Kính thöa quí vò
thính giaû,
Treân con taøu Mayflower khôûi haønh töø AÂu-chaâu vaøo ngaøy 16 thaùng 9, naêm 1620
chôû 102 ngöôøi tò-naïn ñi tìm töï do, töï do veà
tín-ngöôõng. Hoï ñaõ beành-boàng nhieàu
ngaøy treân bieån caû . Hoï phaûi töø giaõ queâ-höông, nôo choân nhau
caét ruùn, ñeå ñoåi
söï töï-do voâ cuøng quí baùu: töï-do tín-ngöôõng. Hoï ñaõ bò baét-bôù, baùch haïi vì toân-giaùo
ngay treân queâ-höông cuûa hoï.
Sau 65 ngaøy, taøu
ñeán ñöôïc beán Cape Cod,
thuoäc Provincetown,
Massachusette vaøo ngaøy 21 thaùng 11,
vaø sau ñoù thì
vaøo vònh Plymouth, Massachusette
ñeå ñònh-cö. Treân con ñöôøng ñi
tìm töï do tín
ngöôõng, ñoaøn ngöôøi tò naïn ñaõ phaûi
traûi qua moät cuoäc haønh-trình ñaày gian-lao, haõi-huøng. Hoï phaûi ñöông ñaàu vôùi nhöõng traän phong ba baûo taùp treân Ñaïi Taây
Döông. Khi ñeán ñöôïc mieàn ñaát höùa, hoï laïi traûi qua moät muøa ñoâng khaét-nghieät ñaàu tieân treân ñaát laï, Baàu trôøi u-aùm, tuyeát giaù trieàn
mieân, khoâng coù choã aån naùu naøo ñuû söôûi aám. Gaàn moät phaân nöûa soá ngöôøi tò naïn ñaõ phaûi boû
mình trong nhöõng ñieàu kieän thaät
nghieät ngaû. Soá ngöôøi coøn
laïi, nhôø Trôøi, vaøo muøa Xuaân ñeán, hoï ñöôïc truùng muøa, thu gaët ñöôïc thoå
saûn ñaàu tieân töø loøng ñaát “taïm
dung”, höùa heïn moät queâ höông
môùi aám-no vaø lyù-töôûng. Vaøo muøa Thu naêm 1921, thoáng-ñoác William Bradford cuûa Massachusetts Bay
môøi thoå daân da ñoû trong vuøng
tham-gia vôùi ngöôøi Pilgrims (töùc laø
daân tò-naïn toân-giaùo) tieäc tuøng vaø
hoäi heø trong ba ngaøy ñaëng toû loøng
bieát ôn Thöôïng Ñeá veà vuï truùng muøa gaët haùi vöøa qua.
Moät bieán coá khaùc xaûy ñeán cho daân
tò-naïn laø vaøo naêm 1623 coù moät côn haïn haùn raát lôùn, naéng chaùy, ñaát nöùc neû, daân chuùng khoâng theå troàng troït
ñöôïc. Moät ngaøy kieâng aên vaø caàu-nguyeän ñöôïc toå-chöùc. Moät pheùp laï ñaõ xaûy ñeán laø moät côn möa
taàm taû ñoå
xuoáng trong luùc moïi ngöôøi ñang quyø goái
caàu nguyeän. Thaät
