Site hosted by Angelfire.com: Build your free website today!

Công dân mới xóm Chùa

 

(Tiến Đạt)

 

Năm thứ ba đại học, tôi bị đuổi khỏi kư túc xá v́ khuya nào cũng vượt cổng, leo tường. Ông quản lư viết bản tường tŕnh lên ban giám hiệu cho rằng tôi nhậu nhẹt, đàn đúm, "nhảy múa". Không phải vậy. Quán cà phê tôi chạy bàn bưng bê đến 12 giờ đêm chủ quán mới cho nhân viên nghỉ việc. Tôi túc trực ở quán từ lúc phố vừa đỏ đèn, lương tháng bốn trăm ngàn đồng, tiêu pha dè dặt, đủ tiền ăn học.

Tôi ôm rương đến xóm Chùa thuê nhà trọ. Xóm Chùa nổi danh tệ nạn xă hội. Những tấm liếp, vải bạt được phủ lên tạm bợ; con đường dẫn vào ngoằn ngoèo, nước từ các hộ thải ra có, nước cống rănh từ nhà máy bao b́ to tướng ngoài đường x́ vào cũng đầy. Bạn bè khuyên tôi đừng đến đây. Tôi có ǵ phải sợ! Tuổi thơ mười lăm năm lăn lóc ở khu chợ nghèo Nghĩa Trung, tám năm tôi cày cục trong thiếu thốn ở làng Châu, ba năm đại học tôi vừa làm vừa học, va chạm với quá nhiều thành phần... Tài sản tôi mang đến xóm Chùa có ǵ ngoài ba bộ quần áo không c̣n hợp thời và đống sách vở.

Dân xóm Chùa từ các xứ đổ về, nhiều nhất là miền Trung, kế đến miền Bắc. dân miền Tây chiếm số ít. Ngoài phụ hồ, chạy xe ôm, đĩ điếm, ma cô, c̣n phần đông hành nghề tu giả. Những ông, những bà, những anh, những chị, thằng nhóc, con bé cạo đầu nhẵn bóng, áo thụng cà sa, ôm b́nh bát, tay nải sách bói toán... đi vào các ngôi chùa lớn trung tâm phố gạ gẫm khách nước ngoài cùng thân đồ tín nữ. Kiếm được bao nhiêu, dân xóm Chùa bỏ bụng bấy nhiêu. Ở xóm Chùa hai tháng, tôi chưa thấy người nào giàu; ăn nhậu th́ có nhiều. "Đại đức Lân" là ví dụ điển h́nh. Lân cắn đùi cầy, ngấu nghiến, nói:

- Túng quá làm liều, mày?

"Nhưng anh c̣n có khả năng làm nghề khác", tôi định mở miệng.

- Xài sang, làm việc nhẹ nhàng quen rồi, mày!

Lân ngửa cổ đón những giọt rượu mầu đỏ chạch.

Căn nhà tôi thuê của bà cụ điếc, giá ba chục ngàn một tháng. Bà cụ lúc trước có cô con gái, từ ngày cô này lấy chồng Đài Loan, cô ta không tin tức ǵ về cho mẹ.

Bà cụ đêm ngồi góc tối, lần tràng hạt.

Lân nói với tôi, bà cụ thành tâm thờ Phật. C̣n Phật của Lân là Phật giả.

Chính quyền địa phương cùng các phương tiện thông tin đại chúng nhiều lần truy quét, lên án tệ nạn tu hành giả ở xóm Chùa, nhưng việc ra tay nhổ tận gốc th́ chưa rốt ráo. Một tháng Lân bị chính quyền mời lên một lần, nhắc nhở, viết cam kết nhưng chứng nào vẫn tật ấy. "Nhốt tao vào tù chỉ tổ tốn cơm", Lân ngang tàng. Một phần chính quyền không rảnh để theo dơi măi những thành phần như Lân; một phần việc Lân làm chưa gây tác động mạnh đến xă hội; một phần nữa, Lân giỏi đối phó. Tôi nghĩ thế.

B́nh thường Lân đội tóc giả, mặc đồ "dân sự", ăn nói bặm trợn.

Lân tự hào:

- Tao tu giả, nhưng sống thật!

