Als onderwerp voor bespreking heb ik de hoogst bevreemdende film "Suicide Circle (Jisatsu Circle 2001- Japan) van de omstreden regisseur Shion Sono gekozen.
Deze film werd hoogst uitzonderlijk in ons onooglijke belgenlandje vertoond en meerbepaald ter gelegenheid van het welbekende festival vande fantastische film.
Uiteraard dient gezegd dat deze film er geen voor elkeen is, er wordt gebruik gemaakt van een hoogst vervreemde cinematografische stijl en een verhaallijn die soms elke logica mist.
De setting/ruimte waarin de film werd vertoont dient ook even belicht, het ging immers om de van elke versiering ontdane naakte ruimte van cinema Nova waar de liefhebber van alternatieve cinema frequent terug vinden is, onderuitgezakt in de spartaanse en ongemakkelijke stoeltjes.
De zaal zat tot de nok toe vol met filmfanaten gaande van de meer arthouse adepten tot de doorgewinterde "gorehounds" onder ons.
SC combineert de rauwe en bloederige stijl van het horrorgenre en vermengt dit zoals dat meestal gaat met Japanse ultraviolent movies (Ichi The Killer, Visitor Q, Tetsuo-The Iron Man, Battle Royale, Audition/odishon, ...).
Ik ben sinds nog niet zo heel lang erg ge•nteresseerd in Asiatische cinema, een liefde die gaandeweg gegroeid is door het bekijken van enkele arthouse genrefilms die me door hun po‘tische kracht bijzonder wisten te raken (ik denk dan met name aan Cyclo, m'n favoriete film).
Dit is net wat Aziatische en dan vooral Japanse cinema voor mij zo aantrekkelijk maakt : vaak gaat het om bijzonder extreme of over the top films die toch een grote mate aan esthetiek en emotionaliteit in zich dragen.
Die hang naar het extreme in Japanse cinema valt volgens mij vrij makkelijk te verklaren, aangezien er in het verre oosten vaak een erg onderdrukkend en depersonaliserend regime heerst zal de mens steeds op zoek gaan naar mogelijkheden naar enigermate van catharsis : zij zullen hun onderdukte gevoelens in sterke en artistieke vorm naar buiten doen treden teneinde er in zekere zin komaf mee te maken.
Verder dient gezegd dat zij dit (om een Patrick Dunslaegeriaanse beschrijving te gebruiken) nihilistisch ultra-geweld -hoe contradictorisch dit ook moge klinken- weten te compenseren door een flinke scheut absurde humor (genre Dead Alive/Braindead van Peter Jackson die we verder van Heavenly Creatures, Bad Taste, LOTR trilogie, Meet The Feebles en The Frighteners kennen).
Verder wordt vaak zo overdreven in de gruwelijkheden dat alles een slapstickachtige en vrij onschuldige doch niet banaliserende connotatie krijgt : het wordt net verdraagbaar (voor de meesten onder ons toch) hoewel moet worden gezegt dat SC vaak op't randje van het houdbare balanceert.
Suicide Club aka Jisatsu Circle vormt hierop geen uitzondering.
De openingsscene laat bijzonder weinig aan de verbeelding over. We worden direct in een chaotische wereld geworpen, namelijk die van de overbevolkte metrostations van Tokyo.
Snel gemonteerde flitsende beelden van een aanjakkerend metrostel worden afgewisseld met vrolijk gekibbel/gekwetter van een aanzienlijke groep jonge Japanse schoolmeisjes in uniform.
Plotseling nemen zij elkaars hand vast en zetten allen een stap voorwaarts.
De 54 meisjes doen heel normaal doch tellen ineens af, hun vrolijke gezichten worden afgewisseld met de beelden van het snelrijdende gierende en knarsende gevaarte dat in hunner richting schrijdt.
Plotseling tellen zij af 3...2..1 en allen springen synchroon naar voren waar zij allen onder het metrostel terechtkomen en letterlijk tot een geiser scharlaken bloed verworden.
De argeloze bijstaanders barsten uit in hysterisch gegil en worden onder geisers bloed bedolven.
Deze scene is behoorlijk shockerend en sterk aangezien zij ondanks de massale bloederigheid ervan zeer esthetisch en weloverwogen in beeld wordt gebracht, er gaat ook een zeer bevreemdende psychologische dimensie uit van deze onverwachte wending, aangezien men suicidaliteit normaliter koppelt aan lethargisch, argeloos, somber en nihilistisch gedrag, iets wat helemaal niet kan gezegd worden van deze vrolijke jonge meisjes.
Hiermee is natuurlijk de toon gezet, er ontstaat een overrompelende golf aan zelfmoorden bij jongeren die hoegenaamd niet te verklaren zijn.
