Shkencėrisht, trajtimi i nocionit tė ēarmatimit nuk mund tė bėhet i plotė, pa shpjegimin paraprak tė fenomenit tė armatimit. Mirėpo, ne duke mos u hedhur nė prejardhjen e largėt historike tė armatimit (qė nga shigjeta, mburoja e deri te zbulimi i armėve bėrthamore), qė ėshtė zhvilluar nė vazhdimėsi sipas njė vije vertikale, ėshtė e domosdoshme tė nxjerrim konkluzionin, se armėt gjithmonė janė prodhuar pėr nevoja tė brendshme dhe tė jashtme. Objektivisht armatimi pėr nevoja tė brendshme nėnkupton mbrojtjen e rendit politik dhe shoqėror, ndėrsa armatimi i jashtėm kryesisht nėnkupton destinimin pėr mbrojtjen e sovranitetit kombėtar dhe tė tėrėsisė territoriale, ose pėr qėllime ekspansioniste. Edhe pse kjo skemė, ipso facto karakterizohet nga rėndėsia e saj teorike dhe jetėsore, si e metė e saj parėsore konsiderohet vėshtirėsia e pėrcaktimit tė saj, sidomos vlerėsimi midis kėtyre raporteve tė armatimit. Dikur konsiderohej se, ishte e mjaftueshme nxjerrja e konstatimit nėse lloji i caktuar i armėve kishte karakter defensiv ose ofensiv, nė mėnyrė qė tė arrihej njohuria e plotė lidhur me karakterin (sulmues ose mbrojtės) e destinimit tė tyre . Doktrinat moderne strategjike pėrfshijnė edhe armėt bėrthamore(ofensive) si mjete mbrojtėse. Gjithashtu, dikur mbiztėronte bindja se, treguesit sasiorė ishin tė mjaftueshėm pėr pasqyrimin e faktit nėse armėt kishin karakter tė mbrojtjes legale tė rendit politiko-shoqėror ose karakter pėr qėllime luftarake. Ndėrkaq, sot, mbizotėrojnė pikėpamje qė, procesi i tėrėsisht i armatimit, tė trajtohet si pjesė pėrbėrėse e forcimit tė sigurisė kombėtare dhe tė asaj ndėrkombėtare.
Nė kėtė vėshtrim, arma gjithmonė ka qenė instrument i pėrdorimit tė forcės, kurse procesi i armatimit ka qenė dhe ėshtė nė funksion tė politikės sė mbizotėrimit dhe tė hegjemonisė. Mirėfilli, sikur tė mos ekzistonte armatimi sasior dhe cilėsor, nuk do tė ndodhnin as dy luftėrat botėrore (I dhe II), tė cilat botės i sollėn me miliona viktima nė njerėz dhe shkatėrrime tė mėdha ekonomike dhe tė vlerave tė tjera tė civilizimit njerėzor.
Duke i mbajtur parasysh njohuritė teorike dhe empirike tė fenomenit tė armatimit, lind jo vetėm nevoja politike, por edhe synimi i thellė njerėzor pėr arritjen e ēarmatimit. E drejta pėr paqe dhe e drejta e jetės, tė cilat si tė drejta elementare tė njeriut nuk mund tė realizohen pa jetėsimin e procesit tė ēarmatimit. Nga kjo del se, nevoja pėr ēarmatim mund tė justifikohet duke u bazuar nė argumentet morale, politike dhe juridike, mirėpo kohėve tė fundit (veēanėrisht nga pėrfundimi i luftės sė ftohtė, dhe dėshtimi i realsocializmit tė ish-BRSS-sė dhe shteteve tė kampit socialist tė tij nė vitin 1989 tė dekadės sė fundme tė shekullit XX) edhe nė saje tė rivendikimeve imediate ekonomike dhe sociale. Duke u mbėshtetur nė to, pa dyshim mund tė thuhet se, ēarmatimi duhet tė jetė objektiv, preokupim dhe interes jetik i gjithė njerėzimit. Nė kėtė kontekst, ėshtė e domosdoshme, qė tė vėshtrohet edhe procesi i ēarmatimit tė Gadishullit Ballkanik.
Shqiptarėt nuk mund mbahen pengjė tė pėrjetshėm tė militarizmit imperialist serbomadh nė Ballkan
Pėrpjekjet dhe tendencat e disa faktorėve ndėrkombėtarė, qė Unionin e Serbisė dhe tė Malit tė Zi, jo ta ringjallin, por ta modernizojnė nė shkallėn mė tė pėrsosur me arsenal ushtarak dhe me armatime, jo vetėm se janė nė kundėrshtim me interesat jetike tė popullit shqiptar nė Ballkan, por edhe me dispozitat e konventave ndėrkombėtare pėr kontrollin e armatimeve dhe tė ēarmatimit, tė cilat janė nė fuqi. Nė kėtė kuptim, bėn pėrjashtim vetėm OKB-ja, e cila sipas kompetencave dhe autorizimeve tė saj gėzon tė drejtėn e ligjshme pėr shqyrtuar dhe vlerėsuar parimet e ēarmatimit ( Asambleja e Pėrgjithshme, neni 11, paragrafi 1 i Kartės), dhe rregullimin e armatimeve (Kėshilli i Sigurimit, neni 26 i Kartės). Mirėpo, praktika e deritashme mbigjysmėshekullore e OKB-sė ka provuar se, veprimi i mėvetėsishėm i saj nė kėtė kuptim shpeshherė ka qenė i kufizuar dhe i modifikuar nga efekti i vetos sė shteteve- anėtare tė pėrhershmes sė Kėshillit tė Sigurimit.
Qysh nga periudha e shekullit XIX, janė bėrė pėrpjekje pėr kufizimin dhe pėr ndalimin e tė ashtuquajturave armė johumane, si dhe pėr ēarmatimin e pėrgjithshėm nėn kontrollin rigoroz ndėrkombėtar, sidomos pas pėrfundimit tė Luftės sė Dytė Botėrore. Mirėpo, nuk ėshtė arritur ndonjė objektiv i rėndėsishėm deri mė 1989, kur u arrit nė kuptimin global ndėrmjet dy superfuqive botėrore SHBA-ve dhe Bashkimit Sovjetik, me ērast pėrmbyset sistemi komunist i perandorisė sė kuqe sovjetike dhe i xhuxhėve tė saj tė Evropės Lindore, si dhe pėrmbyllet kaptina gjysmėshekullore e luftės sė ftohtė nė dimensione ndėrkombėtare tė pėrbotshme. Ska dyshim se kjo ishte njė kthesė vendimtare nė historinė e njerėzimit, dhe tė sistemit tė marrėdhėnieve ndėrkombėtare, ngaqė shumė popuj dhe vende tė ish-kampit socialist si brenda vetė BRSS-ė, ashtu edhe jashtė tij nė Evropė dhe nė Ballkan, arritėn qė tė pavarėsohen (duke konsumuar vlerat e reja demokratike tė qytetėrimit tė lashtė perėndimor, duke hyrė nė njė fazė tė rėndėsishme historike tė ndėrtimit tė njė shoqėrie tė re me parime dhe me vlera universale botėrore: liria, siguria, rendi, drejtėsia dhe mirėqenia) tutela e totalitarizmit dhe e hegjemonizmit revizionist sovjetik e jugosllav.
Nė Ballkan, njė imperativ i kėtillė i vlerave kulminante, siē janė liria dhe pavarėsia kombėtare dhe shtetėrore, nuk u pėrmbushė vetėm pėr kombin e copėtuar dhe tė kolonizuar shqiptar, i cili edhe nė fillimshekullin XX, viti 2003 akoma ndodhet nėn kthetrat e pėrgjakshme tė imperializmit gjakatar serbomalazez sllav. Kėto atribute fundamentale nuk u arritėn pėr shkak tė politikės dhe tė praktikės sė terrorit dhe gjenocidit shtetėror tė Unionit Serbomalazez, dhe anashkalimit tė bashkėsisė ndėrkombėtare. Kėtė hipokrizi tė agresionit dhe tė terrorit gjenocid shtetėror serbomalazez mbi shkeljen e sė drejtės sė ligjshme historike dhe tė vetėvendosjes sė kombit shqiptar nė Ballkan, qė ėshtė nė shpėrputhje me parimet dhe me vlerat e rendit juridik pozitiv ndėrkombėtar, e provon edhe gjendja e tanishme e Kosovės, pavarėsia e sė cilės (si rrjedhim i taktizimeve tė politikės sė brendshme infantile, ashtu edhe nga interesat dhe divergjencat e bashkėsisė ndėrkombėtare) ka ngelur pezull as nė qiell, as nė tokė, edhe pse kjo i plotėson tė gjitha kushtet sipas standardeve tė sė drejtės ndėrkombėtare. Nė rastin konkret, nuk e kanė dhėnė provomin e detyrueshėm dhe tė ligjshėm as Kombet e Bashkuara, sepse fare nuk i morėn nė konsideratė tė drejtėn e vetėvendosjes dhe tė drejtėn e mbrojtjes sė shqiptarėve nga ushtrimi i gjenocidit serbomalazez nė Kosovė, sipas Deklaratės pėr njohjen e pavarėsisė vendeve dhe popujve tė kolonizuar, tė sanksionuar nė Rezolutėn 1514 , 14 dhjetor 1960 dhe (II) Rezolutėn 2105 (XX), 20 dhjetor 1965. Duke u mbėshtetur nė kėto dy rezoluta, Asamblea e Pėrgjithshme e Kombeve tė Bashkuara, ka qenė e detyruar qė ta dėnonte pėrfundimisht krimin e gjenocidit kolonial serbomalazez mbi shqiptarėt dhe Kosovėn, pa marrė parasysh pėlqimin ose dėshirat e shtetit kolonialist serb tė Slobodan Milosheviqit, sepse, si rrjedhojė e njė vendimi tė kėtillė tė ligjshėm juridik tė OKB-sė, do tė vinte nė shprehje realizimi objektiv i sė drejtės sė vetėvendosjes dhe i pavarėsisė sė plotė tė Kosovės, qė do tė ishte nė pėrputhje tė plotė me parimet dhe me rregullat e sė drejtės sė sotme ndėrkombėtare publike. Mirėpo, edhe pse e drejta dhe drejtėsia ndėrkombėtare ishte nė favor tė zgjidhjes sė drejt pėrfundimtare tė statusit tė Kosovės, kjo edhe pas katėr vitesh nėn mandatin paqėsor juridik ndėrkombėtar tė OKB-sė, ngeli peng si pasojė e pėrzierjes direkte e politikės strategjike tė militarizmit tė Unionit Serbomalazez.
Historia e deritashme e popujve ballkanikė ka dėshmuar se, tė gjitha luftėrat tė cilat janė zhvilluar qė nga dhjetėvjetshi i parė i shekullit XX (1912-1945), dhe nė dekadėn e fundme tė tij(1989-1999), shkaktar kryesor i tyre ka qenė hegjemonizmi kolonial dhe imperializmi sllav i Serbisė dhe i Malit tė Zi ndaj territoreve shqiptare, hungareze, bullgare dhe kroate. Kėtė nė veēanti, e provojnė edhe luftėrat gjenocidale tė Serbisė sė Slobodan Milosheviqit, tė zhvilluara kundėr Koracisė, Bosnjės dhe Kosovės gjatė viteve 1990-1999. Konstanta dhe simetria kryesore e qėllimit tė gjitha kėtyre luftėrave ishte pastrimi etnik dhe gjenocidi serbomalzez ndaj shqiptarėve, kroatėve dhe myslimanėve boshnjakė, si dhe pėrthithja e territoreve tė tyre etnike. Nė realizimin e kėtij koncepti militarist kolonial serbomadh, pikėrisht kanė ndikuar stoqet enorme dhe tė pakontrolluara tė arsenalit dhe tė armatimit ushtarak tė Serbisė dhe tė Malit tė Zi(RFJ), tė trashėguara nga ish-Ushtria Popullore e Jugosllavisė (APJ) e ish-RSFJ-sė, e cila gjatė periudhės pothuaj se gjysmėshekullore(1945-1990), ishte produkt i financuar jo vetėm nga buxheti i Republikės sė Serbisė dhe i Malit tė Zi, por edhe nga fondi buxhetor i katėr republikave tė tjera: Sllovenia, Kroacia, Bosnja e Hercegovina, Maqedonia, si dhe nga buxheti i qeverive tė Krahinės Autonome tė Kosovės dhe tė Krahinės sė Vojvodinės. Pėrpos financimit tė fondit buxhetor tė pėrbashkėt tė tė gjitha kombėsive tė ish-RSFJ-sė, qė pėrbėhej nga 4% e tė ardhurave per capita, struktura fizike dhe ushtarake e ish-APJ-sė pėrbėhej nga tė gjithė pjesėtarėt e pėrkatėsive etnike tė ish-RSFJ-sė, e cila numėrone 70.000 mijė oficerė dhe stafin e saj, si dhe rreth 150.000 rekrutė. Pėrveē urshtrisė sė rregullt Jugosllavia e Titos, kishte nė dispozicion edhe Mbrojtjen Territoriale me mbi 1000.000 (njė) milion ushtarakė rezervė. Ndėr shtatėdhejtėmijė oficerė sa kishte APJ-ja, 70% prej tyre ishin tė kombėsisė serbe dhe malazeze. Gjatė periudhės sė viteve 1986-1991, shpezimet e buxhetit ushtarak kapnin shumėn prej $ 2.491 milionė dollarė, shumė kjo, e cila nė krahasim me atė tė vitit 1988, ishte reduktuar nė $ 1.376 milionė dollarė (SIPRI Yearbook 1992:World Armaments and Disarmaments, citat i cituar sipas Mary Kaldor, New and Old Wars, 2001, f.44-45).
Duke mbajtur parasysh kėto shifra fragmentare tė statistikės sė ushtrisė jugosllave, ska dyshim se, si ish-RSFJ-ja, ashtu edhe RFJ-ja(Serbia+Mali i Zi) e Dobrica Qosiqit dhe e Slobodan Milosheviqit, kanė pasur njė emėrues tė pėrbashkėt:Jugoslavia ka qenė ndėr vendet mė tė militarizuara nė Evropė, duke pėrjashtuar ish-Bashkimin Sovjetik(Mary Kaldor, po aty, f.44).
Nė saje tė njė armatimi tė tillė mė modern dhe tė pakontrolluar tė ish-Jugosllavisė nė Ballkan dhe nė pėrmasa evropiane, qė ishte vepėr financiare gjysmėshekullore, jo vetėm e serbėve dhe e malazezėve, por, edhe e tė gjitha kombeve tė tjera, sė kėndejmi edhe e shqiptarėve, Serbia dhe Mali i Zi nė fillim tė dekadės sė fundme tė shekullit XX, e uzurpuan tėrė arsenalin ushtarak dhe armatimet e ish-Jugosllavisė sė Titos, duke i bėrė pronė tė veten tė paligjshme, tė cilėn edhe e shfrytėzuan si epėrsi ushtarake me rastin e zhvillimit tė agresionit dhe tė luftėrave gjenocidale dhjetėvjeēare (1989-1999) kundėr Kroacisė, Bosnjės dhe Kosovės.
Edhe pas bombardimit tė NATO-s, arma e SMZ-sė kėrcėnon Ballkanin
Janė iracionale dhe tė papeshuara konstatimet se, pas bombardimit 78-ditor tė RJF-sė (Serbia+Mali i Zi) nga ana e Aleancės sė Atlantikut Verior (NAO-s) ėshtė gjunjėzuar nė aspektin e varfėrimit tė armatimeve dhe tė arsenalit ushtarak. Pėrkundrazi, nė kėtė vėshtrim, SMZ-ja edhe mė tej ka ngelur e paprekur si faktor dominat ushtarak nė rajon, nė krahasim me shtetet e tjera fqinje ballkanike. Ska dyshim se, edhe pas asgjėsimit tė njė pjese tė arsenalit ushtarak nga forcat ushtarake tė NATO-s, SMZ-ja vazhdon prodhimin e llojeve tė reja tė armėve tė lehta, mesatare dhe tė rėnda, natyrisht me njė ritėm diē mė tė ngadalshėm se pėrpara. Mirėpo, kjo nuk do tė thotė se SMZ-ja pas pėrfundimit tė bombardimeve ushtarake tė NATO-s, ka bankrotuar ushtarakisht, pėrkundrazi disponon stoqe tė mėdha tė arsenalit ushtarak dhe tė armatimeve moderne. Kėtė e provon edhe raporti zyrtar (RFE/RL) i specialistėve tė Organizatės sė Kombeve tė Bashkuara (1.11.2002), sipas tė cilit qeveria jugosllave e Beogradit nė mėnyrė ilegale u ka livruar armė Irakut, Liberisė dhe disa shteteve tė tjera tė Afrikės, tė cilat ndodhen nėn embargo, pėr shkak tė tė ndikimit tė disa zonave tė luftės. Sipas tė dhėnave tė Raportit tė ekspertėve tė OKB-sė, del se Jugoslavia brenda mujve qershor-gusht 2002, i ka livruar mė se 200 tonelata armė dhe pajisje tė ndryshme ushtarake qeverisė sė Liberisė.
Gjithashtu, ėshtė e ditur se, Serbia dhe Mali i Zi kanė zhvilluar transanksione tė transferit ushtarak edhe me vendet arabe, me Kubėn, me Ukrainėn, me Bellorusinė dhe me Rusinė. Tė gjitha format e kontraktimit, tė shitjes dhe tė livrimit tė armėve dhe pajisjeve ushtarake SMZ-ja i ka kryerė pėrmes fabrikės sė njohur ushtarakeOrao (tanimė e dislokuar nė zonėn serbe tė Bosnjės), e cila ka qenė e pėrfshirė nė riparimin e aeroplanėve tė Irakut, si dhe pėrmes firmave tė tjera civile tė Beogradit Jugoimport dhe Temex etj. Kundėr kėsaj forme ilegale tė kontrabandimit me armė tė Unionit tė SMZ-sė pat reaguar ashpėr (2002) edhe Ambasada e SHBA-sė nė Sarajevė. Gjithashtu, nė kėtė ton u shpreh edhe nėnsekretari shtetėror i kontrollit tė armėve dhe tė sigurisė ndėrkombėtare tė SHBA-sė Xhon R.Balton, duke nėnvizuar se, Serbia e ka ka ndihmuar Libinė nė programin zhvillimor tė raketave balistike, si dhe pėrmes firmės Jugoimport ka pėrfunduar kontrata me Irakun pėr zhvillimin dhe prodhimin e motorėve tė raketave cruise.(The Spectator, 11.2.2002). Mirėpo, me gjithė kėto vėrejtje dhe paralajmėrime serioze tė OKB-sė dhe tė SHBA-sė, kundėr Serbisė nuk u ndėrmor asnjė masė preventive, qė kjo tė vihej nėn embargo (sipas ligjeve pėrkatėse ndėrkombėtare) pėr pezullumin e kontrabandimit tė armėve (eksport-import) me shtete tė ndryshme nė Evropėn Lindore, nė Afrikė dhe nė Ballkan.
Sot, (pas pėrfundimit tė kapitullit tė parė tė luftėrave gjenocidale tė Unionit Serbomalazez nė Ballkan) nėse, vėrtet duam ta shikojmė me sy kritik objektiv,, dhe ta ēmojmė realisht pozitėn e paqes dhe tė sigurisė nė Ballkan, ( me gjithė praninė e forcave paqėruajtėse ndėrkombėtare-UNMIK dhe KFOR nė Kosovė) kėto dy atribute thelbėsore pėr mirėqenien dhe perspektivėn e ardhme tė gjithė popujve nė Ballkan, akoma qėndrojnė larg qėndrueshmėrisė sė tyre, sepse nė forma tė ndryshme latente dhe tė hapura po kėrcėnohet nga ndėrhyrja e politikės militariste propagandistike e Unionit Serbomalazez. Sė pari (duke shfrytėzuar si monedhė kusuri minoritetin serbomalzez, qė me ēdo kusht tė rikthejė pushtetin shtetėror kolonial nė Kosovė, qoftė edhe pėrmes ndonjė lufte tė re gjithėserbe, sipas Orės sė madhe mitologjike tė Gazimestanit, mė 28 qershor 1989, me ērast kryekrimineli i Ballkanit, Slobodan Milosheviq, i bekuar nga politika klerike e Kishės Ortodokse Serbe, duke pėrkujtuar 600-vjetorin e disfatės serbe nė Betejen e Kosovės sė vitit 1389, u shpalli luftė tė re shfarosėse tė gjithė shqiptarėve nė Kosovė. Mirėpo, dhjetė vjet mė pas, pikėrisht mė 24 mars 1999, lufta gjenocidale njėnacionale e Serbisė sė Slobodan Milosheviqit, pėsoi tė njėjtėn disfatė sikurse nė Betejėn e Kosovės nga lufta ēlirimtare kombėtare e UĒK-sė dhe e trupave ushtarake e Aleancės sė Atlantikut Verior-NATO-s), Serbia+Mali i Zi, tė favorizuara nga qarqe tė caktuara tė politikės ndėrkombėtare proevropiane, sėrish kanė filluar tė shkaktojnė tendosje (provokime konvencionale dhe jokonvencionale) nė rrafshin e konfliktiteve ndėretnike dhe territoriale. Njė gjendje e kėtillė, posaēėrisht e karakterizon Kosovėn dhe pjesėt e saj lindore. Sė dyti, (duke u shtirur nė rolin e viktimės) Unioni i Serbisė dhe i Malit tė Zi (pėrveē armatimeve dhe arsenalit vendor dhe tė importuar nga Rusia, posaēėrisht aeroplanė luftarakė supersonikė Mig29M, SHU-27, TU-25) kanė pranuar ofertėn qė tė importojnė kontingjente tė reja armatimesh edhe nga Shtetet e Bashkuara. Po qe se njė imperativ i kėtillė, do tė konkretizohej nė praktikė, sipas parashikimeve tė deklaruara tė zyrtarėve amerikanė, si rezultat i livrimit tė armėve dhe tė pajisjeve tė tjera ushtarake SMZ-sė, ska dyshim se brenda njė kohe shumė tė shkurtėr, do tė vinte nė shprehje dėshira megalomane e serbėve dhe e malazezėve, qė shtetin e tyre tė pėrbashkėt ta rikthejnė nė njė superfuqi ushtarake-raketore nė Ballkan, ashtu siē kanė ėndėrruar edhe pesėdhjetė vitet e shkuara nė sistemin jugosllav, si kundėrpeshė parėsore shqiptarėve dhe e Shqipėrisė Etnike.
Unioni Serbomalazez nuk ka kurrfarė nevoje tė ndihmohet me mjete ushtarake dhe me armatime tė reja tė SHBA-sė, sepse ky ka nė dispozicion rezerva tė mjaftueshme tė armatimeve, tė cilat nė njė mėnyrė, edhe e karakterizojnė si fuqi tė parė raketore nė Ballkan. Mostėr janė raketat indiane tokė-tokė (Beogradi nė tė kaluarėn ishte i informuar pėr projektet indiane). Me irakianėt qysh pėrpara se tė shpėrthenin konliktet e armatosura nė hapėsirat e ish-RSFJ-sė, kishte njė bashkėpunim tė ngushtė disavjeēar nė programet raketore me rreze veprimi 65 dhe 72. Mirėpo, planerėt ushtarakė serbė synojnė tė prodhojnė ose tė importojnė raketa tė reja me rreze veprimi 120 dhe 150 km. Pėr kėtė qėllim tė shkėmbimit programor nė fushėn e pajisjes, tė prodhimit dhe tė modernizimit raketor ish-RSFJ-ja, pėrkatėsisht Unioni Serbomalazez ka pasur njė bashkėpunim tė gjatė disavjeēar me ekspertėt mė tė njohur tė Bagdadit, tė cilėt disa herė me radhė, edhe e kanė vizituar Serbinė, duke zhvilluar konsultime me karakter pune.( b.mediumet,14.9.1994,f.6).
Pikėrisht, duke u mbėshtetur nė logjikėn e doktrinės dhe tė filozofisė militariste, si dhe tė paranojės tradicionale si kombi mė luftarak dhe me epėrsi ushtarake ndėr popujt e tjerė nė Ballkan, Serbia dhe Mali i Zi, edhe i zhvilluan tri luftėrat gjenocidale tė fundit kundėr Kroacisė, Bosnjės dhe Kosovės (1990-1999).
Riarmatimi shtesė i SMZ-sė nga shtetet e huaja, mund tė shpie edhe nė penetrimin e armatimeve rajonale( kėrcėnimi jokonvencional), duke pėrfshirė edhe armėt kimike dhe biologjike (rrezikun konvencional), tė cilin disa qeveri mund ta blejnė ose ta prodhojnė mė lehtė sesa armėt bėrthamore. Nė kėtė kontekst, do tė pėsonte jo vetėm stabiliteti politik i brishtė i Kosovės dhe shqiptarėt, por edhe paqja dhe siguria e pėrgjithshme nė Ballkan.
Serbia ka nevojė pėr ndihmė ekonomike dhe zhvillim, e jo pėr modernizim ushtarak pėr ti sunduar shqiptarėt nė Ballkan(!)
Dekada e fundme e shekullit XX, ka provuar se konfliktet e armatosura dhe agresionet e pėrgjakshme, tė zhvilluara nė hapėsirat e ish-Jugosllavisė scialiste, se shkaktar dhe pasojė kryesore e tyre ka qenė militarizimi i skajshėm i Serbisė dhe i malit tė Zi, shtete kėto, tė cialt nėn flamurin e nacionalshovinzimit dhe tė hegjemonizmit tradicional serbomadh, edhe shkaktuan me qindra e mijėra viktima nė njerėz nė Koraci, nė Bosnjė dhe nė Kosovė, vetėm pse ato nuk ishin nė gjendje tė vetėmbroheshin, duke e pėrballuar terrorin gjenocid serb,sepse nuk posedonin as njė tė dhjetėn e armėve dhe tė armative tė pėrgjithshme, qė i kishte nė trashėgim Serbia dhe Mali i Zi nga rezervat dhe buxheti i dikurshėm ushtarak i pėrbashkėt, tė cilat dyzet vjet rresht ishin prodhuar, depozituar dhe destinuar pėr vatrat e krizave tė luftės nė Lindjen e Afėrt dhe tė Mesme, e jo pėr vrasjen dhe pėr spastrimet etnike tė kroatėve, tė boshnjakėve dhe tė shqiptarėve nga vatrat e tyre stėrgjyshore.
Me qėllim parandalimi tė shpėrthimit tė krizave dhe tė konflikteve tė armatosura nė Ballkan, nė radhė tė parė , ėshtė e domosdoshme ēarmatosja nė stadin e lejueshėm (sikurse edhe shtetet e tjera fqinje) e Unionit Serbomalazez, sepse vetėm nė kėtė mėnyrė, do tė arrihej baraspeshimi i raportit ushtarak tė forcave tė armatosura nė Ballkan. Njė strategji e kėtillė afatgjatė e zhveshjes nga stoqet dhe armatimet e tepruara tė Unionit Serbomalazez, pa dyshim do tė hapėte shtigje tė reja reale tė ndėrtimit dhe tė thellimit tė masave tė mirėbesimit dhe tė fqinjėsisė sė mirė ndėrmjet shteteve ballkanike. Pėrndryshe, derisa Serbia dhe Mali i Zi, tė kenė mbiepėrsinė e fakotrit ushtarak, jo vetėm Kosova dhe shqiptarėt, por edhe tėrė rajoni ballkanik, nuk do tė kenė shans, qė tė flejnė tė qetė, dhe tė jetojnė nė paqe e siguri, por do tė pėrballen me sfida tė vazhdueshme tė militarizmit imperialist serbomadh, sikurse gjatė periudhave tė deritashme tė historisė sė tyre tė hidhur.
Nė vend tė livrimit tė armaėve dhe pajisjeve tė tjera moderne ushtarake Serbisė dhe Malit tė Zi, kėto dy shtete, me procedurė tė shkurtėr nevojitet tė ēarmatosen nė radhė tė parė nga posedimi i stoqeve tė armėve kimike (tė inspektohen nga ekspertėt ndėrkombėtarė tė OKB-sė, Vinēa nė afėrsi tė Beogradit, Lluēani, Krushevaci etj.), njė dozė e tė cilave (sarini) edhe ėshtė pėrdorur nga forcat militariste serbe edhe nė rajonet e prekura nga lufta nė Bosnjė e Hercegovinė (kėtė e kanė vėrtetuar ekspertėt e njė laboratori suedez, nė saje tė gjetjes sė mbeturinave tė armės kimike nė fabrikėn e shkatėrruar serbe tė armatimeve nė Trebinje), si dhe nė helmimin masiv tė nxėnėsve dhe tė studentėve shqiptarė nė Kosovė, mė 1987. Efektet dhe pasojat e helmimit tė rinisė studentore nė Kosovė nga ana e pėrdorimit tė helmeve luftarke tė Serbisė, i kanė konstatuar edhe ekspertėt mė tė njohur tė qendrave dhe instucioneve mjekėsore ndėrkombėtare (Parisi dhe Londra), si dhe specialistėt e mjekėsisė shqiptare nė Kosovė.
Pėr tiu shmangur rrezikut tė rishfaqejes sė njė tragjedie tė tillė nė pėrmasa rajonale (qė Serbia pėrmes strategjisė sė frikėsimit ushtarak ,dhe nga kėrcėnimi i politikės nga pozita e forcės, nė vazhdimėsi synon pėr ti disipliniuar shqiptarėt, tė cilėt me tė drejtė po kėrkojnė qė tė dalin nga kthetrat e pėrgjakshme tė militarizmit kolonialist serbomadh dhe sllav), politika zyrtare shqiptare nė Kosovė, qė tani, duhet tė reagojnė kundėr ēdo iniciative a programi pėr riarmatimin e Unionit tė SMZ-sė. Nė kėtė kontekst, pa u vonuar pėr nesėr, Qeveria dhe Kuvendi i Kosovės, duhet tė hartojnė kėrkesėn urgjente pėr ēarmatimin e SMZ-sė nga arma kimike, dhe atė tua drejtojnė direkt SHBA-sė dhe Kombeve tė Bashkuara. Parashtrimi i njė kėrkese tė kėtillė pėrkitazi me asgjėsimkin e armės kimike tė SMZ-sė, ka bazėn e qėndrueshme ligjore dhe morale, sepse ėshtė nė pėrputhje me tė plotė me dispozitat e Kartės sė OKB-sė dhe me normat e rregullat e sė drejtės ndėrkombėtare.
Arsyeja pėr ushtrimin e njė kėrkese tė kėtillė formale bashkėsisė ndėrkombėtare, para sė gjithash qėndron nė faktin se, politika e Unionit tė SMZ-sė, edhe pas pėrfundimit tė luftės nė Kosovė (10 qershor 1999), ėshtė duke u kėrcėnuar se, do tė pėrdorė tė gjitha forcat e saj qė ka nė dispozicion pėr pengimin e pavarėsimit tė Kosovės. Pėr kėtė qėllim (rikthimin e forcave tė saj ushtarake nė Kosovė) Unioni i SMZ-sė nuk ka hequr dorė nga gatishmėria dhe pėrqėndrimi i forcave ushtarake e policore nė kufirin me Kosovėn, si dhe nga infiltrimi i pėrditshėm latent i tyre pėr kryerjn e destinimeve speciale me karakter diversant dhe subversi nė territorin e saj. Indikator tjetėr, qė paralajmėron shpėrthimin e njė konflikti tė ri tė armatosur pėr ta invaduar Kosovėn, janė edhe kritikat, kushtėzimet, diktati dhe ndėrhyrjet e vazhdueshme tė politikės dhe propagandės luftarake tė Beogradit kundėr UNMIK-ut, KFOR-it dhe Qeverisė sė Kosovės (si pretekest, pėrdorin vonesėn e kthimit tė organizuar tė refugjatėve serbomalazezė, tė cilėt shumica prej tyre e kanė braktisur Kosovėn, jo pse kanė qenė tė diskriminuar nga shqiptarėt, por pse dirket dhe indirekt kanė qenė tė involvuar nė kryerjen e krimeve gjenocidale ndaj shqiptarėve, dhe se kanė plaēkitur dhe djegur me mijėra shtėpi tė tyre nė Kosovė. Prandaj, ligjėrisht, tė gjitha ata serbomalazezė, tė quajtur refugjatė nga SMZ-ja, qė mbi ēfarėdo baze kanė kryerė krime ndaj shqiptarėve, nuk kanė kurrfarė tė drejte tė kthehen nė Kosovė, por duhet tė nxirren para Tribunalit tė Hagės). I gjithė ky spektėr i politikės kėrcėnuese dhe i demokracisė luftarake tė SMZ-sė kundėr interesave jetike tė shqiptarėve dhe tė Kosovės, nuk premton asgjė tė mirė, as pozitive nė planin e arritjes sė kompromisit me Unionin Serbomalazez, kur ėshtė fjala pėr zgjidhjen e drejtė tė statusit pėrfundimtar tė Kosovės. Pėrkundrazi, SMZ-ja duke u mbėshtetur nė forcėn e epėrsisė ushtarake, dhe nė premtimet e aranzhmaneve tė reja tė armatimeve me disa vende tė huaja, vazhdon ta shtojė buxhetin e saj ushtarak, gatishmėrinė, pėrkatėsisht stėrvitjen permanente tė forcave tė saj tė armatosura, blerjen e pajsijeve dhe tė armatimeve ushtarake mė moderne, tė cilat, ska dyshim se, po qe se krijohet, sado e vogėl qoftė ndonjė mundėsi hapėsinore, ajo sėrish do tė marshojė nė okupimin e Kosovės, sikurse mė 28 mars 1989, dhe fare nuk pėrjashtohet mundėsia, se pėr kėtė luftė finale me shqiptarėt, do ti pėrdorė edhe armėt kimike, tė cilat i ka eksperimentuar kundėr shqiptarėve qysh nė vitin 1987.
