HOÄI-THAÙNH CÔ-ÑOÁC PHUÏC-LAÂM VIEÄT-
Baøi soá 46
Kính
thöa quí vò thính giaû,
Tình hình vuøng
Trung-Ñoâng trong maáy tuaàn qua laøm cho caû
theá giôùi ruùng ñoäng. Loø
löûa ngaàm giöõa Do-thaùi vaø
Hoøa bình naøo cuõng
ñoøi hoûi söï thöông thuyeát, traû giaù
treân baøn hoäi nghò moät caùch
laâu daøi vaø nhaøm chaùn; trong luùc
ñoù, treân chieán tröôøng maùu vaãn ñoå, thòt vaãn rôi. Vôùi
söï nhaän xeùt moät caùch
bi-quan, söû gia cuûa Do -thaùi laø Amos Elon
than raèng :”Toâi raát tuyeät
voïng, toâi sôï raèng söï theå ñaõ quaù
treã, toâi chæ coù theå boäc loä moät phaàn naøo söï lo sôï cuûa toâi, coù phaûi laø ñaõ quaù muoän cho vieäc tìm ra
nhöõng ra nhöõng bieän phaùp ñeå giaûi quyeát nhöõng xung ñoät trong vuøng? Ai seõ
bieát caùch giaûi ñaùp?”. Muoán tìm
hieåu taïi sao nhöõng daân toäc thuoäc khoái AÛ-raäp vaø daân Do-thaùi thuø-haän nhau trieàn mieân, ta haõy ñi luøi
vaøo lòch-söû ñeå oân coá vaø tri taân. Vaøo naêm 1979, Ai-caäp toû ra thaân thieän vôùi
Y-sô-ra-eân. Toång thoáng Anwar Sadat
cuûa Ai-caäp, Thuû töôùng Begin cuûa
Do-thaùi vaø Chuû tòch Yassir Arafat cuûa Palestine kyù hoøa öôùc taïi Camp David qua
söï trung-gian vaø noã löïc hoøa-giaûi cuûa Toåâng Thoáng Hoa-kyø Jimmy Carter.
Ba laõnh tuï cuûa caùc quoác gia
ñoái nghòch ñaõ ngôõ ngaøng baét tay nhau, oâm nhau, vaø
noùi: “Chuùng ta cuøng chung moät
oâng toåâ AÙp-ra-ham” Vaäy,
AÙp-ra-ham laø ai? Ñaõ thöøa
nhaän laø cuøng coù chung goác,
moät oâng toå laø AÙp-ra-ham, töùc laø anh em cuøng
huyeát thoáng, nhöng taïi
sao laïi coù moái thuø thieân thu khoâng ñoäi trôøi chung. Ta
thöû xem trong Thaùnh-söû:
Ngaøy xöa...
Coù moät ngöôøi queâ
taïi U-rô, thuoäc xöù Canh-ñeâ, theo cha ñònh ñeán xöù Ca-na-an ñeå laäp nghieäp.
Ngöôøi teân laø AÙp-ram ( coù nghóa laø ngöôøi cha yeâu quí). Thöôïng-Ñeá phaùn cuøng AÙp-ram raèng: Ngöôi haõy ra khoûi queâ höông, voøng baø
con vaø nhaø cha ngöôi, ñi ñeán xöù maø
ta seõ chæ cho. Ta seõ laøm cho ngöôi
neân moät daân lôùn; ta seõ ban phöôùc
cho ngöôi, cuøng laøm noåi danh
ngöôi, vaø ngöôi seõ thaønh moät nguoàn phöôùc”
(Saùng theá Kyù 11: 31; 12: 1-2). Roài AÙp-ram ñi theo lôøi cuûa Ñöùc Chuùa
trôøi phaùn daïy. Luùc ñoù AÙp-ram ñaõ
75 tuoåi vaø Sa-rai vôï
AÙp-ram ñaõ 65 tuoåi. Vôï choàng tuoåi ñaõ cao, ñoái vôùi loaøi ngöôøi thöôøng tình thì
khoâng theå sanh con ñöôïc nöõa, trong luùc ñoù Chuùa phaùn: Ta seõ laøm cho ngöôi neân moät daân
lôùn!
Baáy giôø, trong xöù bò
côn ñoùi keùm raát lôùn, neân AÙp-ram
xuoáng xöù Ai-caäp maø kieàu-nguï.
