Azärbaycan Säfävilär Dövläti

1300 illärin sonunlarýnda Ärdäbil þähäri Säfiüddin’in hakimiyäti altýna keçmiþdi.
Þeyx  Säfiüddin’in varislerinä Säfävilär deyilir.

1500 illerindä Säfävilär daha çox Azärbaycan’ýn Ärdäbil þähärin’dä gücländilär.
Säfävilärin qarþýsýnda Aðqoyunlular vä Þirvanþahlar dururdu.
Säfävilär þiälik mäzhäbini altýnda Azärbaycan’ý birläþdirmäk istäyirdilär.

Säfävi þeyxlärinin täräfdarlarý baþýna 12  zolaqlý papaq qoyurdular.
Bu qýrmýzý  papaqlarý daþýyanlara Qýzýlbaþlar adlanýrdýlar.
Säfävilär Anadolu türk soylarý ilä älaqä yaratmýþdýlar.

1449-cü ildä Qaraqoyunlu Cahanþah, Þeyx heydäri sýxýþdýrdý vä þeyx kiçik asyaya sýðýndý.
1456 – 59-cü illärindä Þeyx Cüneyd Aðqoyunlu ärazisindä þiäliki täblið edirdi.

Aðqoyunlu Uzun Häsän öz bacýsý Xädicä Bäyimi, Þeyx Cüneydä ärä vermiþdi.
Çünkü istäyirdi Säfävilär Uzun Häsäni, Qaraqoyunlu padiþahý Cahanþah’a qarþý mübarizädä yardým edsinlär.
Þeyx Cüneyd Þirvan hämläsindä öldü, onun yerini oðlu Heydär aldý.
Heydär Uzun Häsän’in qýzý Alämþah bäyimlä evländi. Alämþah oðlunun adýný Ýsmail qoydu.
Þeyx Heydär 10 min äskärlä Ärdäbil’i yenidän aldý.

1488-ci ildä Þeyx Heydär öldü vä onun yerini böyük oðlu Sultan Äli aldý.
Säfävi þeyxläri ilä Aðqoyunlularýn mänafei toqquþmaða baþladý vä bir savaþda Qýzýlbaþ ordusu darmadaðýn oldu.
Sultan  Äli’nin qardaþlarý Ýbrahim ilä Ýsmail Ärdäbil’dän qaçdýlar.
Öncä Ýsmail Räþt’ä sonra Lahican’a getdi.
Gilan hakiminin sarayýnda görkämli alim Þämsüddin Lahici onun vä qardaþýnýn tärbiyäcisi täyin oldu. Ýsmail altý il Lahican’da qaldý.

1499-da onbeþ yaþlý gänc Ýsmail öz täräfdarlarý ilä Ärdäbil’ä getdi.
Bu dövrädä Aðqoyunlular çox zäyiflämiþdilär.
Ýsmail Aðqoyunlular hakimiyätinä son vermäyi düþünürdü.

1500-cü ilin yazýnda Ýsmail Qýzýlbaþ tayfalarýndan quvvä toplamaq üçün  Ärzincan’a häräkät etdi.
Ýsmail minlärcä savarý ilä Þirvan’a hücum etdi.
Þirvan þahý, Färrux Yasar bu savaþda onaltý yaþlý Ýsmailä yenildib vä öldü.
Ýsmail Baký’ya yürüyüþ etdi vä oraný aldý.

1501-ci ildä Ýsmail Aðqoyunlu Älvänd’in qoþunlarý ilä çarpýþdý vä onlarý Näxcivan’da yendi. Bu ilin payýzýnda Ýsmail Azärbaycan’ýn paytäxti, Täbriz’ä  täntänä vä zäfärlä girdi vä özünü padiþah elan etdi.

1503-cü ildä þah Ýsmail 12 min äskärlä Täbriz’dän Aðqoyunlu þah Murad’ýn 70 minlik qoþunu savaþýna Hämädan’a sarý çýxdý. Þah Ýsmail’in qoþunu qäläbä çaldý.

1508-ci il þah Ýsmail Ýran’ý, Ermänistan’ý, Ýraq’ý, kiçik asyaný vä bir çox vilayätläri aldý.
 
 

 

Ana Sayfaya Dön


savalan@europe.com