khoâng coù ôn phuùc laï luøng naøo saùnh baèng. Moïi ngöôøi heát loøng daâng lôøi Taï Ôn söï quan phoøng cuûa Thöôïng Ñeá. Taäp tuïc Taï Ôn
ñöôïc phoå-bieán toaøn bang
Leã Taï Ôn laø moät ngaøy leã ñoäc ñaùo cuûa
Hoa-kyø. Ngoaøi yù-nghóa Taï Ôn veà
nhöõng hoàng-aân, söï quan phoøng cuûa Thöôïng Ñeá, möøng thoå-saûn, hoa
maøu, nhöõng phuùc-loäc vaø söï
thònh-vöôïng, ngaøy Leã Taï Ôn cuõng laø
dòp ñoaøn-tuï gia-ñình cuûa taát caû moïi ngöôøi daân Hoa-kyø. (Encyclopaedia Britanica, aán baûn 2002, vaø
Encarta Encyclopedia aán baûn
naêm 96)
Trong nghò-ñònh khai saùng ngaøy Leã Taï
Ôn, kyù ngaøy 3 thaùng Möôøi, naêm 1789, toång thoáng George Washington vieát: “Vaäy
nay toâi ñeà-nghò vaø aán-ñònh ngaøy
Thöù Naêm, 26 thaùng 11 saép
tôùi, nhaân daân caùc tieåu bang chuùng ta daønh laøm ngaøy phuïng-töï Ñaáng
Cao Caû vaø Vinh-Hieån, töùc laø Ñaáng Taùc Nhaân phuùc-haäu cuûa nhöõng caùi
gì löông-haõo ñaõ qua, hieän coù hoaëc seõ coù;
ñaëng toaøn daân coù cô-hoäi daâng leân Ngaøi nhöõng lôøi tri-aân
chaân-thaønh vaø khieâm-cung cuûa chuùng ta veà loøng öu-aùi vaø söï phuø-hoä
Ngaøi ñaõ haï-töù cho daân-toäc vaø
queâ-höông naøy.... cuøng söï töï-do coâng-daân vaø tín-ngöôõng maø Ngaøi ban-boá cho chuùng ta, vaø nhöõng phöông-tieän maø ta saún coù ñaëng thu-löôïm vaø
phoå-bieán kieán-thöùc thöïc-duïng...”Nhöng sau khi toång-thoáng George
Washington maõn nhieäm, ngaøy Leã Taï Ôn
cuõng bò laõng queân bôûi caùc vò
toång-thoáng vaø caùc vò thoáng-ñoác keá- nhieäm bôûi aûnh-höôûng cuûa cuoäc chieán-tranh Nam Baéc. Veà sau,
coù moät goaù-phuï taïi Boston teân laø Sarah Josepha Hale, baø laø moät nöõ kyù-giaû ñaàu tieân cuûa
Hoa-kyø, vôùi 20 naêm trong
chöùc-nghieäp baø ñaõ vaän-ñoäng tích-cöïc ñeå cho ngaøy Taï-Ôn ñöôïc thöøa-nhaän. Maõi
ñeán ngaøy 3 thaùng Möôøi, naêm 1863,
toång-thoáng Abraham Lincoln kyù
nghò-ñònh, vaø trong baûn
tuyeân-ngoân, toång-thoáng Abraham
Lincoln vieát: “Naêm saép taøn ñöôïc goäi-nhuaàn phuùc-lôïi: ruoäng vöôøn ta
phì-nhieâu, baàu trôøi ta trong laønh.
