Kính thöa quí
vò thính giaû,
Vaøo theá-kyû thöù
17, coù
moät nhoùm ngöôøi töø Anh
quoác ñaõ phaûi töø boû queâ höông yeâu
daáu cuûa hoï, thoaùt-ly Anh-giaùo, ñaøo taåu caûnh ñaøn aùp tín-ngöôõng
ñeå soáng theo leõ thaät daïy doã trong Kinh Thaùnh. Hoï bò baét bôù vì toân-giaùo neân ñaõ phieâu-löu ñeán moät vuøng ñaát xa laï, beân kia truøng
döông meânh-moâng. Nhoùm ngöôøi
Pilgrim laø nhöõng ngöôøi tî naïn ñaàu tieân, ñaët chaân ñeán xöù sôû naày, moät luïc ñòa meânh moâng hoang daõ. Ñaây laø nhöõng ngöôøi tî naïn vì ñöùc tin
toân giaùo. Treân con taøu Mayflower
khôûi haønh töø AÂu-chaâu vaøo
ngaøy 16 thaùng 9, naêm 1620 chôû
102 ngöôøi tò-naïn ñi tìm töï do,
töï do veà tín-ngöôõng. Hoï ñaõ
beành-boàng nhieàu ngaøy treân bieån caû .
Sau 65 ngaøy, taøu
ñeán ñöôïc beán Cape Cod,
thuoäc Provincetown, Massachusette vaøo ngaøy
21 thaùng 11, vaø sau ñoù
thì vaøo vònh Plymouth,
Massachusette ñeå ñònh-cö. Treân con ñöôøng ñi tìm töï do tín ngöôõng,
ñoaøn ngöôøi tò naïn ñaõ phaûi traûi qua moät cuoäc haønh-trình ñaày
gian-lao, haõi-huøng. Hoï phaûi ñöông
ñaàu vôùi nhöõng traän phong ba baûo taùp treân Ñaïi Taây
Döông. Khi ñeán ñöôïc mieàn ñaát
höùa, hoï laïi traûi qua moät muøa ñoâng khaét-nghieät ñaàu tieân treân ñaát laï, Baàu trôøi u-aùm, tuyeát giaù trieàn mieân, khoâng
coù choã aån naùu naøo ñuû söôûi
aám. Gaàn moät phaân nöûa soá ngöôøi tò naïn ñaõ phaûi boû mình trong nhöõng ñieàu kieän thaät nghieät
ngaû. Soá ngöôøi coøn laïi, nhôø Trôøi,
vaøo muøa Xuaân ñeán, hoï ñöôïc
truùng muøa, thu gaët ñöôïc thoå saûn ñaàu tieân töø loøng ñaát “taïm dung”, höùa heïn moät queâ höông môùi aám-no vaø lyù-töôûng. Vaøo muøa Thu naêm 1921, thoáng-ñoác William Bradford cuûa Massachusetts Bay
môøi thoå daân da ñoû trong vuøng
tham-gia vôùi ngöôøi Pilgrims (töùc laø
daân tò-naïn toân-giaùo) tieäc tuøng vaø
hoäi heø trong ba ngaøy ñaëng toû loøng
bieát ôn Thöôïng Ñeá veà vuï truùng muøa gaët haùi vöøa qua.
Moät bieán coá khaùc xaûy ñeán cho daân
tò-naïn laø vaøo naêm 1623 coù moät côn haïn haùn raát lôùn, naéng chaùy, ñaát nöùc neû, daân chuùng khoâng theå troàng troït
ñöôïc. Moät ngaøy kieâng aên vaø caàu-nguyeän ñöôïc toå-chöùc. Moät pheùp laï ñaõ xaûy ñeán laø moät côn möa
taàm taû ñoå xuoáng trong luùc
moïi ngöôøi ñang quyø goái caàu nguyeän.