Duke marrė nė konsideratė, shfqajen e njė rreziku (tė cilėn momentalisht politika shqiptare, as qė ėshtė duke e ėndėrruar, duke ushqyerė iluzione se Serbia dhe Mali i Zi kanė ngordhur si fuqi mbizotėruese ushtarake nė Ballkan) tė kėtillė nga invazioni ushtarak, dhe pėrdorimi i armėse kimike tė SMZ-sė, Kuvendi i Kosovės, duhet tė nxjerrė rezolutėn, qė pėrmes saj tė kėrkojė nga SHBA-ja dhe bashkėsia ndėrkombėtare, qė tė marrin hapa konkret (sikurse nė rastin e Irakut) dhe urgjentė pėr ēarmatin e konglomeratit shtetėror serbomalazez.
Pa dyshim, kjo kėrkesė e zyrtarizuar nga Kuvendi i Kosovės, do tė gjente pėrkrahje edhe nga OKB-ja, mbase ėshtė nė frymėn e Konventės ndėrkombėtare mbi ndalimin, prodhimin, depozitimin e armės bakteriologjike(biologjike) dhe tė armės toksikologjike, dhe mbi asgjėsimin e saj, e miratuar nga Asamblea e Pėrgjithshme e Kombeve tė Bashkuara, mė 1972. Hėpėrhė, ushtrimi i kėsaj kėrkese OKB-sė, do tė ishte aduti mė i qėndrueshėm dhe mė racional i diplomacisės sonė, qė balancėn ta kthejė nė favor tė sė vėrtetės ndaj Kosovės dhe shqiptarėve, duke treguar nė kėtė mėnyrė se politika shqiptare nuk ėshtė e pėrqėndruar, as e involvuar nė asnjė projekt tė brendshėm, bilateral ose multilateral tė jashtėm pėr ta militarizuar Kosovėn, por ėshtė pėrcaktuar qė me dialog dhe me rrugė paqėsore, tė zgjidhė statusin e pavarėsisė dhe tė sovranitetit tė saj shtetėror. Pa ēarmatimin e SMZ-sė nga armėt kimike, si dhe armatimet e tjera tė pakufizuara jo tė ligjshme, realisht nuk mund tė pritet se, do tė krijohet ndonjė klimė e pėrshtatshme, dhe e pranueshme pėr zhvillimin e dialogut dhe tė detantit ndėrmjet Kosovės dhe Unionit Serbomalazez.
Nė pėrputhje me objektivat dhe me kriteret e agjendave paqėsore demokratike, integruese dhe zhvillimore tė Rendit tė Ri Botėror dhe tė Kombeve tė Bashkuara, ėshtė e domosdoshme, qė edhe shtetet e Gadishullit Ballkanik, tė lirohen nga bagazhi ideologjik dhe tendencat e rikthimit nė periudhėn e luftės sė ftohtė tė konfrontimit bllokist, dhe tė garės nė armatime, garė kjo, nė tė cilėn sėrish mė sė shumti do tė goditeshin interesat vitale kombėtare dhe shtetėrore tė Shqipėrisė Etnike, e sė kėndejmi edhe tė Kosovės. Prandaj, pėr tė skapulluar Ballkanin nga recidivat e politikės sė rivalitetit tė sferave tė interesit Lindje- Perėndim, ėshtė e domosdoshme, qė pikėsėpari tė bėhet demilitarizimi i tij, duke filluar sė pari me Unionin Serbomalazez, sepse nė kėtė mėnyrė, do tė arrihej mė lehtė ekuilbri i paqes dhe i sigurisė nė pėrmasa ballkanike. Pa evititimin e rrezikut potencial tė faktorit mbizot?rues ushtarak serbomalazez nė rajon, tė gjitha pėrpjekjet pėr vendosjen e paqes dhe tė stabilitetit ekonomik, politik dhe ushtarak, do tė ngelin vetėm pėrpjekje nga ana e bashkėsisė ndėrkombėtare.
Lind pyetja se nė ēfarė mėnyre mund tė ndikojė zhvilli ekonomik dhe proceset integruese demokratike jo vetėm nė forcimin e sigurisė nė kuptimin rajonal ballkanik, por edhe nė atė mė tė gjerė ndėrkombėtar? Sė pari, i shikuar nė kuptimin kompleks, procesi i zhvillimit, si ekonomik, shoqėror, integrues, demokratik , kulturor dhe pluralist ndėretnik forcon qėndrueshmėrinė e brendshme tė ēdo komuniteti kombėtar, qė ėshtė njė nga premisat dhe tiparet thelbėsore tė forcimit tė qėndrueshmėrisė dhe tė sigurisė sė pėrgjithshme tė bashkėsisė ndėrkombėtare. Sė dyti, ndikon pozitivisht nė zbutjen e pengesave ndėrmjet vendeve tė zhvilluara dhe vendeve nė zhvillim, si dhe nė demokratizimin dhe baraspeshimin e marrėdhėnieve ekonomike ndėrkombėtare, tė cilat janė faktorė relevantė, qė ndikojnė nė konsolidimin e sigurisė rajonale dhe ndėrkombėtare. Sė treti, nė kuptimin mė tė gjerė civilizues, zhvillimi ėshtė levė e fuqishme pėr forcimin e ndėrvarėsisė sė botės, duke u mbėshtetur nė lirinė dhe barazinė e ndėrsjellė tė tė gjithė popujve. Prandaj, liria dhe zhvillimi janė baza themelore e proceseve tė mirėfillta demokratike dhe integruese si nė kuptimin rajonal, ashtu edhe nė atė ndėrkombėtar. Pa liri dhe zhvillim nuk mund tė ketė as mėvetėsi ekonomike, demokraci, pluralizėm e as pavarėsi politike.
* Autori ėshtė bashkėpunėtor shkencor i American Diplomacy, North Carolina, USA
BAROMETRI
DIPLOMATIK; Prof.Dr. Mehdi Hyseni*
Konsensus politik
gjithėkombėtar - ose kapitulim fatal nėn Serbi!
Qė nga pėrmbysja e diktatorit Slobodan Milosheviq nga regjimi fashistoid shtetėror serbomadh (tetor 2000), edhe pse garnitura politike e pasardhėsve tė tij, Vojislav Koshtunica, Zoran Gjingjiq, Goran Svilanoviq dhe Nebojsha Ēoviq e tė tjerė, nuk ka ndėrmarrė asnjė hap politik, demokratik, praktik, as juridik, qė Serbia ti normalizojė marrėdhėniet ndėrfqinjėsore me Kosovėn, edhe pse ka qenė e detyruar (qė pėr veprėn e hollokaustit tė saj tė japė llogari ligjore para sė drejtės dhe drejtėsisė ndėrkombėtare, sikurse Gjermania nazifashiste e Hitlerit, pas pėrfundimit tė Luftės sė Dytė Botėrore, mė 1945), pėr shkak tė kryerjes sė hollokaustit kolektiv ndaj shqiptarėve dhe Kosovės, bashkėsia ndėrkombėtare, natyrisht e ndihmuar edhe nga politika dhe diploamcia miope shqiptare, pa pasur asnjė tė drejtė morale, politike as ligjore e kanė rehabilituar Serbinė, sepse i bėnė koncesione tė papritura politike, nė saje tė sė cilave, ajo rikthehet pa asnjė therrė nė kėmbė nė tė gjitha organizmat dhe institucionet e rėndėsishme ndėrkombėtare(OKB, OSBE, Pakti i Stabilitetit etj.), dhe kaloi nė ofensivė tė plotė diplomatike, duke e lėnė kėshtu, plotėsisht nė baltėn e gjallė politikėn e jashtme dhe diplomacinė e Republikės sė Shqipėrisė.
Njė kthesė tė kėtillė rehabilituese, nuk ka qenė gjendje ta parashikonte as vetė Serbia, sepse ka qenė me arsye e frikėsuar, se pėr krimet, gjenocidin dhe hollokaustin e saj dhjetėvjeēar kundėr vendeve fqinje: Kroacisė, Bosnjės dhe Kosovės nė hapėsirat e ish-Jugosllavisė, do tė paguante njė gjobė drakonike tė merituar si ndėshkim kolektiv shtetėror, ashtu sikurse dikur, edhe Gjermania naziste pėr hollokaustin e saj pesėvjeēar. Mirėpo, nė vend se tė vinte nė shprehje drejtėsia-gjykimi kolektiv i Serbisė para Gjykatės Ndėrkombėtare pėr krimet e luftės, tė kryera nė territorin e ish-Jugosllavisė, pėr befasi tė gjithė botės, triumfoi politika e njėanshme dhe padrejtėsia nė dimensionet kombėtare dhe ndėrkombėtare.
Vakuumi dhe divergjencat politike shqiptare, ndjellin partnerizmin e Serbisė nė Kosovė(!)
Brenda periudhės katėrvjeēare, qėkur Kosova ndodhet nėn mandatin e misionit paqėsor tė Kombeve tė Bashkuara dhe tė KFOR-it, politika e pėrgjithshme shqiptare si nė Kosovė, ashtu edhe nė kontekstin mė tė gjerė, karakterizohej mė tepėr nga amplitudat e friksionit ndėrpartiak dhe tė interesave tė ngushta politike, duke u shmangur kėshtu nė periferi tė problemeve akute, dhe me prioritet jetik pėr shjqiptarėt dhe pėr Kosovėn. Nė kėtė mėnyrė, pėr shkak tė krijimit tė divergjencave krejtėsisht tė panevojshme nė relacionet e konkurrencės sė disa subjekteve politike, u krijua edhe vakuumi i padėshirueshėm pėr interesin e pėrgjithshėm politik dhe kombėtar tė Kosovės, si rrjedhim i bilancit tė llogarive tė gabuara politike tė doktrinės normative tė kozmopolitizmit. Nga krijimi i njė gjendjeje tė kėtillė tė brishtė politike, pėrfitoi mė sė shumti diplomacia dhe politika e jashtme destruktive e Serbisė, e cila i aplikoi me pėrpikmėri rregullat e teorisė sė lojės, nga e cila pėrfitimin mė kapital e nxori nga normalizimi i marrėdhėnieve diplomatike ndėrshtetėrore me Republikėn e Shqipėrisė. Realizimi i kėtij koncepti stretgjik, Serbisė i ndihmoi, qė nė mėnyrėn mė perfide (me gjithė hipotekėn e hollokaustit tė saj mbi shqiptarėt dhe Kosovėn) si para gjithė bashkėsisė ndėrkombėtare, ashtu edhe drejtpėrdrejt para politikės sė viktimizuar kozmopolite shqiptare, sėrish ti murkullojė synimet dhe objektivat e politikės nga pozita e forcės. Nga kjo lojė strategjike katėrvjeēare, regjimi serb i Beogradit, jo vetėm se pėrfitoi politikėn e disa institucioneve mė tė rėndėsishme tė Evropės (BE, Kėshilli Evropian, OSBE ), por gradualisht, ėshtė duke animuar edhe politikėn amerikane. Kėtė e dėshmon, edhe rasti mė i ri, deklarata e presidentit tė SHBA-sė, Xhorxh W. Bush, sipas sė cilės Unioni i Serbisė dhe Malit tė Zi, do tė ketė tė drejtėn dhe mundėsinė, qė tė blejnė armatime tė nevojshme nga SHBA-tė. Praktikisht, sipas vokabularit politik, lejimi i eksportit tė armėve Unionit tė SMZ-sė, do tė thotė ( tanimė kushtet kanė ndryshuar nė favorin e Serbisė) modernizimi ushtarak i serbėve dhe i malazezėve, gjė kjo ka rėndėsi shumė tė madhe nė kuptimin strategjik pėr Unionin e Serbisė dhe Malit tė Zi, sepse paraqet rrezik tė drejtpėrdrejt pėr Kosovėn, dhe sigurinė dhe paqen nė Ballkan.
Pėr shqendrėsimin e politikės sė bashkėsisė ndėrkombėtare nga fokusi i zgjidhjes sė statusit pėrfundimtar tė Kosovės, gjatė vakuumit katėrvjeēar tė politikės shqiptare, nuk mund tė fajėsohet nė tėrėsi faktori ndėrkombėtar, nga fakti se elita politike shqiptare nė Kosovė, pėr motive tė panjohura, e pėrfilli logjikėn e politikės sė pritjes dhe tė inercionit, me ērast zgjidhja e statusit tė Kosovės ngeli jo vetėm si temė terciare politike, por krejtėsisht u konservua, si tabu temė. Me njė fjalė, pėr shkaqe tė pakuptuara dhe tė pashpjegueshme, politika zyrtyare e Kosovės, humbi nė intensitet, si rrjedhim nė mėnyrė tė pavetėdijshme, i krijoi hapėsirė dhe fushėveprim tė mjaftueshėm inciativės sė politikės agresive demokratike tė Serbisė, e cila nė saje tė ofensivave tė saj tė njėpasnjėshme diplomatike, arriti jo vetėm qė ti hapė pa pengesė tė gjitha dyerėt e institucioneve relevante ndėrkombėtare, por edhe tė ndikojė negativisht (duke e dėmtuar rėndė politikėn inerte tė palės shqiptare) nė pėrvetėsimin e disa prej titullarėve kryesorė tė tyre, duke i bindur se ēėshtja e Kosovės nuk ėshtė vetėm temė e dialogimit tė liderėve politikė shqiptarė dhe bashkėsisė ndėrkombėtare, por edhe e politikės serbe. Nė kėtė mėnyrė, reagimi i diplomacisė serbe nė arenėn e marrėdhėnieve ndėrkombėtare, ia arriti qė ta eliminojė pengesėn kryesore (pengesė kjo, qė ishte tejkaluar dhe pėrmbyllur definitivisht me vėnien e Kosovės nėn mandatin ndėrkombėtar tė OKB-sė dhe tė KFOR-it, si rrjedhim i agresionit dhe politikės sė gjenocidit tė Serbisė sė Slobodan Milosheviqit ndaj shqiptarėve dhe Kosovės), qė Serbia tė mos konsiderohej mė tutje si shtet i huaj pėr Kosovėn dhe pėr bashkėsinė ndėrkombėtare, por si partner i drejtpėrdrejtė dhe i pashmangshėm negociues i tyre nė zgjidhjen e statusit pėrfundimtar tė Kosovės. Njė metamorfozė tė kėtillė tė politikės serbe nė favor tė saj, drejtpėrdrejt dhe tėrthorazi, e ndihmoi defaktorizimi i politikės shqiptare nė sfondin e diplomacisė dhe tė marrėdhėnieve ndėrkombėtare. Nė vend se politika shqiptare tė pėrqėndrohej nė avancimin e interesave prioritare kombėtare dhe shtetėrore, pikėsėpari tė zgjidhjes sė statusit pėrfundimtar tė Kosovės, (derisa edhe aleatėt, dhe nė veēanti Amerika ishin tejet tė nxehtė dhe tė disponuar pėr ta mbėshtetur parezervė politikėn shqiptare) ajo pėrqėndrohet kryesisht nė rivendosjen e politikės tregtare, ekonomike dhe diplomatike me Serbinė. Nė kėtė mėnyrė, pa dashur ose me vetėdije, politika shqiptare e vė nė plan dytėsor interesin strategjik tė Kosovės, duke u mashtruar keq se, hyrja nė dialog me Serbinė pėr normalizimin e marrėdhėnieve tregtare, tė komunikacionit, tė qarkullimit kufitar, tė luftimit tė kontrabandės, tė sistemit tė energjetikės e tė tjera, janė ēėshtjet fundamentale, dhe me prioritet parapėrgatitor pėr zgjidhjen e statusit tė Kosovės. Pėrkundrazi, akceptimi i kėtyre ēėshtjeve nga pala shqiptare, ėshtė njė satisfaksion pėr politikėn antishqiptare tė Beogradit, sepse asaj , tani i ėshtė krijuar mundėsia, qė tė manipulojė me stukturat relevante tė bashkėsisė ndėrkombėtare, duke kėrkuar ndihmėn e drejtpėrdrejtė tė tyre, qė Serbia me ēdo kusht tė rikthehet nė Kosovė, pėr ti mbrojtur interesat dhe tė drejtat e saj shtetėrore, duke e konsideruar Kosovėn si pjesė integrale tė territorit serb, gjithnjė duke u thirrur nė Rezolutėn 1244 tė Kėshillit tė Sigurimit tė Kombeve tė Bashkuara.
Aktualizimi dhe pėrpjekjet pėr normalizmin e kėtyre problemeve tė theksuara pėr lojėn e politikės shqiptare, ėshtė vetėm njė minus i madh (-zero), ndėrsa pėr atė tė palės serbe ėshtė njė plus i madh ( +10), sepse lidhur me kėtė ēėshtje, konkretisht ish-kryepremieri i ndjerė i Serbisė, dr.Zoran Gjingjiq, pat deklaruar nė mėnyrė decidive: Debatimi nė kėto tema: targat e veturave, qarkullimi doganor, tregtia, komunikacioni etj., pėr politikėn e Serbisė, nuk janė nė plan tė parė assesi (ai me tė drejtė ka konsideruar se, koncesioni i politikės miope shqiptare, pėrbėnte vetėm njė partolinė-vizė hyrėse pėr tu rikthyerė Serbia nė Kosovė), dhe se nuk mund tė jenė kurrfarė kompensimi pėr interesin nacional dhe tė drejtat shtetėrore tė saj nė Kosovė, siē ėshtė sovraniteti shtetėror i Serbisė, qė nėnkupton katėr atribute themelore: legjislacionin, pushtetin gjyqėsor dhe ekzekutiv dhe sigurinė, qė nėnkupton kufijtė dhe ushtrinė.(b,6.3.2003).
Nga ky konkluzion i dr. Zorna Gjingjiqit del se, se Serbia nuk ėshtė e interesuar nė asnjė formė as pėr zgjidhjen e ēėshtjes sė letėrnjoftimeve tė minoritetit serbomalazez nė Kosovė, as pėr ēėshtjen se si do ta ndihmojė zgjidhjen e problemeve tė infrastrukturės mikroekonomike e tregtare tė Kosovės, as tė Shqipėrisė, as nė afat tė shkurtėr, as nė afat tė gjatė, por qėllimi kryesor i saj ėshtė, se si tė blejė kohė sa mė tė gjatė pėr zvarritjen dhe bllokimin total tė zgjidhjes sė statusit pėrfundimtar tė Kosovės. Njė nga format dhe mjetet mė tė pėrshtatshme pėr realizimin e kėsaj politike strategjike, Serbia e ka gjetur edhe temėn e refugjatėve serbomalazezė, pėrkatėsisht tė riatdhesimit tė tyre nė Kosovėn shqiptare. Pikėrisht , mbi kėtė bazė tė cilėsisė sė 300.000 mijė refugjatėve, pėrkatėsisht tė kolonistėve serbomalazezė, Serbia ka hartuar Kushtetutėn e Unionit tė SMZ-sė dhe projektet e tjera strategjike, nė tė cilat ka definuar interesin nacional dhe shtetėror serb nė Kosovė. Nė kėtė konteskt, duhet tė nėnvizojmė se, edhe nė nga disa organizata qeveritare dhe joqeveritare ndėrkombėtare, janė nė pėrgatitje e sipėr edhe projektet investuese, tė cilat paralajmėrojnė domosdonė e rikthimit dhe tė rivendosjes sė tė gjithė refugjatėve serbomalazezė nė Kosovė, edhe pse, tanimė, edhe pas katėr vitesh tė pėrfundimit tė luftės, nuk janė krijuar asnjė nga kushtet mė elementare, jo qė tė kthehen 300.000 kolonistė (shifėr kjo e falsifikuar pėr qėllime politike pėr tė manipuluar me strukturėn demografike tė shumicės sė popullsisė shqiptare) serbomalzezė, por as pėr vetė banorėt e tanishėm nė Kosovė, tė cilėt qe katėr vjet jetojnė buzė skamjes dhe mjerimit social-ekonomik . Kėtė nė mėnyrė ilustrative e provon edhe shkalla dratsike mbi 65% e papunėsiė nė Kosovė. Ndėrkaq, mesatarja e tė ardhurave per capita nė Kosovė ėshtė $ 100 dollarė nė muaj. Shumica dėrrmuese e popullatės shqiptare nė Kosovė, jetojnė vetėm pėr sot, janė klientė tė pėrhershėm tė vjeljes sė ndihmave humanitare, dhe nuk kanė tė siguarar akoma ēatinė mbi kokė, dhe shumė probleme tė tjera elementare tė ekzistencės sė tyre. Tė gjitha kėto probleme tė mėdha dhe tė pazgjidhura deri tani, poltika shqiptare dhe ajo ndėrkombėtare nė Kosovė, duhet t i mbajnė parasysh, duke kėrkuar zgjidhjen e tyre tė shpejtė dhe optimale, e jo t i ndėrlikojnė edhe mė nė skajshmėri me rikthimin e refugjatėve serbomalzezė. Rikthimi i organizuar i refugjatėve serbomalazezė nė Kosovėn e varfėr dhe tė shkretėruar nga lufta e okupatorit serbomadh, do tė krijojė probleme shtesė dhe tejet serioze nė tė gjitha sferat e jetės politike, ekonomike dhe shoqėrore nė Kosovė. Kėshtu qė, deshi sė deshi politika shqiptare, si rjedhim i krijimit tė njė gjendjeje tė re tė paparashikuar qė do tė prodhojė tendosje ndėrnacionale, pikėsėpari nė relacionet ndėretnike dhe sociale, do tė jetė e detyruar, qė vėrtet, tė abstenojė vullnetarisht nė njė kohė tė papėrcaktuar nga kėrkesa imediate politike e zgjidhjes sė statusit pėrfundimtar tė Kosovės, sepse nė atė rast (krahas moratoriumit tė deritashėm 4-vjeēar, tė konservimit tė statusit tė Kosovės), do tė ketė gisht edhe vota politike dhe interesi shtetėror i refugjatėve tė riatdhesuar nė Kosovė, tė mbėshtetur direkt dhe indirekt nga politika qeveritare e Unionit tė SMZ-sė, si dhe nga bashkėsia ndėrkombėtare. Nė kėtė mėnyrė, do tė krijoheshin kushtet dhe rrethanat reale, qė do tė imponin harresėn dhe anashkalimin e pavarėsimit tė Kosovės.
Jo moratorium tė statusit tė Kosovės, por kėrkesė urgjente pėr zgjidhjen e tij!
Pa rėnė fare nė paragjykime dhe nė lloagri tė gabuara afatshkurtėra tė ujėrave tė fleksibilitetit diplomatik, ėshtė i pakontestueshėm fakti se, Realpolitika shqiptare, pėr hirė tė krijimit dhe tė mbrojtjes sė ekuilibrimeve tė reja tė marrėdhėnieve ekomike e tregtare me Unionin e SMZ-sė, qe katėr vjet rresht e ka heshtur apo mė mirė tė shprehemi nė gjuhėn popullore, i ka vėn kapak statusit tė pavarėsisė sė Kosovės, duke ushqyerė iluzione se, kėtė detyrė tonė tė shenjtė politike dhe kombėtare, do ta aktualizonte, dhe do ta kryente dikush tjetėr, e jo ne vetė. Mirėpo, fatkeqėsisht, katėr vitet e shkuara tė kėsaj prognoze tė politikės sė brishtė, e dėshmuan tė kundėrtėn se, as komshitė e asnjė nga mekanizmat e bashkėsisė ndėrkombėtare, nuk ishin fare tė interesuara, qė tė pėrkujtojnė politikėn e pėrgjithshme shqiptare, se nė radhė tė parė, dhe nė mėnyrė tė pashtyeshme pėr mė vonė, ishte e detyruar ta zgjidhte pėrfundimisht statusin e Kosovės, e jo tė degdisej nė gjetjen e formave, duke iu vardisur bashkėsisė ndėrkombėtare pėr normalizimin dhe rivendosjen e marrėdhėnieve diplomatike dhe tregtare me Serbinė dhe me Malin e Zi.
Nė vend se, Realpolitika shqiptare tė interesohej jetėsisht pėr tė mėnjanuar strategjinė dhe taktikėn e politikės kolonialiste tė Unionit tė SZM-sė, ajo ishte nė gazep se si tė gjente formulėn dhe mjetet pėrkatėse tė saj pėr ti ndihmuar reformat ekonomike dhe procesin e demokratizimit tė Serbisė, duke harruar kėsisoj plotėsisht pėrgjegjėsinė dhe tė drejtėn legjitime historike ndaj fatit tė shqiptarėve dhe tė Kosovės. Si rezultat i shkurdisjes sė vullnetshme tė busullės sė koherencės midis objektivave dhe interesave prioritare kombėtare dhe shtetėrore (duke e margjinalizuar zgjidhjen e statusit tė Kosovės) tė diplomacisė dhe tė politikės sė jashtme tė Shqipėrisė, si dhe pėr shkak tė dispersionit tė faktorit politik nė Kosovė, si rrjedhojė e interesave egoiste parciale, individuale dhe partiake, pėrsėri (pas katėr vitesh nė liri, dhe pa saēin e skuqur mbi kokė tė hordhive ēetnike nė Kosovė) doli nė sipėrfaqe promovimi i strategjisė sė terroit gjenocid e kolonialist i Serbisė sė demokratizuar tė Slobodan Milosheviqit, duke kėrkuar mbėshtetje kategorike nga bashkėsia ndėrkombėtare, qė shqiptarėve dhe Kosovės, tė mos u njihet e drejta e vetėvendosjes dhe e subjektivitetit juridik ndėrkombėtar. Legalizimin e statusit tė pavarėsisė sė Kosovės, politika zyrtare e Unionit tė SMZ-sė, e kushtėzon me tė drejtėn historike dhe tė drejtėn e sovranitit, qė nė fakt asnjėra, e as tjetra nuk pėrbėjnė tė vėrtetėn historike mbi shqiptarėt dhe Kosovėn, sepse Kosova dhe pjesėt e tjera tė saj: Presheva, Bujanoci, Vranja, Leskoviku, Kurshumlia, Bllaca etj., janė territor indigjen i Shqipėrisė Etnike, i kolonizuar dhe i ankesuar qė nga periudha e shkeullit XIX (1876-1878) dhe e shekullit XX( 1912-1913; 1918-1919; 1919-1941; 1945-1999), me ērast Serbia, duke aplikuar format e saj tė politikės sė gjenocidit, i ka pacifikuar tė gjitha trojet etnike shqiptare, duke i shfarosur dhe shpėrngulur me dhunė prej tyre mbi 1000.000 shqiparė. Thjesht, tė paqėndrueshme janė argumentet politike dhe historike tė Serbisė, sepse si faktet historike, ashtu edhe ato etnike dhe demografike janė nė anėn e Kosovės shqiptare, dhe tė viseve tė saj lindore, e jo nė anėn e konglomeratit serbomalazez, as tė Serbisė.
Ėshtė e vėrtetė se tė gjitha tė dhėnat hisoriografike, etnike dhe territoriale janė nė favor tonin. Mirėpo, shtrohet pyetja, pse faktorėt e politikės sonė legjitime, legale, paqėsore, demokratike e kozmopolite, nuk kanė qenė nė gjendje ( kur Serbia ishte plot 10 vjet e izoluar nga bashkėsia ndėrkombėtare, si rrjedhim e agresioneve dhe i gjenocideve tė saj ndaj vendeve fqinje: Kroacisė, Bonjės dhe Kosovės), qė ta vėjnė njė guri nė favor tė avancimit tė pavarėsisė sė Kosovės, duke i treguar botės dhe politikės e kuazishkencės historike tė Serbisė, se jo vetėm e drejta demografike faktike, por edhe drejta historike kombėtare dhe juridike ndėrkombėtare ėshtė nė anėn e shqiptarėve dhe tė Kosovės. Vėrtet, nė planin e ndėrkombėtarizimit tė Kosovės, i vetmi faktor vendimtar dhe mbizotėrues ishte lufta ēlirimtare e UĒK-sė. Mirėpo, lind pyetja, pse nė paqe i gjithė spektri i politikės shqiptare nė Kosovė, nuk u angazhua, qė UĒK-ja ti kurorėzonte dhe, ti ushqente frytet e luftės sė saj tė drejtė?- Sigurisht se, ndonjė eksponent i mbrojtjes sė vijės sė inercionit politik, do tė thoshte me pedantėri tė kurrizit tė disiplinuar, se: pėr kėtė ēėshtje bashkėsia ndėrkombėtare mban pėrgjegjėsi, e jo ne, politikanėt. Pėrgjigjja kėtij arsyetimi, do tė ishte mė se negative, po ēfarė kthese e statusit tė Kosovės, mund tė pritet prej nė logjike tė kėtillė tė politikės sė katėr viteve tė humbura?. Si ėshtė e mundur tė korrim fitore nė luftė, e tė humbim nė paqe?! Pėr ēfarė politike, mund tė flitet, kur ajo jeton nė iluzione, nė vetėkėnaqėsi dhe nė pritje tė pakufijshme, duke humbur kohė, dhe duke u bėrė amin kritikave absurde dhe hujeve tė shfrenuara tė deputetėve tė minoritet serbomalazez, se si tė pėrgatiten teknikisht leksionet e forumeve pėr ti arsimuar dhe demokratizuar analfabetėt e moshės sė thyerė tė minoriteteve, me qėllim tė integrimit dhe tė koekzistencės sė tyre me shumicėn dėrrmuese shqiptare.
Ska dyshim se, duke u marrė sė tepėrmi me politikė tė lartė tė problemeve ndėretnike lokale, edhe kemi ngecur prapa me zgjidhjen e statusit tė Kosovės, duke krijuar kėshtu njė vakuum kohor katėrvjeēar nė relacionet e politikės ndėrkombėtare. Kėtė pauzė tė panevoshme tė politikės taktike tė shqiptarėve, politika e jashtme e Unionit Serbomalazez, e materializoi nė konton e aktivit tė saj, duke i pėrpunuar disa segmente tė ambientit tė paudhėzuar tė bashkėsisė ndėrkombėtare, qė tė distancohej nga mbėshtetja dhe artikulimi i kėrkesės sė shqiptarėve tė Kosovės pėr vetėvendosje dhe pavarėsi.
Pėr ti parandaluar tė gjitha pėrpjekjet e deritashme tė diplomacisė agjitatore tė Unionit Serbomalazez nė disfavor tė artikulimit tė kėrkesės sė drejtė tė shqiptarėve pėr vetėvendosjen e shqiptarėve, para sė gjithash ėshtė e domosdoshme dhe tejet urgjente, qė tė gjitha subjektet politike shqiptare nė Kosovė, nė Kosovėn Lindore, nė Iliridė si dhe nė Shqipėri, tė ndėrtojnė strategjinė e njėsuar tė bashkėveprimit tė tyre, pėrkatėsisht strtategjinė e konsensusit gjithėshqiptar kundrejt pėrballimit tė rrezikut tė drejtpėrdrejtė tė Unionit Serbomalazez, qė tani, nė forma mė subversive, dhe tė padeshifruara po i kanoset qenies fizike, politike, kombėtare dhe gjeopolitike Kosovės.
