INFLUO
DE LA KATALUNA SUR LA HISPANA:
La
hispana havas en sia sino multajn gravajn katalundevenajn vortojn kiuj
eniris dum la Mezepoko kaj ankaŭ en la Nov-kaj Moderna epoko.
Kuriozega por la esperantistoj estas ke la internacia vorto “barako”
aŭ “porĉo” devenas de la kataluna.
Jen mallonga listo de tiuj ĉi:
Absenta > absenta (absinto)
Allioli > alioli (ajlolia saŭco)
Baladre > baladre (speco de ŝipo)
Barraca > barraca (barako, kabano)
Botifarra > butifarra (kolbaso)
Cantimplora > cantimplora (ladbotelo)
Cabasset > capacete (helmeto)
Cap-i-cua > capicúa (palindromo)
Clavell > clavel (dianto)
Coet > cohete (raketo)
Confit > confite (konfitaĵo)
Correu > correo (poŝto)
Costa > costa (marbordo)
Cuixot > quixote (femuringo)
Donzell > doncel (fraŭlo)
Enyorança > añoranza (sopiro)
Esquirol > esquirol (strikrompanto)
Fang > fango (koto)
Gamba > gamba (pandalo)
Governall > gobernalle (rudro)
Llinatge > linaje (famililinio)
Masia > masía (farmbieno)
Menjar > manjar (delica manĝo, festeno)
Mercader > mercader (komercisto)
Motlle > molde (muldilo)
Nau > nao (ŝipo)
Orat > orate (frenezulo)
Orgull > orgullo (orgojlo)
Paella > paella (paelo)
Paper > papel (papero)
Parlament > parlamento (parolado, parlamento)
Peatge > peaje (paspago)
Poncella > poncella (virgulino)
Porxe > porche (porĉo)
Pot > pote (poto)
Premsa > prensa (preso).
Quarter > cuartel (kazerno)
Salvatge > salvaje (sovaĝa)
Sastre > sastre (tajloro)
Semblant > semblante (mieno)
Tonell > tonel (barelo)
Trèvol > trébol (trifolio)
Usatge > usaje (speciala leĝo)
Vaixell > bajel (ŝipo)
Vellut > veludo (veluro)
Verger > vergel (fruktoĝardeno)
Viatge > viaje (vojaĝo)
INFLUENCIA
DEL CATALÁN EN EL CASTELLANO:
El
castellano posee en su sino muchas palabras catalanas que entraron en la
Edad Media y aun modernamente. He aquí una breve lista de ellas,
ordenadas por sufijos*:
-el: bajel (de vaixell), clavel (de clavell), cuartel (de quarter), doncel (de donzell), papel (de paper), tonel (de tonell), vergel (de verger).
-je: linaje (de llinatge), peaje (de peatge), salvaje (de salvatge), usaje (de usatge), viaje (de viatge)
-ol: español (de espanyol), esquirol (de esquirol -ardilla-), trébol (de trèvol).
-te: confite (de confit), convite (de convit), orate (de orat), pote (de pot), quijote (de cuixot).
*Los
sufijos indicados fueron importados al español a través de los préstamos
procedentes de las lenguas galorománicas (primeramente el catalán y el
occitano -lenguas que formaban una unidad geopolítica-, luego el francés).
En castellano la forma original de "-je" era "-go".
Así tenemos frente a "peaje" la forma propia
"portazgo". No se trata de ninguna lista
"tendenciosa" -la lista podría ser mayor-, la fuente empleada
es el DRAE.
Otras:
absenta
(de absenta -cast. ajenjo), alioli (de allioli), añoranza
(de enyorança), baladre (de baladre), barraca (de barraca),
brazola (de braçola), butifarra (de botifarra),
cantimplora (de cantimplora), capacete (de cabasset),
capicúa (de cap-i-cua), castañola (de castanyola),
cohete (de coet), confitar (de confitar), correo (de correu),
costa (de costa), doncella (de donzella), fango (de fang),
fuñar (de funyar), gamba (de gamba), gobernalle (de governall),
manjar (de menjar), masía (de masia), mercader (de mercader),
molde (de motlle), nao (de nau), orgullo (de orgull),
paella (de paella -sartén-), parlamento (de parlament),
pelitre (de pelitre), petar (de petar), poncella (de poncella),
porche (de porxe), prensa (de premsa), riel (de riell),
sastre (de sastre), semblante (de semblant), truque (de truc),
tusón (de tusó), velludo (de vellut -terciopelo-).