ГЛАВНА СТРАНИЦА

ЗАМЕНКИ

1. Лични заменки

 

Забелешка: Во македонскиот јазик постојат  заменски форми, кратки и долги за директен и индиректен предмет. На пр. : „Тој ја гледа (неа)” , „Таа му кажа (нему)”.
Употреба: Објективните форми се применуваат за директна  како и за  индиректна замена.

Употребата на заменките во данскиот јазик е различна од нивната употреба во македонскиот, но слична со англискиот.

jeg giver dig et æble (јас ти давам јаболко)
han ser hende (тој ја гледа неа)
jeg giver det til hende (јас ѝ го давам тоа нејзе)

Кога заменската форма во данскиот јазик се користи за индиректен предмет, таа стои пред заменката во реченицата:

jeg giver hende det (јас ѝ го давам тоа)
или: jeg giver det til hende (јас ѝ го давам тоа нејзе)

ГЛАВНА СТРАНИЦА
2. Присвојни заменки

Употреба: Сите форми можат да се употребувааи и како атрибути и како предикати:

min bil er her (мојот автомобил е тука)
det er mit hus (тоа е мојата куќа)
det er mine biler/houses (тоа се моите автомобили/куќи)

det er min (bilen) (тоа е мој (за автомобилот))
det er mit (huset) (тоа е моја (за куќата))
det er mine (biler/huse) (тоа се мои (за автомобилот/куќата))

ГЛАВНА СТРАНИЦА

3. Показни заменки

Употреба: Писмените форми може да се користат и во разговорот, но во секојдневниот говор најчесто се употребуваат разговорните форми.

Забелешка: Разговорните форми се состојат од два збора, кои можат да бидат поставени пред именката или именката да се постави помеѓу двата збора:

denne bil er rød (овој автомобил е црвен) писмена форма
den her bil er rød (овој автомобил е црвен) разговорна форма
den bil her er rød (овој автомобил е црвен) разговорна форма

dette hus er stort (оваа куќа е голема) писмена форма
det her hus er stort (оваа куќа е голема) разговорна форма
det hus her er stort (оваа куќа е голема,) разговорна форма

disse huse (овие куќи) писмена форма
de her huse (овие куќи) разговорна форма
de huse her (овие куќи) разговорна форма

но: de huse der over er mine (оние куќи се мои)

ГЛАВНА СТРАНИЦА

4. Односни (релативни) заменки

som (кој) може да се однесува на подметот и на предметот во реченицата:
manden som er her (човекот кој е тука) som/кој - подмет
manden som jeg så (човекот кого го видов) som/кого- предмет

der (кој) може да биде само предмет:

manden der er her (човекот, кој е тука) der/кој - предмет
manden der jeg så (човекот, кого го видов) der/кого - атрибут

Употреба: som/der  се двете најупотребувани заменки во данскиот јазик. Кога со релативната заменка се користи предлог, тогаш предлогот се поставува на крајот  на реченицата:

manden som jeg gav bogen til (човекот кому му ја дадов книгата)

Односните заменки може да се испуштат:

her er pigen, (som) jeg elsker (еве ја девојката која ја љубам)

ГЛАВНА СТРАНИЦА

5. Неопределени заменки

nogle (неколку) се чита (no·n):
jeg har nogle venner (јас имам неколку другари)

nogen (некои) се чита (no·n):
har du nogen venner? (имаш ли некои другари?)

noget (нешто) се чита (nå·t):
han må gøre noget (тој треба да направи нешто)

ingen, ikke nogen (не, никој):
han har ingen venner (тој нема другари)
han har ikke nogen venner (тој нема другари)
jeg kender ingen her (јас не познавам никој овде)
jeg kender ikke nogen hen (јас не познавам никој овде)

intet, ikke noget (не, ништо):
der er intet at gøre (тука нема што да се стори)
der er ikke noget at gøre (тука нема што да се стори)

enhver (секој):
enhver må gøre noget (секој треба да прави по нешто)

alle (сите (луѓе)):
jeg så dem alle (јас сите ги видов)

alt (се` (ср.р.)):
det var alt (тоа беше се`)

man е безлична заменка, и може да биде само предмет, (како on во францускиот и man в германскиот јазик):

man må ikke ryge her (овде не смее да се пуши)

man често се користи наместо пасив:
man må ikke ryge (=der må ikke ryges) (да не се пуши)

ГЛАВНА СТРАНИЦА

6. Повратни заменки

Применение: Подлежащее и дополнение в одном лице:

jeg vasker mig (јас (себеси) се мијам)
han vasker sig (тој (себеси) се мие) - sig – повратна заменка
но: han vasker ham (тој го мие него (некој друг човек)) - ham - лична заменка

Повратните глаголи во данскиот јазик не секогаш  се совпаѓаат со повратните глаголи во македонскиот јазик (т.е. ако некој глагол е повратен во данскиот јазик, не мора да значи дека е повратен и во македонскиот):

vi satte os ned (ние седнавме)

ГЛАВНА СТРАНИЦА

7. Прашални заменки

hvem (кој): hvem er det? (кој е тоа?)
hvis (чиј): hvis hund er dette (чиј е овој пес?)
hvad (што): hvad er dette? (што е ова?)
hvad er der sket? (што се случи?)

hvilken/hvilket/hvilke (кој, која, кое, кои):
hvilken bog tog han? (која книја ја зеде тој?)
hvilke bøger tog han? (кои книги ги зеде тој?)

hvor (каде): hvor bor han? (каде живее тој?)
hvornår (кога): hvornår kommer han? (кога тој ќе дојде?)
hvordan (како): hvordan er det sket? (како се случи тоа?)

hvor længe, hvor lang tid (колку долго, колку):
hvor længe har han været her? (колку (колку долго) тој беше таму?)

Овие заменки можат да се користат во  прашални зависни реченици:

jeg ved ikke, hvem han er (јас не знам кој е тој)
jeg ved ikke, hvis hund det er (јас не знам чиј е овој пес)
jeg ved ikke, hvad de hedder (јас не знам како ги викаат)
jeg ved ikke, hvilke bøger han tog (јас не знам кои книги тој ги зел)
jeg ved ikke, hvor han bor (јас не знам каде тој живее)

Забелешка: овие заменки не можат да се употребуваат како предмет во  зависната реченица, без додавањето на der или det:

a. det + форма на глаголите "være/blive/hedde"
b. der + останати глаголи

a. jeg ved ikke, hvem det er (јас незнам кој тоа)
b. jeg ved ikke, hvem der kommer (јас незнам кој доаѓа)

a1. jeg ved ikke, hvad det er/var (јас не знам кој е/беше тука)
a2. jeg ved ikke, hvad det bliver (јас не знам колкава ќе биде ценаа)
b1. jeg ved ikke, hvad der er sket (јас незнам што се случи (глагол - "sker"))
b2. jeg kan ikke høre, hvad der siges (пасив (јас не слушам што се зборува))