Lân muốn ám chỉ ǵ? Tôi. Không, tôi đâu dám ba que xỏ lá với dân xóm Chùa. Tôi sống giả với tôi th́ có.

Tôi vừa bị chủ quán đuổi việc. Tội tôi gian lận tiền bạc. Chuyện bất nguồn từ sự bày vẽ của thằng bạn (cũng sinh viên như tôi, nhưng khác ngành).

Khách quán tôi ngồi toàn trai gái đang yêu, ban đêm chở đến quán ghế đôi, chọn góc tối t́nh tự. Nhân viên tính tiền ít khi khách chú ư giá, trừ khách quen. Thằng bạn bày tôi "chém". Lần đầu tiên tôi run tay, cũng lần đầu tiên tôi bị chủ quán chộp cổ. Té ra đă nhiều lần khách phản ánh với chủ quán v́ hiện tượng gian lận của đám nhân viên. Chủ quán phải giữ uy tín với khách, và chủ quán phải dạy nhân viên tính liêm chính.

Tôi rời quán hai ngày, nghe thằng bạn giới thiệu cho chủ quán đứa nhân viên mới, cũng sinh viên đi làm thêm.

Tôi bị mất việc, lâm vào t́nh cảnh bi đát. Bà cụ tinh ư phát hiện, cho tôi trọ và ăn cơm với điều kiện khi có tiền tôi trả đủ. Tôi vui bởi xung quanh c̣n những người có tấm ḷng. Cha tôi từng nói cái khó nhất của đời người là thời gian để t́m hiểu người khác. Cha tôi thích mặc đồ cũ, chơi với người cũ. Tôi thích mặc đồ mới, quan hệ với nhiều người, nhưng t́m bạn tâm giao th́ khó quá.

Vợ Lân dân giang hồ. Cặp này đúng câu "Trai tứ chiếng...". Vợ Lân tên Bé Hai, ở quán bia lúc Hồng, lúc Cúc, lúc Thủy... Bữa nào có tiền kha khá, đủ xài, tối Lân không cho vợ ra khỏi cửa. Những lúc như vậy nằm bên nhà bà cụ (nhà Lân sát vách nhà bà cụ), tôi nghe rơ tiếng giường Lân cút kít, cút kít...

Bé Hai ăn nói đốp chát, tục tĩu. Ả máu mê tứ sắc, ngồi lê đôi mách. Ả khoái chọc chuyện đời tư người khác. Một lần ả hỏi cặn kẽ thành phần gia đ́nh tôi. Tôi không dối ả điều ǵ, cả chuyện chú Hiếu cuỗm bộ "Dân sinh toàn tập" cùng chuyện cha tôi có thời gian lén chạy xích lô phụ tôi ăn học.

Ả la lên:

- Kinh khủng quá, nhưng có thật không cha nội?

Ả không tin chú Hiếu tôi đọc nhăo "Dân sinh toàn tập" mà tham ô công quỹ. Ả cũng nghi ngờ dân ăn học mà nghèo túng, xuất thân từ bần nông gốc rạ. Cũng có thể "Thượng đế" đến với ả phần đông những tay ăn học nghiêm túc, nhiều người tước vị đầy ngực, tiền vung như rác...

Túng tiền, tôi không c̣n thú vui đến trường. Tôi nằm bẹp dí trong căn nhà; bốn góc đầy hợp âm chuột, thằn lằn, gián; ngoài đường tiếng căi cọ chửi tục ầm ĩ. Tôi cũng thường đạp xe long rong đến các quán sách cũ, ngồi mân mê những tác gia tôi hằng kính phục. Càng túng tôi càng khát khao và ngộ nhận.

Tôi mơ trở thành nhà văn lớn có những trang sách để đời cùng đám độc giả chờ tác phẩm của tôi như đói chờ cơm. Nhà văn cần yếu tố ǵ? Thầy ở trường dạy tôi quan niệm kiến thức, vốn sống, tạng... Kiến thức tôi có, vốn sống tôi không ít, tạng tôi gân guốc. Vậy sao tôi chưa cầm bút?

Chẳng c̣n ai tâm sự, tôi qua nhà Lân, giữa lúc Lân đang gỡ tóc giả ra khỏi đầu, chuẩn bị uống rượu. Lân nghe xong, cười hô hố.