Elita e politikės gjithėshqiptare, sigurisht se, ndėr tė tjera, ėshtė nė dijeni edhe pėr kėtė qėndrim kategorik tė politikės zyrtare tė Unionit Serbomalazez, se : Serbia as Mali i Zi, nuk do tė pranojnė asnjė lloj pavarėsie qoftė faktike, qoftė formale tė Kosovės. - Pėr kėtė qėllim, do tė bėjmė ēmos qė ti pėrpunojmė disa qeveri dhe shtete tė caktuara, nė mėnyrė qė tia imponojmė bashkėsisė ndėrkombėtare pozicionin tonė tė ri politiko-strategjik lidhur me zgjidhjen e ēėshtjes sė Kosovės.(Nga Intervista e ish-premierit tė Qeverisė sė Republikės sė Serbisė, Zoran Gjingjiq, vn, 6 mars 2003).
Nga ky konluzion shihet se pozicioni i politikės zyrtare tė Unionit tė SMZ-sė pėr Kosovėn, ėshtė shumė i qartė, dhe i prerė, serbomalzezėt janė tė gatshėm tė dialogojnė me palėn shqiptare pėr tė gjitha problemet, sipas platformės sė punės hartuese metodologjike pėr Kosovėn, mirėpo, sipas pohimit tė ish- kryeministrit serb dr.Zoran Gjingjiq, si dhe tė Nebojsha Ēoviqit, dhe tė kryeministrit tė Qeverisė sė tanishme, Zoran Zhivkoviqit, Rada Trajkoviqit etj., Serbia dhe Mali i Zi (duke e shrytėzuar kredibilitetin e bashkėsisė ndėrkombėtare dhe, mbėshtetjen poltike tė aleatėve tė tyre tradicionalė, si dhe tė aleancave tė reja tė interesit momental), jo vetėm qė janė deklaruar para opinionit, por edhe e kanė hartuar nė detaje strategjinė lebensraum nė tė cilėn pėrfshihet edhe Kosova shqiptare si interes nacional dhe shtetėror i Unionit tė SMZ-sė. Nė kėtė vėshtrim, pasqyrohet lakuriq edhe koncepti vizional kozmopolit, demokratik dhe progresiv i strategjisė politike dhe kombėtare serbe i tė ndjerit dr. Zoran Gjingjiq, i cili ka nėnvizuar: Si njeriu, i cili ėshtė i preokupuar me ardhmėrinė e fėmijėve dhe tė nipėrve tė tij, jam i brengosur me situatėn demografike, me ēekuilbrin midis natalitetit tė popullsisė shqiptare dhe serbe. Vertet, jam i pllakosur nė atė shkallė, saqė seriozisht jam duke menduar se ēfarė do tė jetė e nesėrmja e shtetit serb nė tė cilin do tė jetonin njė milion e gjysmė shqiptarė, tė cilėt do tė gėzonin tė drejtėn ligjore tė blerjes sė pasurisė sė paluajtshme, madje edhe nė qendėr tė Beogradit-Terazije...(vn.6.3.2003).
Pavarėsisht, se si politika dhe politikanėt shqiptarė, do ta kuptojnė dhe, do ta interpretojnė mesazhin demokratik tė kėtij amaneti politik tė ish-kryetarit tė Serbisė, Zoran Gjingjiq (edhe pse pėrshkohet nga tendenca pėr tė sofistikuar gjendjen e sotme reale tė shqiptarėve, si dhe tė perspektivės sė tyre nė tė ardhmen), kjo quhet gramatikė politike afatgjatė, e sajuar plotėsisht sipas kritereve dhe parametrave tė doktrinės sė shekncės politike, qė pėrjashton ēdo simulim dileatntizmi tė ashtuquajturės politikė spontane dhe afatshkurtėr- sot pėr nesėr.
Sa mė sipėr, tanimė pozicioni i politikės zyrtare tė Unionit Serbomalazez lidhur me ēėshtjen e Kosovės, ėshtė tejet i qartė dhe plotėsisht simetrik me politikėn antidemokratike tė regjimit gjenocidal serb tė Slobodan Milosheviqit :bisedime e debatime tė pafund me shqiptarėt po, pėr targa tė veturave, pėr letėrnjoftime, e tregti mikste tė matrapazėve shqiptarė, por pavarėsi pėr Kosovėn, jo, nė asnjė mėnyrė. Pra, edhe pse Slobodan Milosheviqi ndodhet nė paraburgim, duke u gjykuar nė Tribunalin e Hagės pėr tė gjitha krimet e tij nė Kroaci, nė Bosnjė dhe nė Kosovė, rreziku i politikės sė tij ndaj fatit tė Kosovės akoma nuk ėshtė davaritur, pėrkundėr pėrpjekjeve deklarative tė politikės sė sotme tė Beogradit, qė atė pasqyrojė para bashkėsisė ndėrkombėtare si produkt tė ri tė marketingut tė saj demokratik pėr tė arritur me ēdo kusht kompromis me palėn shqiptare, por nė favor tė sovranitetit kolonial tė Unionit Serbomalazez. Pėr tiu shmangur njė rreziku tė kėtillė potencial, qė drejtpėrdrejt dhe tėrthorazi i kanoset Kosovės, klasa politika shqiptare nė Kosovė, nevojitet qė brenda natės ti shqelmojė prirjet dhe rivalitetet e deritashme absurde tė interesave parciale, partiake dhe ideologjike, e tė ndėrtojė Platformėn e pėrbashkėt politike gjithėshqiptare tė veprimit, nė mėnyrė qė ti pėrballojė tė gjitha rreziqet dhe grackat e kurdisura , qė po i pėrgatiten nga politika dhe propaganda strategjike serbomalazeze, kohėve tė fundit e ndihmuar edhe nga disa partnerė politikė tė panatyrshėm tė saj. Mirėpo, nė nė kėtė rast, nuk kemi pse tė ēuditemi, sepse, siē ėshtė e njohur qėmoti, politika ėshtė interes dhe kompromis, as mė shumė as mė pak. Edhe nė politikė, nevojitet tė merren nė konsideratė ligjet e dialektikės sė natyrės, ēdo gjė ėshtė e ndryshueshme, sė kėndejmi edhe politika nuk duhet kuptuar si kategori statike, por vazhdimisht e ndryshueshme, dhe me hope tė paparashikuara.
Duhet tė nėnvizojmė se, pa arritjen e konsensusit politik gjithėshqiptar, ekziston rreziku real, qė Kosova dhe trojet e tjera tė Shqipėrisė Etnike, tė ngelin sėrish nėn ombrellėn e kolonializmit dhe tė imeprializmit tė Unionit Serbomalazez sllav.
*Autori
ėshtė bashkėpunėtor shkencor i American Diplomacy, North Carolina, USA.
PRO ET CONTRA
Mr. Kujtim
KONUSHEFCI
AKSH-ja nuk ėshtė
organizatė terroriste, por Lėvizje Antikoloniale Nacionalēlirimtare Shqiptare
Hedhja nė erė e njė ure, qė lidh vijėn hekurudhore tė Kosovės Veriore me Jugun e Serbisė (Leshak), si rezultat i njė aksioni tė suksesshėm tė luftės guerile tė AKSH-sė, kohėve tė fundit ėshtė sofistikuar dhe problematizuar nė atė shkallė nga eksponentėt e politikės shqiptare, tė UNMIK-ut dhe tė Serbisė, saqė doza propagandistike e reagimit tė tyre nuk shpreh kurrfarė realiteti faktik as ligjor pėr AKSH-nė, pėrpos pėrpjekjeve dhe tendencave, qė kėtė ta linēojnė para popullit shqiptar dhe nė sy tė botės si organizatė terroriste. Ky kalifikim zyrtar i Serbisė, i kryetarit tė UNMIK-ut, M.Shtajnerit, tė SHP tė TMK-sė dhe tė Ministrisė sė Punėve tė Jashtme tė Republikės sė Shqipėrisė, ėshtė i gabueshėm dhe nuk ka kurrfarė baze morale as ligjore, sepse AKSH-ja nuk ėshtė kurrfarė grupi as kurrfarė organizate terroriste e tipit tė paramilitarėve tė beretave tė kuqe tė Serbisė sė Sllobodan Millosheviqit, tė Vojisllav Sheshelit dhe tė Zhelko Razhnjatovi-Arkanit, tė cilat mė se 10 vjet kanė zhvilluar akte terroriste gjenocidale kundėr shqiptarėve nė Kosovė, kundėr kroatėve nė Kroaci,.kundėr muslimanėve nė Bosnjė, qė deri mė vrasjen e premierit tė Qeverisė sė Republikės sė Serbisė,dr. Zoran Gjingjiq, mė 12 mars 2003, jo qė politika fashistoide serbe e Beogradit, politika zyrtare shqiptare e Prishtinės, politika zyrtare shqiptare e Tiranės dhe politika ndėrkombėtare e UNMIK-ut tė tre shtajnerave tė deritashėm nė Kosovė, i kanė gjykuar aktet e tyre si vepra penale dhe kundėr njerėzimit, por as nuk i kanė pėrmendur para opinionit politik publik, duke i shpallur grupe ose organizata terroriste, derisa vetė regjimi kriminal terrorist i Serbisė(duke u rrezikuar drejtpėrdrejt pas vrasjes sė Zoran Gjingjiqit), i prangosi nėpėr burgje tė saj mbi 10 mijė terroristė dhe kriminelė tė tillė serbė e malazezė. Tolerimi dhe mos nxjerrja para gjyqeve deri mė sot, e kėtyre bandave kriminale dhe terroriste serbemalzeze nga ana e Tribunalit tė Hagės dhe e gjyqėsisė serbe tė Kosovės (e cila qe katėr vjet jeton dhe i zbaton ligjet dhe kornizat kushtetuese tė regjimit policor ushtarak tė Serbisė sė Sllobodan Millosheviqit), ka ndikuar dirket nė ndarjen e Mitrovicės, kur edhe sot nėn hundėn dhe praninė e UNMIK-ut tė Mihale Shtajnerit, veprojnė haptazi fallangat terroriste serbomalazeze tė Arkanit dhe tė Sheshelit, tė quajtura Rojat e Urės, dhe tė financuara e tė mbėshtetura drejt e tėrthorazi nga mbeturinat e regjimit serboēetnik tė Sllobodan Milosheviqit, dhe pasuesit tė tij Nebojsha Qoviq.
Edhe pse terroristėt serbomalazez Rojat e Urės, edhe sot e terrorizojnė popullatėn shqiptare nė Veri tė qytetit tė Mitrovicės, duke e mbajtur ende peng-tė ndarė nė dy pjesė kėtė qytet tė Kosovės Veriore, si dhe ata, me tolerimin e Mihael Shtajnerit kanė krijuar sistemin paralel tė arsimit dhe tė organzimit politik, duke formuar Kuvendin e Komunave, duke i pėrfshirė lokalitetet e enklavizuara serbe nėpėr Kosovė, dhe se pėrfaqėsuesit e kryekriminelėt e Rojave tė Urės, Oliver Ivanoviq, Jakshiq, Saviq etj. veprojnė nė Kryesinė e Kuvendit tė Kosovės, tė cilėt qe katėr vjet e kanė bojkotuar ēdo vendim, dhe ēdo kėrkesė tė UNMIK-ut pėr ta integruar Mitrovicėn nė tėrėsinė administrative dhe juridike tė Kosovės, kjo Mihael Shtajnerin asnjėherė nuk e ka vėnė para aktit tė kryerė, qė Rojat e Urės ēetnikėt kriminelė, ti shpallė zyrtarisht organizatė apo grup terrorist, siē e ka shpallur ai tani AKSH-nė me njė ferman tė tij administrativ tė dates 17 prill, 2003. Njė potez i kėtillė politik i Mihael Shtajnerit, ėshtė jashtė kompetencave dhe autorizimeve tė tij zyrtare, si pėrfaqėsues i misionit paqėsor tė OKB-sė nė Kosovė. Vėrtet, ky ėshtė njė veprim skandaloz i tij antimoral dhe antiligjor, qė nuk pėrkon me kurrfarė norme tė misionit paqėsor tė OKB-sė as me drejtėsiė ndėrkombėtare, as ligjshmėrinė e Kartės sė Kombeve tė Bashkuara, sepse aktet e zhvillimit tė formave tė luftės guerile tė lėvizjeve nacionalēlirimtare antikoloniale, nuk mund tė cilėsohen si akte terroriste grupi ose organizate, ashtu siē ka vepruar me dekretin ligjor politik tė tij, z.Mihael Shtajner nė etiketimin dhe kompremetimin e AKSH-sė para opinionit ndėrkombėtar.
Mihael Shtajneri, do tė duhej ta ketź ditur, se aktet terroriste nuk kanė asgjė tė pėrbashkėt me kėrkesėn dhe qėllimet e lėvizjeve nacionalēlirimtare, sikurse qė ėshtė AKSH-ja, e cila ėshtė person ushtarak juridik, ka simbolet, uniformėn, organizimin ushtarako-politik komandues nėn udhėheqjen e direkte tė Shtabit tė Pėrgjithshėm tė Armatės Kombėtare Shqiptare/AKSH/, tė drejtuar nga gjeneral Vigan Gradica, si dhe gjeneralė e ushtarakė tė tjerė, tė angazhuar nė strukturėn pėrkatėse tė AKSH-sė.
Prandaj, si Shtajneri, ashtu edhe gjithė ata persona tė papėrgjegjshėm zyrtarė tė UNMIK-ut, si dhe tė politikės zyrtare shqiptare nė Prishtinė dhe nė Tiranė, tė cilėt nė formė orgjie kanė deklaruar para opinionit se AKSH-ja ėshtė grup ose organizatė terroriste, kjo nuk ėshtė fare e vėrtetė, por kjo ėshtė mė shumė se spekulim politik, dhe mbi tė gjitha ėshtė gėnjeshtėr e kulluar, e gatuar dhe e pjekur mirė nė furrėn krematorrike tė politikės dhe propagandės gjenocidale tė qeverisė serbomalazeze tė Beogradit. Grupet dhe organizatat terroriste nuk kanė strukturė organizative, as komanduese ushtarake as luftarake, as eprorė tė caktuar, as hierarki, nuk janė persona juridikė-ushtarakė nė kuptimin ligjor formal, nuk kanė platformė as program tė caktuar politik kombėtar as shtetėror, nuk janė kurrfarė armate as ushtrie, siē ėshtė de facto dhe de jure Armata Kombėtare Shqiptare/AKSH/, por janė individė, grupe dhe organizata terroriste e mafioze, siē janė Rojat e Urės serbe nė Veri tė Mitrovicės, si dhe Klani terrorist i Zemunit, terroristėt e tė cilit veprojnė nė kuadrin e Rojave tė Urės nė Mitrovicė, si dhe nėpėr enklavat serbomalazeze nė Kosovė, si dhe kanė pėrfaqėsuesit dhe koordinatorėt e tyre politikė nė Kuvendin e Kosovės, nė Qeverinė e Kosovės, dhe nė tė gjitha nivelet e administrates sė UNMIK-ut nė Kosovė. Aktivitetin subversiv dhe diversant tė tyre, bandat terrosite serbomalzeze, e zhvillojnė me ndihmėn e klerikėve serbomalazezė, si tė Artemijes dhe tė Sava Janjiqit, duke u fshehur nėpėr kishat, manastiret dhe dioqeat e tyre nė Pejė, nė Graēanicė, nė Deēan, nė Hoēė, si dhe nė fshatrat e enklavizuara serbomalazeze anembanė Kosovės.
Shikuar nė kuptimin e ngushtė vendimin amoral, apolitik, arbitrar dhe joligjor tė Mihael Shtajnerit lidhur me denoncimin e AKSH-sė, si organizatė a grup terrorist, as udhėheqja e AKSH-sė, e as opinioni politik kombėtar atdhetar gjithėshqiptar, nuk ka mundur tė prźt diē mė skandaloze dhe mė antinjerėzore ndaj interesit tė pėrgjithshėm kombėtar shtetėror, kur dihet se, si vetė zyra e Shtajnerit, ashtu edhe dikasteritė e tjera tė administratės sė tij janė tė pėrfshirė me dhjetra kėshilltarė serbomalazezė, tė cilėt para lufte, gjatė luftės, dhe pas luftės (qe katėr vjet) gjencidale serbe nė Kosovė, kanė qenė kėshilltarė, juristė, gjykatės dhe ekzekutorė tė drejtpėrdrejtė tė shqiptarėve dhe tė UCK-sė.
Vendimi denoncues i AKSH-sė, ėshtė produkt politik Made in Serbia, JO Made in Germany!
Aspak nuk ėshtė i rastėsishėm dhe befasues vendimi denoncues i AKSH-sė nga ana e kryeadministratorit tė UNMIK-ut, z.Mihael Shtajer, sepse ky u nxor mė 17 prill,2003, duke marrė pėr bazė sugjerimet e politikės dhe tė propagandės antishqiptare tė Beogradit, si dhe propzimet e kėshillat kriminale tė kėshilltarėve tė tij serbė dhe malazezė, tė akredituar nė stafin e tij ndėrkombėtar nė Prishtinė, njė ditė mė vonė, pasiqė ky vendim denoncues, ishte shpallur nė gazetėn Politika tė Beogradit, mė 16 prill,2003, me titull: Ballkani vetėm bashkėrisht kundėr terrorizmit. Kjo kjo koincidencė Beograd-Prishtinė, e kualifikimit negativ politik dhe ushtarak tė AKSH-sė, ėshtė argumenti mė transparent, se kush ka qenė iniciator, dhe kush qėndron prapa vendimit gjyqėsor tė Mihael Shtajnerit pėr tė shpallur, dhe pėr ta dėnuar Armatėn Kombėtare Shqiptare/AKSH/ grup ose organizatė terroriste. Askush tjetėr, veēse ekstremistėve, terroristėve dhe ultranacionalistėve serboēetnikė tė politikės zyrtare tė pushtetit shtetėror tė Unionit Serbia dhe Mali i Zi pėrmes formave tė terrorit gjenocid tė institucionalizuar, dhe propagandės sė tyre pushtuese kolonialiste kundėr Kosovės dhe shqiptarėve nė hapėsirat e tjera tė Shqipėrisė etnike.
Historikisht, gazeta Politika e Begradit ka qenė, edhe prapė ėshtė sot, njė nga armėt mė tė fuqishme tė politikės dhe propagandės pushtuese koloniale nė skallvėrimin e shqiptarėve, dhe nė kolonozimin e gjysmės sė territorit tė Shqipėrisė etnike. Nė kėtė vėshtrim, duhet tė kėrkohet shkaku dhe pasoja e lindjes dhe e ekzistencės sė ligjshme e Armatės Kombėtare Shqiptare/AKSH/, e jo nė fabrikimin, fallsitetin dhe shantazhimin e saj, sipas kritereve tė politikės dhe propagandės raciste dhe fashiste tė Serbisė dhe Malit tė Zi. Ngrehinė kjo, (me disa emėrtime tė ndryshme politike tė derisotme), e cila qė nga viti 1878 e deri mė sot, ka qenė saēi i skuqur mbi tė drejtėn natyrore dhe historike tė qenies shqiptare nė Ballkan. Kėtė e kanė vėrtetuar edhe vitet e mėpastajshme tė imperializmit kolonialist tė Unionit Serbia-Mali i Zi, si 1912-ta, 1918,..,1945, si dhe 1998-1999, me ērast fatin e saj militarist shekullor, e pėrmbylli me gjenocidin dhe hollokaustin e saj mbi Kosovėn, e cila sot, si rrjedhojė e politikės dhe e agresionit pushtues serbomalazez, ėshtė shndėrruar nė njė oazė paqeje ndėrkombėtare pėr fatin e sė cilės kujdeset z.Mihael Shtajner. Mirėpo, si duket, mė 16 prill tė kėtij viti gazeta Politika, dhe kėshilltarėt e tij tė drejtpėrdrejtė serbomalazezė, ia kanė prishur ekuilibrin disponimin dhe besimin politik ndaj shqiptarėve dhe Kosovės, sepse ia kanė kripur mendjen, qė AKSH-ja ėshtė organizatė terroriste. Kėtė dyshim tonin, e dėshmoi edhe vendimi gjyqėsor i Mihael Shtajnerit, i cili plotėsisht mbėshtetet dhe pėrputhet me kualifikimin denoncues tė AKSH-sė nga aparati shtetėror serbomalazez i Beogradit-Podgoricės, dhe i fallsifikimeve tė ndyra tė artikullit tė botuar nė tė pėrditshmėn Politika. Nė tė vėrtetė, artikulli me pėrmbajte terroriste kundėr AKSH-sė i Politikės sė datės 16 prill, 2003, ėshtė zyrtarizuar dhe nėnshkruar nga z.Mihael Shtajneri, pa e vrarė mendjen fare, se ai artikull, ka qenė njė truk propagandistik pėr tė sfiduar UNMIK-un dhe KFOR-in, nė mėnyrė qė tė deklarohen zyrtarisht kundėr Aramatės Kombėtare Shqiptare/AKSH/. Ky akt zyrtar i M.Shtajnerit, ėshtė i papranueshėm pėr AKSH-nė dhe strukturat e saj, sepse nė asnjė aspekt nuk ka tė bėjė me qenien organizative, ushtarake, juridike, politike dhe kombėtare tė AKSH-sė, por direkt ka tė bėjė me grupet dhe organiztat terroriste, mafioze dhe gjenocidale serbomalazeze siē janė Rojat e Urės sė Mitrovicės, Povratakun e Oliver Ivanoviqit, Rada Trajkoviqit, Momqillo Trajkoviqit, etj., tė cilėtm, edhe para se ta shpallin grup-organizatė terroriste AKSH-nė, e kanė bojkotuar, e kanė shantazhuar, e kanė kėrcnuar, z. Mihael Shtajner, duke kėrkuar edhe dorėheqjen e tij, kinse ai as UNMIK-u nė tėrėsi, nuk kanė punuar asgjė fare pėr interesat e minoritetit serbomnalazez nė Kosovė brenda kėtij katėrvjeēari, gjė qė tė gjitha kėto akuza dhe provokime tė pales serbomalazeze janė tė pavėrteta, tė pamorlashme dhe pa kurrfarė baze ligjore,sepse si nėn udhėheqjen e mexhimit tė Kushnerit, tė Hekerupit dhe tė Shtajnerit, minoriteti serbomalzez ka qenė i trajtuar njėsoj sikurse shumica dėrrmuese shqiptare dhe pakicat e tjera nė Kosovė. Mirėpo, akuzat dhe aksionet politike propagandistike minuese ndaj procesit stabilizues paqėsor nė Kosovė, tė bėra nga minoriteti serb, i dirigjuar drejtpėrdrejt nga Beogradi, nga shėrbnimet sekrete policore, paramilitare, militare dhe kishtare tė Serbisė, kanė pasur, dhe kanė pėr qėllim tė fundit, qė tė justifikojnė gjenocidin dhe terrorizmin shtetėror serb mbi shqiptarėt dhe Kosovėn, dhe balancėn ta kthejnė favor tė vetin, duke e pėrvetėsuar si kryetarin e UNMIK-ut, z.Mihael Shtajner, ashtu edhe pėrfaqėsuesit e tjerė tė trupave tė bashkėsisė ndėrkombėtare, duke i shpifur dhe anatemuar shqiptarėt, sikurse nė rastin konkret Armatėn Kombėtare Shqiptare/AKSH/, se ata janė grupe dhe organizata terroriste, tė cilėt po kėrkojnė krijimin e Shqipėrisė sė madhe, e jo serbėt as malazezėt, tė cilėt janė tė diskriminuar dhe tė terrozuar prej tyre. Kėto trill e dhe idiotizma tė konstruktuara tė politikės dhe propagandės serbeomalazeze nė kurriz tė sė vėrtetės historike tė shqiptarėve dhe tė Shqipirės etnike, mė nuk kanė kurrfarė shansi, qė tė pėrbirojnė nė psikologjinė politike, as nė mendjen e shėndoshė tė shqiptarėve, as tė AKSH-sė, tė cilėt kanė tė drejtė tė luftojnė politikisht dhe ushtarakisht pėr realizimin e sė drejtės sė tyre tė vetėvendosjes, pavarėsisht se kėta nė formė orekstrale akuzohen pa kurrfarė argumentesh ligjore nga tė gjitha palėt denoncuese tė pushtuesit kolonialist sllav dhe tė kolaboracionizmitr shqiptar.
Pse z.Mihael Shtajner ka rėnė viktimė e propagandės sė ndyrė luftarake tė fallangave terrosite serbomalazeze, nuk duhet tė na habit aq shumė ky fakt, sepse reagimi i tij lidhur me rastin e denoncimit tė AKSH-sė si grup terrorist, tregon, se M.Shtajneri nuk e njeh gjenzėn historiko-politike tė problemit kolonial shqiptar nė Ballkan, si dhe ligjet as konventat ndėrkombėtare, duke pėrfshirė edhe Kartėn e Kombeve tė Bashkuara, ku flitet pėr tė drejtėn e vetėvendosjes sė gjithė popujve dhe vendeve tė koloniazuara. Pikėrisht rasti i hedhjes nė erė i urės hekurudhore nė rajonin e Mitrovicės Veriore nga njėsiti special i Armatės Kombėtare Shqiptare/AKSH/, ėshtė i ndėrlidhur drejtpėrdrejt me format e veprimit tė zhvillimit tė luftės ēlirimtare antikoloniale shqiptare kundėr tė gjitha formave dhe metodave tė sundimit tė egėr tė kolonializmit dhe hegjemonizmit serbomalazez , jo vetėm nė Kosovė, por nė tė gjitha territoret autoktone tė Shqipėrisė etnike.
Si z. Mihael Shtajner me bashkėpunėtorėt e tij ndėrkombėtarė nė Kosovė, ashtu edhe funksionarėt mė tė lartė shqiptarė nė Prishtinė dhe nė Tiranė, nuk duhet tė mashtrohen dhe tė vetėviktimizohen pas recetave kulaifikuese terroriste dhe raciste tė politikės dhe propagandės antishqiptare, antiuēk dhe antiaksh, por duhet tė mbėshtetėndhe, tI marrin parasysh tė gjitha argumentet e vlefshme historike, politike dhe juridike ndėrkombėtare, tė cilat janė bazė fundamentale e veprimtarisė sė gjithmbarshme dhe tė Programit politik, kombėtar, ndėrkombėtar dhe ushtarak tė Armatės Kombėtare Shqiptare/AKSH/ dhe tė tė gjitha strukturave tė saj pėrkatėse.
Asnjė politikė, e cila nuk merr nė konsideratė ligjet dhe ligjshmėritė e sė drejtės kombėtare dhe asaj ndėrkombėtare, nuk mund tė quhet politikė e njėmendtė, veēse fiktive, madje qoftė e ndėrtuar, dhe e mbrojtur edhe nga Mihael Shtajneri, dhe bashkėmendimtarėt e mbėshtetėsit e tij, sikurse nė rastin konkret tė denoncimit tė AKSH-sė, ngaqė AKSH-ja pėr nga struktura e saj organizative, politike, kombėtare, ndėrkombėtare dhe vepruese nuk pėrbėn grup, as organizatė terroriste, siē e kanė deklaruar atė nė mėnyrė tė paligjshme: M.Shtajneri, pėrfaqėsuesi i SHP tė TMK-sė, Shemsi Syla, dhe Ministria e Punėve tė Jashtme tė Shqipėrisė, por ėshtė Lėvizje nacionalēlirimtare antikoloniale, qė ndėrlidhet drejtazi me Deklaratėn e njohjes sė pavarėsisė dhe tė drejtės sė vetėvendosjes vendeve dhe popujve tė kolonizuar(Rezoluta 1514,XV, 1960) dhe me Nenin 1, paragrafi 2 tė Kartės sė OKB-sė e tė tjera. Prandaj, AKSH-ja si faktor nacional, nuk ka asnjė fije floku ndėrlidhuri me grup ose organizatė terroriste as rajonale, as ndėrkombėtare, por ėshtė forcė e ligjshme ushtarake antikoloniale, qė mbėshtetet, duke filluar nga nė idetė e Revolucionit Francez 1789, qė kanė tė bėjnė me realizimin e parimeve tė lirisė, tė vetėvendosjes dhe tė pavarėsisė kombėtare, tė cilat pa dyshim shpiejnė nė ringjalljen e shtetit kombėtar shqiptar, Shqipėrinė etnike, ky gjysma e saj, ende edhe sot nė shekullin e 21-tė, ėshtė latifundi koloniale e Serbisė, Malit tė Zi, Maqedonisė dhe e Greqisė.
Po qe se z.Mihael Shtajner, nuk e revidon vendimin politik denoncues kundėr AKSH-sė, mė 17 prill,2003, ska dyshim se, sė shpejti do tė pėrballet me ligjet dhe konventat ndėrkombėtare, qė janė objekt i Gjykatės Ndėrkombėtare tė OKB-sė. Kundėr njė vendimi paushall dhe tė paligjshėm tė z.Mihael Shtajner, tė deklaruar nė llogari tė AKSH-sė, Gjykata e Lartė e AKSH-sė, do tė ushtrojė kallzimin penal para gjykatave pėrkatėse ndėrkombėtare, dhe para Gjykatės Supreme tė Shqipėrisė etnike.
Pavarėsisht nga vendimi arbitrar i Mihael Shtajnerit, dhe i strukturave terciale politike serbomalazeze dhe , i atyre tė ashtuquajtura patriotike shqiptare, qė Armatėn Kombėtare Shqiptare, ta riemėrtojnė nė ndonjė grup ose nė njė organizatė terroriste, kjo nuk mund tė arrihet as teorikisht as praktikisht, sepse AKSH-ja ėshtė Lėvizje Nacionalēlirimtare Shqiptare, qė tanimė ka filluar ti zhvillojė aksionet e fazės sė parė tė luftės guerile nė hapėsirat e populluara me shqiptarė brenda kufijve tė territorit tė Shqipėrisė etnike, siē ishte rasti i hedhjes nė erė i urės hekurudhore ndėrlidhėse Mitrovicė-Leshak nga ushtarakėt patriotė shqiptarė Islam Berisha(Lami) dhe Hamzė Behrami tė njėsitit gueril tė Gjenois sė Divizioinit Adem Jashari, ska lidhje me terrorizėm dhe me banditizėm tė harangave mafioze dhe profitere serbomalazeze ēetnike tė pushtet sundues koloniual tė Serbisė, por me veprimin serioz luftarak tė Armatės Kombėtare Shqiptare/AKSH/ pėr prerjen e tė gjitha lidhjeve me Serbinė e madhe, pėrderisa ajo tė pranojė, se do tė heqė dorė nga sundimi hegjemonist kolonial i Kosovės dhe i viseve tė tjera shqiptare, qoftė nė mėnyrė paqėsore, qoftė nė ndonjė formė tejtėr.
Si Mihael Shtajner, si kėshilltarėt kriminelė serbomalazezė me ndihmėn e Beogradit, tė cilėt e kanė detyruar, tė ndėrmarrė njė hap tė tillė nė riemėrtimin e AKSH-sė si terroriste, duhet ta kenė tė qartė, se AKSH-ja nuk ėshtė grup terrorist, qė qė vret, masakron dhe plagos civilė tė pafajshėm nėpėr vende e sheshe publike, sikurse qė ka vepruar pushteti gjenocidal serbomalazez ēetniko-fashist plot 10 vjet kundėr shqiptarėve nė Kosovė, por ėshtė Armatė-Lėvizje Nacionalēlirimtare Kombėtare, e cila po qe se, Serbia sė pari, dhe me urgjencė, nuk pranon njohjen e pavarėsisė sė Kosovės nė mėnyrė paqėsore(gjė qė ky ėshtė objektiv prioritar i AKSH-sė), atėherė si fallanga serbomalazeze, si Mihael Shtajneri, si kollaboracionistėt shqiptarė, do tė kenė rastin tė ballafaqohen me fazėn e dytė tė luftės ēlirimtare kombėtare tė AKSH-sė, e cila pa dyshim do tė ēojė njė luftė tė pėrgjithshme popullore shqiptare nga tė gjitha viset autoktone tė Shqipėrisė etnike.