Theâm vaøo nhöõng phuùc-lôïi
phong-phuù ñoù, maø ta vì quaù
thöôøng-xuyeân höôûng-thuï neân coù
khuynh-höôùng laõng- queân nguoàn-goác
xuaát-xöù cuûa chuùng ta, laø nhieàu
hoàng-phuùc khaùc coù tính-chaát cöïc-kyø phi-thöôøng khieán loøng ta duø voán voâ-thöùc ñeán
ñaâu cuõng khoâng khoûi boài-hoài xuùc-ñoäng
tröôùc söï quan-phoøng öu-aùi
cuûa Ñöùc Chuùa Trôøi Toaøn Naêng....Nhöõng phuùc-lôïi vó-ñaïi ñoù khoâng do möu-keá con ngöôøi maø coù, cuõng khoâng do baøn tay höõu-töû naøo
taïo-taùc maø thaønh; nhöng laø nhöõng
taëng vaät öu-aùi cuûa Ñöùc Thöôïng-Ñeá
Chí-Cao, laø Ñaáng duø thaïnh-noä veà toäi-loãi ta, cuõng vaãn nhôù ñaán loøng ñaïi-töø ñaïi-bi
cuûa Ngaøi... Toâi töôûng laø moät vieäc thích-nghi vaø chính ñaùng cho toaøn daân Hoa-kyø cuøng moät loøng vaø moät tieáng maø long-troïng, cung-kính vaø vôùi loøng bieát ôn thöøa-nhaän nhöõng phuùc laønh ñoù. Vaäy neân,
toâi khuyeân môøi ngöôøi ñoàng-höông toâi trong khaép moïi vuøng cuûa Hieäp Chuûng Quoác, cuøng nhöõng ngöôøi ôû chaân trôøi goùc
bieån vaø nhöõng ngöôøi löõ-thöù nôi haûi-ngoaïi , haõy bieät rieâng vaø giöõ ngaøy Thöù
Naêm choùt cuûa thaùng Möôøi Moät keá
ñaây laøm ngaøy Leã Taï Ôn vaø ca-ngôïi Ñöùc Töø Phuï cuûa chuùng ta treân
trôøi. (Trích Taïp Chí Ideals)
Hieäp Chuûng Quoác Hoa-kyø laø quoác-gia cuûa nhöõng ngöôøi tò-naïn. Nhöõng ngöôøi tò-naïn ñaàu
tieân ñaët chaân leân maûnh ñaát naày laø nhöõng ngöôøi tò-naïn veà toân-giaùo. Hoï lìa boû nôi choân nhau caét roán, thoaùt-ly queâ-höông yeâu-daáu cuûa hoï vì nhöõng cuoäc
baùch haïi veà tín-ngöôõng. Hoï ñaõ phieâu-löu ñeán moät vuøng ñaát xa-laï ñeå mong ñöôïc giöõ vöõng nieàm tin vaø leõ thaät trong Kinh-Thaùnh. Coâng vieäc ñaàu tieân laø
hoï daâng lôøi Taï Ôn Thöôïng-Ñeá, tinh-thaàn bieát ôn cuûa nhöõng ngöôøi Myõ tò-naïn
ñaàu tieân ñaõ taïo neân moät
truyeàn-thoáng toát ñeïp, ñaùng cho
chuùng ta laø nhöõng ngöôøi Vieät-nam tò-naïn noi theo. Quoác-gia Hoa-kyø ñaõ thaønh-laäp döïa treân neàn taûng
caên-baûn cuûa ñöùc-tin nôi Thöôïng-Ñeá.
Toân-troïng nhöõng giaù-trò luaân-lyù ñaïo-ñöùc theo tieâu-chuaån daïy-doã cuûa
Kinh-Thaùnh, tin-caäy nôi Thöôïng-Ñeá
“In God We Trust”. Baûn tuyeân-ngoân
nhaân quyeàn cuûa Hoa-kyø ñöôïc khai-sinh cuõng döïa treân nhöõng giaù-trò
luaân-lyù ñaïo-ñöùc, nguyeân-taéc
caên-baûn cuûa quyeàn töï-do,
nhaát laø söï töï-do veà tín ngöôõng, töï-do veà toân-giaùo, nhö moät
ngoïn haûi ñaêng roïi vaøo nhöõng nôi
u-meâ taêm toái, nhöõng nôi maø ngöôøi daân
coøn bò töôùc ñoaït caùc quyeàn laøm ngöôøi, nhöùt laø quyeàn töï-do tin
töôûng. Thaät trôù treâu thay, ngay treân
quoác-gia ñaõ ñöôïc xaây döïng
treân neàn taûng ñöùc tin cuûa Thöôïng-Ñeá
cuõng coù nhöõng keû voâ
thaàn, laïm duïng quyeàn töï-do
ích-kyû caù-nhaân, tìm caùch
ñaäp ñoå nieàm tin toân-giaùo, cho raèng
tin-caäy nôi Thöôïng-Ñeá, “In God
We Trust” laø vi-hieán. Hoï ñaõ queân maát lòch-söû, nguoàn-goác, queân caû cuoäc
haønh-trình ñaày gian-lao, cheâùt-choùc
maø toå-tieân cuûa hoï ñaõ vöôït qua
ñeå tìm ñeán maûnh ñaát xa laï
naày vôùi muïc-ñích duy-nhöùt laø ñöôïc giöõ nieàm tin trong Chuùa.