Thaät khoâng coù ôn phuùc laï luøng naøo saùnh baèng. Moïi ngöôøi
heát loøng daâng lôøi Taï Ôn söï
quan phoøng cuûa Thöôïng Ñeá. Taäp tuïc
Taï Ôn ñöôïc phoå-bieán toaøn bang
Leã Taï Ôn laø moät ngaøy leã ñoäc
ñaùo cuûa Hoa-kyø. Ngoaøi yù-nghóa Taï Ôn veà nhöõng hoàng-aân,
söï quan phoøng cuûa Thöôïng Ñeá, möøng thoå-saûn, hoa maøu, nhöõng phuùc-loäc vaø söï thònh-vöôïng, ngaøy Leã Taï Ôn cuõng laø dòp ñoaøn-tuï gia-ñình cuûa taát caû moïi ngöôøi daân Hoa-kyø. (Encyclopaedia Britanica
2002, vaø Encarta
Encyclopedia aán baûn naêm 96)
Trong nghò-ñònh khai saùng ngaøy Leã Taï
Ôn, kyù ngaøy 3 thaùng Möôøi, naêm 1789, toång thoáng George Washington vieát: “Vaäy
nay toâi ñeà-nghò vaø aán-ñònh ngaøy
Thöù Naêm, 26 thaùng 11 saép
tôùi, nhaân daân caùc tieåu bang chuùng ta daønh laøm ngaøy phuïng-töï Ñaáng
Cao Caû vaø Vinh-Hieån, töùc laø Ñaáng Taùc Nhaân phuùc-haäu cuûa nhöõng caùi
gì löông-haõo ñaõ qua, hieän coù hoaëc seõ coù;
ñaëng toaøn daân coù cô-hoäi daâng leân Ngaøi nhöõng lôøi tri-aân
chaân-thaønh vaø khieâm-cung cuûa chuùng ta veà loøng öu-aùi vaø söï phuø-hoä
Ngaøi ñaõ haï-töù cho daân-toäc vaø
queâ-höông naøy.... cuøng söï töï-do coâng-daân vaø tín-ngöôõng maø Ngaøi ban-boá cho chuùng ta, vaø nhöõng phöông-tieän maø ta saún coù ñaëng thu-löôïm vaø
phoå-bieán kieán-thöùc thöïc-duïng...”Nhöng sau khi toång-thoáng George
Washington maõn nhieäm, ngaøy Leã Taï Ôn
cuõng bò laõng queân bôûi caùc vò
toång-thoáng vaø caùc vò thoáng-ñoác keá- nhieäm bôûi aûnh-höôûng cuûa cuoäc chieán-tranh Nam Baéc. Veà sau,
coù moät goaù-phuï taïi Boston teân laø Sarah Josepha Hale, baø laø moät nöõ kyù-giaû ñaàu tieân cuûa
Hoa-kyø, vôùi 20 naêm trong
chöùc-nghieäp baø ñaõ vaän-ñoäng tích-cöïc ñeå cho ngaøy Taï-Ôn ñöôïc thöøa-nhaän. Maõi
ñeán ngaøy 3 thaùng Möôøi, naêm 1863,
toång-thoáng Abraham Lincoln kyù
nghò-ñònh, vaø trong baûn
tuyeân-ngoân, toång-thoáng Abraham
Lincoln vieát: “Naêm saép taøn ñöôïc goäi-nhuaàn phuùc-lôïi: ruoäng vöôøn ta
phì-nhieâu, baàu trôøi ta trong laønh.
