Dit is de Jampotten-Methode

Bij de Jampotten-Methode heb je potten nodig die bovenin niet breder zijn dan onderin. Ze mogen dus geen 'schouders" hebben. Jampotten zijn hiervoor ideaal. Er moet een metalen schroefdeksel opzitten. Een goed voorbeeld is de pot van het merk "Bonne Maman". Zoek voor deze methode een goede voedingsstof uit die je met het vermiculiet mengt.

Dan volgt hieronder stapsgewijs de hele procedure, lees hem goed!

Allereerst een paar hoofdregels:

1 Neem overal de tijd voor

2 Zorg dat alles steriel is

3 Maak geen onverwachte bewegingen

4 Zorg dat je precies weet wat je gaat doen, maak desnoods een stappenplan

Ok, Hier gaat hij dan!

-Maak alle werkplekken ruim en schoon, plus alles waarmee je gaat werken. Leg alles wat je nodig hebt alvast klaar. Pak een kom en doe daar zoveel voedingsstof in dat je potten voor ongeveer de helft vol zitten. Dit kan je doen door 1 pot te nemen en die tot de helft te vullen en steeds leeg te gooien in de kom. Doe dit ook voor de vermiculiet, maar dan zo dat de potten voor en kwart vol zitten. Als je goed is heb je nu zoveel voedingsbodem (=voedingsstof+vermiculiet) in de kom, dat je al je potten tot driekwart kunt vullen. Voeg aan deze mix voor elke pot die je hebt een theelepeltje kalk toe, en roer het nog eens goed door. Pak nu een andere kom, en maak daar steeds een portie in voor 1 cake.

Je moet nu water met waterstofperoxide (0.5%) toevoegen. De hoeveelheid water hangt af van de inhoud van je potten. Vul dus steeds 1 pot en weeg hoeveel gram voedingsbodem erin gaat. Houd er rekening mee dat er nog een laag droge vermiculiet opkomt van 1 a 2 cm en er moet nog een laagje lucht tot de deksel zitten. Houdt er ook rekening mee dat stoffen als rijst, graan en rogge tijdens het koken zelf ook water opnemen. Hier een tabel waarin je makkelijk kunt omrekenen. Deze tabel is voor een voedingsbodem per cake.

 

Voedingsbodem in grammen	Hoeveelheid water in ml.
150	120
100	80
10	8

Voeg voor elke cake water toe, roer het even door, en vul nu elke keer 1 pot met de mix van voedingstof, vermiculiet, kalk en water. Denk er ook om dat het vulsel luchtig aangebracht wordt en er zeker niet ingestampt wordt.

Als dat gedaan is ga je een laagje droge vermiculiet over de bovenkant van deze voedingsbodem maken, zorg dat deze goed verspreid is zodat de bovenkant van de bodem geen directe verbinding heeft met de lucht. (de lucht gaat wel door het vermiculiet, maar dat moet ook). Doe dit voor alle potten. Je hebt nu een barrière gemaakt tegen bacteriën en schimmels. Doe nu bij alle potten de deksel erop. Omdat je niet wil dat er straks vocht in de pot komt door het gaatje in de deksel doe je een stukje aluminiumfolie over de deksel zodat het gaatje afgedekt is. Zorg dat het folie blijft zitten, en als je dun folie hebt doe je er twee over. Dit dus weer voor alle potten. Neem nu de pan en zet de potten daarin. Vul de pan nu rustig met water en stop als de potten net niet beginnen te drijven. Doe de deksel op de pan en laat hem rustig koken op een middelhoog vuur zodat er kleine belletjes omhoog komen en niet dat het water alle kanten opspat. Laat de pan minstens 90 minuten zo koken. Je kunt wat geluiden horen, dit is normaal. Belangrijk is dat de boel niet op elkaar gedrukt zit tijdens het koken. De cake moet echt zo luchtig mogelijk zijn.

