|
Moji putopisi
Abdullah Bosnic
GORNJA
MEDJEDJA-GRADACAC
Medjedja Gornja je jedno od vecih sela gradacacke
opcine i ima oko 700 kuca. Selo je udaljeno od Gradacca 18
kilometara i od Zelinje 5 kilometara. G Medjedju okruzuju
slijedeca naselja i sela: Medjedja Donja, Zelinja Srednja,
Prijeko brdo, Trnovci i Skipovac. Ovo selo ima mahale zvane:
Cage, Imsirovici, Prokop, Durakovici, Kozare, Alici i Bajraktarevici.
Lijepo je ovdje zivjeti u okruzenju skoro netaknute prirode
sa prekrasnim zelenilom od stabala sljive, kruske, jabuke,
tresnje i ostale mive koji daju posebnu car ovom mjestu.
U toj ljepoti se naselise famelije: Jahici, Durakovici, Selimovici,
Mesanovici, Iskrici, Dudici, Bajrakarevici, Omerovici, Suljkanovici,
Memici i Arifovici.
Selo je bogato vodom koja se donosi sa izvora: Vodica izvor,
Prokop izvor u njivi Jahic Ibrahima a tu je Medicka rijeka.
Pored ovih izvora skoro svaka kuca ima svoj bunar od kojih
cu neke navesti kao: Muste Arifovica bunar, Idriza Jahica
bunar, Mehmeda Jahica bunar, Becira Durakovica bunar i Jusufa
Durakovica bunar.
Ovaj narod je nekada zivio od obradjivanja zemlje i danas
se bavi poljoprivredom ali sve manje. Njivu jednu ili vise
ima skoro svaki domacin a imena tih njiva cu nabrojati po
svom sjecanju: Prokop, Njivice, Slatina, Osojac, Dolovi,
Horobasic, Jellah, Zanjive, Jezera, Mejdan njive, Vodice,
Brezici, Hrastik, Luke, Osinjak, Cesljigovaca, Prihorica,
Torine, Potkunica, Ravan, Duga njiva, Ravna njiva, Jasikovac
i Osredci.
Ovo selo ima dvije dzamije, jednu koja je napravljena 1988.,
u mahali Jahici-Kozare kod nje je i greblje a druga je u
mahali Cage zapoceta u toku agresije na nasu zemlju.
Slijedece hodze su sluzbovale u ovom lijepom dzematu: Idriz
ef. Jahic, Redzo ef. Jahic, Almedin ef. Jahic sada na sluzbi
u Maglaju.
Muezeini su bili: Musto Jahic, Osman Durakovic i Bego Mustafic.
Hadzija je ovdje bilo dosta a ja cu spomenuti neke: Idriz
Jahic, Bego Jahic, Musto Jahic, Muslija Hamidovic, Halil
Durakovic, Ibro Britvarevic, Ibrahim Britvarevic ,Osmo Britvarevic,
Ahmo Britvarevic, Husejn Britvarevic, Husejn Jahic, Mustafa
Jahic, Hava Jahic, Aisa Jahic, Cerima Durakovic, Mustafa
Durakovic, Uzeir Mustafic, Ibrahim Mesanovic, Ahmo Mesanovic,
Resid Durakovic, Osman Mesanovic i Abid Mesanovic.
Ovo selo trenutno ima dvije dzamije, Dom kulture, cetvoro
razrednu osnovnu skolu, 4 trgovine, vrtic pri skoli, telefon
i asfalt.
Treba naglasiti da skoro u svakoj mahali postoji po jedno
mezarje a najvece je ono kod dzamije.
Ovo selo ima jednu znamenitost, turbe zvano Sabitov mezar
na istoimenom najvecem brdu iznad sela. Tu je nekada za vrijeme
Turske poginuo nekakav junak Sabit i tu mu je podignuto turbe.
OBICAJI su skoro isti na ovome podrucju a izdvajaju se ljustilje,
komilje, cesalje vune- vuna se cesljala po kucama gdje su
se cure okupljale u jesenskim i zimskim nocima i danima i
to na sijelima.
Sto se tice SVADBE ona se odvijala u prvom petku po zenidbi
i veselje se pravilo u toj kuci gdje se omladina u avliji
pred kucom zabavljala i provodila uz muziku (obicno uz harniku)
a ostali odrasli su bili u kuci. Sto se tice KNE ona se dijelila
na malu i veliku KNU. Mala Kna je kada nejma prave svadbe,
kada je svadba skromna, bez puno troska.