Ñoái vôùi ngöôøi Vieät-nam chuùng ta treân queâ-höông naøy, ngaøy Leã Taï Ôn cuõng mang moät yù-nghóa
ñaëc-bieät. Treân con ñöôøng löu-vong ñi
tìm töï-do ñaõ
traûi qua traêm cay, ngaøn ñaéng. Khoâng
ai coù theå öôùc-löôïng ñöôïc con soá nhöõng ngöôøi thieáu may maén, ñaõ cheát
treân bieån caû vì
phong-ba baûo-taùp, cheát trong tay haûi-taëc, cheát ñoùi, cheáât
khaùt, coù theå caû trieäu ngöôøi. Soá ngöôøi may-maén ñeán ñöôïc beán bôø töï-do an-toaøn, coù khaùc gì nhöõng ngöôøi Pilgrims
hoài theá-kyû thöù 17 ñaâu! Theá
nhöng, ngöôøi
Vieät-nam tò-naïn chuùng ta ñöôïc may
maén hôn nhieàu so vôùi toå-tieân cuûa
nhöõng ngöôøi tò naïn hoài theá-kyû thöù 17;
chuùng ta ñöôïc mieàn ñaát höùa
naày tieáp ñoùn aân-caàn, trong nhöõng ñieàu-kieän thuaän lôïi vaø thaân-höõu hôn nhieàu. Hôn caû nhöõng ngöôøi tò naïn hoài 300 naêm veà tröôùc, nhöõng ngöôøi ñaõ thaønh-laäp neân quoác-gia
naày, chuùng ta coù nhieàu lyù-do hôn
ñeå Taï Ôn Ñaáng Chí Cao. Chuùng ta cöû-haønh Leã Taï Ôn vôùi nhieàu nhieät-tình hôn, ñeå cuøng vôùi daân-toäc naày, daân-toäc
ñöôïc keát-hôïp bôûi nhöõng ngöôøi tò naïn, vôùi queâ-höông naày, queâ-höông
cuûa nhöõng ngöôøi löu-vong, baøy
toû loøng bieát ôn khoân taû cuûa chuùng
ta vôùi Thöôïng-Ñeá ñaõ
phuø-hoä ta, ñöa ta ñeán queâ-höông môùi naày, moät queâ-höông maø moïi ngöôøi khoâng phaân-bieät chuûng-toäc, maøu da, tín-ngöôõng, ñöôïc höôûng nhöõng cô-hoäi ñoàng ñeàu “equal opportunities” maø nhöõng theá-heä tröôùc phaûi ñaáu tranh gian-khoå môùi coù. Chuùng ta haõy haân-hoan vaø nhieät-tình ñoùn möøng ngaøy Leã Taï Ôn, nhö moät cô-hoäi toát cuï-theå, vaø thaønh taâm cung-kính toû loøng bieát ôn
cuûa chuùng ta vôùi Ñaáng Coäi Nguoàn cuûa moïi phuùc-lôïi ñeán cho ta, töùc laø Ñöùc Chuùa Trôøi töø-bi
baùc-aùi voâ-löôïng voâ-bieân, Ñaáng maø toång-thoáng George Washington,
trong nghò-ñònh saùng laäp ngaøy Leã Taï
Ôn, goïi laø “Taùc Nhaân Phuùc
Haäu cuûa heát thaûy nhöõng gì
löông-haõo ñaõ qua, hieän coù hoaëc seõ coù; vaø toång thoáng Abraham Lincoln goïi laø
“Ñaáng Thieân Phuï Töø AÙi”.