Thöôïng Ñeá laïi hieän ra vaø
höùa cuøng AÙp-ram: “Haõy nhöôùng maét
leân, nhìn töø choã ngöôi ôû cho ñeán phöông Baéc, phöông
Ñôøi soáng coâ ñôn son seû cuûa caëp vôï choàng giaø
AÙp-ram vaø Sa-rai vaãn aâm thaàm laëng leõ troâi qua treân ñaát khaùch. Lôøi Chuùa höùa vôùi AÙp-ram vaãn coøn
ñoù, hai maùi ñaàu xanh ñaõ nhuoám maøu
thôøi gian, toùc ñaõ baïc phô, ñoâi vôï
choàng AÙp-ram vaãn son seû. Thaát voïng
vaø noùng ruoät, Sa-rai noùi vôùi AÙp-ram raèng: “toâi coù con ñaày tôù giuùp vieäc ngöôøi
Ai-caäp, teân laø A-ga... Naày Thöôïng-Ñeá ñaõ laøm cho toâi son seû, vaäy xin
oâng haõy laïi aên ôû cuøng con ñoøi cuûa toâi,
coù leõ toâi seõ nhôø noù maø coù con chaêng. AÙp-ram nghe theo lôøi cuûa vôï laø
Sa-rai. Sau khi AÙp-ram ñaõ truù nguï
10 naêm taïi ñaát Ca-na-an, Sa-rai, vôï ngöôøi, baét A-ga, laø con ñaày tôù mình laø ngöôøi xöù Ai-caäp,
ñöa cho choàng laøm naøng haàu. Ngöôøi
aên ôû cuøng con ñoøi, thì naøng thoï
thai. Khi con ñaày tôù thaáy mình thoï
thai, thì khinh baø chuû mình. Sa-rai noùi cuøng AÙp-ram raèng: Ñeàu sæ
nhuïc maø toâi bò ñaây ñoå
laïi treân oâng. Toâi ñaõ giao con ñoøi toâi vaøo loøng oâng, maø töø khi noù thaáy mình thoï thai, thì
laïi khinh toâi. Caàu Ñöùc Gieâ-hoâ-va xeùt ñoaùn giöõa toâi vaø oâng. AÙp-ram ñaùp cuøng Sa-rai raèng: Naày, con
ñoøi ñoù ôû trong tay nbgöôi, phaân
xöû theá naøo, maëc yù ngöôi cho vöøa daï. Ñoaïn Sa-rai haønh-haï A-ga. Naøng beøn ñi troán.
Nhöng thieân-söù cuûa
Ñöùc Gieâ-hoâ-va thaáy naøng ôû trong
ñoàng vaéng gaàn beân suoái nöôùc... thì
hoûi raèng: Hôõi A-ga, ñoøi cuûa Sa-rai,
... ngöôi seõ ñi ñaâu? Naøng thöa raèng: “Toâi laùnh xa maët Sa-rai, chuû
toâi. Thieân-söùù cuûa Ñöùc Gieâ-hoâ-va
daïy raèng: “Ngöôi haõy trôû veà chuû ngöôi,
vaø chòu luïy döôùi tay ngöôøi”
Thieân söù cuûa Ñöùc Gieâ-hoâ-va phaùn tieáp: “Ta seõ theâm doøng doõi ngöôi
nhieàu, ñoâng ñaûo ñeán ñoãi nguoøi ta ñeám khoâng ñaëng nöõa” Thieân söù laïi phaùn raèng: “Naày, ngöôi
ñöông coù thai, seõ sanh moät trai, ñaët
teân laø Ích-ma-eân; vì Ñöùc Gieâ-hoâ-va
coù nghe söï saàu khoå cuûa ngöôi. Ñöùa
treû ñoù seõ nhö moät con löøa röøng;
tay noù seõ ñòch cuøng moïi ngöôøi,
vaø tay moïi nguoøi seõ ñòch laïi noù.
Noù seõ ôû veà phía Ñoâng, ñoái
maët cuøng heát thaät anh em mình” Thöôïng-Ñeá ñaõ ñaët teân cho ñöùa con cuûa A-ga laø Ích-ma-eân khi noù haõy coøn ôû trong buïng meï. Ích-ma-eân
chính laø thuûy-toåâ cuûa caùc
gioáng daân A-raäp sau naày. Khi sinh
Ích-ma-eân thì AÙp-ram ñöôïc 86 tuoåi.