Je hebt ondertussen de tijd om je op het moeilijkste gedeelte voor te bereiden: Het inocculeren! Ik heb dit in de Handschoenenkast gedaan, in een badkamer. Zorg in ieder geval dat er geen lucht circuleert, stromende lucht bevat bacteriën. Maak de plek goed schoon en leg handschoenen en de alcohol klaar. Doe ook alvast de sporenspuit in de handschoenenkast. Als de pan 90 minuten gekookt heeft breng hem dan naar de ruimte waar je de potten wil inocculeren. Laat hem daar afkoelen. Dit kan uren duren, maar het is essentieel. Pas als het water in de pan op kamertemperatuur is kan je beginnen. Als je te vroeg begint en de potten nog te heet zijn, sterft de schimmel.

Bij het gebruik van een snelkookpan, moet je ervoor zorgen dan de potten niet direct tegen de bodem of zijkant van de pan aanzitten. Je kan ze op een roostertje zetten, of een oude handdoek tussen de potten en de wand/bodem leggen. Lees voor de hoeveelheid water bij te vullen de gebruiksaanwijzing van de pan (is namelijk bij elke pan verschillend). Steriliseer de cakes 60 minuten lang op maximale druk, en laat de pan daarna afkoelen. Maak hierbij geen gebruik van koude dingen. Het beste is om de cakes 's avonds te koken en dan de hele nacht af te laten koelen. Breng dan de afgekoelde pan naar de ruimte waar je wilt gaan inocculeren en leg alles klaar

Dit stuk is het belangrijkst en moet absoluut perfect gaan. Doe hier dus de handschoenen aan, maak ze steriel met het alcoholsponsje en raak niets aan wat niet steriel is! Een paar extra handen komen hier erg goed van pas, maar het is alleen ook te doen. Als de pan afgekoeld is, haal de deksel eraf en haal de potten eruit, en zet ze in de handschoenenkast. Als ze er niet allemaal in een keer inpassen, doe je het gewoon in twee keer. Nu komt het!

Maak in de handschoenenkast je handschoenen nog een keer schoon met het alcoholsponsje. Haal voorzichtig de folie van de deksel, dit heb je niet meer nodig. Pak nu de sporenspuit. De nu volgende beweging moet snel maar secuur worden gedaan.

Pak de spuit in je ene hand en draai met je andere hand voorzichtig de deksel van de pot. Houd deze deksel open en steek de naald van de sporenspuit in 4 plaatsen langs het glas (dus de rand) door de barrière in de voedingsbodem en spuit een beetje sporensuspensie (1 ml per pot) in de bodem. Doe dit op de plaatsen van een windroos als je bovenaan kijkt( zie figuur)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Als je dit 4 keer gedaan hebt sluit dan onmiddellijk de deksel. Doe dit voor alle potten (verdeel de suspensie over het aantal potten wat je hebt, met minimaal 1 ml per pot). BELANGRIJK: na elke pot geinocculeerd te hebben maak je de naald v\d sporenspuit even schoon met het alcoholsponsje!!!

Zet de potten daarna weg op je plek. Dat was het moeilijkst, nu wordt het alleen nog maar makkelijker. Zorg dat de potten op kamertemperatuur staan. En wachten maar.........Na ongeveer 7 a 10 dagen moet je op de plekken waar je wat sporensuspensie gespoten hebt kleine witte plekjes zien. Als je nog niets ziet, niets aan de hand, geduld is erg belangrijk. Als je na 14 dagen echter nog niets ziet is er iets fout gegaan. Ik neem aan dat dit niet het geval is en ik zag na 8 dagen op sommige potten kleine witte plekjes. Het zijn de beginselen van de paddestoelplant, het mycelium. Laat de potten gewoon staan en haal vooral niet de deksel open! Door dat ene gaatje komt genoeg zuurstof voor het mycelium.