Velika KNA je kada se maksuz prirede konjske i pjesacke trke,
JELIC (sjeklo se visoko drvo obicno jela, gulila se kora
i mazalo uljem) oni koji su se uspjeli popeti na vrh tako
pobodenog drveta u zemlju, dobijali su lijepe nagrade.
Za trke su se ljudi danima jaracili (kiselili noge, misice
u vodi u kojoj je pokiseljen jecam i zob, da bi bili sto
brzi na trkama.
SERBE: to je pocetak svadbe kada se gostima koji su dosli
u kucu mladozenje ili u avliju iznosilo serbe (voda sa secerom)
a oni su darivali mladu novcem ili drugim darovima.
POHODI: U pohode je isla uza famelija od 15-20 osoba. Prvo
se islo mladinoj kuci. Mladinoj fameliji se uglavnom nosilo
sve sto prilici kao: glavnom prijatelju, puncu odijelo, cipele,
tako isto i glavnoj priji (mladinoj materi) komplet dimije
i bluza, braci kosulja i carape, peskir, sestri bluza, materijal..itd.
Kada se dolazi na uzvratnu posjetu mladozenjinim isti postupak
u darovanju se ponavlja.
Mladozenja kada ide u pohode kod punca, mladozenji iznose
pecenog horoza obucenog u odijelo i tu cast mladozenja mora
dobro platiti (obicno 100 konvertibilnih maraka). Kada mladoozenja
polazi iz kuce svoga punca onda mu neko sakrije obucu koju
ne moze dobiti dok to dobro ne plati.
Kada mlada ide u pohode sa svekrom i svekrvom kod svog babe,
tamo ne smije sjesti za sofru a kada dodju njezini (babo
i mama) u pohode kod njenog svekra i svekrve, tada mladozenja
ne smije sjesti za sofru u svojoj kuci.
Ima ovdje jos lijepu obicaja.
Kada bi dodji dugi zimski dani i kada duboki snijeg prekrije
sva brda i doline, ljudi su isli jedni drugima u pomoc i
sa svojim krosnjama donosili sijeno, slamu, klasuru. Za jedan
dan je znalo 15-20 ljudi uprtiti krosnje na ledja i donositi
hranu govedima. Sistem je bio, »danas kod tebe sutra kod
mene.«
Kada su u toku dana snabdjeli jedno domacinstvo sa sijenom
uvece je u toj kuci bilo sijelo na kojem se igralo prstena
koji se sakrivao ispod fesova ili francuskih kapa. Skoro
svaka kuca je imala pripravljene kape ili fesove, 11 komada
je trebalo imati.
Bilo je to lijepo vrijeme u kojem je svadba znala trajati
od 3-7 dana.
Sto se tice skolovanih ljudi ovo selo ih ima i to: magistar
ekonomije Bajro Durakovic, maticar Bajro Britvarevic i jos
dosta drugih skolovanih ljudi kojih se trenutno ne mogu prisjetiti.
Bilo je ovdje i zanatlija i to onih starinskih: Sepete su
haman svi znali ovdje plesti a najpoznatiji je Bajro-sepetar.
Zemljane furune su pravili: Suljo Jahic koji je pored furuna
pravio i pusnice-susare za cuvenu sljivu pozegacu.
Strave su saljevale slijedece zene: Hanka Jahic i Hamida
Durakovic.
DALAK: je bol kada covjeka boli stomak, kada se pomjeri zeludac
iz svog lezista i kada se pjavi nesnosna bol. Tada na to
mjesto "strucnjak" zamahne ostrom sjekirom i nasloni
ostro sjecivo sikire na to mjesto i bol prolazi. U toj vjestini
je bio majstor Latif Brkic.
PROVLACENJE KUKURIJEKA: Provlacio se kukurijek koji se pravio
od istoimene biljke a provlacio se bolesnim govrdima.
Kada govesce nije moglo jesti zbog prirastaka u ustima, te
prirastke su ljudi zvali zebre, taj visak mesa iz usta zivotinje
se sjekao a u tome zanatu je bio poznat Halil Hamidovic.
Imalo bi se o ovome lijepom selu jos puno toga kazati ali
to ostavljam domacinima da to urade i odrade.
Za glavninu podataka se zahvaljujem Jahic Ibrahimu iz Gornje
Medjedje koji sada zivi i radi Preboldu-Slovenija.
Vesselam!
copyrights©abdullahovaavlija
|
