| Doelgroep? |
- Personen met stembandpoliepen of stembandoedeem
- De omgeving van mensen met stembandpoliepen of stembandoedeem (familieleden en vrienden)
- Huisartsen, NKO-artsen en logopedisten die informatie zoeken om door te geven aan hun patiënten
|
| Oorzaken en voorkomen?
|
- Een stembandpoliep is een goedaardig gezwel dat kan voorkomen op eender welke plaats op je stembanden.
- Meestal bevindt de poliep zich slechts aan 1 van je 2 stembanden.
- De poliep kan gesteeld of zittend (sessiel) zijn.
- Stembandpoliepen komen vaak voor bij mensen (meestal mannen) van middelbare leeftijd die sterk onder spanning staan, overwerkt zijn en vaak moeilijk haalbare doelen stellen voor zichzelf.
- Vaak gaat het om mensen die erg veel spreken, maar op een verkeerde manier, in een te droge of te warme lucht of op plaatsen waar er sprake is van een vervuilde lucht.
- De exacte oorzaken van stembandpoliepen zijn echter niet gekend.
- Hieronder vindt u enkele mogelijke oorzaken die vaak terug te vinden zijn in de literatuur.
- Roken
- Overmatig alcoholgebruik
- Vaak roepen of op een verkeerde manier je stembanden gebruiken
- Bloeduitstortingen op de stembanden (vaak veroorzaakt door het slecht gebruiken van de stembanden of door een voorval / ongeval waarbij de keel geraakt is)
- Een niet goed verzorgde vochtophoping in de stembanden (stembandoedeem)
- Maagoprispingen waarbij het maagzuur de stembanden irriteert (ook al is men zich daar niet altijd bewust van omdat het kan voorkomen terwijl men slaapt)
- We hebben zonet vermeld dat een poliep kan ontstaan door een vochtophoping in de stembanden die niet goed verzorgd werd.
- Deze vochtophoping noemt men ‘Oedeem van Reinke’ en is vaak een voorloper van een echte poliep.
- Meestal kan dit opgelost worden door te leren hoe je je stem juist kan gebruiken.
- Als de vochtophoping langere tijd aanwezig blijft, wordt het vocht eerder vast en spreekt men van een poliep. Nadien kan er weefsel in de uitstulping groeien waardoor de poliep kan blijven
|
| Symptomen? |
- De symptomen die mensen met stembandpoliepen vertonen zijn afhankelijk van de grootte en de vorm van hun poliep.
- Meestal is er in het begin gewoon sprake van een hese stem doordat de stembanden niet goed kunnen sluiten.
- Bij mensen met een gesteelde (erg beweeglijke) poliep worden er vaak ook toonhoogtebreuken vastgesteld. Dit wil zeggen dat ze terwijl ze praten plotseling op een veel hogere toonhoogte overgaan. Het lijkt eigenlijk een beetje op het ‘overslaan’ van de stem bij jongens in hun puberteit.
- De symptomen kunnen dan ook verschillen van moment tot moment, gaande van lichte heesheid tot plots even geen stem meer.
- Sommige poliepen zijn onbeweeglijk (sessiel) waardoor de symptomen meestal niet variëren.
- Wanneer de poliep zeer groot is kan de patiënt moeilijkheden ondervinden tijdens het ademen.
- Er komt ook wel eens diplofonie voor. Je hoort dan tijdens het stemgeven twee verschillende toonhoogtes. Dit wordt veroorzaakt door het feit dat de stemband die in massa is toegenomen anders gaat trillen en de 2 stembanden dus op een verschillende manier gaan bewegen.
|
| Diagnose? |
- De neus-, keel- en oorarts zal de diagnose moeten stellen op basis van een onderzoek met een keelspiegel ( of: indirecte laryngoscopie ), directe laryngoscopie, strobovideolaryngoscopie of fiberoptische laryngoscopie. Veel moeilijke namen, maar bij de meeste van deze onderzoeken voel je bijna niets.
- Bij de indirecte laryngoscopie kijkt de N.K.O.-arts met een soort spiegel naar de stembanden (zie Fig. 1).
- Strobovideolaryngoscopie is het hetzelfde, maar hierbij zendt men via de spiegel lichtflitsen naar de stembanden, zodat de arts ze kan observeren in een vertraagde beweging.
- Bij de fiberoptische laryngoscopie brengt men een dun glasvezelkabeltje via de neus in de keelholte. Omdat dat een zeer dun slangetje is( je voelt er ook bijna niets van ), kan men hiermee tot vrij dicht bij de stembanden komen en alles van wat dichterbij observeren.
- Aan de directe laryngoscopie is wel een nadeel verbonden: de patiënt moet voor dit onderzoek volledig onder narcose. Dan wordt er een buis via de mond in de keel gebracht en kan men zo de stembanden direct observeren. Het is tijdens dit onderzoek ook mogelijk voor de N.K.O.-arts om een deel weefsel weg te nemen om verder te laten onderzoeken in het laboratorium om eventueel kankercellen op te sporen.
- Deze onderzoeken zijn nodig omdat het zeer moeilijk is om alleen uitgaande van de stemklachten een diagnose te stellen. Vele stemklachten komen immers bij verschillende ziektes voor.
- Al deze stoornissen vereisen een andere behandeling en therapie, dus daarom is het zo belangrijk dat er eerst een grondig onderzoek plaatsvindt, voor dat men begint te behandelen.
|
| Behandeling? |
- Stembandpoliepen worden gewoonlijk operatief weggenomen onder gehele verdoving. Na de operatie wordt een minimum stemgebruik gedurende ongeveer twee weken ten sterkste aangeraden.
- Stemtherapie wordt aangeraden bij iedereen die geopereerd wordt. Vaak is de poliep er gekomen door verkeerd stemgebruik en stemmisbruik. Als men nu gewoon de poliep wegneemt zonder het stemgedrag te veranderen dan gaat de poliep terugkomen. Door de postoperatieve stemtherapie probeert men dus het terugkeren van de poliepen te voorkomen.
- Stembandpoliepen van het sessiele type zijn kleiner. De operatie stelt men vaak even uit om te kijken of stemtherapie geen vermindering van het letsel kan krijgen.
- Wanneer een patiënt rookt of last heeft van een gastro-oesophagale reflux (oprispingen), moet men niet direct gaan opereren. Men probeert eerst of de symptomen verdwijnen door te stoppen met roken of door een anti-refluxtherapie. Als dit niet helpt moet men toch nog opereren.
- De klemtoon in de postoperatieve stemtherapie wordt gelegd op:
1. een programma voor stemrust en verminderd stemgebruik
2. een programma voor stemhygiëne
3. een programma om het stemgebruik te veranderen
- Enkele voorbeelden van stemhygiëne zijn:
- roepen, krijsen en gillen zijn uit den boze
- kuchen, keelschrapen vermijden
- niet praten naast een luide radio of in een lawaaierige omgeving
- niet te veel praten als je moe of ziek bent
- niet te veel fluisteren
- wanneer je ziek bent, wordt het aangeraden om veel water te drinken als je bijvoorbeeld moet hoesten.
|
| Verdere informatie ... bronnen? |
- Stes.R(1994). Stemstoornissen. Stemmisbruik en verkeerd stemgebruik. (4de ed.) Leuven:Acco.
|