De witte plekjes zullen langzaamaan groter gaan worden. Dit is een teken dat het prima gaat, en je hoeft ze voorlopig nog niet aan te raken. Eventjes kijken mag natuurlijk, zolang je de deksels maar dicht laat. Mocht je enig andere kleur zien behalve wit dan is dit een andere schimmel of bacterie. Je cake is dan besmet en gedoemd te mislukken. Er is iets fout gegaan of je hebt niet steriel genoeg gewerkt. Haal de pot eruit en gooi de cake weg. Je kan de pot voor een evt. volgende poging bewaren. De meest voorkomende kleuren zijn roze en groen\ blauwe schimmel. Jammer, maar je hebt nog andere potten over. En hier geld wel, hoe meer potten je inocculeerd, hoe groter de kans is dat je goede resultaten krijgt.

Het mycelium zal zich de komende dagen gaan verspreiden en dit is goed door het glas te zien. Gewoon afwachten, zolang er geen andere kleuren te zien zijn gaat het goed. Na ongeveer een 3 a 4 weken zijn de cakes volledig bedekt met mycelium. De randen worden als eerste wit en de bodem als laatst. Je hoeft nog niets te doen totdat de pot helemaal wit is. Als je geen vrij stukje voedingsbodem ziet en overal door het glas is wit te zien, dan is de cake volledig gekoloniseerd.

Als een cake helemaal bedekt is komt er minder zuurstof bij waardoor de groei langzamer gaat. Maar zolang er geen andere kleuren zijn kan er niets misgaan. Als alle cakes zover zijn kun je afgesloten ruimte (we nemen een aquarium als voorbeeld) gereed maken.

Maak alles weer schoon, pak je potten en ga weer naar de ruimte waar je de potten ook geinocculeerd hebt, samen met de handschoenenkast. Doe de potten in de handschoenenkast, en maak je handschoenen steriel. Pak nu een kleine lepel en maak hem steriel met het alcoholsponsje. Pak een pot, en doe de deksel open. Schep nu voorzichtig de laag droge vermiculiet van de cake, en denk erom dat je de cake niet beschadigd. Het vermiculiet heb je nu niet meer nodig en kan dus weg. Keer nu de pot om en zet hem op de omgekeerde deksel. Tik een paar keer op de bovenkant zodat de cake eruit glijd. (Zie de figuur)

 

 

 

 

 

 

 

Draai dan de cake die op het deksel staat weer om, en zet hem op iets anders (andere deksel, rooster) zodat je cake met precies dezelfde kant boven staat als waarmee hij in de pot zat. Keer al je cakes om en zet ze in je afgesloten ruimte waar een Ideaal klimaat is. Zorg dat de cakes niet direct op de bodem van de afgesloten ruimte staan. Je kan ze op een rooster zetten of op iets anders. Zorg dat de cakes minimaal 5 uur licht per dag krijgen en dat je afgesloten ruimte luchtdicht is. De paddestoelplant gaat nu namelijk zijn vruchten (= paddestoelen) "werpen" en daarbij heeft hij licht nodig om te weten welke kant zijn paddestoelen op moeten groeien. Zorg dus dat het licht van boven komt, anders krijg je scheve paddo's. De paddestoel is echter geen plant die met fotosynthese werkt, dus meer licht zal hem niet harder doen groeien. Daglicht is prima, maar een lampje mag ook.

Zie het stuk Plukken voor verdere info.

* De voordelen van deze methode is dat hij met simpele middelen te doen is, en zo dus geschikt voor een beginner. Een ander voordeel van de groei in potten is dat het allemaal individuele paddestoelplanten zijn. Als er een besmet zou zijn, kan je met de andere potten gewoon verder, er is geen direct contact. Ik zou bij deze methode wel een groot aantal potten nemen, aangezien er altijd wel een paar potten besmet raken. Het nadeel van deze methode is dat je de hoeveelheid water precies moet kunnen doseren. Te droog betekend het afsterven van het mycelium. Te nat, dan hebben andere bacteriën en schimmels vrij spel.