Theâm vaøo nhöõng phuùc-lôïi
phong-phuù ñoù, maø ta vì quaù
thöôøng-xuyeân höôûng-thuï neân coù
khuynh-höôùng laõng- queân nguoàn-goác
xuaát-xöù cuûa chuùng ta, laø nhieàu
hoàng-phuùc khaùc coù tính-chaát cöïc-kyø phi-thöôøng khieán loøng ta duø voán voâ-thöùc ñeán
ñaâu cuõng khoâng khoûi boài-hoài xuùc-ñoäng
tröôùc söï quan-phoøng öu-aùi
cuûa Ñöùc Chuùa Trôøi Toaøn Naêng....Nhöõng phuùc-lôïi vó-ñaïi ñoù khoâng do möu-keá con ngöôøi maø coù, cuõng khoâng do baøn tay höõu-töû naøo
taïo-taùc maø thaønh; nhöng laø nhöõng
taëng vaät öu-aùi cuûa Ñöùc Thöôïng-Ñeá
Chí-Cao, laø Ñaáng duø thaïnh-noä veà toäi-loãi ta, cuõng vaãn nhôù ñaán loøng ñaïi-töø ñaïi-bi
cuûa Ngaøi... Toâi töôûng laø moät vieäc thích-nghi vaø chính ñaùng cho toaøn daân Hoa-ky cuøng moät loøng vaø moät tieáng maø long-troïng, cung-kính vaø vôùi loøng bieát ôn thöøa-nhaän nhöõng phuùc laønh ñoù. Vaäy neân,
toâi khuyeân môøi ngöôøi ñoàng-höông toâi trong khaép moïi vuøng cuûa Hieäp Chuûng Quoác, cuøng nhöõng ngöôøi ôû chaân trôøi goùc
bieån vaø nhöõng ngöôøi löõ-thöù nôi haûi-ngoaïi , haõy bieät rieâng vaø giöõ ngaøy Thöù
Naêm choùt cuûa thaùng Möôøi Moät keá
ñaây laøm ngaøy Leã Taï Ôn vaø ca-ngôïi Ñöùc Töø Phuï cuûa chuùng ta treân
trôøi. (Trích Taïp Chí Ideals)
Hieäp Chuûng Quoác Hoa-kyø laø quoác-gia
cuûa nhöõng ngöôøi tò-naïn.
Nhöõng ngöôøi tò-naïn ñaàu tieân ñaët chaân leân maûnh ñaát naày laø
nhöõng ngöôøi tò-naïn veà toân-giaùo.
Hoï lìa boû nôi choân nhau caét roán,
thoaùt-ly queâ-höông yeâu-daáu
cuûa hoï vì nhöõng cuoäc baùch haïi veà
tín-ngöôõng. Hoï ñaõ phieâu-löu ñeán
moät vuøng ñaát xa-laï ñeå mong ñöôïc giöõ vöõng nieàm tin vaø leõ thaät trong Kinh-Thaùnh. Coâng
vieäc ñaàu tieân laø hoï daâng lôøi Taï
Ôn Thöôïng-Ñeá, tinh-thaàn bieát ôn cuûa nhöõng ngöôøi Myõ tò-naïn
ñaàu tieân ñaõ taïo neân moät
truyeàn-thoáng toát ñeïp, ñaùng cho
chuùng ta laø nhöõng ngöôøi Vieät-nam tò-naïn noi theo. Quoác-gia Hoa-kyø ñaõ thaønh-laäp döïa treân neàn taûng caên-baûn
cuûa ñöùc-tin nôi Thöôïng-Ñeá.
Toân-troïng nhöõng giaù-trò luaân-lyù ñaïo-ñöùc theo tieâu-chuaån daïy-doã cuûa
Kinh-Thaùnh, tin-caäy nôi Thöôïng-Ñeá
“In God We Trust”. Baûn tuyeân-ngoân
nhaân quyeàn cuûa Hoa-kyø ñöôïc khai-sinh
cuõng döïa treân nhöõng
giaù-trò luaân-lyù
ñaïo-ñöùc, nguyeân-taéc caên-baûn
cuûa quyeàn töï-do,
nhaát laø söï töï-do veà tín ngöôõng, töï-do veà toân-giaùo, nhö moät
ngoïn haûi ñaêng roïi vaøo nhöõng nôi
u-meâ taêm toái, nhöõng nôi maø ngöôøi daân
coøn bò töôùc ñoaït caùc quyeàn laøm ngöôøi, nhöùt laø quyeàn töï-do tin
töôûng. Thaät trôù treâu thay, ngay treân
quoác-gia ñaõ ñöôïc xaây döïng
treân neàn taûng ñöùc tin cuûa Thöôïng-Ñeá
cuõng coù nhöõng keû voâ
thaàn, laïm duïng quyeàn töï-do
ích-kyû caù-nhaân, tìm caùch
ñaäp ñoå nieàm tin toân-giaùo, cho raèng
tin-caäy nôi Thöôïng-Ñeá, “In God
We Trust” laø vi-hieán. Hoï ñaõ queân maát lòch-söû,
nguoàn-goác, queân caû cuoäc
haønh-trình ñaày gian-lao, cheâùt-choùc
maø toå-tieân cuûa hoï ñaõ vöôït qua
ñeå tìm ñeán maûnh ñaát xa laï
naày vôùi muïc-ñích duy-nhöùt laø ñöôïc giöõ nieàm tin trong Chuùa.