Fundja, si politika paqėsore e UNMIK-ut, me Mihael Shtajenerin nė krye, ashtu edhe politika e propaganda e ndyrė luftarake e Serbisė dhe e Malit tė Zi, e posaēėrisht eksponentėt reaksionarė dhe kolaboracionistė tė politikės nėnshtruese, vazale dhe kapitulluese shqiptare nė Prishtinė, nė Tiranė, tė cilėt kanė filluar ti ndėrrojnė prehėrat,duke kruar me armiqtė serbomalazezė dhe me prezntuesit e huaj paqėsorė nė Kosovė, pėr hir tė biznisit personal dhe biznisit mixt, nuk preferohet tė luajnė me zjarrin e trilluar tė terrorizmit tė eksportuar serbomalazez ēetniko-fashist nė Kosovė dhe nė viset e tjera tė Shqipėrisė etnike, sepse pa vetėdije vetė do tė digjen nė tė, e jo Armata Kombėtare Shqiptare/AKSH/, e cila ėshtė vėnė nė shėrbim tė ēlirimit, tė pavarėsisė dhe tė mbrojtjes sė gjithė popullit shqiptar, Kosovės dhe Shqipėrisė etnike.
Gjithashtu, pėr hir tė sė vėrtetės sė njoftimit nga dora e parė z.Mihael Shtajner, kryetarin e UNMIK-ut (si dhe tė gjithė administratėn shėrbyese tė tij), dhe oponentėt e tjerė pilitikanė dhe institucione shqiptare nė Tiranė dhe nė Prishtinė, AKSH-ja nuk ėshtė grup-organizatė terroriste,ashtu siē e kanė gėnjyer dhe manipuluar opinionin politik gjithėshqiptar, dhe bashkėsinė ndėrkombėtare, por siē nėnvizuam mė sipėr, ėshtė faktor nacional-Lėvizje Nacionalēlirimtare Shqiptare, sikurse tė gjitha lėvizjet nacioanlēlirimtare antikoloniuale tė deritashme botėrore, qė me Program dhe Platformė politike dhe ushtarake, ta luftojė sundimin terrorist kolonial tė Serbisė, tė Malit tė Zi, tė Maqedonisė dhe tė Greqisė. Nė tė vėrtetė, kush di tė lexojė dhe kuptojė politikisht, ARMATEN KOMBĖTARE SHQIPTARE/AKSH/,duhet ta konsiderojnė QEVERI TĖ ARDHSHME TĖ PĖRKOHSHME TĖ SHQIPĖRISĖ ETNIKE, u pėleqeu kjo, ose nuk u pėlqeu tė gjithė armiqve tė saj. Ndryshe, tė gjitha kualifikimet dhe etiketat e tjera, qė bėhen nė adresė tė AKSH-sė, nuk kanė tė bėjnė me qėllimet dhe me synimet programore tė luftės antikoloniale tė AKSH-sė, por me terrorizmin dhe me gjenocidin e importuar kolonial imperialist tė Serbisė dhe tė Malit tė Zi sin ė Kosovė, ashtu edhe nė mbarė Shqipėrinė etnike, e nė Ballkan.
Ka ardhur koha, qė bashkėsia ndėrkombėtare pėrmes z.Mihael Shtajner apo Koffi Annan, tė mendojnė thellė dhe me seriozitetin mė tė madh, qė tė gjejnė ndonjė Chales de Gaulle serbomalazez, nė mėnyrė qė me paqe, ta arrijnė Marrėveshjen historike, sė pari pėr njohjen e pavarėsisė sė Kosovės, ashtu si veproi Charles de Gaulle mė 19 mars 1962, kur Franca ia njohi pavarėsinė Algjerisė, pėrkatėsisht Qeverinė e Pėrkohshme tė Republikės sė Algjerisė. Ndryshe, ēdo vonesė e zgjidhjes sė statusit pėrfundimtar tė Kosovės, do tė ēojė nė eskalimin e krizės sė konfliktit tė armatosur, qė patjetėr, do tė destbaliziojė paqen dhe sigurinė nė Ballkan
E shtunė, 15 mars, 2003
Sejdi Veseli
Mos i
beso kurrė atij qė njėherė tė ka tradhėtuar Shqiptarėt
si popull i pa vėlla qė ishin, edhepse ndėr popujt mė tė vjetėr dhe mė fisnik tė
Evropės, rrallėherė patėn aleatė besnik, jo pse nuk i merituanė, apo nuk ditėn
ti nderojnė dhe ēmojnė ata. Pėrkundrazi, tė dhėnat historike flasin qartė, se
ky popull ndėr mė tė vjetrit dhe mė fisnikėt e Evropės, si asnjė popull tjetėr,
jo vetėm se di ti nderojė aleatėt e tij, por ai ėshtė i gatshėm edhe tė
sakrifikohet pėr ta nė ēdo kohė. Pėr tė vėrtetuar kėtė, mjafton tė veēohen dy
nga tė dhėnat mė tė freskėta: 1.Rasti i
solidarizimit konkret dhe pa rezervė i popullit shqiptar ndaj aleatit tė tyre tė
fuqishėm, SHBA-ve, me rastin e sulmit terrorist tė 11 shtatorit dhe; 2.Rasti i
kėtyre ditėve, kur populli shqiptarė vihet nė anėn e aleatit tė tij tė fuqishėm,
kur ky pėrgatitet qė me veprime tė fuqishme ofanzive ushtarake ta ēarmatosė
regjimin e Sadam Huseinit. Si pasojė
e mungesės sė aleatėve besnik nė tė kaluarėn, mė shumė se gjysma e Shqipėrisė
Etnike, pėrkundėr vullnetit tė popullit tė saj, me vendimin arbitrar tė
faktorėve tė vendosjės, mbeti nėn pushtimin e shovenistėve sllavo-grek.
Kohėrat
kanė ndryshuar dhe nė kėtė epokė tė historisė nuk mund tė themi se nuk kami
aleatė, ashtu siē nuk mund tė themi se nuk po na bėhen hile ndaj tė drejtės sonė
tė natyrshme. Atėherė, pashmangshėm do tė lindė pyetja: kush ėshtė shkaku i
kėtyre hileve qė na bėhen edhe nga ata qė i konsideruamė aleatė? Me siguri
ne shqiptarėt si popull nuk mund ta pranojmė fajin kolektiv edhe pėr hilet qė po
na bėhen sot, nga aleatėt tanė tė deklaruar dhe deri diku tė dėshmuar nė vepėr,
edhepse nė bashkėpunim me do tarafe shpirtshiturish nga fara jonė. Por, mund tė
konstatojmė se shkaktari kryesor i tė gjitha hileve qė na u bėnė nė tė kaluarėn
dhe i atyre qė janė duke na u bėrė, ėshtė Trualli jonė amėtar. Siē dihet, Atdheu
jonė pėrveē pozitės strategjike tė rėndėsisė sė veqantė pėr interesat e Fuqive
tė Mėdha, ai ėshtė laborator i nėnės natyrė, ku ajo pėr qėllime eksperimentale
ka grumbulluar nė sasi tė pallogaritėshme, tė gjitha tė mirat e botės. Pra, ky
ishte dhe mbeti shkaku kryesor qė shumica e aleatėve tanė( edhe ata tė
natyrshmit), tė verbuar nga etja pėr pėrfitime materiale personale dhe pėr
vendet e tyre, nuk hezitojnė tė lėshohen nė pazarllėqe si nė tė kaluarėn edhe
sot me armiqtė e tanė, natyrisht nė dėm tė interesave tona tė natyrshme
njerėzore dhe kombėtare. Siē u vėretua nė tė kaluarėn, ndėrgjegja e faktorėve tė
vendosjes ndėrkombėtare ėshtė e neutralizuar nga etja e tyre pėr koncesione
materiale, andaj nuk ka ēka i brenė, kur dihet se si pasojė e hileve tė tyre,
njė popull i tėrė mund tė pėrjetojė vuajtjet dhe tmerret mė tė rėnda. Siē
pėrjetuanė shqiptarėt e Kosovės administrative nėn pushtimin serbo-ēetnik, ashtu
siē vazhdojnė tė pėrjetojnė kėto vuajtėje dhe tmerre nėn regjimet primitive tė
pushtuesėve sllavo-grek Kosova Lindore, Lugina e Vardarit, njė pjesė e Malėsisė
sė Madhe dhe Ēamėria. Andaj, nuk ėshtė pėr t'u quditur, se Fuqitė e Mėdha gjoja
aleatėt tanė i harruan kaq shpejt skenat e pėrjetimeve tė tmerrshme, tė cilat i
pėrjetojė populli shqiptar, sidomos ato gjatė luftės tė armatosur ēlirimtare tė
cilėn e zhvilloi nėn flamurin e UĒK-sė, e cila edhe kėsaj here iu imponua si
domosdoshmėri dhe pashmangėsi, nga terrori vandal qė ushtrohej nė vazdhimėsi nga
aparati shtetėror i pushtuesėve fashizoid serbosllavė. Pas
pėrfundimit tė kėsaj lufte tė drejtė ēlirimtare edhe me ndihmėn e NATO-s,
populli shqiptar priste me plotė tė drejtė nga ndėrkombėtarėt, nėn mbrojtjen e
tė cilėve ishte futur Kosova, se do ta ndihmojnė nė zgjidhjen pėrfundimtare dhe
tė drejtė tė ēėshtjes sė tij kombėtare. Populli
shqiptar njė ndihmė tė tillė e meritonte, falė gjakut tė derdhur dhe sakrificave
tė tij tė shumta pėr tu liruar nga zgjedha e huaj. Ai shpresonte, sė mė nė fund
diplomacitė e disa shteteve evropiane tė cilat me gojėn plotė deklarohen, se
duhet tė respektohen tė drejtat e popujve pėr vetėvendosje, do tė shfrytėzonin
rastin pėr ti korigjuar padrjtėsitė qė ua kishin bėrė shqiparėve, paraardhėsit
e tyre nė vazhdimėsi, prej Kongresit tė Berlinit e tutje. Nisur nga kjo shpresė,
tė gjithė ata qė i ofronin ndihmė dhe miqėsi, shqiptarėt i pranuan pa u hamendur.
Si tė tillė i pranuan UNMIK-un, OSBE-nė dhe KFOR-in, tė cilėt u instaluanė nė
Kosovėn administrative, nė bazė tė Rezolutės 1244 tė KS tė OKB-sė.
Fatmirėsisht pas pėrfundimit tė luftės, shqiptarėt( pėrveē
kapitullantėve)filluan ta kuptojnė pa ndonjė vonesė tė madhe, se aleatėt
evropianė, nė raport me interesat legjitime tė tyre vazhdojnė tė sillen sipas
avazeve tė vjetra, sipas atyre tė Kongresit tė Berlinit, tė Konferencės sė
Londrės dhe tė Versajės, por pėr nga forma mė tė rafinuara, ndėrsa metodat dhe
mjetet qė pėrdorin mė bashkėkohore. "Aleatėt" tanė me sjelljet dhe veprimet e
tyre, ndikuan qė te ata shqiptarė tė cilėt e ēmojnė drejt gjakun e dėshmorėve tė
kombit dhe sakrificat sublime tė popullit, tė ngjizet dhe rritet dyshimi i
bazuar, se mos po u pėrsėritet historia e hidhur, sidomos, ajo me Evropėn njerkė.
Kėsaj
radhe do tė veēojė njėrin nga faktet e shumta, i cili ia hjek " petėn lakrorit",
dhe ma thotė mendja se ėshtė dėshmia mė e mirė, e pėrsėritjes sė historisė. Fjalėn e
kam pėr tė ashtuquajturin decentralizim tė pushtetit. Siē dihet,
njėra prej temave ndėr mė tė nxehtat, e cila flitet dhe pėrflitet kohėve tė
fundit, ėshtė kėrkesa e zėshme e disa qarqeve ndėrkombėtare pėr decentralizimin
e pushtetit. Kjo temė ka zėnė vend nė kreun e agjendave tė bisedimeve tė "pushtetarėve"
vendorė me ndėrkombėtarėt. Fillimisht kjo temė u pėrfol nė tė gjitha mjetet e
komunikimit masiv, pėr tė vazhduar kuloareve, nė vendet e punės dhe nė tė gjitha
familjet shqiptare. Duhet
pranuar se decentralizimi i pushtetit, parqet stadin mė tė zhvilluar tė
demokracisė sė njė vendi, natyrisht nėse ėshtė eliminuar ēdo formė e tij mbi
baza etnike. Kur flitet
pėr decentralizimin e pushtetit nė Kosovė, nuk mund ti iket konstatimit, se
fjala ėshtė edhe pėr njė eksperiment tė disa qarqeve ndėrkombėtare, tė
disponuara armiqėsisht ndaj shqiptarėve. Tė flitet
pėr decentralizimin e njė pushteti i cili de facto dhe de jure, nuk ėshtė nė
duart e tė zgjedhurve tė popullit me votėn e tij tė lirė, nuk mund tė kuptohet
ndryshe, pos si edhe njė lojė e ndyrė e projektuar nga disa qarqe ndėrkombėtare,
tė cilat nė raport me popullatėn shqiptare tė Kosovės vazhdojnė tė sillen si
kolonizator klasik. Kėto plane
tė disa qarqeve ndėrkombėtare nėn masken e decentralizimit tė pushtetit,
kundėrmojnė nė diēka tjetėr, shumė tė pakėndshme pėr popullin shumicė, si dhe
pėr minoritetet josllave tė Kosovės. Deri te njė pėrfundim i tillė nuk lypset
ndonjė analizė e thellė, sepse nė kėtė rast nuk kėrkohet ndonjė dije e lartė
shkencore. Mjafton tė mirren pėr bazė disa nga veprimet e derisotme tė disa
segmenteve ndėrkombėtare me peshė, tė instaluara nė Kosovėn e pasluftės. Me njė
analizė edhe sipėrfaqėsore, do tė arrihet nė pėrfundimin, se shumica e veprimeve
tė ndėrkombėtarėve ishin tė disfavorshme(pėr tė mos thėnė diskriminuese)pėr
shqiptarėt si popull shumicė dhe pėr minoritetet josllave, ndėrse shumė tė
favorshme( thjeshtė privilegjuese)pėr minoritetin serb. Mjerisht,
edhe ato kundėrshtime sa pėr sy e faqe tė atyre qė populli ua dha besimin me
votėn e tij tė lirė, qė tė ndėrtojnė institucionet pushtetore dhe ti prijnė
drejt ditėve mė tė mira, amortizohen nė party-it e organizuara nga Monarku i
atestuar ngademokraciandėrkombėtare. Mjerisht, pėr votėn e lirė tė popullit,
deri nė ditėt e sotme nėpėr kėtoparty, u arritėn shumė kompromise pėr shumė
tema tė nxehta, pa i pyetur fare institucionet e formuara nga tė zgjedhurit e
popullit.Nė kėto "party" u arritėn edhe kompromiset(komplotet) pėr arrestimin e
luftėtarėve tė lirisė, natyrisht tė atyre qė ua trubullojnė ujin. Arsyetimet
e disa pėrfaqėsuesve tė zgjedhur me votėn e lirė tė popullit pėr
moskundėrshtimin e tyre, ndaj veprimeve rrėnuese dhe nė vazhdimėsi ndaj fruteve
tė luftės ēlirimtare tė UĒK-sė, siē ėshtė edhe paralajmėrimi pėr decentralizimin
e pushtetit(me siguri sipas modelit tė Mitrovicės), se gjoja do ti revoltonin aleatėt,
nuk mund tė quhen ndryshe pos sybutėsi e qyqarėve. Kjo sybutėsi tė pėrkujton atė
thėnien e popullit: syri i butė .........! Duhet ta
kuptojmė drejt, se tendenca e mėsuesėve tė mėdhenjė tė demokracisė evropiane
pėr decentralizimin e pushtetit, nė esencė mėton ti pėrforcojė enklavat serbe
tė krijuara nėn kumbarin e tyre, duke ua dhėn edhe formėn juridike tė
domosdoshme pėr realizimin e kėrkesave tė tyre hegjemoniste pėr tė pėrvetėsuar
dhe ricopėzuar trojet etnike shqiptare. Prandaj ėshtė koha e fundit, qė ata tė
cilėt morėn besimin e popullit me verdiktin e votės sė tij tė lirė, tė
arsyetojnė kėtė besim, duke u thėnė stop, nė mėnyrė institucionale, me
vendosmėri dhe me qartėsinė mė tė madhe, tė gjithė autorėve tė kėtij skenari
shumė tė rrezikshėm pėr interesat tona tė drejta kombėtare, kushdo qofshin ata.
Kundėrshtimi edhe i kėsaj tendence tė aleatėve tanė, qysh tani nė nismė, nė
rend tė parė ėshtė obligim i atyre qė morėn besimin e popullit pėr ta
pėrfaqėsuar atė zyrtarisht. Pėrndryshe, moskundėrshtimi dhe mosveprimi i
vendosur i tyre, nuk mund tė cilėsohet ndryshe pos tradhėti ndaj popullit dhe
atdheut.
Kundėrshtimi i pėrfaqėsuesve shqiptar dhe i minoriteteve josllave, do tė duhej
tė jetė i argumentuar mirė. Nė lidhje me kėtė temė ka mjaft argumente tė
qėndrueshme, si p.sh.: siē dihet, Shef i misionit tė Kėshillit Evropian, pėr
hartimin dhe implementimin e decentralizimit tė pushtetit nė Kosovė, ėshtė
diplomati italian, Carlo Civiletti. Ky diplomat i njė shteti fqinjė, me siguri
do tė pėrpiqet ta implementojė nė mėnyrė eksperimentale, atė qė nuk u arritė tė
bėhet pėr dhijetė vjetėt e fundit nė vendin e tij. Ėshtė e
vėrtetė se kėta ekspert tė Kėshillit tė Evropės kanė pėrvojė tė madhe, sepse njė
eksperiment tė ngjashėm e kanė implementuar nė Bosnjė dhe Hercegovinė. Pra dihet,
se po kolegėt e kėtyre ekspertėve, duke e kantonizuar Bosnien dhe Hercegovinėn
bėnė punė "fenomenale", sepse arritėn ta shndėrrojnė kėtė vend tė dėrrmuar nga
lufta, nė njė bombė tė kurdisur, e cila nė ēdo moment mund tė pėlcas. Pasojat
dihen. Pėr kėtė "mėsuesit" e demokracisė evropiane nuk mėrziten fare, se me
fajin e tyre mund tė rimbytet nė gjak dhe zjarr populli i saj i shumėvuajtur.
Ata, kryen punėn e tyre "humanitare", i thurėn vetes lavdata dhe pasi futėn
honorare tė majme nė xhepat e tyre, u kthyen nga kishin ardhur. Sa nuk
ėshtė bėrė vonė, misionit tė drejtuar nga Carlo Civiletti, do tė duhej ti
thuhet me vendosmėri, nga ata qė kanė besimin e popullit pėr ta pėrfaqėsuar, se
nuk e kanė pėlqimin e institucioneve qė drejtojnė, qė njė eksperiment tė tillė
ta bėni edhe nė Kosovė. Nuk do tė lejojmė qė me popullin dhe atdheun tonė tė
bėni eksperimente tė tilla, pasojat e tė cilėve paraqesin rrezik jo vetėm pėr
Ballkanin, por edhe mė gjėrė. Duhet tu
bėhet e qartė edhe kėtyre ekspertėve pėr decentralizimin, se nuk mund tė
flitet pėr njė gjė tė tillė, nė kohėn kur vendorėt nuk i kanė kompetencat e
plota pėr tė qeverisur me vendin e tyre. Duhet t'u thuhet, kur vendorėt tė
marrin kompetencat dhe pėrgjegjėsitė e plota, pėr organizimin dhe drejtimin e
pushtetit nė tė gjitha nivelet, me siguri do ta shqyrtojnė mundėsinė edhe pėr
decentralizimin e pushtetit, duke aplikuar nė mėnyrė inventive standardet mė tė
larta tė demokracisė, nė pėrputhje me kushtet dhe rrethanat e vendit, por kurrėn
e kurrės nbi baza etnike. Sejdi
Veseli, me 04 03 2003, Prishtinė E shtunė, 1 mars, 2003
Sejdi Veseli Siē dihet,
ka kohė qė kur Zonja e "hekurt"e Evropės demokratike, Karla Del Ponte, siē u
konfirmua nga OKB-ja, ishte ngarkuar me njė detyrė me pėrgjegjėsi tė madhe,
Prokurore Kryesore e Gjykatės Ndėrkombėtare, me seli nė Hagė. Detyra
kryesore e kėsaj gjykate ishte, hulumtimi dhe zbardhja e krimeve tė luftės, nė
territorin e ish RSFJ-sė, e cila nga analitikėt ushtarakė konsiderohet si nga mė
tė pėrgjakshmet nė truallin e Evropės, pas Luftės sė Dytė Botėrore. Popujt tė
cilėt ishin larė nė gjak, djegė e pėrvėluar nga ushtria, policia dhe
paramilitarėt serbė, shpresonin se mė nė fund drejtėsia ndėrkombėtare, do tė
dėnonte kriminelėt nė pėrputhje me peshėn e veprave tė tyre barbare. Veprimet e
para tė Kryeprokurores dhe tė Gjykatės ishin inkurajuese. Me kalimin
e kohės, veprimet e "pamatura" dhe nė vazhdimėsi tė zonjės sė papėrmbajtur Karla
Del Ponte, ndikuan qė ky inkurajim tė zėvendėsohet gradualisht me dyshime tė
bazuara, se kjo farė gjykate s`ėshtė gjė tjetėr pos edhe njė farsė, pjellė e
disa qarqeve tradicionalisht proserbe. Shqiptarėt
(pėrjashtuar disa mjeranė tė vetėquajtur, herė pacifistė e herė kozmopolitė) i
brente dyshimi qė nga promovimi i kėsaj farse tė quajur Tribunal, se vizitat e
shpeshta tė Kryeprokurorės sė tij, nė Beograd, Podgoricė dhe Shkup, do tė
pillnin ndonjė prapėsi alla serbo-sllave. Kėshtu dhe
ndodhi. Ajo ēka ishte gatuar nė kuzhinat e Beogradit dhe tė Shkupit u poq nė ato
tė Podguricės dhe, ashtu e nxehtė ju servua shqiptarėve, natyrisht, nga
kamarierja e atestuar ndėrkombėtarisht, Karlla Del Ponte. Si pasojė e kėsaj
gatese, u arrestuan katėr shqiptarėt e parė nga Tribunali i Hagės, nėn akuzėn e
montuar nė bazė tė "dėshmive", tė atyre qė vėrtetė ushtruan gjenocid ndaj
popullatės civile shqiptare dhe tė disa tradhėtarėve vendorė, tė paguar nga
sajuesit e saj. Pėr ēudi
konfirmimin e kėtyre arrestimeve, Kryeprokurorja e Tribunalit tė Hagės e bėri nė
Sollani dhe me triumfalizėm, nė nje konferencė pėr gazetarė tė organizuar
ditėn e arrestimeve, menjėherė pas muhabetit, deri mbi gu, qė i bėnė pasuesit
besnik tė antishqiptarit me damkė, Kral Nikollės. Qėllimi i
kėtij veprimi tė zonjės sė hekurt ėshtė i tejdukshėm: Thjeshtė,
ky veprim ishte njė mesazh inkurajues pėr qarqet hegjemoniste serbo-sllave, si
pėr ata nė Sollani, ashtu dhe pėr ata nė Ish-Republikėn Jugosllave tė
Maqedonisė, se Kryeprokurorja e Tribunalit tė Hagės ėshtė e vendosur ti zbatojė
me besnikėri kėrkesat e tyre antishqiptare. Nga ky
veprim provokues ndaj shqiptarėve i zonjės Del Ponte, mund tė kuptohet edhe
diēka tjetėr: se arrestimi i Kasapit tė Ballkanit, serbomadhit Millosheviq, ka
qenė vetėm njė veprim taktik i ekipės sė saj, pėr t'i mashtruar kroatėt,
boshnjakėt dhe veēanėrisht shqiptarėt, se gjoja ajo ėshtė e vendosur pėr t'i
ndjekur kriminelėt e luftės. Arrestimi
i kėtyre atdhetarėve, ish pjestarė tė Famėmadhes - Ushtria Ēlirimtare e Kosovės,
nė mesin e tė cilėve edhe Fatmir Lim j - Komandant Ēeliku, aktualisht Sekretar
pėr marrėdhėnie publike dhe udhėheqės i grupit parlamentar tė PDK-sė nė
Parlamentin e Kosovės, si dhe paralajmėrimi i arrestimeve tjera, ėshtė njė
provokim shumė i rėndė pėr shqiptarėt. Sipas
hesapeve tė porositėsve tė kėtyre arrestimeve, ashpėrsia e protestave shqiptare
do tė arrijė pėrmasat e rrebelimit tė pėrgjithėshėm dhe shumė shpejt situata do
tė del prej kontrollit tė organizatorėve. Njė gjendje e tillė do tė ishte e
mirėseardhur pėr koalicionin franko-gjermano-rus, sidomos nė kohėn kur SHBA-tė
dhe aleatja e tyre besnike Britania e Madhe, janė tė angazhuara me potencialin
kryesor, mendor dhe veprues, rreth pėrgaditjeve pėr luftė kundėr regjimit tė
Sadam Huseinit. Njė gjendje e nderė nė trojet shqiptare, do ti konvenonte shumė
koalicionit franko-gjermano-rus dhe tė pėrkėdhelurave tė tyre: Sollanisė dhe
IJRM-sė, pėr ti qėruar hesapet me shqiptarėt, si nė 100 vjetėt e kaluara. Prandaj,
pėr atėdhedashėsit e vėrtetė nuk ishte ndonjė bafasi kur ekzekutorja e planeve
antishqiptare, tė sponzorizuara nga koalicioni franko-gjermano-rus, nxorri nga
mangėt e kostumit tė saj elegant kėtė farė aktakuze. Cili ėshtė qėllimi i kėsaj
aktakuze dihet. Pėrveē asaj qė u cekė mė parė, kjo farė aktakuze ka pėr qėllim
denigrimin, jo vetėm tė luftėtarėve tė akuzuar, por tė luftės sonė ēlirimtare nė
pėrgjithėsi, tė cilėn e zhvilluam dhe e pėrfunduaam me sukse, nėn flamurin e
UĒK-sė. Zonja Del
Ponte, po tė mos ishte balerinė pėr ekzekutimin e komponimeve tė qarqeve
antishqiptare, do tė vėlerėsonte ashtu si e tėrė bota demokratike, se pjestarėt
e UĒK-sė nuk kanė bėrė krime; se ata kanė zhvilluar njė luftė tė drejtė pėr ta
mbrojtur popullin nga forcat policore, paramilitare dhe militare tė pushtuesit
fashizoid serbo-ēetnik, tė cilat kryen krime lufte tė pėrmasave gjenocidale ndaj
popullatė sė pambrojtur civile shqiptare, pa bėrė dallime gjinie dhe moshe.
Andaj, do ti drejtonte akuzat e saj pėr krime lufte nė adresė tė saktė. Ngathtėsia
nė veprime konkrete e z.Del Ponte, ndaj kriminelėve tė dėshmuar, imponon
konkludimin se kjo ngathtėsi ėshtė pjesė e realizimit tė njėrit prej
standardeve tė Steineri-t, pėr kėthimin masovik tė serbėve nė Kosovė. Ngase,
padronėt e saj nė hije janė tė bindur, se arrestimet arbitrare tė luftėtarėve tė
lirisė, nė bazė tė aktakuzave politike dhe tė sajuara nga trillimet e
shprtshiturėve, do t'i kurajojnė serbėt e shpėrngulur pėr t'u kėthyer nė Kosovė.
Prandaj, veprimet e sotme tė KFOR-it, UNMIK-ut dhe tė Tribunalit tė Hagės, u
gjasojnė me shumė ēka, skenarėve dhe veprimeve tė OZNA-s kundėr shqiptarėve nėn
ripushtimin jugosllav, menjėherė pas Konferencės sė Bujanit, deri nė vitin 1948,
ndėrsa pasojat dihen. Sipas
praktikės qė ndjek sot Karla Del Ponte, duhet kuptuar se prokurorėt e Gjyqit tė
Nyrenbergut, do tė duhej tė ngritnin aktakuza ndaj pjesėtarėve tė koalicionit
antifashist, nė krye me Stalinin, Ruzveltin dhe Ēerēillin, ngase sot nga
Tribunali i Hagės akuzohen kroatėt, boshnjakėt dhe shqiptarėt liridashės, ndėrsa
himlerat, gebelsat, geringat, hitlerjungashėt dhe gjovanifashistėt serė shėtsin
lirshėm. Sipas
praktikės qė ndjek sot Karla Del Ponte, duhet kuptuar se prokurorėt e Gjyqit tė
Nyrenbergut, do tė duhej tė ngritnin aktakuza ndaj mbrojtėsve tė Londrės,
Parisit, Varshavės, Moskės, Stalingradit, Athinės, Tiranės, ngase sot nga
Tribunali i Hagės akuzohen mbrojtėsit e Vukovarit, Sarajevės, Mostarit,
Srebrenicės, Prekazit, Likoshanit, Junikut, Smolicės, Krushės sė Vogėl,
Llapushnikut, Llabit dhe Gollakut, ndėrsa ata qė i lanė nė gjak banorėt e tyre
dhe i dogjėn nė flakė, shėtisin lirshėm, bile edhe tė pėrcjellur nga policia e
UNMIK-ut dhe KFOR-it. Me
veprimet e saj arbitrare dhe tė pamatura znj. Del Ponte, nuk mund ta mbulojė
njė tė vėrtetė tė madhe, se qarqet mė relevante ndėrkombėtare nuk mund tė
mohojnė faktin, se pėrkundėr dėshirės sonė u detyruam tė luftojmė kundėr njė
pushtuesi tė egėr dhe shumė mė tė pėrgaditur ushtarakisht; se pas shumė
sakrificash sublime e pėrfunduam kėtė luftė, nė aleancė me NATO-n, pėr ēka edhe
u jemi shumė mirėnjohės, veēanėrisht SHBA-ve dhe Britanisė sė Madhe, tė cilat
ndikuan fuqishėm pėr krijimin dhe funksionimin e kėsaj aleance. Ėshtė momenti qė
zonja Del Ponte ta kuptojė njė herė e mirė, se duke akuzuar UĒK-nė pėr krime
lufte, ajo e akuzon edhe NATO-n - aleaten e ēlirimtarėve dhe po vazhdoi kėshtu
me siguri do ta humbasė funksionin e paguar mirė. Pas
pėrfundimit tė luftės ne pjestarėt e UĒK-sė, paranuam tė demobilizohemi para
atyre qė i konsideruam dhe u besuam, se vėrtetė janė aleatėt tanė tė luftės dhe
tė sakrificave tona sublime. Ishim
thellė tė bindur, se falė luftės heroike dhe gjakut tė bijėve dhe bijave tė
popullit tonė, pėrfundoi pėrgjithmonė epoka e hidhur e terrorit tė organizuar
shtetror, e cila manifestohej nėpėrmjet bastisjeve, arrestimeve arbitrare,
aktakuzave tė montuara politike, torturave gjatė hetimeve, proēeseve tė montuara
gjyqėsore dhe denimeve drakoniane, natyrisht sipas Kodit Penal tė pushtuesit.