Kính
thöa quí vò thính giaû,
Thöôïng-Ñeá coù nhaéc vaø daïy cho ta bieát
raèng moät trong nhöõng toäi lôùn maø con ngöôøi maéc phaûi laø toäi queân ôn Thöôïng-Ñeá. Lôøi Ñöùc Chuùa Trôøi traùch con ngöôøi
voâ-aân: “ Hoï daãu bieát Ñöùc Chuùa
Trôøi, maø khoâng toân-vinh Ngaøi vaø khoâng taï-ôn Ngaøi” (Roâ-ma
“
Haõy nhôù troïn con ñöôøng nôi ñoàng vaéng
maø Ñöùc Chuùa Trôøi ñaõ daãn ngöôi
ñi trong 40 naêm nay, Chuùa daãn
ta qua nhieàu sa-maïc meânh-moâng, ñeå
laøm cho ta cöïc-nhuïc, ñeå thöû-thaùch
ta, doø taän taâm-khaûm, xem ta coù vaâng lôøi Ngaøi hay khoâng. Ngaøi laøm cho ñoàng-baøo cöïc-nhuïc baèng caùch ñeå
cho ñoàng-baøo ñoùi, roài cho aên baùnh
ma-na, moät thöùc aên maø
ñoàng-baøo vaø caùc toå-tieân chöa heà
bieát. Ngaøi muoán daïy ñoàng-baøo raèng ngöôøi ta soáng
khoâng phaûi chæ nhôø baùnh, nhöng coøn
nhôø lôøi cuûa Ngaøi. Suoát 40
naêm, aùo quaàn ñoàng-baøo khoâng sôøn
raùch, chaân
khoâng söng, khoâng roäp. Vaäy, phaûi nhaän-thöùc ñieàu naày: Thöôïng-Ñeá daïy-doã ñoàng-baøo nhö cha daïy
con, ñeå ñoàng-baøo thuaän-phuïc phaùp-luaät cuûa Ngaøi, ñi theo ñöôøng Ngaøi vaø kính-phuïc
Ngaøi. Vì Chuùa Haèng-Höõu ñang daãn
ñoàng-baøo vaøo moät vuøng ñaát toát
töôi, vôùi nhöõng suoái nöôùc, nguoàn soáng tuoân chaûy treân caùc
ñoài, caùc thung-luõng. Ñaát moïc ñaày luùa mì, luùc maïch, nho, vaû,
thaïch-löïu, oâ-liu. Ñaát saûn-xuaát
maät ong, thöïc-phaåm
dö-daät, ngöôøi ngöôøi aên uoáng
no-neâ, khoâng thieáu-thoán gì
caû. Ñaát chöùa ñaày quaën saét, vaø moû ñoàng
tìm thaáy treân caùc vuøng ñoài.
Ñoàng-baøo seõ aên no-neâ vaø chuùc tuïng Chuùa, vì Ngaøi cho ta vuøng ñaát toát
laønh. Nhöng phaûi luoân luoân
thaän-troïng, ñöøng
queân Chuùa, ñöøng baát tuaân
luaät-phaùp Ngaøi. Ñöøng ñeå khi aên
uoáng no ñaày, nhaø cao cöûa roäng, gia-suùc ñaày ñaøn, vaøng baïc, taøi-saûn
gia-taêng, ñoàng-baøo sinh
kieâu-caêng, queân Chuùa Haèng-Höõu,
Thöôïng-Ñeá mình, Ñaáng ñaõ giaûi-thoaùt
ñoàng-baøo ra khoûi aùch noâ-leä
Ai-Caäp. Ñöøng queân Chuùa, Ñaáng ñaõ daãn
ñoàng-baøo ñi xuyeân sa-maïc
kinh-khieáp, meânh-moâng, ñaày raén rweát, khoâng coù nöôùc uoáng, nhöng Ngaøi ñaõ cho ñoàng-baøo nöôùc chaûy ra töø vaàng ñaù, Ngaøi cho ma-na laøm löông-thöïc, thöù löông-thöïc tröôùc kia chöa ai bieát