Kính thöa quí vò thính giaû,
Ñònh phaän vaø haäu töï
cuûa Ích-ma-eân ñaõ ñöôïc Thöôïng-Ñeá
ghi vaøo thieân-thö töø ñaây,
vaø thieân-cô tieát-loä
“...noù seõ nhö moät con
löøa röøng; tay noù seõ ñòch cuøng moïi ngöôøi, vaø tay moïi ngöôøi seõ ñòch laïi cuøng noù, noù seõ ôû veà phía Ñoâng” Ñaây laø lôøi saám truyeàn, vaø laø töông-quan thuø ñòch
truyeàn kieáp giöõa daân
Do-thaùi vaø daân caùc nöôùc AÛ-raäp töø thôøi thöôïng-coå cho tôùi ngaøy
nay. Doøng doõi cuûa Ích-ma-eân raát
lôùn, chieám heát caû phaàn ñaát
AÛ-raäp, traûi daøi töø Ha-vi-la cho ñeán Xu-rô, ñoái ngang Ai-caäp, chaïy qua A-si-ri.
Khi AÙp-ra-ham ñöôïc chín
möôi chín tuoåi, thì Ñöùc Gieâ-hoâ-va
hieän ñeán cuøng ngöôøi vaø phaùn raèng:
Ta laø Ñöùc Chuùa Trôøi
toaøn naêng; ngöôi haõy ñi ôû tröôùc maët ta laøm moät ngöôøi troïn veïn. Ta seõ laäp giao öôùc cuøng ngöôi, laøm cho
doøng doõi ngöôi theâm nhieàu quaù
boäi....Naày, phaàn ta ñaây, ta ñaõ laäp
giao öôùc cuøng ngöôi ; vaäy
ngöôi seõ trôû neân toå phuï cuûa
nhieàu daân toäc. Thieân haï chaúng coøn goïi ngöôi laø AÙp-ram nöõa, nhöng teân ngöôi seõ laø AÙp-ra-ham, vì ta ñaët ngöôi laøm toåâ-phuï cuûa
nhieàu daân toäc. Ta seõ laøm cho
ngöôi sanh saûn raát nhieàu, laøm cho
ngöôi thaønh nhieàu nöôùc”. ... Coøn
Sa-rai, vôï ngöôi, chôù goïi laø Sa-rai nöõa,
nhöng goïi laø Sa-ra (coù nghóa laø coâng chuùa) Ta seõ ban phöôùc cho naøng, laïi do nôi naøng ta seõ cho ngöôi moät con trai. Ta seõ ban phöôùc cho naøng, naøng seõ laøm meï caùc daân toäc”. AÙp-ra-ham beøn saáp mình xuoáng ñaát, cöôøi vaø noùi thaàm raèng: Hoà deã ngöôøi
ñaõ traêm tuoåi roài, maø sanh con ñöôïc chaêng? Coøn Sa-ra, tuoåi ñaõ chín möôi, seõ sanh saûn ñöôïc sao? Thöôïng Ñeá
môùi laëp laïi laàn thöù hai: Thaät
vaäy, Sa-ra, vôï ngöôi, seõ sanh moät
con trai, roài ngöôi ñaët teân laø
Y-saùc.... Ñoä khoaûng naày naêm tôùi Sa-ra phaûi sanh cho ngöôi. ( Xem Saùng theá Kyù ñoaïn 17 vaø 18 )
Thôøi gian cöù laïnh
luøng troâi qua, vaø tuoåi giaø choàng chaát
treân ñaàu vôï choàng ngöôøi laõng töû
giaø. Roài vaøo moät buoåi tröa, caùc söù trôøi laïi ñeán vieáng AÙp-ra-ham, moät thieân söù noùi vôùi oâng: “Trong ñoä moät naêm nöõa, ta seõ trôû laïi ñaây vôùi
ngöôi khoâng sai, vaø chöøng ñoù, Sa-ra, vôï ngöôi, seõ coù moät con trai.’ Sa-ra
ôû nôi cöûa traïi
sau löng ñaáng ñoù, nghe caùc lôøi naày,
Vaû luùc naày AÙp-ra-ham cuøng Sa-ra
ñaõ giaø, tuoåi taùc ñaõ cao;
Sa-ra khoâng coøn chi nöõa nhö theá thöôøng ngöôøi ñaøn baø. Sa-ra cöôøi thaàm: Giaø nhö toâi theá
naày, deã coøn ñeàu vui ñoù sao? Coøn choàng toââi cuõng ñaõ giaø roài!’ Thöôïng Ñeá
goïi AÙp-ra-ham laïi hoûi: “Côù
sao Sa-ra cöôøi nhö vaäy....