Por, fushatat e arrestimeve dhe proēeset gjyqėsore ndaj luftėtarėve tė lirisė,
me aktakuza tė sajuara nga denoncimet e dėshmitarėve tė shitur pėr pak euro apo
beneficione, dje te UDB-ja, sot tek shėrbimet informative tė disa qarqeve,
tradicionalisht prosllave, ndėrsa kriminelėt e vėrtetė serbė shėtisin lirshėm
dhe tė pėrcjellur nga truprojat speciale tė policisė sė UNMIK-ut dhe KFOR-it,
janė dėshmia mė e mirė, se edhe njėherė u mashtruam. Realiteti
nė tė cilin po jetojmė (lexo vegjetojmė), nėse duam ta vėlerėsojmė pa
paragjykime dhe realisht, me siguri do tė konstatojmė, se disa segmente
vendimarrėse evropiane tė cilat mbulojnė pozita tė rėndėsisė sė veēantė nė
kuadėr tė UNMIK-ut dhe KFOR-it, nė raport me ne shqiptarėt vazhdojnė tė sillen
sipas traditės sė vjetėr evropiane, tė na trajtonė ashtu siē i trajton njerka
shpirtkatile fėmijėt e barkut tė parė. Pėrgjigja
jonė e vetme ndaj sjelljeve tė liga tė segmenteve tė caktuara ndėrkombėtare dhe
fushatave tė arrestimeve tė komandantėve tė zonave tona operative dhe e vartėsve
tė tyre, ėshtė ngjeshja e rradhėve pėr veprime konkrete dhe tė vėndosura, deri
nė ndryshimin e kėsaj gjendjeje. Pėrndryshe, do tė humbim tė drejtėn, nėse nuk e
kemi humbur, qė tė rrahim gjoks para kamerave, nė pėrvjetorėt e Dėshmorėve tė
Kombit. Mjerisht, ashtu si po sillemi ndaj arrestimeve tė luftėtarėve tė lirisė,
edhe dėshmorėt e kombit po t'ishin fizikisht nė mesin tonė, do tii arrestonin
para syve tanė, e ne do tė bėnim sehir, siē edhe po bėjmė. Kėsaj
rradhe hesapet e tė gjitha qarqeve antishqiptare do tė duhej tė dėshtonin
pėrfundimisht. Sepse, ne shqiptarėt kami patur mundėsi tė nxjerrim mėsime nga e
kaluara. Andaj do tė dimė si tė veprojmė. Fatmirėsisht kemi potencial mendor dhe
veprues, pėr tė dėshmuar, se ashtu siē ditėm tė mbrojmė pragun e shtėpisė me
armė nė dorė, do tė dimė tė bashkohemi pėr ti mbrojtur me vendosmėri frutet e
luftės, duke pėrdorur mjetet pėrkatėse. Rroftė
bashkimi veprues i popullit tonė, pėr mbrojtjen e fruteve tė luftės sė armatosur
ēlirimtare tė UĒK-s! Mė 25
shkurt 2003, Prishtinė Sejdi
Veseli (Mė
gjerėsisht lidhur me kėtė temė nė edicionin e shtypur tė ILIRISĖ - nga marsi nė
shitje) E shtunė, 8 shkurt, 2003 Shija e keqe e vizites se
Gage-it
Qka mshifet prapa tuneleve tė
Goleshit
Me 2 Gusht 2002 u bė hapja ( e nji pjese)
solemne tė tunelit tė shumė folur
tė Goleshit, pėr gazetarė dhe media. Shumica e popullates vetem se kishin
dėgjuar se egziston por si dhe sa ėshtė kėtė mundėshin vetėm ta paramendonin.
Me kėtė, ushtaret Rusė nė kuader tė KFOR-it menduan se pėrfundoi njiherė e
pėrgjithmon misteri i kėti tuneli dhe e kėsaj nėntoke. Por jo.
Qka
ka nėn Golesh
Nė nėntoken e Goleshit, afer Aeroportit tė
Prishtinės (mė poshtė AP), egziston nji zingjirė tunelesh dhe kanalesh nėntoksoe
tė cilat e pėrshkroin horizontalisht dhe vertikalisht tėtėr nėntoken e
kodres sė Goleshit. Nė kėto tunele ka edhe shumė kryqėsime dhe lidhje ndėrmjet
koridoreve dhe dhomave tė tjera. Nė foton mė poshtė jam munduar qė pėrafersisht
ta paraqesė planin e kėsaj nėntoke, e kėtijė labirinti tė vertetė.Tuneli
i cili ju prezentua mediave dhe publikit ėshtė vetėm 1/3 e tėr tuneleve tė
Goleshit, apo me mirė tė themi se u prezentua vetem tuneli kryesorė pa
pjeset ansore dhe pa pisten kryesore.Hyrja e gazetarėve u bė nga dalja
rezervė apo dalja e kushtėzuar. Kjo dalje ėshtė e planifikuar nė rast
sulmesh dhe bllokimesh tė daljeve tjera, qė tė sherbei pėr terheqjen e pėrsonelit.Aty
ėshtė pista e Aeroplanave e cila ka dy dalje, apo nji hyrje dhe nji dalje.
Hyrja-Dalja kryesore ėshtė nga
pista e AP, paralel me tė, nga drejtimi i Prishtinės.Dalja e tjetėr (kėtu
vetėm munden tė dalin aeroplanet e kurrsesi tė zbresin, gjersa nga hyrja
tjetėr ėshtė e kunderta edhe zbritja edhe ngritja) ėshtė paralel me
hyrjen nė anėn e tjetėr tė Goleshit ka drejtimi i Gjakovė-Pejė.Portat
hyrse - dalse kryesore janė tė levizshme nga anėt, tė metalta nga pjesa e
mbrenshme kurse nga ana e jashtme janė tė maskuara, kamofluara, me gurė dhe
cement nga vetė vendi i tyre, aqė preciz qė nuk mundet tė verehen nga lartėsija.Hyrja
kryesore, nga ana e AP ėshtė poashtu e maskuar dhe kamofluar me disa lisa,
plepa tė cilėt janė tė mbjellur mbi pisten e asfaltuar e nji gjersije prej
20 m me gjersi tė njejtė tė pistės sė AP.Dalja nga pjesa jugore ėshtė e
engritur nga toka dhe se kur fluturakja del nga kjo dalje atėher ėshtė vetėm
nė ajėr. Gjatsija e kėsaj piste ėshtė 1200 m me nji gjersi 14 m dhe lartėsi
8 m.Pos kėtyre, pistes kryesore dhe tunelit kryesorė, nėn Golesh ka edhe
tunele dhe strehimore tjera tė cilat sherbein pėr marvajtjen dhe
komandimin.Dy strehimore afer kryqėzimit tė koridorit me pisten kryesore
shėrbein pėr parkimin e aeroplanave dhe mirėmbajtjen e tyre.
Vetėm nė njeren strehimore munden tė qendroin 5- 10 MIG- 21 mvarsishtė se
a janė vetem tė parkuar apo edhe mirėmbahen.Afer kėtyre Strehimorėve,
gjindet venqendrimi i pilotėve nė tė dy anėt e pistes ku qendroin ne
gjendje gadishmerie tė shkalles 1. Pėrpos tyre nė nėntoken e Goleshit
gjinden edhe: -
Qendra Komanduse- Komanda e Korpusit. -
Qendra e radarėve -
Qenra e lidhjeve dhe deshifrimit. -
Baza e sistemit raketorė -
Magazinat e municionit armatimit -
Magazinat e derivateve dhe Kerozinit -
Magazinat e Veshmbathjes dhe ushqimit -
Venqendrimi i Ushtarėve, ushqimi dhe fjetja e
tyre nė nji madhėsi te Bataljonit, kryesisht Polici Ushtarake. Duhet
vequar se tė gjitha keto tunele, strehimore, janė tė lidhura ndermjet vete
me nga nji hyrje dhe me nga nji dalje dhe se janė tė paisura me filterė
special nė raste tė sulmimit me arme biologjike kimike. Kjo
nėntok me rrymė funizohet nga AP
nė kushte tė paqes, a me
gjenerator nė kushte tė luftės. Me
uij furnizohet poashtu nga AP, por ne rast lufte furnizohet me nji sasi tė
uijt nga nėntoka, edhe pse e vogėl por i akumuluar. Kush
dhe kurė u ndertua ky Tunel Shėn Elunteri: Papa i Parė Shqiptar
nga Ismet Hajrullahu Shqiptarėt nė shekuj janė shquar pėr trimėri, bujari e menēuri, dhe
kontributi i tyre nė zhvillimin e qytetėrimit evropian padyshim ka lėnė
gjurmė tė pashyleshme. Eshtė mė se e qartė se njohja e historisė, e
figurave dhe personaliteve tė tė shquara tė njė kombi, ndikon fuqishėm nė
forcimin e indentitetit kombėtar. Shqiptarėt, si njė nga popujt mė tė vjetėr
tė Evropės, e pranuan krishtėrimin ndėr popujt e parė tė kėtij kontinenti.
Ata dhanė personalitete tė shentja si Shėn Eleuterin, Papa Klementin, Shėn
Dardanin, Shėn Jeronimin, Shėn Ashtin e tė tjerė, tė cilėt popuj tė
ndryshėm janė pėrpjekur t'i pėrvetėsojnė. Bie fjala, sllavėt e mbajnė Shėn Jeronimin pėr kroat dhe janė mburrur me
tė. Lind pyetja, nga ishte Shėn Jeronimi? A kishte kroatė nė atė kohė nė
Dalmaci? Cili popull jetonte nė Dalmaci? Ishin ilirėt ata qė e banonin
Dalmacinė, dhe nga nė fakt i tillė historik qėllon qė edhe Shėn Jeronimi tė
ishte ilir. Por midis shumė shejtorėve tanė, pėr tė cilėt nuk ėshtė folur aq sa
duhet, ėshtė Shėn Eleuteri, njė ndėr pararendėsit e papėve shqiptarė e
atyre personalitetive tė shquara qė kontribuan nė pėrhapjen e krishtėrimit
jo vetėm ndėr shqiptarė, por nė mbarė kontinentin tonė. Nė sinodėn e parė tė Romės qė ėshtė bėrė nė vitin 130, kanė marrė
pjesė me qindra peshkopė nga Iliriku, kjo do tė thotė se nė shekullin e dytė
nė Ilirikum ka qenė njė administratė kishtare e organizuar shumė mirė.
Elementet e para tė kishės tė cilėt i kanė vėne themelet doktrinės sė
krishtėrimit, nė shtatė Konēilet e para ekumenike e dikur, janė nga tokat
ilirike e dikur Iliriku ėshtė quajtur "Ishulli i Shejtorėve." Ky ėshtė
treguesi mź i mirė se ē'kontribut dhanė shqiptarėt pėr qytetėrimin dhe
civilizimin evropian. Shėn Elunteri ka lindur 100 vite pas Krishtit nė qytetin Nikopoli, qytet i
njohur ky i Epirit, qė sipas disa arkeologėve mendohet tė jetė vetė qyteti
i Prevezės. Studimet i vazhdoi nė Romė, ku nė periudhėn e Papės Shėn Anēiteti,
i cili qėndroi nė fronin e papės pėr rreth 11 vite (157-168), mori urdhėrin
e Meshtarisė. Nė vitin 177 Shėn Eluntari emėrohet Papė dhe ulet nė fronin
e Shėn Pjetrit. Gjatė periudhės sė papnimit tė tij ai pėrhapi Ungjillin nė
shumė vende tė Mbretėrisė Romake. Sipas disa tė dhėnave, mbas lutjes sė
Luēit i cili nė atė kohė mbante fronin e mbretėrisė sė Anglisė, Shėn
Elunteri dėrgoi misionarėt e krishtėrimit qė tė predikonin nė Anglifenė e
Krishtit, besim ky cili qytetėrojė popujt e Evropės, qytetėrim i cili mbizotėron
edhe sot. Shėn Elunteri, mbas qėndrimit tė tij nė fronin e papės pėr mė si 15
vite, u martirizua nga idhujtarėt e Romės nė vitin 192. Prirjet pėr ta pėrvetėsuar
Shėn Elunterin, ashtu si Shėn Jeronimin, nuk janė tė pakta. Por nė tė vėrtetė
Shėn Eluntari nuk ėshtė as grek as romak siē pėrpiqen ta paraqesin disa
historiane. Ai s'ėshtė gjė tjetėr veēse njė ilir paraardhės i shqiptarėve,
lindur dhe rritur nė Epir, vend qė shtrihej nga lumi i Vjosės deri nė gjirin
e Ambrakisė nė jug, prej maleve tė Pindit nė lindje, deri nė brigjet e
Jonit nė perėndim e qė sundohej nga mbreti Pirro i cili erdhi nė fron nė
vitin 277 para Krishtit. Nė njė nga letėrkėmbimet e Skėnderbeut, shkruar
nga Kruja nė vitin 1460, e qė i ėshtė drejtuar princit tė Torontos, midis tė
tjerave shkruhet: "Ne shqiptarėve na thonė Epirotė..." Vazhdimėsia e trungut tė Arbėrit ėshtė ruajtur mė sė miri nė kishėn
katolike, por sa ėshtė bėrė pėr ta pasqyruar kėtė tė vėrtetė ėshtė
diēka tjetėr. E them kėtė pasi ne shqiptarėt kemi mjerisht mungesa tė
theksuara nė kėtė drejtim, pasi shenjtorėve tanė nuk i kemi dhėnė vendin
e duhur nė histori, duke i lėnė nė harresė, pėrkundėr perėndimit qė i
ka ruajtur me njė besim dhe fanatizėm tė madh. -- - Merr nga URA, Revistė e pėrmuajshme pėr mėrgimtarėt, Nr. 7, Korrik
2001, Prishtinė, Kosovė
Serbia mund tė dal nga kriza vetėm me njė luftė civile
Maqedonia dhe logjika serbe
Kosova dhe "Povrataku"
Struktura e mbrojtjes
Forcat tokėsore
Struktura
Korp-armata e parė
Korp-armata e dytė
Korp-armata e tretė
Korp-armata ajrore dhe e mbrojtjes kundėr-ajrore
Paisjet dhe armatimi i armatės maqedone:
Nga e tėrė kjo shihet e qartė se ushtria maqedone nuk ėshtė e aftė qė tė kundėrviihet ndonjė force serioze ēlirimtare, siē ėshtė ushtria ēlirimtare kombėtare (UCK), apo agresionit nga jashtė. Ajo para disa javėsh ėshte ndihmuar ma ca paisje luftarake si helikopter dhe transporterė tė blinduar. Ato nuk janė tė mjaftueshme pėr plotėsimin e nevojave tė saj nė paqe e lerė mėnė kushte lufte, nė tė cilat ndodhet sot. Duhet gjithashtu pasur para syshė se askush nuk do tė ndihmoj Maqedoninė, pa pasur nė mėnyre paraprake ndonjė interes te lidhur ngusht me stabilitetein e saj ose ndonjė dėshire qė tė ketė ndikim politik dhe ekonomik nė tė ardhmen. Kėtė e di edhe udhėheqėsia maqedone dhe heziton nė marrjen e vendimeve pėr tė kėrkuar ndihmė. Me siguri se UCK-ja do tė ishte nė pozitė mė tė mirė sikurse e tėrė poupollsia dhe subjektet politike tė viheshin nė shėrbim tė saj. Njė pjesė e liderėve politik qė e ndihmuan tė gjitha forcat qė dėshironin tė shkatėrronin subjektet shtetrore tė Kosovės pas lufte, duke u thirrur nė vullnetin e poullit, tani me vendosėshmėri mbrojnė institucionet maqedone. Gabuan nė rastin e Kosovės, sepse me vonė nė zgjedhje komunale u pa vullneti i popullit, dhe po gabojnė tani sepse nuk po e pėrfillin vullnetin e popullit shqiptar tė maqedonise, i cili i votoj ata. Vullnet i cili ėshte dhe duhet tė jetė ne shėrbim tė ushtrisė sė tyre, UCK-sė. Koha do tė tregoj dhe vlerėsoj punėn e tyre destruktive pėr kombin tonė, apo tė mire pėr Maqedoninė e qė e bėnė ata. Pasoja pėr ata qė i votuan do tė janė tė mėdha nėse kėta politikan vazhdojnė tė mbyllen nėpėr kabinete, nė kolltuqet e tyre tė buta.
Po na pėrsėritet
historia
William Shakespeare
Ka pakė popuj nė botė, qė historia tė ketė qenė aq e
pamėshirshme, siē ishte pėr popullin shqiptar. Ėshtė e vėrtetė e pakontestueshme
se rrugėtimi i shqiptarėve nėpėr epokat e historisė, ishte pėrplotė vėshtirėsi
dhe sakrifica, asnjėherė nė pozitė tė agresorit, pėrherė nė ballafaqim me
agresorė tė ndryshėm dhe shumė tė fuqishėm evro-aziatik. Kjo bėri qė e kaluara e
popullit shqiptar tė jetė e ngjeshur nga epopet e lavdishme, pėr ēka ia kanė
lakmi shumė popuj, edhe ata mė tė mėdhenjė se ai pėr nga numri.
Quo vadis,Tribunal i Hagės?
Quo vadis, Mrs. Karla Del Ponte?
Shkruan: Arben Ēokaj
Nė fjalimin e tij pėrpara Kėshillit tė Sigurimit tė OKB-sė, kryeadministratori i
Kosovės Mikael Shtajner pėrqendrohet nė pesė pika kryesore, ndonėse ai mundohet
tė japė njė imazh, se populli i Kosovės kėrkon gjėra tė tjera, qė kanė tė bėjnė
me vendet e punės, sigurinė dhe shumetnicitetin, ndėrsa politikanėt kosovarė
kėrkojnė zgjidhjen e statusit tė Kosovės sa mė parė.
Sipas Shtajnerit, kėrkesat qė bėn popullsia e Kosovės para tij dhe bashkėsisė
ndėrkombėtare, janė nė pėrputhje tė plotė me kėrkesat e vetė komunitetit
ndėrkombėtar. Pra, Shtajner e merr popullin me vete, por nuk pėrton tė kritikojė
politikanėt kosovarė - si pjesė e popullit, tė cilėt interesohen mė tepėr pėr
zgjidhjen e statusit pėrfundimtar tė Kosovės (qė ėshtė pavarėsia), duke i
quajtur nganjėherė organet e zgjedhura nga vota e lirė e popullit, si
institucione tė pėrkohėshme, sidomos nė lidhje me kalimin e kompetencave.
Nga ana tjetėr, Shtajner pėrmend edhe politikanėt e Beogradit dhe pika e katėrt
e fjalimit tė tij pėrqendrohet pikėrisht nė fillimin e njė dialogu tė
drejtpėrdrejtė Prishtinė-Beograd. Kėtu fillon edhe privilegji, qė bashkėsia
ndėrkombėtare i bėn serbėve nė lidhje me Kosovėn.
Zgjedhja e terminologjisė nė fjalimin e Shtajnerit mundohet tė paraqesė situatėn
nė Kosovė, pa i rėnė nė qafė askujt, e sidomos duke u munduar tė mos acarojė
marrėdhėniet me politikanėt serbė, tė cilėt megjithatė janė shprehur herė pas
here kundėr rolit tė UNMIK-ut nė Kosovė.
Duhet tė kemi parasysh njė fakt: Kosova vėrtetė duhet tė ketė standarte, qė tė
mund tė qėndrojė nė kėmbė e pavarur. Pėr presidentin Rugova kėto standarte
plotėsohen mė mirė, nė rastin e njohjes sė njė pavarėsie sa mė parė, ndėrkohė qė
pėr kryeadministratorin Shtajner, standardet duhet ti paraprijnė statusit.
Duket se kemi tė bėjmė me njė lojė fjalėsh. Ajo qė ėshtė e qartė pėr ne, ėshtė
fakti se, ēdo qytetar shqiptar i Kosovės dhe disa pakicave nė Kosovė, e sheh tė
ardhmen e tij nė njė Kosovė tė pavarur dhe si kusht kryesor e tė vetėm pėr tė
jetuar nė siguri e qetėsi dhe pėr tė mundėsuar investimet e huaja nė Kosovė.
Kėtė gjė e kėrkojnė tė gjithė politikanėt kosovarė gjė qė fatkeqėsisht nuk
pėrmendet qartė nga Shtajneri, nė fjalimin e tij para KS tė OKB-sė.
Pavarėsia e Kosovės kundėrshtohet nga Beogradi, dhe nga pakica serbe nė Kosovė.
Kjo ėshtė e natyrshme. Pėr Beogradin dhe serbėt nė pėrgjithėsi, edhe sot do tė
vazhdonte shpėrngulja e shqiptarėve nga vatrat e tyre nė Kosovė. Por kjo u ndal
njė herė e pėrgjithmonė, dhe realiteti ndryshe nė Kosovė, nuk duhet tė lejohet
tė precipitojė nė njė konflikt tė ardhshėm, siē mund tė ndodhte nė rastin se
vullneti i shumicės nė Kosovė nuk do respektohej. Duhet tė bėhet edhe
diplomatikisht e qartė pėr serbėt vetė, se Kosova nuk ėshtė mė pronė e Beogradit,
dhe se Beogradi nuk ka pse tė pretendojė tė bėjė rendin e ditės nė Kosovė. Kush
janė serbėt nė kėtė rast, qė duhet tė respektohen kaq shumė?...
Pakica serbe nė Kosovė, bėn qė Beogradi ti lejojė vetes tė drejtėn mbi Kosovėn
ėshtė njėlloj, sikur Turqia tė kėrkonte tė diktonte politikėn e Berlinit,
sepse ka mbi 3 milion turq nė Gjermani. A nuk duket paradoksale edhe pėr zotin
Shajner, tė kėmbėngulė nė prioritetin e tij pėr njė shoqėri multi-etnike nė
Kosovė, vetėm pėr hir tė 3-5 % serbėve, qė pėrbėjnė popullsinė e Kosovės? Asnjė
shtet evropian, nuk konsideohet multi-etnik me njė sasi kaq tė vogėl minoriteti
brenda njė shteti nacional. Nė Maqedoni kemi rreth 40 % shqiptarė, dhe maqedonėt
pėrpiqen me tė gjitha mėnyrat pėr tė mos i njohur tė drejtat e shqiptarėve si
shtetformues. Kėtė po e shohim ēdo ditė me zhvillimet nė Maqedoni.
Duke pėrfituar nga tradita mikpritėse shqiptare, dhe respekti tradicional
shqiptar pėr tė huajin (qė ka ardhur me siguri edhe nga njė ndjenjė
inferioriteti e imponuar nga pushtimi shekullor osman), ndėrkombėtarėt nė Kosovė
dhe serbėt vetė, mundohen tė pėrfitojnė mbi kurrizin e shqiptarėve, duke mos u
njohur atyre atributet, qė shqiptarėt duhet tė kenė. Kjo gjė ėshtė mė e theksuar
nė Maqedoni, dhe nuk pėrjashtohet tendenca e paraqitjes sė shqiptarėve si rracė
inferiore gjė qė nuk ka pse tė jetė e vėrtetė. Kosovarėt duhet tė kėmbėngulin
deri nė egoizėm pėr tė drejtat e veta, siē bėjnė fqinjėt tanė grekė e sllavė.
Vetėm nė kėtė rast, ata do mund tė kuptohen edhe nga komuniteti ndėrkombėtar.
Kemi tė bėjmė kėtu edhe me njė lloj psikologjie sunduese, e cila synon tė
favorizojė vazhdimėsinė e privilegjeve, qė i duhet dhėnė rracės serbe, edhe pse
struktura e popullsisė nė Kosovė flet me parametra tė tjerė. Edhe nė rastin e
njė Kosove tė pavarur, gjė qė ėshtė plotėsisht e mundur, serbėt vetė mundohen tė
paraqesin njė precedent ndarjeje tė Mitrovicės kjo u duk nė pėrpjekjen e tyre
tė fundit, pas takimit nė Beograd, qė tė formonin unionin e komunave serbe nė
Kosovė. Kjo pėr analogji, do ishte njėlloj sikur turqit e Gjermanisė, tė
kėrkonin krijimin e unionit tė komunave turke nė Gjermani... (!?)
Pra, janė serbėt ata qė nuk duan tė kuptojnė lojėn e shetit ligjor e demokratik
nė njė vend, dhe i frigohen pavarėsisė sė Kosovės, e cila vjen natyrshėm pėrmes
kalimit tė kompetencave drejtuese tė UNMIK-ut tek institucionet e pėrhershme
vendore. Theksoj tė pėrhershme. Serbėt duan nė kėtė rast, si gjithmonė, tė kapin
"kofshėn e luanit" nė Kosovė dhe interesat e tyre atje, tė jenė sa mė tė forta.
Nė vend qė serbėt tė heshtin e tė kujtohen pėr dėmshpėrblimin qė shteti serb ia
ka borxh Kosovės, tė mbajtur pėr vite me radhė si koloni me dhunė, ata i lejonė
vetes edhe tė kėrkojnė pjesė. Por pėrderisa nė politikė nuk thotė kush se duhet
tė kesh fytyrė e ndjenja, atėherė pse shqiptarėt duhet ti kenė kėto?
Serbėt e Kosovės, tė cilėt nuk i kanė pėrlyer duart me gjak shqiptar, nuk kanė
pse tė kenė frikė nga shqiptarėt, e aq mė tepėr nga Pavarėsia e Kosovės. E
vėrteta ėshtė se shqiptarėt pėrgjithėsisht janė mė tolerantė dhe mė njerėzorė se
vetė fqinjėt e tyre, dhe pėr kėtė kemi humbur shumė. Kemi rastin e Shqipėrisė,
ku pakicat greke, malazese e maqedonase atje, respektohen si qytetarėt e tjerė,
bile edhe mė shumė. Sa i pėrket minoritetit grek nė Shqipėri, ata kanė shkollat
e tyre nė gjuhėn greke deri nė nivel universitar. Po ēamėt e arvanitėt shqiptarė
nė Greqi? Asnjė tė drejtė, pėrveē tė drejtės pėr tė jetuar atje (kush i ka
shpėtuar gjenocidit grek pas luftės sė dytė botėrore) si qytetar grekė tė
asimiluar. Aq mė tepėr kur Greqia ėshtė anėtare e Bashikimit Evropian...
Kosovarėt kanė sot njė klasė politike e intelektuale relativisht tė pėrgatitur
mirė, pėr tė marrė nė dorė fatet e popullit tė vet, nė njė shtet tė pavarur e nė
fqinjėsi tė mirė me vendet rreth tyre. Ata nuk kanė pse tė manifestojnė
komplekse psikologjike nga e kaluara e tyre, por duhet tė tregohen
profesionalisht tė aftė dhe tė patundur, nė tė drejtėn e tyre historike pėr tė
ardhmen popullit tė vet.
Shqiptarėt e Kosovės e kanė traditė qė tė respektojnė pakicat e kombėsive tė
tjera, dhe pėr kėtė mund tė marrim si shembull edhe respektimin e pakicave nė
Shqipėri.
Zhvillimi ekonomik i Kosovės mund tė bėhet mė mirė, kur investitorėt e huaj e
dinė se investojnė nė njė tokė qė nuk rrėshqet pra nė njė Shtet tė Pavarur tė
Kosovės, e jo nė njė njėsi administrative me status tė papėrcaktuar. Dhe kėtė
zoti Shtajner e kupton mjaft mirė, nėse ka parasysh faktin se edhe nė Berlinin
lindor, biznesmenėt gjermanė ngurrojnė tė investojnė, e jo mė nė Kosovėn e
administruar nga ndėrkombėtarėt e pa status tė pėrcaktuar. Zhvillimet ekonomike
do varen kryesisht nga vetė kosovarėt, nė radhė tė parė, tė cilėt duan njėherė
pavarėsinė, nė mėnyrė qė paratė e kursyera nė perėndim, tė vijnė e ti
investojnė pa frikė nė Kosovė, dhe njėkohėsisht do ftojnė edhe biznesmenėt e
huaj.
Zoti Shtajner duhet ta kuptojė, se pavarėsisht optimizmit tė tij dhe njohjes qė
ka pėr realitetin, shumica e kosovarėve kanė njė pėrvojė tė hidhur historike, qė
ėshtė praktikisht mė e fuqishme nė ndėrgjegjen e tyre, sesa argumentet e tij
diplomatike nė lidhje me tė ardhmen e Kosovės. Kosovarėt duan ta materializojnė
tė drejtėn e tyre mbi Kosovėn, atėherė edhe mund tė ndjehen tė lirė sa dhe si
duhet.
Askush nuk thotė se krimi nuk duhet luftuar por lėnia gradualisht e sigurisė
dhe rendit nė dorė tė vendorėve, qė njohin mė mirė terrenin e mentalitetin, dhe
me ndihmėn e asistencėn e nevojshme profesionale e teknike tė ndėrkombėtarėve,
mund tė sillte padyshim edhe njė pėrmirėsim tė luftės kundėr krimit nė Kosovė.
Sa i pėrket shumėetnicitetit pėr tė cilin flet Shtajner, si mėkėmbės i OKB-sė nė
Kosovė, kjo ėshtė jo relevante tė flitet pėr tė sot, e jo mė tė jetė njė
prioritet i ndėrkombėtarėve nė Kosovė. Shtajner dhe askush tjetėr nuk ka pse
kėrkon qiqrra nė hell nė njė Kosovė tė pasluftės. Shtjaner dhe tė tjerėt duhet
tė ndėrtojnė shtetin ligjor e demokratik nė Kosovė, dhe kjo i zgjidh edhe
problemet e minoriteteve, sepse respektimi profesional i ligjit, nuk njeh
kombėsi.
Nga Ekrem Bardha
Vizita e Nicholas Gage-it
nė Shqipėri ka lėnė pas njė shije tė keqe antishqiptarizmi edhe pėr faktin se
ai, jo vetėm nuk hoqi dorė nga pretendimet greke nė jug tė Shqipėrisė, por pėrkundrazi,
i la ato ashtu siē i ka mbjellė nėpėr faqet e gazetave amerikane dhe nė internet.
Si pjesė e pandarė e Diasporės shqiptaro-amerikane, shpreh shqetėsimin tim personal
nė lidhje me vizitėn zyrtare nė Tiranė tė udhėheqėsit tė grupit antishqiptar,
Nicholas Gage.
Tė gjithė jemi nė dijeni tė politikės antishqiptare qė ndjek Nicholas Gage kundėr
Shqipėrisė, politikė destabilizuese jo vetėm pėr Shqipėrinė, por edhe pėr tėrė
Ballkanin. Tė mohosh realitetin dhe tė sajosh teori nė kurriz tė popujve qė
jetojnė nė trojet e veta, sidomos nė Ballkan, do tė thotė tė nxisėsh tensionet
dhe tė shkatėrrosh urat e bashkėpunimit nė rajon.
Ai qė vizitoi Tiranėn dhe u trajtua si diplomat paqedashės, ėshtė po ai Gage
qė ka kundėrshtuar nė mėnyrė tė hapur ndėrhyrjen e Amerikės dhe tė NATO-s nė
Kosovė. Madje ai nuk ka qėndruar kėtu, por e ka barazuar pavarėsinė e Kosovės
me pavarėsinė e "Vorio Epirit"! Nuk e teproj ta quaj Nicholas Gage-n,
armik tė tėrbuar tė ēėshtjes shqiptare, mbasi pikėpamjet e tij janė pikėpamjet
e njė individi ekstremist, qė kėrkon tė acarojė marrėdhėniet greko-shqiptare.
Nicholas Gage u tha gazetarėve se kishte biseduar me qeverinė dhe opozitėn pėr
tė drejtat e minoritarėve grekė nė Shqipėri.
Ēdonjėri prej nesh e di mirė se sa tė drejtat e kėsaj pakice janė nė standardet
e pėrparuara dhe tė barabarta me popullsinė vendase. Asaj i janė tė garantuar
tė drejtat pėr arsimim, pėr shtypin, lėvizjen e lirė etj. Kam mendimin se dhe
vetė minoriteti grek nė Shqipėri ėshtė i ndėrgjegjshėm pėr barazinė e tė drejtave
me shqiptarėt autoktonė.
Gage i ēuditi mikpritėsit e vet tė Tiranės me deklaratėn kundėr ēamėve, tė cilėve
u qenka bėrė mirė qė qenkan dėbuar me dhunė nga trojet e tyre ēame, pėr faktin
se gjoja paskan bashkėpunuar me fashizmin dhe nazizmin. Duket se Gage e trajton
kėtė problem jo me realizėm, por me syrin e antishqiptarit. Pėr tė gjithēka
qė cėnon madhėshtinė nacionaliste greke, nuk ėshtė e drejtė. Popullsia shqiptare
e Ēamėrisė ka qenė pėrherė e shtypur dhe e terrorizuar nga administrata greke,
e cila e ka larguar me dhunė atė, vetėm pėr faktin se e shihte si rrezik brenda
kufijve tė vet.