- Mày mà làm nghệ sĩ? Tao khuyên suy nghĩ lại - Sau khi bỏ miếng chả dồi qua kẽ răng, Lân nói tiếp - Tao thấy tụi nghệ sĩ đói nhăn răng! Nếu mày muốn kiếm tiền, tốt nhất là theo tao.

Tôi cạo đầu, mặc cà sa, mang b́nh bát, tay nải như Lân? Tôi cười văng nước bọt. Con người tôi mà tu giả? Nếu cha tôi biết được, thế nào ông cũng đập cho bể mặt.

Tôi lắc đầu. Lân khoát tay.

- Tùy mày. Tao không ép. Dù ǵ thằng có học như mày cũng biết xoay cách.

Ở gần, tôi tởm Lân. Bộ cà sa hắn không bao giờ giặt, cả tháng tôi mới thấy hắn giũ giũ rồi đem phơi nắng; bộ tóc giả th́ khỏi nói, khứu giác tôi không chịu nổi. Tính cha tôi ghét nhất ở dơ, đến đôi dép nhựa cũ mèm, ngày nào ông cũng chà đi chà lại.

Cuối cùng, tôi cũng t́m được việc làm. Thông qua mẩu quảng cáo nhỏ xíu nằm góc khuất một tờ báo, tôi biết được có một tập san số lượng phát hành hạn chế cần tuyển một cộng tác viên.

Sau khi nh́n kỹ thân h́nh, kiểm tra sơ qua tŕnh độ, ông thư kư ṭa soạn chịu nhận tôi. Công việc tôi không có ǵ khó, chỉ tốn công tôi chạy khắp các chợ lớn nhỏ trong thành phố, t́m hiểu giá gạo, nếp dầu, cùng giá thịt heo, ḅ để viết tin.

Bài đầu tiên của tôi được xài. Tôi cầm vài ngàn tiền c̣m ḷng không vui không buồn. Công việc cứ thế trôi qua.

Lân biết chuyện, hỏi tôi:

- Nếu báo mày cần điểm người đi chùa th́ tao giúp - Lân cười - tiền công là hai xị cùng đĩa cầy càng tơ càng tốt.

Tôi đi làm, có tiền trả cho bà cụ. Và khi có tiền sự vui thú đến trường trong tôi trở lại.

Một lần, ông thư kư đưa mục phiếm đàm xă hội cho tôi, bảo tôi viết thử. Thật ra, hàng ngày đối mặt với dân xóm Chùa, chất liệu đời sống trong tôi ngồn ngộn.

Phiếm đàm đầu tiên tôi đề cập đến vấn đề nạn tu giả. Báo lên khuôn, ṭa soạn nhận được thư khen ngợi. Ngặt nỗi, tôi chỉ nhận nhuận bút bởi bài kư tên ông thư kư.

Tôi không đem tờ báo về nhà trọ. Chẳng hiểu sao, chiều, Lân ném tờ báo trước mặt tôi:

- Đ.m mày, mai tao đập vào mặt thằng phóng viên ṭa soạn mày.

Tôi năn nỉ Lân đủ điều, nào đâu phải báo tôi mới lên án chuyện này, người viết bài này chỉ làm theo sự chỉ đạo của cấp trên. Lân vẫn nóng bừng bừng. Tôi bắt đầu dọa hắn, nếu anh quậy th́ có khả năng anh bị đ̣n và thằng em này cũng sẽ bị mất sở làm!

Chắc Lân nghĩ lại. Hôm sau và mấy hôm sau nữa ṭa soạn tôi vẫn không có biến cố nào.

Tôi viết phiếm đàm say mê. Nội dung tôi sâu sát nhân t́nh thế sự; câu cú tôi găy gọn, khúc chiết; lập luận tôi lô-gíc; tư duy tôi đủ chuyện Đông chuyện Tây... Thư khen ngợi, điện thoại gọi về ṭa soạn tôi rối rít. Tên tuổi ông thư kư được dân báo chí, cùng đám độc giả đánh giá có tầm cỡ. Tôi cũng được lợi, nhuận bút ngày càng tăng. Ông thư kư chiều cuối tuần chở tôi đến quán uống bia, ôm gái. Trời xui đất khiến, một hôm tôi gặp mặt Bé Hai.

