http://fencim.cjb.net
Dolaşım sistemi organları
Kalp
Kalbimiz durmaksızın vücudumuza kan pompalayan yumruk büyüklüğünde, yaklaşık yarım kilo ağırlığında kaslardan oluşmuş bir organdır. Kalbin duvarları dakikada ortalama 70 kere kasılıp gevşeyerek kanı pompalar. Ömür boyu yaklaşık 300 milyon litre kan pompalar.Kalbimiz kaslardan yapılmış bir torba gibidir. Kalp kası adı verilen çizgili kasa benzeyen bir özel bir kastan yapılmıştır Kalbimiz dört odadan oluşmuştur bunlardan üstte olanlara kulakçık ve altta olanlara karıncık adı verilir. Sol kulakçık ve karıncığa giren ve çıkan damarlar temiz kan taşırken sağ kulakçık ve karıncığa giren ve çıkan damarlar kirli kan taşır. Kulakçıklarla karıncıklar arasında açılıp kapanabilen geçitler (kalp kapakçığı) bulunur. bu geçit kanın damarda geri akışını engeller.
----> Kalp atışları dakikada: yetişkin erkeklerde, 72 yetişkin kadınlarda 76 – 80 arası, yeni doğan bebeklerde 140, çocuklarda 90 ve yaşlılarda 50 – 65 arasıdır. Hayvanlarda ise: küçük kuşlarda 200, kedilerde 130, atlarda 35 ve filde 25 kadardır
----> kalbimiz her çarpışında kendi ağırlığı kadar (yarım kilo) yükü bir metre yükseğe çıkaracak kadar iş yapar.
Kan damarları
Kalpten pompalanan kanı vücuttaki tüm hücrelere ulaştıran taşıma sistemi damarlardan oluşmuştur. Damarlar; atardamar, toplar damar ve kılcal damarlar olmak üzere üç çeşit damardan oluşmuştur. Ana damarların içerisinde kanın ters yöne akmasını engellemek için kapakçıklar bulunur. Bu sayede ayakta dururken ayaklarımızdaki kan toplar damarlardan yukarıya doğru kalbe akar.
Atardamar:
Duvarları kalın, kaslı ve esnek ve sağlam damarlardır. Atardamar oksijen bakımından zengin olan kanı kalpten vücuda ulaştırır. Yalnız akciğer atardamarı kirli kan ( oksijen bakımından fakir) taşır. Çünkü vücuttan gelen kirli kanı ;karbondioksiti boşaltıp oksijenle dolması için; akciğerlere taşır. Kalpten çıkan atardamarların kalınlığı normal bir hortum kadar kalındır. Kalbin oluşturduğu tazyikli basınca dayanabilecek kadar sağlam ve esnektir. Kalpten çıktıktan sonra ilerledikçe daha ince dallara ayrılır. Kalpten çıkan en büyük atardamar aort ‘tur.
Toplardamar:
Kanı vücuttan kalbe geri götüren damarlardır. En geniş toplar damar iki parmak kalınlığındadır. Bu damarlardaki basınç düşük olduğundan duvarları atardamarlardan daha incedir. Toplardamarlar çoğunlukla yarı dolu olduklarından enlemesine bükülüp katlanırlar. Toplar damarlar kirli kan taşırlar. Yalnız akciğer toplar damarı temiz kan taşır. Çünkü ak ciğerde oksijen bakımından zenginleşen kanı toplayarak kalbe getirir.
Kılcal damarlar:
Sayıları çok fazladır. Vücudu bir ağ gibi kaplarlar. Atar damarlarla toplar damarlar arasında bulunurlar. Kılcal damarların kalınlıkları saç telinin onda biri kadardır. Görevleri kanı vücudun bütün hücrelerine ulaştırmaktır. Kılcal damarların duvarları kanın hücrelere kolayca geçişini sağlayabilecek kadar incedir.
Küçük ve büyük dolaşım
Küçük dolaşım:
Kirli kanın kalbin sağ kulakçığından çıkarak akciğer atardamarından akciğere ulaşması ve akciğerde karbondioksiti bırakıp oksijen alarak akciğer toplardamarından kalbin sol karıncığına dökülmesi olayına küçük dolaşım denir. Kısa mesafeli bir dolaşım olduğundan küçük dolaşın adını alır.
Büyük dolaşım:
Temiz kanın kalbin sol kulakçığından çıkarak ana atardamar (aort) dan bütün vücuda yayılması oksijen ve besin maddelerini hücrelere bıraktıktan sonra atık maddelerle karbondioksiti alarak ana toplar damardan kalbin sağ karıncığına dökülmesi olayına büyük dolaşım denir.
http://fencim.cjb.net
|