Ñoái vôùi ngöôøi Vieät-nam chuùng ta treân queâ-höông naøy, ngaøy Leã Taï Ôn cuõng mang moät yù-nghóa
ñaëc-bieät. Treân con ñöôøng löu-vong ñi
tìm töï-do ñaõ traûi qua traêm cay,
ngaøn ñaéng. Khoâng ai coù theå
öôùc-löôïng ñöôïc con soá nhöõng ngöôøi thieáu may maén, ñaõ cheát treân bieån
caû vì phong-ba baûo-taùp, cheát trong
tay haûi-taëc, cheát ñoùi, cheáât khaùt,
coù theå caû trieäu ngöôøi. Soá
ngöôøi may-maén ñeán ñöôïc beán bôø töï-do an-toaøn, coù khaùc gì nhöõng ngöôøi Pilgrims
hoài theá-kyû thöù 17 ñaâu! Theá
nhöng, ngöôøi Vieät-nam tò-naïn chuùng
ta ñöôïc may maén hôn nhieàu so vôùi toå-tieân cuûa nhöõng ngöôøi tò naïn
hoài theá-kyû thöù 17; chuùng ta
ñöôïc mieàn ñaát höùa naày tieáp ñoùn aân-caàn, trong nhöõng ñieàu-kieän thuaän lôïi vaø thaân-höõu hôn nhieàu. Hôn caû
nhöõng ngöôøi tò naïn hoài 300
naêm veà tröôùc, nhöõng ngöôøi
ñaõ thaønh-laäp neân quoác-gia naày,
chuùng ta coù nhieàu lyù-do
hôn ñeå Taï Ôn
Ñaáng Chí Cao. Chuùng ta
cöû-haønh Leã Taï Ôn vôùi nhieàu
nhieät-tình hôn, ñeå cuøng vôùi
daân-toäc naày, daân-toäc ñöôïc keát-hôïp bôûi nhöõng ngöôøi tò naïn, vôùi
queâ-höông naày, queâ-höông cuûa nhöõng ngöôøi löu-vong, baøy toû
loøng bieát ôn khoân taû cuûa chuùng ta
vôùi Thöôïng-Ñeá ñaõ phuø-hoä ta, ñöa ta
ñeán queâ-höông môùi naày, moät
queâ-höông maø moïi ngöôøi khoâng phaân-bieät chuûng-toäc, maøu da,
tín-ngöôõng, ñöôïc höôûng nhöõng
cô-hoäi ñoàng ñeàu “equal
opportunities” maø nhöõng theá-heä
tröôùc phaûi ñaáu tranh gian-khoå môùi
coù. Chuùng ta haõy haân-hoan vaø nhieät-tình ñoùn möøng ngaøy Leã Taï Ôn, nhö moät cô-hoäi toát cuï-theå, vaø thaønh taâm cung-kính toû loøng bieát ôn
cuûa chuùng ta vôùi Ñaáng Coäi Nguoàn cuûa moïi phuùc-lôïi ñeán cho ta, töùc laø Ñöùc Chuùa Trôøi töø-bi
baùc-aùi voâ-löôïng voâ-bieân, Ñaáng maø toång-thjoáng George Washington,
trong nghò-ñònh saùng laäp ngaøy Leã Taï
Ôn, goïi laø “Taùc Nhaân Phuùc Haäu cuûa heát thaûy nhöõng gì löông-haõo ñaõ
qua, hieän coù hoaëc seõ coù; vaø toång thoáng Abraham Lincoln goïi laø
“Ñaáng Thieân Phuï Töø AÙi”.