Hôm sau, cả xóm Chùa biết tin một thằng sinh viên là tôi ăn chơi trác táng. Bé Hai tung tin tôi từ trước đến giờ mang mặt giả, giả nghèo, giả khổ để ăn cơm, sống nhờ tiền bún riêu bà cụ.

Ả chỉ phía tôi, rồi khoanh hai ngón tay bàn tay trái vào nhau, sau đó ả đưa ngón tay của bàn tay phải "thụt" vào.

Lân hỏi tôi có chuyện đó không. Tôi lấp lửng. Trước khi bỏ đi, Lân nghiến răng:

- Tùy mày, đểu đâu cũng được, phải trừ bà cụ.

Tôi đểu? Tôi đểu cái ǵ chứ?

Tôi nằm xoay qua xoay lại, không t́m được câu trả lời. Bên kia giường tre của Lân phát tiếng cút kít, cút kít...

Số lượng phát hành báo tôi tăng từ hai ngàn đến ba chục ngàn, ngoài sức tưởng tượng! Lúc đầu trên những bài tin giá cả thị trường tôi kư tên thật, sau kư tắt lung tung. Giai đoạn này ông thư kư chỉ yêu cầu tôi viết tốt phiếm đàm, phần "râu ria" có cũng được, không có cũng chẳng sao.

Bà cụ nấu bún riêu bằng thứ nước đùng đục - nước mua của gă chở thùng phuy bán dạo. Một khối nước gă bán sáu ngàn.

Một đêm hứng chí, trong phiếm đàm, tôi nêu lên t́nh trạng thật giả trong xă hội, đơn cử trường hợp chính tác giả mắt thấy cách nấu bún riêu bằng nước cống của một bà già ở xóm Chùa! Nội dung tôi đề cập đến ghê rợn đến nỗi đọc xong, ông thư kư khạc nhổ liên tục. Số là lúc sáng ông đưa vợ con đi ăn quán.

Viết sướng, tôi quên phéng thái độ đùng đùng nổi giận của Lân hôm trước. Khi ông thư kư cho biết báo đă lên khuôn, tôi giật ḿnh. Tôi biết trốn đâu bây giờ ngoài chỗ dựa duy nhất là xóm Chùa? Vào kư túc xá, chỉ nhác thấy tôi, ông quản lư đă ghi vào "sổ đen". Ông ta làm như tôi là ung nhọt cho cộng đồng!

Cuối năm thứ hai đại học, tôi tố cáo ông quản lư tham ô số gỗ trong khi kư túc xá nới thêm cơ sở hạ tầng. Cuối đơn, tôi ghi rơ họ tên địa chỉ người viết, thế mà đợi măi, tôi chẳng nghe ban giám hiệu có ư kiến ǵ. Tôi không bao giờ nghĩ rằng ông quản lư trù dập tôi, bởi tôi biết mọi bí mật của người viết đơn tố cáo các cơ quan phải tuân thủ...

Cha tôi nông dân rặt, ghét cay đắng dân nghệ sĩ. Nguyên nhân có thể bắt nguồn từ chú Hiếu.

Số là gia phả họ tộc tôi thời Gia Long có một người làm xă trưởng, tên húy Kiên, tự là Nhị Dân. Ông Kiên theo học Tống - Nho, mộng quan trường. Không những giỏi thơ phú mà ông c̣n rành thiên văn, địa lư, toán pháp, điển lệ. Cái ǵ ông Kiên cũng học qua căn bản. Thấy kinh sử có chỗ nào lợi cho dân ông ghi chép cẩn thận. Sách để lại cho gia phả họ tộc có cuốn Dân Sinh toàn tập nội dung bàn đạo đức của kẻ làm quan.

Làm quan, ông Kiên chăm việc công, bỏ việc tư, thực hiện rập khuôn lời dạy Thánh hiền. Chỉ tội quá mê đàn bà, đến năm đó, ông Kiên vi phạm điều luật Gia Long "Nghĩa vụ cùng chung sống tại một nơi". Thê thiếp của ông Kiên quá nhiều, đi đến làng nào cũng nghe các bà đẹp gọi tên ông. Theo luật, ông Kiên bị phạt 100 trượng, giáng làm thứ dân; sau đó ông bỏ làng đi, sống chết ở đâu chẳng rơ.