Nė tėrėsi popullsia shqiptare e asaj treve ka qenė viktimė e asaj politike qė
pėrfaqėson vetė Nicholas Gage. Faktet e krimeve ndaj shqiptarėve ende pikojnė
gjak. Fėmijėt janė masakruar pėrpara prindėrve. Persekutimet dhe masakrat e
grekėve i ka provuar edhe familja ime. Babai im ka lindur dhe ėshtė rritur nė
Konicė. Nė vitin 1914, ushtarėt grekė u vunė zjarrin shtėpive tė shqiptarėve,
sigurisht dhe familjes sime, plaēkitėn pasuritė dhe njerėzit morėn rrugėn e
shpėrnguljes. Historiani grek Niko Zhonga nė librin e tij:
"Rezistenca greke nė vitet 1940-1945", shprehimisht thotė: "Masakrat
e dhuna e ushtruar ndaj popullsisė shqiptare tė Ēamėrisė, historia qė duam ta
kemi tė bardhė, fsheh fytyrėn nga turpi". Mė bėn pėrshtypje njė deklaratė
e Gage-it, ku ai ėshtė shprehur: "Unė e dua Shqipėrinė dhe jam gati tė
jem avokati i saj nė Strasburg ose Bruksel".
Atėherė unė i drejtohem me njė pyetje: "Pėrse kaq kontradiktor nė mendime
z. Gage? Ėshtė koha tė zgjedhėsh rrugėn e vėrtetė dhe shpresoj tė zgjedhėsh
atė tė pajtimit, tė paqes dhe tė marrėdhėnieve vėllazėrore midis dy popujve.
Kjo do tė ishte me interes pėr gjithė rajonin". Pėrshėndes diasporėn shqiptare
qė reagoi nė kohėn e duhur dhe qė si gjithmonė ėshtė e ndjeshme ndaj ēėshtjes
shqiptare.
Bashkohem me ata individė apo organizata, qė kėrkojnė tė bėjnė publike rezultatin
e takimeve tė Nicholas Gage-it nė Tiranė. /marrė nga gazeta Shekulli/
Qytetarėt
shprehin pakėnaqėsi pėr propozimet pėr ndėrrim tė simboleve kombėtare
Prishtinė, 3 dhjetor (Kosovapress)
Time: 16:50
Nė ditėn e kremtimit tė Nėntorit tė katėrfisht: 28 Nėntorin tė Skėnderbeut,
Ismail Qemalit, Adem Jasharit dhe UĒK-sė, pėrfaqėsuesit politikė dhe
ushtarakė ishin nė Vlorėn e pavarėsisė pėr ta kremtuar nė mėnyrė unike kėtė
jubile.
Njė gjė tė tillė nuk e bėri edhe presidenti i Kosovės, Ibrahim Rugova, i
cili tė njėjtėn ditė doli me dy propozime konkrete: ndėrrimin e flamurit dhe
himnit kombėtar.
Opinioni i gjerė vazhdon ti komentojė kėto propozime nė mėnyra tė ndryshme,
duke e shprehur pakėnaqėsi ndaj propozimeve tė tilla.
Pesė minishtete, pesė flamuj, pesė himne, a nuk janė tepėr shumė
Nėse
presidenti e ka kėshtu, kjo gjason nė diēka mė shumė se lajthitje politike.
Derisa popujt e mėdhenj qė moti janė bashkuar, Rugova shprehė dėshirėn pėr
ndarjen jo vetėm territoriale, por edhe shpirtėrore tė popullit tė tij,- ka
thėnė Ragip Mexhuani, librashitės.
Studentja e Shkollės sė Lartė Pedagogjike, Shukrije Syla, duke i quajtur
kėto propozime edhe shumė mė tė rrezikshme se sa qė duken ka thėnė: 28
Nėntori krahas madhėshtisė dhe krenarisė popullore tė shprehur nė tė gjitha
trojet shqiptare, fatkeqėsisht ka shėnuar edhe pėrpjekjen mė tė rrezikshme
tė pėrdhosjes. Dhashtė zoti tė mos realizohen nerskamcat e kėtijė Presidenti
tė quditshėm.
Valla bre vėlla kam dėgju e kam pa ēkamos
veē se vjen puna e Rugova e bėnė
kėtė nuk kisha besu kurrė. Qe besa ma kurrė nuk kom me ia dhėnė votėn
,-
ėshtė shprehur i revoltuar Selim Hamiti, njė qytetar i papunė.
Inxhinieri i ndėrtimtarisė, Zenel Topalli, propozimet e tilla tė Rugovės i
sheh nė dritėn e veprimeve tė tij tė vazhdueshme politike.
Ai nuk ka lajthitur politikisht. Ai po ruan njė vazhdimėsi. Ai ka mohuar
gjashtėdhjetėtetshin, tetėdhjetenjėshin, UĒK-nė, Adem Jasharin, prandaj
llokumi i fundit i tij nuk ėshtė rastėsi, por vazhdimėsi e politikės sė
tijė arbitrare madje dhe mė shumė, ka thėnė ai.
Vizitorė tė dashur, nga bashkpunėtori ynė i rregullt ISLAM SADIKU- (epror dhe
analist i ēėshtjeve ushtarake)na arrijti njė analizė shumė interesante dhe me
interes tė pergjithshėm pėr opinionin nė tėrėsi dhe sidomos pėr ata qė merren
dhe duan tė merren me politikėn e realizimit tė interesave tona jetike se sa duhet
qenė kurreshtar me rastin e servisimeve tė maskuara tė informacioneve nga armiqėt
dhe perkrahėsit e tyre.
Textin po e botojmė origjinal ashtu si na arrijti ne redaksi,
pa kurrfarė intervenimesh pėr ta ruajtur origjinalitetin e tij.
kliko mbi hartė pėr tė parė detalet e tunelit
eMail: exkosov@unorg, Tel: 00381 38 504 604 6872
E mėrkure 3 prill 2002
Kosova dhe fqinjėt
Shkruan: Naim Balidemaj
Pėrfundimisht u zhduk emri Jugosllavi. Me kėtė emėr tė urryer, shqiptarėve do u mbetet nė kujtesė periudha mė e errėt nė histori. Periudha e pėrndjekjeve poltike, periudha e shpėrnguljeve dhe periudha e masakrave serbe. Tani bashkėsia e dy shteteve Serbi dhe Mali i Zi mund tė quhet lirisht "Srbogora ose Crna Srbija" emėr ky qė do i pėrshtatej pėrfundimisht fizionomisė politike dhe morale tė Serbisė, nėse mund tė flitet fare pėr moralin politik tė kėsaj kreature artificiale qė ishte dhe mbeti varr kolektiv pėr popujt jo sllav. Poashtu, edhe emri i Ish Republikės Jugosllave tė Maqedonisė, ėshtė kontestues, mbase Jugosllavia nuk ekziston mė dhe Maqedonia duhet tė gjej formulėn politike tė ekzistencės si shtet e ēliruar nga dirigjimi dhe shabllonet e Beogradit. Kosova, me Ushtrinė Ēlrimtare tė Kosovės u bė katalizatore e proceseve demokratike nė hapėsirat ballkanike dhe si e tillė avancoi nė krijimin e njė filozofie tė re nė rajon.
Problemet e akumuluara serbe, janė fryrė aq shumė saqė ato patjetėr duhet tė eksplodojnė brenda nė Serbi. Tani, politikanėt serb nuk mund tė gjejnė fajtorin kujdestar siē ishin mė parė sllovenėt, kroatėt boshnjakėt dhe shqiptarėt, si pretekst i ruajtjes sė "Jugosllavisė" me aspirim nė ekspansionizėm dhe shovenizėm ekstrem. Funkcioni i presidencės jugosllave ėshtė i pa vlerė, edhe pse Vojislav Koshtunica, si nacionalist i moderuar, mundohet tė ruaj barazpeshėn politike nė mes tė demokracisė dhe regjimit tė kaluar. Mbajtja e tij nė skenėn politike bėhet pikėrisht nga pėrkrahja e kreut ushtarak serb i cili ėshtė pėrgjegjės pėr tė gjitha krimet nė Kosovė, Bosnjė dhe Kroaci. Presionet e ndryshme nga bashkėsia ndėrkombėtare si dhe rasti i fundit i arrestimit tė diplomatit amerikan dhe nėnkryetarit tė qeverisė serbe, Momēillo Perishiq, nga ana e armatės, me pretekst spiunazhi, do ta detyrojnė Koshtunicėn tė bėj ndryshime tė mėdha nė kreun ushtarak. Nėse arrinė ta largojė nga strukturat udhėheqėse ushtarake gjeneralin famėkeq qė ishte zbatues i politikės sė Millosheviqit nė Kosovė, Pavkoviq, atėherė do ta vėj nė pikėpyetje tė madhe edhe karrierėn e vet politike, sepse kushtimisht, Koshtunica mbahet nga kreu ushtarak serb.
Kėto janė indikacione tė qarta se nė Serbi ekziston njė krizė e thellė institucionale nė mes tė shumė rrymave qė nuk kanė asnjė solucion pėr zgjedhjen e ēėshtjeve tė ngarkuara me bagazhin e verbėrisė shovene. Qeveria e Serbisė kėrkon shkarkimin e udhėheqėsve ushtarak, mirėpo Koshtunica qė erdhi nė pushtet me ndihmėn e Armatės nuk ėshtė i gatshėm tė bėj njė gjė tė tillė edhepse ka presion tė madh nga bashkėsia ndėrkombėtare. Pėr tė mbetur nė krye tė Ushtrisė serbe, Pavkoviq deklaroi se nga radhėt e Ushtrisė asnjė nuk ėshtė i akuzuar pėr krime lufte. Kjo deklaratė ėshtė e pa justifikuar sepse vetė Pavkoviqi ishte zbatues i politikės sė spastrimit etnik dhe "tokės sė djegur" nė Kosovė.
E plasaritura e madhe mes Koshtunicės dhe Gjingjiqit, ndodhi pas rastit Perishiq, kur disa krerė tė afėrt me Koshtunicėn kėrkuan dorėhjekjen e Gjingjiqit i cili shprehi gadishmėri tė bashkėpunoj me faktorin ndėrkombėtar dhe Tribunalin e Hagės. Deklarata e Gjingjiqit se; "Serbia ose duhet tė bashkėpunoj me Gjykatėn e Hagės, ose duhet tė pranoj izolimin nga bashkėsia ndėrkombėtare" dėshmon pėr polarizimet politike nė Serbi.Sepse pėrveē Mladiqit dhe Karaxhiqit tė cilėt janė nėn mbrojtjen e Armatės serbe, nė listėn pėr udhėtim nė Hagė duket se ka emra tė ri nga kreu ushtarak tė cilėt nuk janė tė disponuar qė ti bashkangjiten udhėheqėsit tė tyre shpirtėror, Millosheviqit. Shou i Millosheviqit nė Hagė, pėrmes tė gjitha atyre informacioneve qė ka madje edhe pėr individ nė fshatra tė ndryshme tė Kosovės ėshtė tregues konkret se pėrveē sigurimit serb me te kooperon edhe shėrbimi ushtarak serb dhe tėrė arsenali institucional serb. Nėse Koshtunica shkarkon gjeneralėt rejtingu i tij politik do tė bie dhe ka mundėsi tė krijohet njė rrėmujė e pėrgjithshme nė Serbi e cila do tė ēonte drejt njė lufte civile tė pashmangshme. Njė luftė civile nė Serbi do kishte anėt e veta pozitive, sepse Serbia do ēlirohej nga politika ataviste njėqindvjeēare dhe do tė kėndellej politikisht, moralisht dhe shpirtėrisht. Tėrė ai mllef i zbrazur me terror, dhunė dhe genocid nė kėto dhjetė vitet e fundit mė nė fund duhet tė reflektohet nė Serbi.
Maqedonia pėr vite me radhė ishte poligon i matjes sė pulsit tė shqiptarve. Aty u bėnė eksperimentet e para pėr tu jetėsuar mė vonė nė Kosovė. Tė njėjtat lojėra konjukturale bėn edhe sot kreu politik maqedonas qė udhėhiqet kryekėput me logjikėn serbe. Marrėveshja me Serbinė pėr pėrcaktimin e kufijve duke mohuar faktorin Kosovė dhe uzurpimi i 2500 hektarėve tė Kosovės ėshtė shkelje pa presedan sepse kosova ėshtė nėn protektorat ndėrkombėtar dhe pėr kufijtė e saj nuk mund tė vendos as Shkupi, as Beogradi. Pėr kufijtė e Kosovės vendos Parlamenti i Kosovės dhe Qeveria e Kosovės.Poashtu, Maqedonia nga lufta tė cilėn ajo e filloi, kėrkon pėrfitime duke mos e pėrkufizuar ende statusin e shqiptarėve tė cilėt janė numerikisht tė barabartė me maqedonasit, por tė diskriminuar skajshmėrisht. Pėr mosjetėsimin e plotė tė Marrėveshjes sė Ohrit, fajtorė kryesor janė politikanėt Maqedonas tė cilėt kėrkojnė tė pėrfitojnė nė kohė. Ēdo injorim i faktorit politik shqiptarė nė Maqedoni, kėtė shtet artificial e ēon mbrapa, sepse edhe faktori ndėrkombėtar e ka tė qartė se shqiptarėt nė Maqedoni janė integralistė e jo secesionist. Kreu politik shqiptarė nė Maqedoni, me krijimin e Kėshillit Koordinues ndėrpartiak shqiptarė arrijti njė nga qėllimet fundamentale duke mos lejuar tė bėhet pre e interesave maqedonase siē ndodhi nė tė kaluarėn e shkurtė. Lufta nė Maqedoni hapi njė dritare tė re nė politikėn shqiptare; sepse koalicioni ndėrshqiptarė si forcė reale politike mund tė ndikoj pozitivisht nė jetėsimin e aspiratės qė shqiptarėt tė jenė tė prezantuar denjėsisht si element shtetformues nė tė gjitha instancat politike dhe shoqėrore. Propaganda maqedonase kundėr Kosovės dhe TMK-sė, nuk ėshtė asgjė tjetėr pos aneks i politikės sė Beogradit dhe sa mė parė tė ēlirohet Maqedonia nga kjo logjikė aq mė shpejtė do tė krijoj kushtet pėr krijimin e njė shteti demokratik dhe bashkohor. Maqedonia provoi edhe forcėn ushtarake, (duke masakruar popullatėn civile pėr ēka krerėt e saj duhet tė japin llogari para bashkėsisė ndėrkombėtare pėr krime tė luftės), por nga kjo luftė doli humbėse. Edhe Maqedonia, njėjtė sikurse Serbia, ėshtė e interesuar pėr ndihma nga pėrendimi, por kur ėshtė nė pyetje blerja e arsenalit luftarak atėherė bėn tregėti me shtetet e sllavofonisė siē janė Rusia, Ukraina, etj.Poashtu, Maqedonia duhet tė pajtohet me faktin se atje sė shpejti duhet tė mbahen zgjedhjet e pėrgjithshme dhe nė perspektivė tė shkurtė shqiptarėt nuk do tė jenė vetėm zavendės ministra dhe postier tė maqedonasve, por ata duhet tė kenė vendet meritore si nė parlament poashtu edhe nė qeveri. Fatmirėsisht, nė Maqedoni nuk u jetėsua sindromi kosovarė i pėrēarjes nė mes tė spektrit politik dhe ushtarak. Nė Maqedoni ka shumė gjėra peng. Shqiptarėt nuk janė tė pėrfaqėsuar denjėsisht nė pushtetin lokal, nė polici dhe nė armatė. Ende nuk ėshtė definuar statusi i Universitetit tė Tetovės, Universitet ky qė duhet tė jetė shtetėror dhe tė diplomuarit nė kėtė Universitet tė kenė tė drejtė punėsimi, mbase politika e deritashme e punėsimit nė Maqedoni ka qenė diskriminuese nė disfavor tė shqiptarėve. Poashtu, edhe diplomat nga Universiteti i Tiranės dhe Prishtinės duhe tė jenė valide. Maqedonia duhet ta ketė tė qartė se nuk ka mė kurrfarė mundėsie ta mbaj tė robėruar njė popull tė tėrė, kur mirėfilli dihet se Maqedonia kufizohet edhe me Shqipėrinė edhe me Kosovėn dhe si e tillė ėshtė nė tė mirėn e saj qė tė avancoj proceset demokratike dhe tė fqinjėsisė sė mirė. Shqiptarėt, nuk i brengos aspak fakti i lidhjeve miqėsore nė mes tė Bullgarisė dhe Maqedonisė, njėjtė duhet tė vlejė edhe pėr maqedonasit. Shqiptarėt e Maqedonisė duhet tė kanė tė drejtė tė qarkullojnė lirshėm nė Kosovė dhe Shqipėri. Maqedonia duhet ta ketė tė qartė se shabllonet serbe i sjellin asaj probleme tė mėdha, probleme tė cilat nuk ėshtė nė gjendje ti kapėrdij, mbase as teritorialisht as numerikisht nuk ėshtė mė e madhe se Kosova. Duhet ta ketė tė qartė Maqedonia, se Shqipėria ishte shteti i parė qė e pranoi pavarėsinė e saj, edhepse Shqipėria kishte mė shumė tė drejtė se Greqia tė mos e pranoj kėtė krijesė artificiale e cila nuk arrijti ta definoj statusin e shqiptarėve nė kėtė Republikė.
Koalicioni serb "Povratak" me 22 deputet nė Parlamentin e Kosovės ėshtė kancer nė avancimin e proceseve demokratike nė Kosovė. Nė radhė tė parė deputetėt serbė nuk janė tė zgjedhur me mjete demokratike, por tė akupuntuar nga marrėveshja Hakerup-Ēoviq. Veprimet e tyre poltike janė tė varura nga Beogradi qė ėshtė indikacion se Serbia pa tė drejtė implikohet nė ēėshtjet e brendshme tė Kosovės. Me krijimin e institucioneve nė Kosovė, (tė cilat fatkeqėsisht u krijuan me vonesė gadi tri vjeēare, pėr shkak tė huqeve tė individėve nga Kosova qė nuk mund tė shkėputen as sot e kėsaj dite nga mendėsia titiste-vetėqeverisėse), Serbia nuk mund tė ndikoj nė avancimin e proceseve nė Kosovė as pėrmes Ēoviqit, as pėrmes koalicionit serb "Povratak" tek i cili vėrehen pėrēarje dhe divergjenca tė mėdha. Se serbėt e Kosovės janė tė pa aftė pėr tė kuptuar se Beogradi ėshtė shumė largė Prishtinės, u vėrejt edhe takimi i tyre i parakohshėm me Koshtunicėn dhe vendimi i tyre pėr mosparticipim nė qeverinė e Kosovės me pretekst se serbėt duhet ta kenė edhe njė vend minstror pėr kthimin e refugjatėve. Pėr kosovarėt ėshtė i njohur ish ministri i Serbisė pėr refugjatė Bratislava Buba Morina e cila nė agjendat e politikės serbe kishte rikolonizimin e Kosovės. Me tė njėjtėn logjikė udhėhiqen edhe sot politikanėt serb tė cilėt me kushtėzime pretendojnė tė tėrhjekin vėmendjen nga shumė probleme me tė cilat ballafaqohet Serbia.
Ushtria Ēlirimtare e Kosovės, krijoi trende tė reja nė hapėsirat ballkanike. Me veprime konkrete ushtarake dhe politike ndikoi nė demokratizimin e rajonit. Prandaj, me tė drejtė mund tė quhet se Kosova ėshtė katalizatore e proceseve, edhepse demokracia ėshtė shumė largė nga Serbia dhe Maqedonia. Vetėm mvetėsia e Kosovės krijon mundėsi reale qė tė fashiten njėherė e pėrgjithmonė aspiratat hegjemoniste serbe, ndėrsa Maqedonia duhet pėrfundimisht tė bindet se shqiptarėt qė jetojnė nė trojet e tyre etnike kanė po aq tė drejtė nė Maqedoni sa edhe vetė maqedonasit.
E hėnė 25 shkurt 2002
Demagogjia e Millosheviqit dhe papjekuria e Bakallit
Nga Naim Balidemaj
Politikanėt e vjetėr shqiptarė tė nomenklaturės vetėqeverisėse titiste, edhe sot e kėsaj dite vuajnė nga sindromi i inferioritetit ndaj ish padronėve tė tyre nė Beograd. Kjo u vėrejtė gjatė dėshmisė sė Mahmut Bakallit nė Hagė, i cili dukej i hutuar dhe i pa pėrgaditur pėr njė ballafaqim tė denjė me kryekasapin e ballkanit. Millosheviqi edhe njėherė dėshmoi se pas tij ėshtė i tėrė llumi serb duke filluar nga Sinodi Shenjtė i Kishės Pravosllave Serbe, Akademia e Shkencave dhe Arteve tė Serbisė dhe dora e hekurt e pushtetit serb-armatė-polici.
Do tė pėrqendrohem vetėm nė disa replika konkrete. Nė pyetjen e Millosheviqit pėr implikimin e terrorizmit islamik dhe rrethit Al-Kaida nė Kosovė, Bakalli pėrgjigjet naivisht se nuk di asgjė. Ėshtė shumė e vėrtetė se fundamentalizmi islamik ėshtė i implikuar thellė me politikėn serbe dhe kėtė ėshtė dashur ta dij Mahmut Bakalli, mbase qė nė kohėn e Titos e deri nė ditėn e sotme, Jugosllavia dhe Serbia kanė kultivuar marėdhėnje tė mira me shtetet tė cilat propagandojnė terrorizmin. Jugosllavia, si e tillė ėshtė vendi i pėrkrahjes mė tė madhe tė kėtyre organizatave shkatėrruese dhe anti-njerėzore. Ndėrsa sot Millosheviqi, sipas kėshillave tė disa popave kriminel serb, del "mbrojtės i vlerave dhe qytetėrimit tė krishterė", gjatė dėshmisė sė tij thjeshtė demagogjike por efektive pėr tė deskridituar dėshmitarin e parė nga Kosova.
Armata Jugosllave dhe kreu i saj prej kohėsh kanė pasur lidhje tė fshehta me talibanėt. Kėtė e kanė dėshmuar edhe disa informacione ndėrkombėtare tė cilat e dijnė se, Osama Bin Laden ka qenė mysafirė i shpeshtė i Beogradit pėr tė lidhur kontrata mbi blerjen e armėve dhe nga kėto marrėveshje pėr para tė majme Armata Jugosllave pėr vite me radhė ka furnizuar rrjetin Al Kaida me armė tė ndryshme tė prodhuara nė uzinat e Serbisė. Nga fundi i viteve tė tetėdhjeta, para shkatėrrimit tė Jugosllavisė sė dytė, kur nė krye tė Serbisė ishte Millosheviqi, disa Slloven, Janez Jansha, Franci Zaverll, etj. publikuan nė "Mladina" lidhjet e Armatės Jugosllave me organizata tė ndryshme terroriste me theks tė veēantė me disa islamike. Ky fakt mund tė shėrbente si bumerang pėr Millosheviqin.
Gjatė luftės nė gjiun persik, Millosheviqi shumė herė me krenari ėshtė krekosur pėr aftėsitė e tankut tė prodhimit jugosllav qė ishte nė duart e Sadam Huseinit si armė e sofistikuar jugosllave. Jo vetėm Tankset jugosllave, por edhe aeroplanėt luftarak jugosllav ishin armė e fortė e Sadam Huseinit. Njėkohėsisht, Serbia dhe Jugosllavia e Millosheviqit, vite me radhė nėpėr akademitė ushtarake jugosllave shkolluan me mijėra oficierė tė lartė tė Irakut. i vetmi vend qė pėrkrahu Irakun gjatė luftės ishte Millosheviqi dhe Jugosllavia e tij.
Nė kohėn e Millosheviqit, ėshtė dėshmuar edhe njė rast tjetėr i terrorizmit ndėrkombėtarė me emblemėn e Jugosllavisė. Aeroplani i rrėxuar nė Angli, nė vitin 1989, ku humbėn jetėn disa qindra vetė, kishte tė kurdisur bombėn nga prodhimi i Kragujevcit. Mirėfilli dihet se prodhimi i armėve ėshtė nėn mbikqyrjen direkte tė shtetit dhe kėto armė nuk mund tė gjenden nė treg tė konsumit tė gjerė, pa implikimin e thellė tė aparatit shtetėror, nė kėtė rast terrorist jugosllav. Pra, Jugosllavia e Millosheviqit vite me radhė furnizonte dhe prfeksiononte terrorizmin ndėrkombėtarė.
Pėrveē Rusisė, vendi tjetėr nė botė qė ushtarakisht pėrbėn bėrthamėn e Moamer Al Gadafit, ėshtė Jugosllavia e Millosheviqit. Edhe sot e kėsaj dite ekspertėt e Armatės Jugosllave janė ekspert nėpėr kampet ushtarake tė kėtij kasapi tė shkretėtirės, me tė cilin Millosheviqi deri nė arrestimin e tij mbante lidhje tė pėrafėrta dhe shumė miqėsore. Libia, Iraku, Afganistani, si shtete tė fundamentalizmit islamik ishin aleatėt natyror tė Millosheviqit, kundėr vlerave dhe demokracisė botėrore. Kėto shtete ishin pėrkrahėse morale dhe materjale tė Millosheviqit, ndėrsa ky pėr shpėrblim i furnizonte me armė tė llojeve tė ndryshme.
Gjatė luftės nė Kosovė, nė radhė tė armatės dhe policisė serbe, pėrveē mercenarėve rus, ukrainas, bellorus, kishte mjaft militant nga radhėt e Gadafit, Huseinit dhe Bin Ladenit, tė cilėt nė emėr tė luftės kundėr qytetėrimit pėrendimor, vepronin me forcat militare dhe paramilitare serbe nė Kosovė. Derisa Ushtria Ēlirimtare e Kosovės, nuk ka pranua nė radhė tė veta askend qė nuk e pranon emblemen dhe rregullat luftės tė parashtruara nga drejtoria politike e saj.
Sa i pėrket akuzės sė Millosheviqit pėr implikimin e UĒK-sė me tregėtinė e drogės, ėshtė vetėm njė truk, pėr tė hedhur gurin e fshehur dorėn. Dihet mirėfilli se Jugosllavia e Millosheviqit, por edhe para tij, ka qenė eksportuesja mė e madhe e drogės rrjeti i sė cilės ka arritur deri nė Kolumbia. Diplomatėt jugosllav, me pasaporta diplomatike, gjithmonė i kanė pasur tė mbushura valixhet me droga tė ndryshme dhe ky kriminalitet ėshtė
organizuar nga vetė shteti jugosllav, boss i sė cilės ka qenė Millosheviqi. Nė vitin 1989, nė Ēikago ėshtė zėnė nė aeroport njė diplomat jugosllav me valixhen plot heroinė. Ky fakt dėshmon qartė se kush ėshtė marrė me drogėn dhe shpėrndarjen e saj nė tė gjitha pikat e globit. Njė nga bashkėpuntorėt e sigurimit jugosllav, i angazhuar nė tregėti drogash, padyshim ėshtė edhe Daut Kadrioski, i cili Jugosllavisė i ka sjellė fitime tė mėdha.
Millosheviqi, i bazuar vetėm nė gėnjeshtra, tha se "shqiptarėt kanė filluar tė shpėrngulen nga Kosova vetėm pas fillimit tė bombardimeve nga ana e NATO-s. Bakalli, ose harroi, ose nuk e di, se gjatė periudhės dhjetė vjeēare tė Millosheviqit, pėrmes formave tė ndryshme represive, nė formė tė heshtur nga Kosova janė shpėrngulur mbi gjashtėqind mijė shqiptarė. Vetėm gjatė vitit 1998 gadi e tėrė Drenica ka qenė e shpėrngulur nga vatrat e veta. Fenomeni Bllacė-Stankovec, nuk ka zgjatur vetėm njėzetekatėr orė siē pretendon Millosheviqi, por ka qenė njė marrėveshje e fshehtė mes Millosheviqit dhe Gligorovit pėr koridorin e njohur tė shpėrnguljes sė shqiptarėve nga Kosova pėr nė Shqipėri. Janė fakte tė gjalla, ku policia dhe armata serbe, tė shpėrngulurve me dhunė ua kanė konfiskuar dhe asgjėsuar tė gjitha dokumentet personale.
Duke pėrdorur trendet aktuale tė politikės ditore, Millosheviqi pretendoi ta njollosė UĒK-nė me pretekst se ajo paska vrarė qytetarė shqiptarė. Ndėrsa, Bakalli duke menduar se ėshtė nė ndonjė mbledhje tė aktivit tė Lidhjes Komuniste, "dėshmoi" se mund tė ketė pasur raste tė tilla individuale. Jo, shoku Mahmut, ato nuk janė raste individuale, por me ligjet e luftės kolaboracionistėt dėnohen. Dėnimin e merituar e morėn edhe ata "shumarė" dhe spijuj tė Serbisė. Ata qytetarė shqipfolės ishin bashkėpuntorė tė Millosheviqit dhe parapėrgaditės tė terrenit pėr "tokėn e djegur".
Sa i pėrket Hashim Thaēit dhe nofkės sė tij "gjarpėri", ėshtė njė fakt se nė mitologjinė ilire tė ruajtur deri mė sot, tek shqiptarėt gjarpėri ėshtė simbol I rojes sė shtėpisė. Hashim Thaēi si njohės i mitologjisė shqiptare, kėtė nofkė figurativisht ia dha jo vetėm vetes por tėrė UĒK-sė, sepse UĒK-ja vėrtetė ishte roje e shtėpisė, roje e Kosovės. Dėshmitarėt nga kosova kanė shumė adute nė duart e veta, e kanė arsyen mbi tė keqen, pavarėsisht se disa ish politikanė tė vjetėr kanė humbur orientimin shumė kohė mė parė.
9 shkurt 2002
Demonstrata apo burgosje tė orkestruara?
Pse ēlirimtarėt i pengojnė okupatorit tė dėbuar ēdo kush mund ta kuptoj. Por pse ata i pengojnė tė tjerėve, bile edhe njė pjese tė vet shqiptarėve, nuk ėshtė edhe aq leht tė sqarohet. Kėsaj rradhe nuk do tė mirem me pjesėn e dytė tė pyetjes, edhe pse ėshtė e pamundur t'i iki krejtėsisht. Pėr tė ardhur gjer te pėrgjegja duhet konstatuar disa gjėra.
Nga njė gjendje e okupimit klasik tė cilėn e karakterizonin dhuna dhe terori mė i egėr, nė tė cilėn ishim nė vitet 88-99, kemi arritur nė njė gjendje tė panjohur tė prezencės ndėrkombėtare civile dhe prezencės ndėrkombėtare tė sigurisė nė krye me pėrfaqėsuesin special tė sekretarit tė pėrgjithshėm tė KB, gjendje kjo tė cilėn ne dhe tė tjerėt, sipas meje gabimisht, e quajmė protektorat ndėrkombėtar.
Dallimi mes kėtyre dy gjendjeve ėshtė vėrtet i madh. Por a ėshtė kjo gjendje e prezencės ndėrkombėtare ajo pėr ēka kanė luftuar shqipėtarėt ? Sigurisht qė jo. Dhe duke kaluar koha dallimi mes kėtyre dy gjendjeve do tė dukej mė i vogėl, pasi qė gjendja e okupimit klasik gradualisht do tė harohet. Prandaj ka qenė e parashikueshme qė do tė vijė momenti kur do tė fillojnė fėrkimet e para mes vendorėve dhe ndėrkombėtarėve.
Kosova ėshtė, siē thuhet, nėn protektorat tė Kombeve tė Bashkuara apo protektorat ndėrkombėtar. Fjala protektorat ka kuptim tė njėjtė nė tė gjitha gjuhėt e botės dhe do tė thot formė e varėsisė sė njė shteti nga njė shtet tjetėr. Kosova ėshtė rasti i parė ku, jo njė shtet, por njė organizatė ndėrkombėtare ka vendosur proktektorat mbi njė shtet apo regjion, edhe pse nė bazėn juridike pėr kėt veprim, rezolutėn 1244 tė KB, askund nuk pėrmendet termi protektorat, por flitet pėr prezencėn ndėrkombėtare civile, prezencėn ndėrkombėtare tė sigurisė dhe pėrfaqėsuesin special tė sekretarit tė pėrgjithshėm tė KB me pėrgjegjėsi tė caktuara. Pėr kundėr kėsaj ne jemi familijarizuar me termin protektorat dhe nė njė farė mėnyre edhe e kemi pranuar si tė tillė. Autorizimet e pėrfaqėsuesit special tė sekretarit tė pėtgjithshėm tė KB i tejkalojnė tė gjitha autorizimet e mundėshme edhe tė njė mbreti nė mbretėritė e shekujve tė kaluar, tė cilat iu dhanė me kornizėn kushtetuese dhe tė cilat nuk ishin tė parapara me rezolutėn 1244 tė KB. Fatėkeqėsisht me kėt dokument u dakorduan edhe disa lider tanė me arsyetim se po i hapin rrugė zgjedhjeve dhe formimit tė institucioneve. Dhe pikėrisht pas kėtyre zgjedhjeve u pa sa e ngusht ėshtė kjo kornizė dhe se pikėrisht ajo, pėrveq tjerash, e pengon formimin e institucioneve dhe filloi t'u pengoj edhe vet atyre tė cilėt u dakorduan me ate dhe filluan tė kėrkojnė ndryshimin e saj.