ñeán. Muïc-ñích Ngaøi muoán daïy-doã, thöû-thaùch
ñoàng-baøo, xong roài môùi cho
höôûng ñieàu toát laønh. Vaäy, phaûi coi
chöøng, ñöøng
nghjó raèng: Nhôø trí khoân vaø söùc maïnh cuûa ta, ta ñaõ taïo-döïng cô-nghieäp naøy. Nhöng phaûi töôûng nhôù Chuùa Haèng-Höõu, Thöôïng-Ñeá
mình, Ñaáng ñaõ cho ñoàng-baøo trí
khoân, söùc maïnh ñeå taïo döïng laïi cô-nghieäp.” Tuy nhieân,
neáu ñoàng-baøo queân Chuùa Haèng-Höõu,
Thöôïng-Ñeá mình, chaïy theo thôø
cuùng caùc thaàn khaùc, toâi xin caûnh-caùo raèng nhZt ñònh ñoàng-baøo seõ bò dieät-vong, cuõng nhö caùc quoác-gia kia bò Ngaøi tieâu-dieät ñeå daønh choã cho ñoàng-baøo, vì ñoàng-baøo khoâng vaâng-lôøi Chuùa.” Treân
ñaây laø lôøi cuûa Thöôïng-Ñeá, trích trong Phuïc Truyeàn Luaät Leä Kyù 8: 2-19)
Kính
thöa quí vò thính-giaû,
Ngöôøi Vieät-nam chuùng ta voán goäi-nhuaàn ñaïo-lyù,
vaên-hoùa AÙ-Ñoâng, chòu ôn ai thì ghi ôn, vaø traû ôn.
Nhöõng keû vong-aân boäi-nghóa bò xaõ-hoäi khinh-bæ,
nguyeàn-ruûa. Ngöôøi xöa daïy: “Thi
aân maïc nieäm, thoï
aân maïc vong” , nghóa laø laøm ôn cho ai thì ñöøng nhôù, chòu ôn ai thì ñöøng queân. Thaùi Coâng cuõng daïy: “Höõu aân baát
baùo, phi vi nhaân giaû”,
nghóa laø coù ôn maø
khoâng ñeàn ñaùp khoâng phaûi laø con
ngöôøi vaäy. Ngaøy nay, maëc daàu con
ngöôøi ñaït ñöôïc nhöõng tieán boä
vöôït böïc trong laõnh vöïc khoa-hoïc, tuy nhieân nhöõng nhu-caàu thieát-yeáu
caên-baûn trong ñôøi soáng,
con ngöøôøi haõy coøn nhôø ôn Trôøi.
Vaø bao laâu ta coøn nhôø ôn Trôøi thì baáy
laâu ta phaûi bieát ôn Trôøi, vaø baùo ôn Trôøi, baèng caùch phuïng-töï Trôøi, ca-ngôïi
loøng ñaïi-töø ñaïi-bi cuûa Ñaáng
Chí Cao Thieâng Lieâng, khoâng nhöõng
trong ngaøy quoác-khaùnh Taï Ôn, maø
moïi ngaøy ta coøn soáng. Nhaân dòp Leã Taï Ôn naêm nay, chuùng ta
haõy thaønh taâm daâng
lôøi caûm taï Thöôïng-Ñeá ñaõ daét
ñöa chuùng ta ñeán queâ-höông taïm dung naày, moät quoác-gia cöôøng-thònh vaø vaên-minh
vaøo baäc nhaát theá-giôùi. Ngaøi ñaõ an-baøi cuoäc soáng cuûa taát caû chuùng ta. Moïi ngöôøi ñaõ hoøa nhaäp vôùi nhòp soáng cuûa ngöôøi daân baûn
xöù, ñöôïc höôûng
ñuû moïi tieän-nghi, moïi cô-hoäi ñoàng ñeàu, moïi
thöù töï-do cuûa con ngöôøi ñöôïc luaät-phaùp quoác-gia baûo-veä. Chuùng ta ñoàng-thanh Taï Ôn
Thöôïng-Ñeá.