Cha tôi quư cuốn sách "Dân Sinh toàn tập" lắm.

Chú Hiếu mê thơ ca, hát ḥ, được đội văn nghệ xă giao chức trưởng ban. Chiều nào tôi cũng nghe tiếng chú Hiếu phát ra từ loa phát thanh xă. Giọng chú Hiếu khàn đục, mùi mẫn, theo tôi nghĩ, chưa bắt nhịp đúng tinh thần bài hát.

Từ văn nghệ, chú Hiếu được nắm cương vị kế toán trưởng. Vậy mà, cha tôi chửi "đồ mất dạy! Thằng Hiếu không xứng đáng mang họ nhà ta!". Chú Hiếu biển thủ của công xây nhà lầu, cưới vợ tơ.

Chú Hiếu trốn khỏi làng, cuỗm theo cuốn Dân sinh toàn tập. Nghe đâu chú Hiếu bán cuốn sách cho một tay buôn đồ cổ. Máu từ mũi cha tôi chảy ra...

Thoát khỏi cơn say cùng ông thư kư, tôi lừ đừ lẻn về nhà trọ, lúc đồng hồ điểm mười hai phát.

Người tôi ê ẩm. Tôi sờ mặt, bất giác giật ḿnh.

Thịt dư trên mặt tôi đóng thành cục.

Bên ngoài Bé Hai chửi rủa tôi ầm ầm. Sau này tôi biết, nếu không nể t́nh bà cụ chắc mạng tôi đă nằm ở xóm Chùa.

Lân đánh tôi găy ba chiếc răng cửa. Tôi không tiếc răng cũ, tôi cũng không xót tiền trồng răng mới, nhưng thật ḷng, tôi ngại đeo răng giả, nụ cười tôi không c̣n tṛn trịa.

Bà cụ năn nỉ vợ chồng Lân cùng dân xóm Chùa cho tôi ở lại. Tôi nghĩ rằng chẳng c̣n mặt mũi nào nữa khi hàng ngày phải cúi gầm mặt cḥng chọc xuống con đường ngoằn ngoèo nước dơ.

Nhác thấy tôi trước ṭa soạn, ông thư kư lật đật lôi tôi vào pḥng kín. Ông ta cười gượng gạo:

-Cậu phải hết sức b́nh tĩnh. Việc này lỗi không phải tôi.

Tôi thu nắm đấm, lù lù:

- Ai?

- Thằng cha đầu trọc đe dọa tính mạng tôi cùng toàn thể gia đ́nh, cuối đường tôi phải...

Tôi hét:

- Câm miệng!

Tôi tháo răng giả thả cộc xuống bàn. Ông thư kư bấm nút điện thoại di động.

Tôi thách:

- Anh cứ gọi chính quyền. Tôi chẳng có ǵ phải sợ!

Ông thư kư đặt thả máy điện thoại xuống bàn, rút từ túi ra xấp bạc láng coóng.

- Tôi bồi thường danh dự cho cậu.

Tôi trừng mắt:

- Tôi không cần!

- Tôi đưa thêm cho cậu năm triệu đồng nữa.

Ông ta đi tới chiếc tủ đặt góc pḥng.

Tôi nghĩ bụng, ḿnh đang túng, mà cầm tiền của thằng chả th́ có tội t́nh ǵ? Thôi th́ từ nay tôi dẹp viết lách...

Tôi đóng răng giả vào miệng, bọc mười triệu vào túi, không một lời chào.

Tôi về xóm Chùa, dự định ôm rương đi thuê nhà khác. Lân chặn tôi đầu xóm.

- Mày há miệng tao xem.

Tôi tuân lệnh.

- Cũng đẹp, nhưng đồ giả.

Bé Hai chạy xộc đến, miệng toang hoác:

- Mày dân đểu cáng! Tụi tao đánh vỡ mặt mày?

Lân nạt vợ:

- Câm miệng lại, con này!

Xế chiều, tôi đặt mười triệu trước mặt bà cụ, sụp lạy. Bà cụ cầm xấp bạc, xem kỹ, đưa lại cho tôi, lắc đầu.

Cha tôi nghe xong câu chuyện, gật gật đầu:

- Mày đă thành người lương thiện.

T.Đ