Frengi nedir ?
Frengi, Treponema pallidum adı verilen bir
bakterinin (mikrop) neden olduğu cinsel yolla
bulaşan bir hastalıktır. Tedavi edilmediği
takdirde, bu bakteri zaman içerisinde vücuda yayılarak
birçok organda hasara neden olur.
Frenginin yaygınlığı nedir ?
Frengi en sık rastlanılan cinsel yolla bulaşan
hastalıklardan biridir. 1995 yılı Dünya Sağlık
Teşkilatı tahminlerine göre her yıl yaklaşık
12 milyon kişi hastalığa yakalanmaktadır. Hastalık en
sık Güney ve Güneydoğu Asya'da görülmektedir.
Son yıllarda Sovyetler Birliği'nin
dağılmasından sonra ortaya çıkan Bağımsızlıklarını
Yeni Kazanmış Devletler'de de hastalığın
giderek arttığı bildirilmektedir.
Frenginin ilk belirtileri ne zaman ortaya çıkar ?
Hastalık; penis, vajina, anüs (makat) ya da
ağız yolu ile bulaşır. Mikrobun sağlam kişiye
bulaşmasından sonra ilk belirtiler 10 gün
ile 3 ay içerisinde ortaya çıkar. Hastalıkta bir veya daha
fazla sayıda, üstü açık, bir santimetre boyutlarında
, sert, ağrısız "şankır" adı verilen yaralar
oluşur. Bu yaralar, genelde bakterinin ilk
bulaştığı cinsel organlar etrafında oluşur. Mikrop daha
sonra kan yolu ile bütün vücuda yayılır. Kasık
ve boyun lenf bezleri şişebilir.
Frengi şankırı ne zaman ortadan kalkar ?
İster tedavi edilsin ister edilmesin frengi
şankırı birkaç hafta içerisinde kendiliğinden kaybolur.
Tedavi görmeden yaraların iyileşmesi hastalığın
iyileşmesi anlamına gelmez. Bu devrede tedavi
edilmeyen hastalarda hastalık ilerler.
Frengi, şankır döneminde tedavi edilmez ise ne olur ?
Hastalık şankır döneminde tedavi edilmez ise,
yaraların ortaya çıkışından itibaren 3-6 hafta
içerisinde, ellerde, ayaklarda ve vücudun
diğer kısımlarında kırmızılıklar (döküntüler) oluşur. Bu
kırmızılıkların olduğu bölgelerde de bakteri
bulunmaktadır. Bakteri, fiziksel temas sonucu, bu
bölgelerdeki yara, sıyrık gibi kısımlardan
sağlam kişiye bulaşabilir. Döküntüler genellikle birkaç
hafta ya da ay sonra kendiliğinden ortadan
kalkar. Döküntüleri ile birlikte; hafif ateş, yorgunluk,
baş ağrısı, boğaz ağrısı gibi belirtiler de
bulunabilir. Tedavi edilmeyen vakalarda dahi, bu belitiler
kendiliğinden kaybolabilir. Frenginin ikinci
dönemi olarak bilinen bu dönem 1-2 yıl devam
edebilir.
Frengi, döküntü döneminde de tedavi edilmez ise ne olur ?
Gerek birinci, gerekse ikinci dönemde tedavi
edilmeyen frengi vakalarının üçte birinde, hastalık
uzunca bir süre sessiz kaldıktan sonra daha
ileri bir döneme gider. Bakteri kalp, gözler, beyin,
sinir sistemi, kemikler, eklemler başta olmak
üzere vücudun birçok yerinde hasarlara neden
olur. Bunun sonucu ruhsal bozukluklar, körlük,
felçler ve ölüm meydana gelir.
Frengi gebe kadından bebeğine bulaşır mı?
Tedavi edilmeyen frengili gebe kadından, bakteri
hamilelik esnasında bebeğe bulaşabilir.
Bulaşım riski % 70 dolayındadır. Bu gebelerin
ise yaklaşık % 25'i, ölü doğum ya da erken
dönem bebek ölümü nedeni ile çocuklarını kaybederler.
Frengi kan nakli ile de geçer mi?
Hastalık mikrobu kanda da bulunduğundan kan
donörlerinde frengi testi yapılır. Test sonucu
hastalık bulunduğu anlaşılırsa kan başkalarına
verilmez. Kontrolsüz kan nakli ile hastalık
sağlam kişiye bulaşabilir.
Frengi tanısı basit midir ?
Frenginin ilk belirtileri diğer bazı hastalıklarda
da bulunabilir. Bu nedenle hastalık tanısı sadece
hekim tarafından konulabilir. Hekim yaralardan
alacağı örnekte mikroskop altında bakteriyi
görebilir. Bunun yanında tanı koymaya yardımcı
kan testleri de vardır. Ancak, ilk 3 ay testlerin
yalancı negatif sonuç (mikrobu taşıdığı halde
negatif sonuç çıkması) verebileceği de akılda
tutulmalıdır.
Frenginin tedavisi var mıdır?
Frengi genellikle penisilin tedavisi ile kolayca
iyileşir. Penisilin dozu ve uygulama şekli hekim
tarafından belirleneceğinden, cinsel organları
etrafında frengi şankırı olanlar kendi kendilerine
ilaç kullanmamalıdır. Tedavinin başlangıcından
genellikle 24 saat sonra bulaştırıcılık kaybolur.
Hekim önerisi olmadan ilaç kullanmayınız !
Cinsel yolla bulaşan hastalık belirtilerinden kuşkulandığınızda hekime
başvurunuz.
Cinsel eşinizin de muayene ve gerekirse tedavisini yaptırınız.
Daha önce frengi geçirmiş, ya da o anda şankır belirtileri olan bir kişi
iseniz
kan bağışında bulunmayınız. Sağlık personelini bu konuda uyarınız.
Frengiden nasıl korunulur ?
Cinsel
ilişkide kondom kullanınız.
Cinsel eş sayısının artmasının, hastalık bulaşma riskini de arttırdığını
unutmayınız.
Hastalık belirtisi olmadan da bulaşma olabileceğini unutmayınız.
Alkol ve uyuşturucunun doğru ve sağlıklı düşünmeyi engelleyerek, cinsel
ilişki sırasında
olumsuz davranışlara neden olabileceğini belleğinizden çıkarmayınız.
Size nakledilecek kanda gerekli testlerin yapılıp yapılmadığını sorunuz.
Hamile iseniz, doğum öncesi dönemde düzenli sağlık kotrollerinizi yaptırınız.