Tė gjitha dukuritė negative qė kanė ndodhur pas lufte iu kanė ngjit ēlirimtarėve nga ana e atyre qė nuk e patėn pushkėn nė dorė pėr ta prigaditur terenin pėr pozita sa mė tė favorshme para zgjedhjeve. Kėtė detyrė ata e kryen me shumė pėrkushtim dhe profesionalizėm pasi qė i angazhuan njerėzit qė ishin tė shkolluar nė shtetin e mėparshėm pėr plasim tė gėnjeshtrave, gjysėm tė vėrtetave dhe pėr eksploatim maksimal tė vėrtetave. Prandaj mund tė thuhet qė njollosjėn e UĒK-sė tė parėt e bėn disa qarqe shqipėtare e pastaj ato ndėrkombėtare.
Prezenca ndėrkombėtare nė Kosovė ėshtė shumė heterogjene dhe nėse e rreshtojmė pėr nga simpatia (lexo interesi) ndaj shqiptarėve apo sėrbėve mund tė dallohen disa grupacione: vija haptazi prosėrbe nė krye me Rusinė tė cilėn mund ta quajmė edhe vija pansllaviste me boshtin e njohur Moskė-Beograd-Athinė; vija fshehurazi prosėrbe nė krye me Italinė, vija neutrale nė krye me SHBA e cila nga ana e Sėrbisė njė kohė tė gjatė mundohej tė paraqitej sikur proshqiptare dhe vija e painteresuar qė shėrben pėr dekor pėr tė treguar pėrbėrjėn multiracore dhe multikonfesionale tė kėsaj prezence. Kėtu duhet shtuar edhe individ tė ndryshėm qė mund tė koruptohen nga Sėrbia dhe qė mund tė ndėrmarin veprime nė favor tė Sėrbisė dhe mund tė jenė nga cilido shtet.
Pyetja esenciale qė Sėrbia dhe vijat prosėrbe brenda bashkėsisė ndėrkombėtare ia kanė shtruar vetės ėshtė se kur shqiptarėt do tė fillojnė tė shprehin paknaqėsinė e tyre ndaj prezencės ndėrkombėtare dhe kur do tė bien nė konflikt tė hapur me kėt prezencė. Kurse pyetja se kush do tė fillon me shprehjėn e kėsaj paknaqėsie nuk ėshtė shtruar asnjėherė, pasi qė pėrgjegja nė kėt pyetje apriori ėshtė e njohur. Ata qė nuk u pajtuan me okupim klasik nga Sėrbia nuk u pajtuan as me kornizė kushtetuese dhe aq mė pak do tė pajtohen me marėveshje UNMIK-Sėrbi (Hakerup-Ēoviq) duke i anashkaluar shqiptarėt, apo me ndonjė rikolonizim dhe enklavizim tė ri tė Kosovės sipas planeve tė vjetra tė Ēubrilloviqit dhe Andriqit apo planeve tė reja tė Ēoviqit, Koshtunicės dhe Gjingjiqit. Ky rikonolizim dhe enklavizim pėrpiqet tė realizohet nėn maskėn e kthimit tė tė shprėngulurve qė ėshtė obligim pėr tė gjithė sipas rezolutės 1244, kurse pėrgaditjet pėr kėt kthim kanė filluar gjatė pėrpilimit tė kornizės kushtetuese duke i dhėnė sėrbėve aq vende nė parlament sa nuk u takojnė dhe regjistrimit tė votuesve sėrb jasht Kosovės, numri i tė cilėve ėshtė sė paku i dyfishuar. Nė kėt proēes ka ndihmuar me vetėdije tė plot bashkėsia ndėrkombėtare vetėm pėr t'i joshur sėrbėt qė tė dalin nė zgjedhje dhe pėrveq kėtyre favoreve edhe e ka pamundėsuar votimin e shumicės dėrmuese tė shqiptarėve nė diasporė.
Prandaj, pėr tė krijuar kushte pėr kthimin e sėrbėve duhet paraprakisht neutralizuar ato forca nga tė cilat pritet rezistenca dhe tė cilat janė identifikuar nė kuadėr tė pasardhėsve tė UĒK-sė, qė do tė thot kryesisht nė kuadėr tė TMK-sė dhe PDK-sė.
Sa i pėrket vijės neutrale nė kuadėr tė bashkėsisė ndėrkombėtare e cila realisht ėshtė mė e fuqishme mund tė thuhet se ajo nuk ėshtė edhe aq e interesuar pėr detaje, pasi qė ajo gjindet nė Kosovė dhe Ballkan pėr arsye strategjike. Nga ana tjetėr ajo ėshtė kohėve tė fundit thellėsisht e angazhuar nė luftėn kundėr terorizmit ndėrkombėtar dhe vėmendja e saj ėshtė pak ca e larguar nga Ballkani, situatė kjo e cila mund tė zgjas. Kėt situat do tė mundohen ta shfrytėzojnė vijat tjera nė krye me Sėrbinė. Ajo do tė mbėshtet at zgjidhje e cila do ti dukej se do tė shkakton mė pak trazira dhe tė cilėn, mundėsisht, do tė pranojnė tė dyja palėt, pasi qė ajo zgjidhje nė esencė ėshtė mė e lirė nga aspekti finansiar. Prandaj interesi i tyre ėshtė, poashtu, qė tė eliminohen tė gjith ata, nga tė dyja anėt, qė do tė mund tė shkaktonin probleme eventuale pėr zgjidhjėn qė ata do tia destinojnė Kosovės.
Kėshtu mund tė skjarohen shumė gjėra qė kan ndodhur apo nuk kanė ndodhur nė periudhėn e pasluftės. P.sh. Pse ish luftėtarėt e UĒK-sė burgosen dhe pastaj duhet tė vėrtetojnė pafajsinė e tyre e cila zgjat me muaj apo vite (rasti Merdare)? Nė shtete demokratike tė cilat UNMIK-u mundohet ti imitojė nė Kosovė vėrtetohet fajėsia!
Pse pritet aq gjatė fillimi i gjykimeve? Pse ende nuk ka filluar gjykimi pėr rastin Drini? Kur dikush arestohet nga ana e policisė, supozohet qė ka dėshmi tė mjaftueshme pėr gjykimin e tij ! Edhe gjykimi i kryekriminelit Milosheviq do tė filloi mė shpejt!
Pse nė SHPK nuk shenoi avansim nė grada asnjė ish luftėtar i UĒK-sė edhe pse kishte nė mesin e tyre edhe tė atillė me akademi ushtarake apo fakultete tjera sikur edhe me pėrvojė shumėvjeqare nė polici siē janė: Nuredin Ibishi, Enver Oruqi, Mensur Kasumi, .......?
Arestimet e fundit tė tre ish ushtarėve tė UĒK-sė nuk mund tė shiqohen sikur njė rast i izoluar. Sa do qė zėdhėnėsit e bashkėsisė ndėrkombėtare mundohen tė na bindin se kėtu nuk ka asgjė politike, pasojat e kėtij arestimi janė thellėsisht politike. Pėrveq tjerash kjo do tė ket pėr pasojė edhe pėrqarjėn e mėtutjeshme tė politikanėve shqipėtar. Ti akuzosh shqiptarėt pėr krime lufte ndaj shqiptarėve gjatė luftės nė Kosovė, jo vetėm qė ėshtė politikė, por ėshtė edhe cinizėm.
Organizatorėt e demonstratave qė po mbahen anė e mbanė Kosovės kėtyre ditėve shumė mirė ndien momentin kur duhet reaguar. Ata nuk janė kundėr pavarėsisė sė gjyqeve, siē thot dikush, por pikėrisht e kėrkojnė at pavarėsi. Ata nuk janė kundėr arestimit tė kriminelėve tė luftės, por pikėrisht e kėrkojnė arestimin e tyre. Ata nuk janė kundėr zbardhjės tė autorėve tė veprave kriminale, por pikėrisht e kėrkojnė zbardhjėn e tyre. Por ata janė kundėr njollosjės sė luftės ēlirimtare tė UĒK-sė, janė kundėr cinizmit me tė cilin bėhet kjo njollosje, janė kundėr thellimit tė pėrqarjeve qė shkaktojnė kėto akuza dhe janė kundėr planeve anti-shqiptare qė po pėrgaditen nė kuzhinat sėrbe dhe tė cilat po i servohen njė pjese tė bashkėsisė ndėrkombėtare pėr ekzekutim, duke e manipuluar pjesėn tjetėr./autor komenti:Ali Ahmeti-marrė nga kosovapress/
Krimi qė tronditi Kosovėn
Prishtinė, 19 janar 2002
Krimi nė Pejė ėshtė njė ndėr mė tė shėmtuarit qė ka ndodhė nė Kosovėn e pasluftės. Vrasja e 51-vjeēarit, Ismajl Hajdaraj, ėshtė vrasje e institucionit tė parė tė Kosovės tė njohur edhe ndėrkombėtarisht - Kuvendit tė saj. Ismajli ishte njė nga deputetėt e tij.
Mbrėmjen e sė enjtes, nė Pejė ka ndodhė akti mė i pakuptimtė, siē e cilėsuan atė edhe diplomatėt dhe tė akredituarit perėndimorė nė Kosovė, siē e cilėsoi atė edhe vetė ambasadori amerikan nė Prishtinė, Xhon Menzis. Nė Pejė ka ndodhė ajo qė sėshtė dashur tė ndodhė, ajo qė mė sė paku e kemi pritur tė gjithė ne shqiptarėt dhe qytetarėt tjerė qė mendojnė pozitivisht pėr Kosovėn, qė ia duan tė mirėn asaj. Nė Pejė ka ndodhur ajo qė nuk do tė dėshironte askush tė ndodhė.
Zymtėsia e mbrėmjes sė tė enjtes shpejt e shpejt e mbuloi tėrė Kosovėn, bashkė me lajmin e kobshėm qė pushtonte eterin. Lajmi pėr vrasjen e Hajdarajt ishte shokant e tronditės njėkohėsisht, si pėr Kosovėn e qytetarėt e saj, ashtu edhe pėr politikanėt, tė cilėt unanimisht e dėnuan aktin dhe urgjentisht kėrkuan edhe kėsaj here kapjen e akterėve tė krimit dhe vendosjen e tyre para drejtėsisė. Natyrisht qė thirrjes sė tyre u bashkohemi tė gjithė.
Kosova nuk ka nevojė pėr gjak, tmerr e lemeri. Mjaf mė! Pėr gjak mund tė ndihen tė etshme vetėm ato fantazma e kukuvajka qė sa herė ndodhė vrasje nė Kosovė dhe pėr ēfarėdolloj motivesh qė tė ndodhė ajo, turren me vrap e vrap tė nxjerrin maksimumin e profitit politik e komercial tė mundshėm. Pėr gjak dhe vrasje ėshtė mė se e interesuar edhe vetė politika ekpansioniste e Beogradit qė Kosovėn dėshiron ta shohė nė njė katrahurė shoqėrore e anarki vėllavrasėse. Skenarė tė tillė tashmė funksionojnė akordueshėm nė krahė tė caktuar politikė e medialė, tė cilėt pėr shkak tė repsektit ndaj deputetit tashmė tė ndjerė, Hajdaraj, nuk do ti apostrofonim kėtu. Por, vetė qasja e tyre e tregon kėtė, qė nga tendenca dhe dėshira e madhe qė vrasėsi tė identifikohet si shqiptar (por i krahut tjetėr politik) e deri te dyshimi i madh tė cilin na e ngjallė vetė qasja e tyre: Kujt kaq shumė i paska konvenuar kjo, nė kėtė rrethana e nė Kosovėn e kėtyre ditėve?
Duke e thyer qartė njė traditė tashmė tė tė afėrmve tė tė vrarėve me reputacion nė Kosovė, fjalėn mė tė menēur e ka thėnė dr. Adem Hajdaraj, vėlla i tė ndjerit, duke deklaruar se nuk dyshon qė vėllau ti jetė vrarė nga partitė a rivalėt politikė dhe duke shtuar se ėshtė njė dorė e zezė ajo qė po e bėn kėtė, njė dorė e zezė qė nuk punon pėr tė mirėn e Kosovės. Kjo deklaratė ėshtė njė sinjal i kuq dhėnė edhe kukuvajkave tė Kosovės, qė tė mos ndjellin mė kob, gjak, krim e zi. Nė fund, tė tėrėn do ta pėrmbyllnim, po ashtu me njė lutje qė ka dalė nga nga goja e Trime Hajdarajt, vajzės 19 vjeēare tė deputetit tė ndjerė: Qoftė kjo vrasja e fundit nė Kosovė!.(Koment i Kosovapressit)
Java e katėrt e shtatorit 2001
Nė fokus: Pejgamberi qė denoncon vlerat e shqiptarėve
Urtėsia e pėrdjalltė e doktor Rugovės apo aventurat e tij nė njė gazetė italiane
Shefi eldekasė mundohet ta mbajė veten gjallė me konstatimet e guximshme nė mediat e botės, veēanėrisht nė ato franceze e italiane, duke gjetur terrenin e vetėm qė ti sulmojė forcat ēlirimtare e progresive, tė Kosovės dhe Maqedonisė. Ai e ka bėrė kėtė, italisht, nė tė njėjtėn kohė kur kundėr shqiptarėve qė e bėnė dhe drejtuan luftėn pėr ēlirim kombėtar nė Kosovė, kanė dalė serbisht akuza e shpifje nga mė tė ndryshmet qė nga ato se njerėzit e Ushtrisė Ēlirimtare tė Kosovės, Thaēi, Ēeku e Haradinaj kanė lidhje me terroristėt islamikė tė Bin Ladenit (siē ka thėnė Rada Trajkoviq) e deri te ato qė kėta njerėz, Thaēi, Ēeku e Haradinaj janė tė denjė pėr Hagė pėr shkak tė krimeve mbi serbėt (siē ka thėnė e rithėnė Vladan Batiq)
Nga Ernest Luma
E pėrdjalltė e doktor Rugovės pėrballė pikėpyetjeve shqiptare dhe filozofisė sė tij politike ėshtė vėrejtur nė ēdo rresht e paragraf tė shkrimit Ēarmatimi i UĒK-sė ėshtė vetėm njė farsė, qė u botua nė fillim tė shtatorit nė gazetėn italiane me renome.
I pari i fisit lėdėkėist duket se lojėn kundėr tė gjitha pėrpjekjeve ēlirimtare tė shqiptarėve, pas luftės, e ka zhvendosur nė terrenin publik ndėrkombėtar. Me idenė se shqiptarėt nuk mund tė dinė italisht apo frėngjisht, ai ka bėrė njė shkrim pa kursyer fjalėt dhe epitetet pėr njerėzit dhe institucionet qė qėndrojnė me pietet nė ballė tė kombit, sikurse janė tė dy ushtritė ēlirimtare tė shqiptarėve (nė Kosovė e Maqedoni).
I kursyer disa herė nga ofendimet dhe kėrcėnimet (ėshtė fjala pėr ato tė pasluftės) qė kanė ardhur nga Beogradi zyrtar dhe zėdhėnėsja e tij nė KPA (Rada Trajkoviq), kryetari i LDK-sė dhe ish-presidenti namėmadh i Kosovės statuskuoiste, ka zgjedhur sė fundmi opinionin publik italian pėr tė deklaruar se si bashkė me Stojan Andovin, kryeantishqiptarin mė tė madh nė Maqedoni, ka biseduar dhe koordinuar, gjatė gushtit qė shkoi, strategjinė pėr zhdukjen nga faqja e dheut tė terroristėve shqiptarė nė arenėn e Vardarit dhe mbėshtetėsve tė tyre nė Kosovė. Njė ndėr elementet mė tė ndjeshme tė kėtij bashkėbisedimi Rugova-Andov, nė kėrkim tė rrugėve pėr ēlirim nga zgjedha terroriste paskėsh qenė edhe ideja e denoncimit ndėrkombėtar tė terrorizmit shqiptar (qė, sipas tyre, po rrjedhka nga tė dy UĒK-tė - nė Kosovė e Maqedoni).
Politikani i Kosovės qė, pėr njė dekadė me radhė kishte mbi 90 pėr qind tė votėbesimit kosovar, kurse nė zgjedhjet e vitit tė kaluar sėrish arriti tė grumbullojė shumicėn e kokrrave tė 28 tetorit (58 pėrqind), nga pozicioni i njė kolumnisti tė rregullt dhe tė sinqertė nė La Padania, duke folur pėr ditarin e bisedimeve me kryeparlamentarin maqedonas, me njė gjuhė pak mė filozofike se beogradasi Vladan Batiq dhe graēanicasja e KPA-sė, Rada Trajkoviq, pėrveē se ka kėrkuar nga Andovi qė tė zbatojė idenė e denoncimit pėr terroristėt e UĒK-sė nė Maqedoni, sheshazi ka lėnė tė kuptohet se njė gjė tė tillė ėshtė duke e bėrė edhe ai me terroristėt e UĒK-sė sė Kosovės. Meseleja e Ibrahim Rugovės, e treguar italisht nė La Padania, duhet konsideruar si njė melmesė (kontribut) plus nė fushatėn e pėrgjithshme tė LDK-sė nė tė grumbulluarit e fakteve nė terren pėr krimet mbi serbėt tė kryera nga UĒK-ja, gjatė luftės nė Kosovė, si bajraktar i sė cilės fushatė kohė mė parė edhe nė media ėshtė identifikuar, tani numri dy i LDK-sė, Eqrem Kryeziu.
***
Duke cituar njė paragraf, tė shkruar nga vetė dora e doktor Rugovės, nė La Padania, nuk dua ta torturoj lexuesin e nderuar, por kam pėr qėllim ilustrimin e njė dukurie qė pėr tė gjithė ėshtė e njohur, por qė pėrdjallėzisht kamuflohet nė figurėn prej engjulli a pejgamberi tė mbėshtjellė me shall. Citati i mėposhtėm, i marrė nga La Padania, ėshtė, pa pardon, e tėrė pėrbrendia psikologjike dhe psikofobike e doktor Rugovės, e ushqyer patologjikisht nė relacion apo pėrballje me fenomenin e ri tė dhjetėvjeēarit tė fundit te shqiptarėt apo vlerėn mė tė fuqishme tė shekullit: luftėn pėr dinjitet dhe identitet kombėtar qė e pėrfaqėsojnė shfaqjet e dy ushtrive apo UĒK-ve, nė Kosovė e Maqedoni.
Rugova, thotė kėshtu:
pėr paradoksin e ligjit tė forcave tė njėjta e tė kundėrta, i cili nuk paraqitet veē nė fizikė, por edhe nė natyrėn dialektike humane, operacioni i ēarmatimit konfirmon dhe pėrforcon qėllimin themelor tė luftėtarėve, i cili ėshtė qė ta detyrojnė tu besojė diplomacinė ndėrkombėtare dhe gjithė opinionin publik, pėr pėrpikmėrinė nė kthimin e armėve. Strategjia e aplikuar nė kėto raste, nga dirigjentėt e UĒK-sė, ėshtė strategjia klasike e cila kėrkon tė largojė vėmendjen mbi ta, qė tė vazhdojnė pėr hesap tė tyre tė veprojnė me njė shpirt dhe projekte tė renovuara.
Nga kėta rreshta tė kolumnes sė tij, nė gazetėn italiane, kuptohet fare mirė frika (fobia) nga njė filozofi dhe gjeneratė e re nė njė cep tjetėr tė etnisė politike shqiptare. Ai ka frikė se luftėtarėt shqiptarė nuk do tė ēarmatosen kurrė plotėsisht (Ēarmatosja e UĒK-sė ėshtė vetėm njė farsė), jo vetėm nė kuptimin e arsenalit qė posedojnė, por prapa perdes sė kėtyre rreshtave edhe nė kuptimin e kapitalit politik qė do tė trashėgojnė.
Dikujt do ti duket konstatim shumė ekstrem, por ėshtė e vėrtetė se Rugova, faktorin ēlirimtar apo mbrojtės tė shqiptarėve e do tė dobėt dhe tė shkatėrruar plotėsisht. Ai kėtė e do mė shumė se Andovi, Ēoviqi, Batiqi, Trajkoviqi, dhe ka frikė se me, siē thotė e mendon ai, pėrpikmėrinė e treguar nė dorėzimin e armėve luftėtarėt shqiptarė po e
detyrojnė tu besojė diplomacinė ndėrkombėtare dhe gjithė opinionin publik
.
Skandal shkuar skandali. Rugova ka frikė nga tė rinjtė qė po bėhen tė fuqishėm nė skenėn politike mbarėshqiptare. Pėrveē se nė Kosovė, UĒK-ja (e re) po e kėrcėnoka edhe pozicionin e tij nė Maqedoni. Ky ėshtė fenomeni i luftės sė tė vjetrės kundėr sė resė (lėnė anash segmentin e pastėrt tė intelektualizmit reaksionar dhe kuisling qė e pėrfaqėson po Rugova nė politikėn e dhjetėvjetėshit tė fundit). I mbyllur arkaikshėm nė kėshtjellėn e filozofisė sė tij politike dhe i pozicionuar prapa bedenave tė tregermėshit LDK, doktor Rugova tregohet shumė i padurueshėm pėrballė vlerave tė reja (novacioneve) kombėtare qė u krijuan me luftėn pėr liri, dinjitet dhe identitet kombėtar tė shqiptarėve. Pėr ti shkatėrruar kėto vlera dhe novacione tė shqiptarėve tė cilat ai me pėrplot fobi i shikon si kėrcėnuese tė filozofisė sė tij shterpe politike, mundohet ta mbajė veten nė skenė, duke e denoncuar, siē e quan ai skenimin apo shtirjen e luftėtarėve shqiptarė se kinse po bėjnė dorėzimin e armėve. Rugova, duke i denoncuar italisht, sė dyti, te bashkėsia ndėrkombėtare, tregon mirė se si kėtė denoncim e ka bėrė edhe te Stojan Andovi, por pėrmes telefonit. Pra, duke thėnė se ēarmatimi i UĒK-sė ėshtė vetėm njė farsė ai thotė se me kėtė tė gjithė luftėtarėt shqiptarė janė vetėm duke u shtirė.
Kjo ėshtė bėrthama e fobisė rugoviste pėrballė vlerave tė reja kombėtare.
***
E njoh thellėsisht logjikėn e atyre qė i janė bashkėngjitur kauzės sė UĒK-sė. Ėshtė njė logjikė thellėsisht mercenare dhe oportuniste, sė cilės nuk i interesojnė vlerat e thella, por me njė vullnet tė verbėr vepron pėr shkak tė luftės si njė faktor i brendshėm kushtėzues, pa njė shkak specifik teologjik. Dhe ėshtė pikėrisht ky rreziku i vėrtetė i strategėve tė terrorit tė shfaqur nė Maqedoni e Kosovė, thotė Rugova nė shkrimin qė e ka botuar nė La Padania dhe qė njė ditė mė vonė ėshtė munduar shėnpjetėrēe ta mohojė para njė kallabllėku gazetarėsh nė selinė e shenjtė tė Velanisė. Shumė e pėshtirė ėshtė ta kuptosh qė kėshtu ka shkruar njė shqiptar. E, ėshtė katastrofale ta kuptosh se kėshtu ka shkruar njė lloj lideri i shqiptarėve tė Kosovės apo lider nė kuptimin e plotė, sepse siē ka folur 28 tetori i vitit tė kaluar, me votat qė ka marrė, ai do tė mund tė kishte qenė vėrtetė edhe president i Kosovės (po tė kishin qenė edhe ato zgjedhje presidenciale).
Pėr doktor Rugovėn, pra, ėshtė njė vullnet i verbėr tė luftosh pėr liri. Pėr doktor Rugovėn kanė rėnė verbėrisht tė gjithė ata qė dje (para 1999-tės) ranė fronteve tė Kosovės, qė nga Prekazi, kurse sot edhe atyre nė Luginė tė Preshevės dhe nė tė dy brigjet e Vardarit. Adem Jashari, Komandnat Kumanova, Komandant Mjekrra, Fadil Nimani dhe shokėt e tyre, tė gjithė ranė me logjikėn mercenare dhe opurtuniste, porosit Rugova, nėn rreshtat e shkrimit tė tij nė La Padania.
Natyrisht se pėr Ibrahim Rugovėn, tė vetmin qė ka tė drejtėn mbi shqiptarėt, po ti kėrkohej tia bėjė njė analizė tragjedisė sė Kullave Binjake tė Nju-Jorkut, ėshtė e verbėr, opurtuniste dhe mercenare edhe paraqitja vullnetare e yjeve tė Hollivudit pėr tu radhitur nė ushtrinė e Bushit nė luftė pėr mbrojtjen e lirisė amerikane.
***
Duke mos dashur tė lėshohem mė shumė nė denoncimet dhe filozofitė antiluftėēlirimtare, qė ngėrthen shkrimi i kryetarit tė LDK-sė, i botuar nė fillim tė shtatorit nė La Padania, dua tė shtoj kėtu vetėm faktin se tė gjitha tė palarat e shkrimit tė tij, shefi i LDK-sė dhe pronari i vetėm kėshtjellės sė patriotizmit (rezistencės) LDK-sė, doktor Ibrahim Rugova, ėshtė munduar kot ti shplajė nė konferencėn pėr gazetarė nė selinė e tij nė Velani. Se shkrimi ėshtė botuar kėtė e ka thėnė vetė drejtori i La Padanias nė njė prononcim tė tijin pėr Kosovapress-in, duke shtuar se origjinalin e ka Stefano Silenzi, pėrfaqėsues i Rugovės pėr Itali.
Pra, shefi eldekasė mundohet ta mbajė veten gjallė me konstatimet e guximshme nė mediat e botės, veēanėrisht nė ato franceze e italiane, duke gjetur terrenin e vetėm qė ti sulmojė forcat ēlirimtare e progresive, tė Kosovės dhe Maqedonisė. Ai e ka bėrė kėtė, italisht, nė tė njėjtėn kohė kur kundėr shqiptarėve qė e bėnė dhe drejtuan luftėn pėr ēlirim kombėtar nė Kosovė, kanė dalė serbisht akuza e shpifje nga mė tė ndryshmet qė nga ato se njerėzit e Ushtrisė Ēlirimtare tė Kosovės, Thaēi, Ēeku e Haradinaj kanė lidhje me terroristėt islamikė tė Bin Ladenit (siē ka thėnė Rada Trajkoviq) e deri te ato qė kėta njerėz, Thaēi, Ēeku e Haradinaj janė tė denjė pėr Hagė pėr shkak tė krimeve mbi serbėt (siē ka thėnė e rithėnė Vladan Batiq). Nė tė dyja kėto raste, figura tjetėr, Ibrahim Rugova, nga tė dy kėta emra serbisht, ėshtė kursyer tė akuzohet, por ai (Ibrahim Rugova) nuk ka ngurruar tė akuzojė, pra njėjtė dhe nė njė tel me Batiqin dhe Trajkoviqin ai ka kėrkuar dėnimin dhe ndėshkimin e terroristėve tė UĒK-ve. Pėr dallim nga ta, Rugova ėshtė shtrirė edhe mė tej, duke ua zgjatur dorėn edhe Andovit, Georgievskit e Trajkovskit nė luftėn kundėr terroristėve shqiptarė nė Maqedoni.
Mė parė se tė mohojė, pejgamberi ynė do tė duhej tė pendohet pėr tė bėmat e tij, duke deklaruar hapur se kur e ka bėrė shkrimin ose ka qenė shumė i vetėdijshėm nė atė qė ka thėnė ose ka qenė nėn ndikimin e njė litre uiski tė konsumuar qė mė parė.
Marifet, se jo mahi. Apo, jo, Ibrahim Rugova?
(Autori ėshtė kryeredaktor i Agjencisė sė Lajmeve tė Kosovės, Kosovapress)
(nga kosovapress)
Tema javės
Lufta si luftė i ka shumė fytyra tė saja misterioze
Nga dr.Nehat Sadiku politolog, Nju Jork
Nė pritje tė pėrgjigjes
-Xhorxh Bush duhet sa ma shpejt ti qetson ndjenjat amerikane (ndjenjat e shtetasve amerikan), qė shpėrthyen pas sulmit nė Nju Jork dhe Uashington. Amerikanėt i dėrgojnė mesazhe tė qarta, dhe kėrkojnė njė reagim tė fuqishėm tė shtetit dhe kthimi nė gjendjen, ku sulmi ndaj qyteteve tė tyre kishte qenė gajlja e fundit nė jetėn e tyre. Nuk do tė ndjehem e sigurtė, pėrderisa nuk do ti gjysmojnė apo vrasin terroristėt, thotė pronarja kubaneze e njė ndėrmarje pėr pastrim kimik nė Aveninė Norman nė Broklin. Kėtė ndėrmarje e bleu para njėzet e tri viteve me paratė e kursyera nė Qendrėn Tregėtare Botėrore, ku qe e punėsuar si njė programere pėr kompjuterė.
Disa hapa mė larg saj gjindet restauracioni, qė pėrkohėsisht gjindet i mbyllur. Luteni pėr Tekiun shkruan nėn fotografinė e pronarit me njė mesazh nė gjuhėn anglishte dhe shqipe, aty shkruan se me 11.shtator Tekiu kishte qenė nė njė mbledhje me shokun e tij Ruzhdiun nė njėrin prej dyshit. Para dyerve natė e ditė digjen qirirat, ēdo mėngjez e shoqja Hanifja dhe motra Gjulija e Tekiut i sjellin lulet. Bushi e shpalli Osama bin Ladnin si i dyshuar numėr njė dhe theksoi, se e duan tė gjallė apo tė vdekur.
Disidenti saudik vlen vetėm si njė metaforė pėr tė gjitha armiqėt potencial dhe tė vėrtetė. Jurisdikcioni amerikan bazohet nė dy parime, mė sqaroi juristja, qė e kishte zyrėn nė rrugėn, ku mė parė gjindeshin kullat bineqe. E drejta duhet tė ngadhnjen, kjo do tė duhet tė shihet akoma.Pa marė parasysh pėrgjigjen duhet tė jetė e plotė. Mė besoni, tė gjithė do ta dinė se a do tė jetė i plotė apo jo. Presidenti francez Zhak Shirak erdhi nė Uashington tė shprehje solidaritet Amerikanėve dhe pėrkrahje presidentit Bush tek organizimi i aleancės nė luftė kundėr terrorizmit ndėrkombėtar.
Nuk e dij se a mundet ta pėrdorim fjalėn luftė, u theksoi Amerikanėve tė befasuar. Mundet tė them se gjindemi pėrpara njė konfliktit tė rri, qė mundohet ti shkatrron tė drejtat e njeriut, lirinė dhe dinjitetin njerėzor, shtoi ai. Pėr atė se cila do tė jetė pėrgjegja pėr sulmet, deri mė tani kanė folur shumė pak. Nė pėrdorim nuk vjen logjika e ish presidentit amerikan Klinton me pėrdorimin e raketave salvam. Edhe vetė dorwzimi i Bin Ladenit, qė politikanėt e trajtojnė si njė tė dyshuar kryesor, mediat pa si fajtor, nuk do tė mjafton. Luftėn e gjatė siē e paralajmėroi Bushi, do ti pėrfshin akcionet diplomatike, ekonomike, tė shėrbimit sekret dhe ushtarake nė shumė shtete. Kufijėt shtetwror nuk do tė paraqesin pengesė, pajtimi i shteteve pėr tė cilat mendojnė SHBA se janė strehimore tė sulmuesve, vlen si njė kusht i mirėpritur por jo kryesor. Bombardimi spektakular sipas politologut amerikan dr. Jonatan Fredlih duket prej ditės nė ditė aq ma pak e qėllimshme. Kjo shumė shpejt do ti harxhonte simpatitė, qė Amerika i pėrftoi gjatė javės sė parė pas sulmit. Mė duket se SHBA do ti pėrdorin akcionet e njėsive speciale dhe marinsave nė shumė shtete. Por nuk duhet dyshuar asesi se presidenti amerikan Xhorxh Bush e paralajmėroi luftėn kundėr terorizmit. Tė gjithė ngulfaten me lojėn e fjalėve, se ēfarė lufte do tė jetė kjo, por ajo siq shihet prej njė kėndvėshtrimi amerikan posa ka filluar. Urdhėri pėr lėvizjen masive akoma nuk ėshtė sjellur, por pėrgaditjet janė tejet intenzive, ėshtė ēėshtje e kohės, se kur dhe ku do tė ndodh sulmi i parė.