Ngöôøi Vieät-nam chuùng ta voán
goäi-nhuaàn ñaïo-lyù, vaên-hoùa AÙ-Ñoâng,
chòu ôn ai thì ghi ôn, vaø traû
ôn. Nhöõng keû vong-aân boäi-nghóa bò xaõ-hoäi khinh-bæ, nguyeàn-ruûa. Ngöôøi xöa daïy: “Thi aân maïc nieäm, thoï aân maïc vong” , nghóa laø
laøm
ôn cho ai thì ñöøng nhôù, chòu ôn ai thì
ñöøng queân. Thaùi Coâng cuõng daïy:
“Höõu aân baát baùo, phi vi nhaân giaû”,
nghóa laø coù ôn maø khoâng ñeàn
ñaùp khoâng phaûi laø con ngöôøi vaäy. Ngaøy nay,
maëc daàu con ngöôøi ñaït ñöôïc
nhöõng tieán boä vöôït böïc trong laõnh vöïc khoa-hoïc, tuy nhieân nhöõng nhu-caàu thieát-yeáu
caên-baûn trong ñôøi soáng,
con ngöøôøi haõy coøn nhôø ôn Trôøi.
Vaø bao laâu ta coøn nhôø ôn
Trôøi thì baáy laâu ta phaûi bieát ôn Trôøi, vaø baùo ôn Trôøi, baèng caùch phuïng-töï Trôøi, ca-ngôïi
loøng ñaïi-töø ñaïi-bi cuûa Ñaáng
Chí Cao Thieâng Lieâng, khoâng nhöõng
trong ngaøy quoác-khaùnh Taï Ôn, maø
moïi ngaøy ta coøn soáng. Kinh-Thaùnh cuõng coù nhaéc
vaø daïy cho ta bieát raèng moät trong nhöõng toäi cuûa con ngöôøi maéc phaûi laø toäi queân ôn
Thöôïng-Ñeá. Lôøi Ñöùc Chuùa
Trôøi traùch con ngöôøi voâ aân: “Hoï daãu bieát Ñöùc Chuùa Trôøi, maø khoâng
toân-vinh Ngaøi vaø khoâng taï ôn
Ngaøi” (Roâ-ma 1:21)
Nhaân dòp Leã Taï Ôn naêm nay, chuùng ta
haõy thaønh taâm daâng lôøi caûm taï Thöôïng-Ñeá ñaõ daét
ñöa chuùng ta ñeán queâ-höông taïm dung naày, moät quoác-gia cöôøng-thònh vaø vaên-minh
vaøo baäc nhaát theá-giôùi. Ngaøi ñaõ an-baøi cuoäc soáng cuûa taát caû chuùng ta. Moïi ngöôøi ñaõ hoøa nhaäp vôùi
nhòp soáng cuûa ngöôøi daân baûn xöù,
ñöôïc höôûng ñuû moïi
tieän-nghi, moïi cô-hoäi ñoàng
ñeàu, moïi thöù töï-do cuûa con ngöôøi ñöôïc luaät-phaùp
quoác-gia baûo-veä. Chuùng ta
ñoàng-thanh Taï Ôn Thöôïng-Ñeá.
Kính
thöa quí vò thính-giaû,
Chuùng
toâi xin traân-troïng kính môøi toaøn theå quí vò daønh thì giôø quùi baùu ñeán tham-döï chöông-trình leã baùi, nghieân-cöùu
Kinh-Thaùnh, tìm hieåu leõ thaät vaø ôn
cöùu roãi vaøo moãi saùng thöù
Baûy, töø 10 ñeán 12 giôø tröa
Taïi Thaùnh Ñöôøng Cô-Ñoác
Phuïc-Laâm Vieät-nam
Soá 4417
N. Power Drive
Orlando, Florida
Ñieän thoaïi soá
(407) 298-1119
Quí vò cuõng coù theå xem laïi caùc baøi
giaûng-luaän treân maïn löôùi toaøn
caàu cuûa Hoäi-Thaùnh:
Chuùng
toâi cuõng coù loaït baøi nghieân-cöùu Thaùnh-Kinh Haøm-Thuï taïi gia mieãn
phí, xin quí vò gôûi thö veà ñòa-chæ:
Cô-Ñoác Phuïc-Laâm
4417
N. Powers
Dr.
Orlando, Florida 32818
Chuùng toâi xin traân troïng
kính chuùc quí vò vaø böõu-quyeán moät ngaøy Leã Taï Ôn vui-veû vaø traøn ñaày phöôùùc-haïnh. Xin kính chaøo taïm-bieät vaø heïn taùi-ngoä
vôùi quí vò vaøo giôø phaùt thanh laàn tôùi.