Haù coù ñieàu chi Thöôïng Ñeá
khoâng laøm ñöôïc chaêng? Ñeán kyø ñaõ
ñònh, trong moät naêm nöõa, ta seõ trôû laïi cuøng ngöôi,
vaø Sa-ra seõ coù moät con trai” (Saùng theá Kyù 18: 1-15)
Ñeán naêm thöù 25 cuoäc
ñôøi löu vong, AÙp-ra-ham ñaõ ñuùng traêm tuoåi, ñuùng kyø Ñöùc Chuùa Trôøi ñaõ ñònh, Sa-ra thoï thai, sanh moät con trai cho AÙp-ra-ham trong khi tuoåi ñaõ giaø, vaø cuõng laø ñöùa con trai duy nhaát theo
lôøi höùa, ñaët teân laø Y-saùc,
ñöùa con trai ñoäc sanh naày seõ thöïc hieän lôøi cuûa Thöôïng Ñeá höùa raèng
doøng doõi AÙp-ra-ham seõ ñoâng
nhö sao treân trôøi, nhö caùt döôùi bieån.
Söï sanh ra traùi thoâng leä
thöôøng tình, vì moät baø giaø 90 tuoåi
coøn cho con buù! Söï ra ñôøi cuûa
Y-saùc laøm taêng cöôøng ñöùc tin cho
AÙp-ra-ham nôi Ñöùc Chuùa Trôøi ñaõ höùa cuøng mình: “Haù coù ñieàu chi Thöôïng Ñeá khoâng laøm ñöôïc chaêng?. AÙp-ra-ham xaùc tín raèng
ñieàu gì Thöôïng Ñeá höùa,
Thöôïng Ñeá seõ thöïc hieän, vaø
thöïc hieän theo ñuùng kyø
ñaõ ñònh, theo ñuùng thôøi khoùa
bieåu cuûa Ngaøi. “Ngöôøi chaúng coù löôõng löï
hoaëc hoà-nghi veà lôøi höùa cuûa
Ñöùc Chuùa trôøi, nhöng caøng maïnh meõ
trong ñöùc tin, vaø ngôïi khen Ñöùc Chuùa Trôøi, vì tin
chaéc raèng ñeàu chi Ñöùc Chuùa
trôøi ñaõ höùa, Ngaøi cuõng coù quyeàn
laøm troïn ñöôïc” (Roâ-ma 4:20)
Khi Y-xaùc lôùn leân vaø
thoâi buù, AÙp-ra-ham baøy moät tieäc
lôùn aên möøng. Sa-ra thaáy Ích ma eân
con trai cuûa con ñoøi A-ga, ngöôøi Ai-caäp, ñaõ sanh cho AÙp-ra-ham cöôøi côït trong böõa tieäc thì ñem loøng ganh gheùt, beøn noùi vôùi AÙp-ra-ham raèng: Haõy ñuoåi con ñoøi vôùi con trai noù ñi, vì
ñöùa trai cuûa con ñoøi naày seõ chaúng
ñöôïc keá-nghieäp cuøng con trai
cuûa toâi laø Y-saùc ñaâu. (Saùng theá Kyù 21: 8-10) Loøng ñoá kî ghen töông, ganh gheùt vaø söï
ngöôïc ñaõi cuûa doøng vôï
lôùn ñoái vôùi meï con cuûa
A-ga, ñaõ taïo neân moät moái thuø haän
saâu xa trong loøng cuûa thieáu nieân
Ích-ma-eân, luùc baáy giôø ñaõ
treân 14-15 tuoåi. Löùa tuoåi ñaõ bieát suy-tö vaø ghi nhôù
trong loøng laâu daøi. Vaû laïi,
söï thuø haän ñaõ nhen nhuoám töø khi noù haõy coøn trong buïng meï, chòu aûnh höôûng bôûi thai giaùo nôi A-ga, meï noù.
