra düzelme dönemi başlar. Hepatit C'de sarılık
daha az görülür.
İyileşme dönemi tüm bulguların gerilemeye ve kaybolmaya başladığı dönemdir.Bu
dönemde bazı hastalarda kaşıntı ve depresyon görülebilir. Serun ALT ve
AST düzeyi de bu dönemde hızla düşmeye başlar.
Fizik Muayene Bulguları :
Minimaldir. Sarılık ile birlikte, hepatomegali, karaciğer üzerinde
hassasiyet ve % 10 vakada spenomegali nadiren de lenfadenopati görülebilir.
Sarılık genellikle 1 - 2 hafta, nadiren 6. haftaya kadar devam eder. Hafif
vakalarda sarılık sadece skeralarda görülebilir.
Laboratuar :
Akut hepatitin en önemli bulgusu karaciğer enzimlerinde yükselmedir.
ALT ve AST üst sınırın 80 katına kadar artış gösterebilir. Hastalığın şiddetine
bağlı olarak hem direkt hem de indirekt bilirübin fraksiyonları yükselir.
Total bilirübin 10 mg/dL, nadiren 20mg/dL'ye kadar artar. Enzim düzeyleri
2 - 3 ay içinde normale döner. ALT düzeyinin 6. ayda normale dönmemesi
kronikleşmeyi gösterir. Fulminant hepatit dışındaki vakalarda hematolojik
parametrelerde, PTZ ve albumin düzeyinde önemli bir değişiklik görülmez.
Serolojik Tanı :
Hepatitis A : Anti-HAV
IgM kesin tanıyı gösterir. 3 - 12 aya kadar titre pozitif olabilir. Anti-HAV
IgG geçirilmiş infeksiyonu veya immuniteyi gösterir.
Hepatitis B :
HBs-Ag Hepatit B virusuna maruz kalındığını gösterir, ancak akut infeksiyonu
kesin olarak anti HBc-IgM gösterir. Anti HBs-Ab geçirilmiş enfeksiyonu
veya immuniteyi gösterir. HBe-Ag replikasyonu, anti HBe-Ab replikasyona
karşı bağışıklığı gösterir.
Hepatitis C :
Anti-HCV hastalığın kliniği ortaya çıktıktan 1 - 3 ay sonra pozitif olur
ve akut enfeksiyonu göstermeyebilir. HCV-RNA daha erken dönemde tespit
edilebilir ve diğer klinik bulgularla birlikte olduğunda akut hepatit
C'yi gösterir.
Hepatitis D :
Serolojik tanı için HBs-Ag'nin pozitif olması gerekir. Akut infeksiyon
sırasında % 50'den az vakada Anti-D IgM tespit edilebilir. Anti-D IgG daha
geç dönemde pozitifleşir. Hastalığın başlangıcında en hassas test ELİZA
ile HDV-Ag'nin tespit edilmesidir.
Hepatitis E :
Gaytada HEV-RNA tespit edilerek tanı konulabilmektedir.
Ayırıcı Tanı :
Alkolik hepatit, toksik hepatit, ve tıkanma sarılığı
öcelikle düşünülmelidir.
Tedavi :
Akut viral hepatit tedavisi öncelikle genel önlemlerden
oluşur. Hastaya tolere edebildiği kadar aktivite yapması önerilir. Genel
hijyenik kurallar mutlaka uygulanmalıdır. Tolere edebildiği, yağdan fakir,
karbonhidrattan zengin diyet önerilir. Özellikle kusması olan hastalarda
sıvı açığını kapatmak için bol oral hidrasyon yapılır. Kullanmakta olduğu
ve hayati olmayan tüm ilaçlar kesilir. Mutlaka analjezik verilmesi gerekiyorsa
parasetamol tercih edilir. Düşük dozlarda hepatotoksik değildir. Fazla
kaşıntısı olan hastalara kolestiramin 2-4 x 1 gr veya ursodeoksikolik asit
2 x 300 mg önerilebilir. Akut viral hepatitte steroid kullanılmaz. Akut
viral hepatitli hastaların büyük bir kısmı herhangi bir sekel kalmadan
tamaman iyileşir. Genel olarak mortalitesi % 1'in altındadır. A ve E hepatiti
kronikleşmez, B hepatitinde % 5 - 10, C hepatitinde % 50-75 oranında kronikleşme
görülür. Akut viral hepatitli hastların hospitalizasyonu gerekmez. Ancak
bulantı - kusma nedeniyle oral alamayan hastalara IV sıvı ve kalori verilmesi
gerekir.
Korunma :
Hepatit A ve Hepatit B için geliştirilmiş aşı vardır. Bakınız
: Aşı Programı
Hepatit B den korunma Hepatit D için de korunma sağlar.
Hepatit C için bulaşma yollarının kontrolü çok önemlidir. Aşısı henüz
araştırılma aşamasındadır.
Hepatit E için en önemli korunma genel hijyenik şartların düzeltilmesidir.
Aşı için çalışmalar sürmektedir.