Deze vreemde massahysterie vormt de achtergrond voor verschillende intriges en personages die allen proberen de waarheid te achterhalen.
Zo is er een team politiemensen/rechercheurs die met het onderzoek worden belast en al gauw een hoogst bizarre/onsmakelijke ontdekking doen.
Op het met bloed besmeurd perron staat een ongehavende,
maagdelijk witte tas.
Verder onderzoek wijst uit dat deze een transparante plastic zak bevat met een rol aaneengenaaide huidstukken van een 200-tal verschillende mensen.
U merkt het al, dit is geen doorsnee film.
Verder is er nog die mysterieuze website, een zwarte achtergrond met contrasterende rode/witte bolletjes die toenemen analoog met het aantal zelfdodingen.
De soundtrack wordt grotendeels gevormd door het onschuldige gekweel van de daar immens populaire meisjesgroep Desert.
Men kan zeker van een dubbele massahysterie spreken, enerzijds de groteske populariteit van deze banale doch enigzins ontroerende miejsesgroep en anderzijds de schokkende en raadselachtige golf zelfmoorden.
Zou er een verband tussen beide bestaan ?
Het verhaal bestaat uit een gelinkte en chronologisch correcte opeenvolging van korta anecdotes (waaronder een aanzienlijk aantal zelfmoorden uiteraard) die uiteindelijk tot een ongelooflijk surrealistische finale toewerken die me meermaals deed denken aan dat bijzonder vreemde hoofdstuk in Herman Hesse's fenomenale roman "de steppenwolf" (voor de ingewijden onder ons, ik heb het hier over het Magische Theater-hoofdstuk).
Eigenlijk zou een verdere korte beschrijving van het vehaal het oorsprokelijke geheel geen recht doen en ik doe er dus geen verdere poging toe.
een verhelderende verklaring voor dit soort films is vaak niet voorhanden maar dat maakt het juist zo aantrekkelijk.
Ik hou van films die een vervreemdend karakter hebben en waar geen pasklaar logisch antwoord voorhanden is.
Dit impliceert een hogere persoonlijke betrokkenheid aangezien jezelf gedwongen wordt in jezelf te graven naar mogelijke motieven en enige mate aan structurele verheldering.
Ook vind ik dat deze aanpak van een groot respect voor de kijker getuigt, aangezien men een zekere mate van intellectueel kunnen en empathische inleving als uitgangspunt heeft.
De regisseur is naar verluidt een bukovski-achtig po¸te maudit-een vrij tragische figuur die z'n heil graag placht te zoeken in alcohol en andere geestesverdovende middelen.
Ondanks dit alles getuigt zijn visie er een van haast pijnlijke diepgang en beleving, hij bezit een ongelooflijk creatieve geest die er uitstekend toe in staat is de absurditeit van dit leven te transponeren naar een "genietbare" (in deze context hoogst relatief) film.
Rode draad doorheen dit verhaal is de hysterie, de haast onverklaarbare drang iets te doen dat diametraal tegenover enige functionaliteit/utiliteit staat.
Een groot belang ligt aldus bij de psychoanalytische benadering die Freud indertijd op poten heeft gezet, de onderstroom in ons onbewuste is veel groter dan men zou denken en be•nvloedt ons denken en handelen op drastische wijze.
Ik ben persoonlijk enorm ge•ntrigeerd door de irrationele aard van ons onderbewustzijn, de chaos aan indrukken die door een subjectieve filter in informatie wordt omgezet die hoe dan ook, gewild of niet doorwerkt op ons individu.
Aangezien ik veronderstel ik behept ben met een hoge mate aan fantasie (onontbeerlijk in een saai en vrij onbetekenend bestaan) kan ik me goed vinden in de erg vrijzinnige interpretatie van de regisseur/visionair.
Sommige scenes zijn van zo'n rauwe en door merg en been gaande gruwelijk-en gewelddadigheid en toch zijn deze veel meer dan een erg banale en onnodige aanvulling op een mager verhaal.
Ze tonen de grauwe werkelijkheid van deze mensen op een confronterende manier en dit doet je geregeld naar adem snakken.
Naar het einde toe neemt het verhaal een bizarre verrassende wending en toch vallen de puzzelstukjes schijnbaar in mekaar.
De fim is doorwrocht van een surre‘le droomsfeer vol van schijnbaar subliminale boodschappen en bizarre tegenstrijdigheden.
Hoewel... het totale beeld dat zij samenstellen is er een van een ontstellende droefnis en laat je met een verscheurende hoeveelheid aan tegenstrijdige gevoelens versuft in je zetel achter.