AÙp-ra-ham nghe lôøi vôï
laø Sa-ra, daäy sôùm, laáy baùnh vaø moät
baàu nuoùc, ñöa cho A-ga; ñeå caùc
moùn ñoù treân vai naøng, vaø giao ñöùa trai cho naøng, roài ñuoåi
ñi. Naøng ra ñi, ñi doâng daøi trong
ñoàng vaéng Beâ-e-Seâ-ba. Khi nöôùc
trong baàu ñaõ heát, naøng ñeå ñöùa treû
döôùi coäi caây, caát tieáng khoùc vaø
noùi raèng: “OÂi! toâi nôõ naøo thaáy
ñöùa treû phaûi cheát! (Saùng theá
Kyù 21: 14, 16) Nghe tieáng ñöùa treû
khoùc, thieân söù cuûa Ñöùc Chuùa Trôøi hieän ñeán phaùn raèng: “Hôõi A-ga,
ngöôi coù ñeàu gì vaäy, chôù sôï chi,
vì Ñöùc Chuùa trôøi ñaõ nghe
tieáng ñöùc treû ôû ñaâu ñoù roài. Haõy
ñöùng daäy ñôõ laáy ñöùa treû vaø giô
tay naém noù, vì ta seõ laøm cho noù neân moät daân lôùn.... Ñöùc Chuùa Trôøi giuùp ñöùa treû ; noù lôùn leân, ôû trong ñoàng vaéng, coù taøi baén cung. Noù ôû taïi nôi ñoàng vaéng Pha-ran, meï
cöôùi cho noù moät ngöôøi vôï queâ ôû xöù Ai-caäp” (Saùng theá Kyù 21: 17-21)
Kính thöa quí vò thính giaû,
Qua trích daãn caùc ñoaïn thaùnh söû treân, ta thaáy söï ra ñôøi cuûa Y-saùc laø moät
hieän töôïng sieâu-nhieân cuûa Thöôïng Ñeá môû maøng cho lòch-söû ñaày huyeàn bí cuûa daân toäc Do-thaùi.
Doøng doõi cuûa Y-saùc töùc laø
daân Do-thaùi ngaøy nay; coøn doøng doõi
cuûa Ích-ma-eân goàm caùc daân
AÙ-raäp. Tuy laø anh em cuøng cha khaùc
meï, nhöng maàm moáng moái thaâm thuø thieân thu ñaõ xuaát phaùt töø trong
gia-ñình cuûa AÙp-ra-ham. Caên cöù trong thaùnh söû, ta thaáy
caùc caên nguyeân saâu xa
sau ñaây coù theå ñaõ gaây ra moái thuø ñòch truyeàn kieáp:
n Ap-ra-ham khoâng giöõ lôøi Chuùa ñaõ höùa, chöa ñeán thôøi kyø ñaõ
ñònh, oâng ñaõ phaù boû thôøi
dung bieåu cuûa Chuùa, vì Ap-ra-ham
noùng loøng muoán coù con noái doõi toâng ñöôøng , sôï
seõ cheát tuyeät töï, neân ñaõ
nghe lôøi xuùi cuûa vôï ñi laáy con ñoøi
cuûa vôï mình.
n Khi con ñoøi thaáy mình thoï thai thì khinh bæ baø chuû cuûa mình.
n Ap-ra-ham laïi nghe theo lôøi vôï lôùn laø
Sa-rai, nhaãn taâm ñuoåi con ñoøi
A-ga ñang mang thai ñi nôi khaùc. Söï ghen töông, ñoá kî cuûa Sa-rai
ñaõ haønh haï A-ga, taïo söï cay ñaéng,
thuø haän trong loøng naøng.
n Laàn thöù hai,
vì söï ganh gheùt, ích kyû cuûa Sa-ra, ngöôøi chuû ,
cuõng laø vôï lôùn, AÙp-ra-am ñaõ
nhaãn taâm caét ñöùt thaâm tình, ñuoåi
ñöùa con trai coøn vò thaønh nieân cuûa
mình cuøng meï noù vaøo trong ñoàng vaéng moâng lung,
khoâng nôi nöông töïa. Ñaây laø
maàm moáng cuûa söï thuø
haän, vaø laø töông quan nguyeân nhaân thuø ñòch truyeàn kieáp
giöõa daân Do-thaùi vaø daân caùc
nöôùc AÛ-raäp töø ngaøn xöa, maõi ñeán
ngaøy nay, vaø khoâng bieát ñeán bao giôø môùi chaám döùt.
