By
Alexandra Colen
Created
2008-03-07 10:50
Een recent voorval waarbij een vrouw zich via het internet aanbiedt om tegen betaling voor anderen een kind te dragen en ter wereld te brengen lokte hevige reacties uit. In 2005 leidde een gelijkaardige situatie tot een juridisch getouwtrek rond de baby die als gevolg van een dergelijke overeenkomst ter wereld kwam (baby Donna). Net als toen betreffen de reacties vooral het commerciële aspect van dit “draagmoederschap.” De bizarre situaties en de houding van de betrokkenen worden nauwelijks ter discussie gesteld. Nochtans is “draagmoederschap” iets waar fundamentele bezwaren tegen bestaan, die te maken hebben met ethiek en psychologie, met de integriteit van de vrouw en de waarde van de menselijke persoon zowel moeder als kind, met de natuurlijke en juridische orde en de plaats van huwelijk, gezin en afstamming daarin.
In de constellatie wensouders-draagoud
Er wordt waarde gehecht aan de eisen van een derde partij die geen enkele wettige aanspraak hebben, om het “bezit” van een kind dat een natuurlijke moeder (of ouders indien zij gehuwd is) heeft. Het feit dat zij het kind wensten en dat het ooit aan hen is beloofd zou voldoende zijn opdat zij de rechtmatige ouders zouden zijn, en niet de natuurlijke moeder (en haar gezin) die het kind heeft gedragen en ter wereld gebracht.
De aanspraak van de natuurlijke moeder op het moederschap van het kind dat zij draagt en ter wereld brengt wordt ondergeschikt aan de eis van mensen die geen wettelijke of feitelijke relatie hebben met de moeder of het kind, los van het feit dat, eventueel, de derde partij sperma heeft gedoneerd waaruit het kind zou kunnen zijn verwekt. Elders in de Belgische wetgeving is donorschap van gameten steeds anoniem en is elke aanspraak op ouderschap door de donor uitgesloten.
Het feit dat een vrouw geld vraagt om als draagmoeder te functioneren wordt als choquerend ervaren. Wanneer men echter geen ethische bezwaren heeft tegen een vrouw die haar eigen lichaam uitleent of uithuurt, dan is er geen argument tegen het verlonen van de diensten die zij daarmee levert en het compenseren van de (niet onaanzienlijke) kosten, ongemakken en risico’s, alsook de effecten op de gezondheid van de draagmoeder in haar latere leven. Wat wel zou moeten choqueren is het feit dat vrouwen, die vaak ook zelf reeds moeder zijn, hun eigen lichaam instrumentaliseren tot een voorwerp dat uitgehuurd kan worden, en zwangerschap en bevalling kunnen beschouwen als onpersoonlijke technische procedures die niet beïnvloed worden door en ook geen invloed hebben op de fysieke, geestelijke, emotionele of psychologische toestand van henzelf of hun families, zowel tijdens de zwangerschap en geboorte als in de daaropvolgende jaren. Zwangerschap en geboorte, normaal een essentieel onderdeel van de identiteit en de relatiebeleving van een vrouw, worden van alle betekenis ontdaan en gereduceerd tot technische zaken die door juridische procedures worden bepaald.
Omgekeerd, strookt het niet met de algemene ervaring dat de
kwaliteit van de zwangerschap en moederbinding de ontwikkeling van het kind
kunnen bepalen, om een kind in de moederschoot te laten groeien zonder dat de
moeder een emotionele of affectieve band met het kind opbouwt. Het moment van
de geboorte en het eerste aanleggen zijn vitaal voor het kind, maar de intense
beleving van deze momenten worden ontzegd aan het kind dat geboren wordt uit
een draagmoeder. Een toestand van aangehouden geforceerde onthechting tijdens
deze essentiële periode in de ontwikkeling van het kind kan leiden tot psychologische
trauma’s, zowel bij de moeder als bij het kind. Indien de moeder zich echter
niet onthecht en een normale affectieve band opbouwt met het kind in haar
schoot dan komen de trauma’s voor beiden door een scheiding na de geboorte.
Het is aanstootgevend hoe gemakkelijk onze samenleving de logica aanvaardt dat kinderen kunnen beschouwd worden als “koopwaar” dat men kan bestellen, als “bezit” dat men kan kopen en verkopen. Deze logica blijft ook wanneer men de hele zaak “niet-commercieel” of “gratis” zou doen. Een mens, kind of volwassen, mag nooit het voorwerp zijn van een contract of een transactie. Wanneer ouderschap gezien wordt als eigenaarschap en kinderwens als een recht op het bezitten van een kind, dan staat de deur open voor allerlei vormen van mensenhandel, en verworden kinderen tot objecten die dienen tot voldoening van de volwassenen. Deze houding staat haaks op heel de menselijke ethiek en negeert de intrinsieke menselijke waardigheid van het kind zelf.
Het feit alleen van kinderen te willen, geeft geen recht op het hebben van een kind, noch in de natuur noch in de samenleving. Het kind mag nooit gezien worden als een instrument tot vervulling van een kinderwens. Waar het om kinderen gaat primeert het belang van het kind. Hier wordt in het scenario van draagmoederschap geen rekening mee gehouden. Vandaar dat ook de Gezinsbond pleit voor het verbieden van deze praktijk. Men kan mensen helpen om zoveel mogelijk aan hun verlangen naar kinderen te voldoen, maar waar de natuur faalt kan men geen recht afdwingen van anderen. Er bestaan goede alternatieven voor mensen die ongewild kinderloos zijn en toch kinderen willen opvoeden. Buiten het hele gamma mogelijkheden die onze wetgeving toelaat binnen de medisch begeleide voortplanting is er steeds de mogelijkheid tot het adopteren van kinderen die geen ouders hebben en waarvoor de adoptiediensten een liefhebbend gezin zoeken.
Erkenning van draagmoederschap houdt in dat men het belang
van zwangerschap, bevalling en moederschap voor de identiteit van de vrouw
ontkent en vrouwen reduceert tot het statuut van broedmachines, functionele en
vervangbare wandelende couveusen. Feministen die decennia lang campagne voerden
tegen de zogenaamde onderwerping van vrouwen door echtgenoten die volgens hen
de vrouwen enkel goed vonden om kinderen te baren, hoort men nu geen enkel
bezwaar uiten tegen het voornemen om een praktijk te legaliseren waarin men
vrouwen wil laten functioneren en behandelen als pure broedmachines. Nochtans
is het een fundamenteel mensenrecht van elke vrouw om het kind te houden aan
wie zij het leven heeft
Source
URL:
http://www.brussels