Maqineria ushtarake u zgjua prej gjumit menjiherė pas atentatit nė WTC dhe Pentagon. Presidenti Xhorxh Bush urdhėroi ti fton 50 mijė ushtarė rezervistė pėr mobilizim, qė vlen si njėri prej mobilizimeve kaq pėrfshirėse pas luftės perzike nė vitin 1991. Ushtarėt e thirrrur duhet ta mbrojnė sė pari SHBA para sulmeve tė reja terroriste. Sipas vlerėsimeve tė ekspertve lidershipi i ushtrisė amerikane ka nevojė vetėm pėr pėrpunimin e njė shtese tė mbrotjes efikase tė objektivave nė SHBA pėrafėrisisht 35 mijė vetė, duhet forcuar edhe njėsitė nė vendet e huaja. Nė Gjirin perzik gjinden nė lėvizje dy avionmbartėse, secila posedon me 5000 anėtarė dhe pėrafėrsisht 70 avion luftues. Avionmbartsen tani e ndjek edhe ekipi i pėrforcuar prej 10 deri 12 nėndetseve. Forcat ushtarake amerikane nė Lindjen e Afėrt dhe Lindjejn e Mesme numėrojnė pėrafėrsisht 35 mijė vetė. Jo vetėm nė anijet por edhe pjesėt e fortifikuara tė marinės nė Bahreinė dhe bazat amerikane tė aviacionit nė Kuvajt, Arabinė Saudike dhe Turqi. Njėsitė ushtarake poashtu gjinden edhe nė Oman dhe Emiratet e Bashkuara Arabe, 41 mijė ushtarė amerikan gjinden edhe nė Japoni. Sipas njohėsve tė mirė tė prapavijės politike tė Uashingtonit vjen deri tek moskuptimet e para ndėrmjet Pentagonit dhe Stejt Departmentit.
Pėrderisa qarqet militante nė ministrinė pėr mbrojtje mbrojnė qėndrimin pėr sulmin ushtarak jo vetėm nė Afganistan, por edhe nė ndonji shtetet tjetėr tė Lindjes sė Afėrt, ministria e Kolin Pauellit ėshtė mė e kujdeshme.
Njėri prej njohėsve tė mirė tė rrethanave nė politikėn amerikane, komentatori konzervativ i gazetės Ēikago San-Tajms Robert Novak ėshtė i bindur, se Stejt Departmenti mė sė shumti tenton kah masat diplomatike dhe izolimin e Afganistanit prej shteteve tjera, qė janė eksprotuese tė terrorizmit. Shumica e njohėsve tė politikės sė Uashingtonit theksojnė, sipas tė gjitha gjasave masa e parė kundėrrpėrgjegjėse do tė jetė ajo, nėse talibėt nuk do ta dorzojnė Osama bin Ladnin, pėrkundėr tė gjitha vrojtimeve bombardimi i Afganistanit. Tė gjithė me rradhė, sėbashku me ekspertėt ushtarak dhe ato tė shėrbimeve sekrete, konstatojnė, se intervenimi i tillė do tė jetė aq joefikas, siq qe rasti me raketimin e Klintonit ndaj Sudanit dhe Afganistanit me 20.korrik 1998.
Kėtė e pranoi edhe vetė nėnkryetari Dik Ēeni, shėrbimet sekrete amerikane nuk janė tė sigurta, se a gjindet bin Ladni akoma nė Afganistan. Sulmi nda tij do tė vlen vetėm si njė dalje prej gjendjes urgjente, sepse Uashingtoni duhet ti pėrgjigejt sulmit nė Nju Jork dhe Uashington, sepse kėtė e presin dhe e kėrkon mbarė Amerika. Siq e pranojnė ekspertėt e shėrbimit sekret, gjatė ditėve tė fundit edhe disa prej politikanėve tė shquar amerikan, edhe vetė Kolin Pauelli, veprimi kryesor i luftės kundėr terrorizmit nuk paraqet zėnia e Osama Bin Ladenit.
Tė gjithė ekspertėt e shėrbimit sekret e trajtojnė si njėrin prej dėshimtarwve kryesor si njė lider politik dhe shpirtėror i terroristėve, por dyshojnė shumė, qė ai tė gjindet nė krye tė njė rrjeti tė sofistikuar terrorist qė planifikoi dhe realizoi sulmin kundėr SHBA. Eksperti pėr shėrbim sekret Stiven Emėrson posedon me njė ranglistė prej 5000 terroristėsh tė dyshuar, qė kanė qenė tė aftėsuar tek stogjet nė Afganistan, por nė tė nuk gjinden emėrat e 19 grabitsėve tė katėr avionėve civil. Emėrson si dhe ekspertėt tjerė pėr terrorizėm theksojnė, se qendra e terrorizmit tė Lindjes sė Afėrme nuk gjindet tek stogjet e pluhurosura tė Afganistanit, por tek ndėrtesat e biznesit nė Kajro, Bejrut, Damask dhe Bagdad. Kėto qytetet do tė kishin qenė si targo pėr ti bombarduar aq ma tė duhura, se sa bombardimi i stogjeve tė zbrazura nė Afganistan, por sulmi ndaj kėtyre qendrave arabike do tė kishte qenė njė aventurizėm tejet i rrezikshėm pėr paqėn botėrore. Ekspertėt e kalibrave tė ndryshėm (ato amerikan, evropian, kinez, japonez etj.etj) paralajmėrojnė se lufta do tė zhvillohet nė dy faza. Avionėt luftarak amerikan sėpari do ti sulmojnė vendstrehimet, qendrat komanduese dhe bazat tjera stėrvitse, ku stėrviten teroristėt e pasanikut Osama bin Laden, por edhe Afganistanin si shtet.
Pjesa e dytė e operacionit mundet tė ndodh qė tė komplikohet tejet masė: SHBA do tė mundohen ti shkatrojnė rrjetet e terrorizmit, ku do tė nevojitet njė kohė bukur e gjatė. Operacionet do tė duhet zhvilluar nė disa prej shteteve tė Lindjes sė Afėrt dhe tė Mesme si dhe nė Azi. Nė mėnyrė urgjente duhet tė shtėrngohen pėr fyti duke i aplikuar metodat mė tė bindshme prej atyre diplomatike e deri tek presionet qė do tė pranonin recetėn amerikane nė nivelin formal tė shteteve, kėtu mė sė shumti pėrmenden emėrat siq janė Iraku dhe armiku i parė i SHBA Sadam Huseini.
Sajuesit e njė politike tė kėtillė theksojnė, se njėsitė amerikane diverzante, tokėsore dhe ajrore duke rritur shkallėn e kooperimit me shtetet tjera, ku do tė rrjedhin akcionet, do ti sulmojnė vetėm poligonėt e terroristėve, magazinat me armė, qendrat stėrvitse dhe edukative si dhe strehimoret. Nė akcion do ti dėrgojnė sidomos vetėm njėsitė speciale tė ushtrisė amerikane, siq janė komandosėt amerikan, forcat delta, beretat e gjelbėrta apo grupet mė tė vogla, qė tek operacionet e shumta tė shpėtimit tė tė grabiturve amerikan, nė luftėn kundėr mafisė kolumbike si dhe tek kontroli detar i embargos nė Gjirin perzik, treguan njė rezultat tė bindshėm.
Shumica e ekspertėve ushtarak theksojnė, se shumė pak ka gjasa realizimi i njė akcioni tė gjėrė me anė tė kėmbsorisė nė mėnyrė ofanzive kundėr Afganistanit apo ndonji shteti tjetėr, qė janė tejet tė afėrt me terroristėt. Uashingtoni nuk ėshtė aq i detronizuar apo budallaq, qė tė bjen nė grackė, siq qe rasti i gjeneralėve sovjetik para disa vitesh ku u bėnė vetėsakrifikues pėr politikėn dėshtuese tė lidershipit sovjetik.
Shumica e ekspertve ushtarak dyshojnė pėr realizimin e njė akcioni spektakular me sulmin ajror ndaj Afganistanit. Nuk duhet filozofuar nuk e di sa, por e vėrteta fshihet tek mendjelehtėsia e petritėve amerikan tė luftės qė akoma nuk u bjen dot ndėrmend se rritja e numrit tė civilistėve tė vrarė tė pafajshėm afganas do tė sjellte nė pyetje kredibilitetin e njė sulmi tė kėtillė ajror dhe do tė bėhej kundėrrproduktiv. Shumica prej tyre parashikojnė sulmet e sakta ajrore tek objektivat e zgjedhura saktėsisht, dhe asnjifarė ekspodimesh megalomanike tė kushtuara pėr opinionin televiziv si dhe opinionin ndėrkombėtar, siq ngjau kjo gjatė luftės irakiane. Spektaklin duhet ta zavendėson efikasiteti.
Java e tretė e shtatorit 2001
Sa kushton njė jetė ballkanase?
Nga Xhemal AHMETI
-Skenat e rėnies sė trupave tė gjallė nga njėqind metra lartėsi nė dhé nuk do tė hiqen nga kujtesa e njerzve pėr njė kohė tė gjatė, shumė tė gjatė. Ndoshta ato as qė do tė mund tė harrohen ndonjėherė, sidomos pėr amerikanėt dėshmitarė tė 11 shtatorit tė vitit 2001.
Nė kėtė ditė u dėshmua edhe njėherė mė shumė se sa e pamėshirshme, djallėzore dhe kriminiele ėshtė urrejtja, pavarėsisht se nga vjen ajo.
Shumica e komentatorėve perėndimorė flasin pėr njė atak kundėr qytetėrimit perėndimor nga fanatizmi islamik. Ata flasin pėr urrjetjen e vjetėr tė rrėnjosur me mijėra vjet nė vetėdijen e kundėrshtarėve tė pėrbetuar tė orientit e oksidentit, e cila urrejtje si duket po ringjallet bashkė me festimin e pikės mė kulminante tė zhvillimit njerzor.
Prej sot gjithēka do tė ndryshojė shkruan njė komentator i njohur i gazetės sė pėrditshme New York Times. Njė tjetėr shkon edhe mė tej 11 shtatori ėshtė dita e parė njė epoke tė re, ku asgjė mė nuk do tė jetė siē ishte mė parė. Thirrjet si Shpėrtheu lufta nė mes orientit e oksidentit; Qytetėrimi perėndimor nė luftė kundėr atij islam! - e tė ngjajshme mė futėn frikėn sikur edhe ca ditė duhet dhėnė lamtumirėn planetit. Parahyrje e vėrtetė pėr nė Apokalipsė!
Nėse asgjė tjetėr nuk kanė arritur terroristėt, me krimin masiv tė New York-ut, ku humbėn jetėn mė se 5 mijė njerėz, ata ia dolėn tė fusin pothuaj pjesėn mė tė madhe tė botės nė panik, histeri dhe frikė.
Ėshtė vėrtet 11 shtatori dita e parė e njė epoke tė re? Vėrtet do tė ndryshojė gjithēka? Mbitėgjitha, ēka do tė ndryshojė? Njeriu, apo pamja e jashtme e mbarė planetit?
Njė luftė eventuale amerikane kundėr Afganistanit do tė mund tė asgjėsojė regjimin, i cili pėr ēdo tė premte vret gra nė stadiumin e kryeqytetit me njė plumb nė kokė. Njė rregjim intolerant qė zhduk ēdo njeri qė mendon ndryshe dhe qė beson ndryshe. Amerikanėt do tė bėnin njė luftė tė drejtė nė emėr tė qytetėrimit nėse e pengonin njė rregjim tė atillė edhe nėse talibanėt nuk kanė lidhje me atentatin. Mirėpo, ēka do tė ndryshojė pas kėsaj lufte? Ēka ndryshoi pas luftės me Irakun, etj.?
Asgjė!
Gjatė vitit 1994 u vranė rreth 800 mijė njerėz nga Hutu Milicėt e Ruandės. Mė vonė u vranė nė mėnyrė mizore mijėra civilė nga ushtria e tėrbuar serbe. Askush nuk foli pėr shpėrthimin e njė epoke tė re, njė qytetėrimi tė ri, njė konflikti tė ri nė mes orientit, oksidentit, njė lufte tė re ndėrmjet tė bardhėve e tė verdhėve. Pėr ēdo ditė vriten nė po atė mėnyrė kriminele si viktimatat e WTC-sė - anmebanė botės mijėra njerėz tė pafajshėm. (Sipas statistikave tė konfirmuara tė OKB-sė pėr ēdo ditė vdesin nga 300 mijė njerėz nė botė.) Ata qė pėrbejnė kėtė shifėr marramendėse janė poashtu njerėz, ndoshta nuk kanė pamjen e Kenedyt, princesėsh Dajana, mirėpo janė tė tė njejti konstrukt njerzor si ajo viktima e WTC qė me shaminė e bardhė nė duar, u lėshua qindra metra duke u pėrplasur nė turmat e krimit terrorist. Edhe ajo viktimė ėshtė poashtu njė jetė. Apo ka njė dallim esencial nė mes viktimės qė nuk filmohet nga mediat dhe asaj qė pėrēohet nė ekranin e ēdo pjese tė planetiti?
Edhe mė brutalisht; pse qenka fundi i gjithēkaje dhe fillimi i njė epoke tė re me vrasjen e tmerrshme tė pesė mijė amerikanėve e sqenka e njejta gjė me zhdukjen sadiste tė 800 mijė tucėve ruandez?
Kjo ėshtė ajo logjika e dallimit nė mes njeriut dhe njeriut, nė mes viktimės dhe viktimės, njė dallim qė mė sjell nė kokė dallimin e ēmimit tė tomateve qė vijnė nga Italia dhe te atyre qė kultivohen nga vendėsit kėtu nė Zvicėr, njė dallim qė ėshtė stagnuesi qėndror pėrse bota, as pėr njė milimetėr nuk ka ndryshuar e as do tė ndryshojė, kjo ėshtė arsyeja se pse njeriu do tė mbetet vrasėsi mė potent i njeriut.
Vetėm atėherė, kur e gjithė bota do tė tmerrohet se nė njė pjesė tė botės ėshtė vrarė njė njeri i pafajshėm pavarėsisht nga rraca, religjioni e nacionaliteti i tij vetėm atėherė do tė mund tė flasim pėr fillimin e njė epoke tė re, njė qytetėrimi qė ka kaluar stadin e vetėzhdukjes sistematike. Vetėm atėherė kur jeta do tė ēmohet pėr ēdokėnd me njė vlerė tė njejtė do tė mund tė flasim se; asgjė nuk ėshtė mė si mė parė!
Pikėllimi pėr viktimat e New York-ut mė shtoi edhe njė dhimbje tjetėr, sapo mė ra ndėrmend se sa e pa vlerė qenka jeta ime prej ballkanasi!(marrė nga kosovapress).
30 Prill 2001
Botojmė kėtė punim(vėshtrim)tė dėrguar nga bashkpunėtori ynė i rregullt eprori
Islam Sadiku
MAQEDONIA
Ish republika Jugosllave e Maqedonisė ėshte e vetmja nga tė gjitha ish republikat e atėhershme Jugosllave qė u nda dhe fitoj pavarsinė pa luftė dhe shkatėrrime. Me urdhėr tė udhėheqėsisė shterore Jugosllave, nga gushti i vitit 1991 filloj tėrheqja graduale e ushtrisė nga kjo republikė.Tėrhiqeshin garnizone tė tėra dhe vendoseshin kryesisht nė Zajeēar dhe Pirot tė Serbisė por edhe nė Karllovc tė Kroacisė, ku ishte vija e frontit nė mes tė serbėve lokal dhe forcave kroate. Nė qėrshor 1992 perfundoj tėheqja e plotė e te gjithė pėrsonelit dhe ushtarėve Jugosllav qė nuk ishin nga territori i Maqedonisė. Nė bazė tė njė marrėveshje nė kreun e atėhershėrm mė tė lartė ushtarak Jugosllav, oficerėve dhe tė gjithė atyre qė shėrbenin nė ushtrinė Jugosllave iu la tė vendosin se a do tė vazhdojnė punėn aty ku janė apo do tė kthehen nė shtetin e tyre tė posaformuar - Maqedoni. Pjesa mė e madhe e kuadrit tė shkolluar ushtarak u kthye nė shtetin e tyre. Atje gjetėn infrastrukturėn e pashkatėrruar ushtarake. Pra tė gjitha kazermat, depot dhe qendrat stėrvitore ishin nė gjendje tė mirė. Edhe pjesa dėrmuese e ushtarakėve shqiptar nga Maqedonia iu pėrgjegjen ftesės sė shtetit tė tyre tė posaformuar dhe u kthyen pėr tu vėnė nė shėrbimtė tij. Mendohet se sot nė armaten Maqedone ka rreth 110 ushtarak profesionalistė, por askund asnjėri nga ta nuk gjendet nė ndonjė post kyē nga ku mund tė kėtė ndikim nė komandė tė ushtrisė maqedone. Gjatė luftės nė Kosovė njė pjėsė e ushtarakėve, shumica prej tyre kishin lidhje familjare nė Kosovė, u kyēėn nė lufė, por patėn probleme sikurse edhe ushtarakėt tjerė tė shkolluar kosovarė me udhėheqėsinė e atėhrėshme ushtarake nė Kosovė. Pas tėrheqjes ushtria Jugosllave la njė pjesė tė madhe tė armatimit tė lehtė, disa tanksa dhe transpoprterė ushtarak, shumicėn e paisjeve tė ndėrlidhjes dhe pėgjimeve kundėr ajrore me, disa helikopter dhe aeroplan te vjetruar.
Nė atė kohė iu vunė themelet ushtrisė sė kėtij shteti tė posaformuar. Struktura organizative dhe formacioni nuk ndyshonin shumė nga ushtria Jugosllave, por as kuadri i cili ishte i shkolluar nėpėr shkollat e atėhershme dhe fakultetet ushtarake nė Jugosllavi. Problem mė tė madh pėr Maqedoninė paraqiste mosekzistimi i aviacionit dhe forcave kundėr ajrore, por edhe pamundėsia e blerjes sė tyre, kur dihet se ata kishin kuadro tė mjaftueshėm, por mungonte baza materiale. Duke e pasur tė qartė pamundėsine e kundėrvenjės nė rast tė ndonjė konflikti tė armatosur eventual, ajo kėrkoj ndihmė nga shtetet e ndryshme e posaēėrisht nga SHBA-te. Deri nė fund tė vitit 1997 nė Maqedoni eksistonin forcat ndėrkombėtare ushtarake UNPREDEP, forcat e prevencionit, qė kryesisht ishin tė vendosura afėr kufirit me Kosovėn. Detyrė e tyre ishte tė lokalizonin konfliktin nė rast tė luftės nė Kosovė. Maqedonia dhe udhėheqėsia e saj shtetrore gjithmonė ia kishin frikėn shqiptarėve tė atjeshėm qė njė ditė nga paknaqėsia do tė ngriten nė kryengritje tė armatosur. Por ata gjithashtu frikėsoheshin nga Serbia, qė tė njohin popullin shqiptar si shtetformues, sepse nė atė mėnyre Serbia vihej para aktit tė kryer dhe detyrohej tė pėrmirsonte statusin e Kosovės.
Repulika e Maqedonisė ka njė sipėrfaqe prej 25333 km/2 (gati dy herė e gysmė me tė madhe se Kosova) me 2.1 million banorė, me njė natalitet prej 0.44%. Sipas te dhėnave zyrtare popullsia pėrbėhet me 65 % prej maqedonasve, 22% prej shqiptarėve, 4% turqėve , 3% serbėve dhe 4% te tjerė.
Nga numri i pėrgjithėshėm 67 % janė tė besimit ortodoks kurse 21 % te atij islam.
Forma e qeverisjes sė ketij shteti ėshtė demokraci parlamentare , e ndarė nė 34 komuna. Nė pushtetin mė tė lartė shtetror ka : kryetarin, kryeministrin, kėshillin e ministrave, Asambklene nacionale-Sobranje. Ėshtė anėtare e OKB-se, Kėshillit te Evropės , Partneritetit pėr Paqe dhe OSBE. Tė ardhurat nacionale i ka rreth 2 miliardė dollarė, ose 880 dollarė pėr banorė. Importi arrin deri ne 220 million dollarė nė vit kurse eksporti rreth 17 miliardė dollarė.
Kryetari i Republikės ėshtė komandant suprem i ushtrisė Maqedone dhe ai aprovon planin mbi strukturėn e mbrojtejs dhe strategjinė, merr vendime pėr gjendejen e gadishmėrisė, merr vendime dhe shpallė mobilizimin. Ai e mbledh kėshillin e Nacional tė mbrojtjes tė cilit i jep udhėzime pėr tė marrė vendime tė ndryshme si nė paqe po ashtu edhe nė luftė.
Parlamenti aprovon planet e mbrojtejs dhe buxhetin vjetor tė mbrojtjes. Buxheti i mbrojtes qė nga pavarėsia e Maqedonisė e deri tani sillet nga 1 deri nė 1.5 million dollarė nė vit , kurse shėrbimi ushtarak zgjatė 9 muaj.
Ushtria maqedone ėshtė e ndarė nė forca tokėsore, nė ato ajrore dhe kundėr-ajrore dhe nė mbrojtjen civile.
Pėrbehen nga 20 mijė ushtarė, duke pėrfshirė kėtu edhe 13 mijė rekrutėt, kurse nė mobilizim ėshtė e paraparė qė tė ka njė numėr prej 120 mijė ushtarėsh. Ka rreth 7000 policė dhe 16 mijė policė rezervė. Mbrojtja civile numėron 180 njėsi, me 14 mijė pjestarė , me 4 njėsi tė reagimit tė shpejtė.
Ushtria Maqedone pėrbėhet nga tri korp-Armata: e para , e dyta dhe e treta; Njesia kundėr ajrore; njėsitė e pavarura dhe komanda pėrgjithėshme. Tė gjitha njėsite ushtarake maqedone mundė tė jenė nė gjendje A tė gadishmėrisė , qė do tė thotė tė janė tė plotėsuar 100% me kuadrin ushtarak, rekrutė dhe paisje materialo-teknike; nė gjendje Btė gadishmėrisė, apo tė janė te plotėsuare vetėm 30 % me pėrsonel dhe paisje dhe ato nė gjendje C tė gadishmėrisė qė kan vetėm strukturėn oranizative dhe praktikisht nuk ekzistojnė nė kohe paqeje.
Ėdhtė pėr kah numri i ushtarakėve , pėrgaditja matirialo-teknike dhe zona a pėrgjegjėsisė me e madhja.
Ajo pėrbėhet nga :
- brigada e 3 e mororizuar A
- brigada e 4 e motorizuar B
- brigada e 11 e kėmbsorisė B
- brigada e 25 dhe 41 e lehtė e kembsorisė B
- brigada e 23 e lehtė e kėmbsorisė C
- regjimenti i parė i artilerisė C
- regjimenti i parė kundėr-blindues C
- batalioni i parė i policisė ushtarake B
- batalioni i parė i komunikimit dhe ndėrlidhjes B
-Ødivizioni i parė kundėr ajror B
- batlioni i parė i blinduar C
- batalioni i ixhinjerisė C
- brigada e 13 e kėmbsorisė A
- brigada e 2 dhe 17 e kėmbsorisė se lehtė C
- bridgada e 2 e blinduar C
- regjimenti i 2 artilerik B
- batalioni i 2 i policis ushtarake B
- regjimenti i dyt kunder-blinuesC
- divizioni i 2 kundėr-ajror B
- batalioni i 2 i inxhinjerisė B
- brigada e 12, 15 dhe 16 e kėmbsorisė B
- brigada e 4, 29 dhe 30 e kėmbsorisė sė lehtė C
- regjimenti i 3 i artilerisė C
- regjimenti i 3 kundėr-blinuesC
- batalioni i tretė i policisė ushtarake C
- batalioni i tretė i blinduar C
- batalioni i tretė i inxhinjerisė C
Njėsit e pavarura
Janė nėn komandė direkte tė shtabit tė pėrgjithėm tė ushtrisė maqedone.
Janė tė pėrbėra nga:
- brigada e parė gardisteA
- brigada e tetė kufitare B
- brigada e parė artilerike C
- brigada e parė e blinduar C
- regjimenti i parė i komunikimit A
- regjimenti i parė i inxhinjerisėB
- batalioni i parė i zbulimitB
- batalioni i parė i mbrojtjes kundėr-ajrore B
- batalioni shkollor i kadetėve A
Ka njė pėrsonel rreth 1700 pjestarėsh, prej tyre 1000 janė rekrute.
Pėrbėhet nga:
- brigada e forcave ajrore B
- regjimenti i mbrojtjes raketore C
- regjimenti i mbrojtes ajroreB
- regjimenti i zbulimit dhe kontrollit ajror B
- 4 helikopter MI-8MTV
- 8 aeroplan UTVA 66s dhe UTVA 75s
- nje fluturake BEECH KING AIR 200
-Ø4 fluturake ZLIN pėr training pilotesh
- 2 helikopter AB 206
- 2 helikopter AB 212
- 3 helikopter MI-8
- 100 topa kundėr ajror kalibresh 20-40 mm
- 200 raketa RED ARROW
- 12 tanksa T-34 dhe T-55
- 4 transporter OT-60 dhe BVP 80
- 2 transporter BOV
- 400 rakatahedhės 76 dhe 82 mm
- 120 granatahedhės kalibresh 60 deri 120 mm
Sa i pėrket Ushtrise ēlirimtara Kombėtare, ajo ėshtė relativisht e re dhe e panjohur pėr opinion. ĖshteØnė fazėn e formimit dhe tė profesionalizimit. Reziku me i madh qė mund ti paraqitet ėshtė politizimi eventual i saj. Pjestarėt dhe konmanda e saj kanė pasur ēka te mėsojnė nga rasti i Kosovės, dhe duke u nisur nga pėrvoja a hidhur e politizimit tė UC tė Kosovės, shpresojmė se nuk do tė pėrsėrisin gabimet e njėjta. Aksionet e tyre te deritashme luftarake tregojnė qartė se ėshte fjala pėr njė ushtri tė vėrtėtė e cila buron thellė nga populli dhe ėshtėe gatėshme dhe e aftė qė tė pėrmirsoj pozitėn vet dhe tė popullit shqiptar nė Maqedoni, deri nė barazimin e plotė tė statusit e popullit shiptarė me atė maqedon. Ata asnjėherė nuk duhet tė frikėsohen nga superioriteti nė paisje materialo teknike i ushtrisė maqedone. Faktori material ndikon nė luftė, por nuk ėshtė vendimtar. Pėr suksesin e luftės vendos faktori njeri, morali dhe vendosmėria e tij pėr ta arritur qėllimin. Kjo ėshtė nė anėn e UCK-sė dhe fitoja ėshtė e pashmangėshme.(I.SADIKU)
Nuk mund te shkelet mbi gjakun e tė rėnėve pėr hir tė kujtdoqoftė!!!
Ndėrrimet e regjimeve nė Sėrbi-disa qerqe te caktuara , nuk ngurrojnė ti quajnė edhe si revolucion paqėsor-ndaj te cilit njė pjesė e opinionit botėror shprehė dozė droje rreth njė politike pėrfide tė Beogradit.Njėra ndėr pyetjet e drejtperdrejta nga drejtuesit e emisionit te lajmeve botėrore nė CNN-ishte se si ėshtė e mundur njė sukse aq i shpejt ndaj njė pushteti dhe dore krimineli lufte,pėr tė cilin , Haga ka kohė qė ngarend botes pėr te gjetur formen me tė pershtatshme te xhunjezimit dhe kapjes-arrestimit tė tij.Po,pas suskeseve nga zgjedhjet,tash kur ne postin e presidentit te regjimit te Beogradit erdhi ai qe fitoi nga elektorati ne Serbi-hiq Malin e Zi,i cili mbi 80% siē thojnė burimet zyrtare nga Podgorica bojkotuan ato zgjedhje:
Ku ėshtė Millosheviqi?!!
.Ku ėshtė suita e tij?
.Ku prehet - mbase duke pėrgatitur edhe ndonjė te papritur tjetėr pėr Kosoven ,Ballkanin e mė gjerė!
Nuk duhet harruar se perherė shijet pėr tė huajen me ēfarėdo ndryshime tė bėra nė kreun e Beogradit kanė mbetur po ato te kohes gareshiniane e rankoviqiste.Ėshtė Akademia serbe ajo qė, qė me kohė, pergaditė hapat e tillė ogurzezė per rajonin me etjen vampireske marrėzisht edhe hapur para syve tė botės kundėr shqiptarėve dhe trojeve tė tyre.
Keshtu nga vjeti nė vjet,nga dekadat nė dekada,ajo realizon synimet e saj pėr krijimin e Sėrbisė sė madhe nė njė Ballkan tė djegur e tė xhveshur prej etnitetit shqiptar.Pėr fat tė keq shqiptaret gjithnjė e mė shumė janė ata qė nga njė politikė e tillė sėrbomadhe-e pėrkrahur nė faza te cakutuara edhe nga qarqet Europiane nė krye me miken e saj tė vjetėr Francėn-tkurren gjithnjė e me shumė nė hapėsirėn territoriale duke iu ngjeshur meleve rrėpierave nė drejtim bregdeti-dalja nė tė cilin ėshtė ėndėrr e kahmotėshme e Akademisė fshiste serbe.Kjo sipas tyre do t'ishte Porta e realizimit tė deshirės sė vėllait tė madh tė karpateve-Rusisė.
Tash kur Millosheviqi ra nga kreu dhe erdhi siē thuhet e pretendohet demokracia ne Serbi me presidentitn e posazgjedhur Koshtunica -Europa pėrkunnder fakteve ende tė mjegualluara shpejtoj -si qellimisht -nė heqjėn e sanksioneve nda Jugosllavisė se mbetur-kyesisht Sėrbisė-Begradit.
Cila ėshtė poenta kryesore e kesaj politike europiane,qė tash pėr tė tretėn herė, sikur don te tradhtojė shqiptaret ?Pikerisht nė kėtė drejtim e pat shprehur dronė edhe i madhi dhe vizionari Kadare nė aktin solemn tė promovimit tė tij anėtar i plotė nė Akademin e Frances-Parisit.Dy herė kombi shqiptarė pėrjetoi indiferencėn dhe injorimin e Evropės nė momentet mė vendimtare historike.E treta duhet tė mos ndodhė!
Sipas vargut te ngjarjeve dinamike nė ditet e sotme,lirisht mund tė nxjerrėsh konkluzione tė pastėrta se ē'po iu gatuhet shqiptarėve -konkertetisht Kosovės mu nė qarqet e caktuara evropiane.Atje thirret presidenit demokrat i njė fitoreje mė shumė trik i regjimit serb para syve tė opnionit botėror-pėr te biseduar per nje jugosllavi demokratike pėr Kosovėn nė Sėrbi.Keto ditė te ketij uikendi do te jenė mbase edhe ditė mė ogurzeza per Kosovėn dhe trojet tjera shqiptare ne ish Jugosllavi.Mbase na mbanė shpresa se morali i popullit sa vjen e rritet po edhe syēeltėsia e tij; se kush ia don te miren e kush tė ligėn.Kjo mbase do te vėrehet edhe pas rezultateve zgjedhore lokale ( pa ndonjė domethenje te madhe sa ato parlamentare tė pranveres se ardhme, per mbajtjen e tė cilave me plot tė drejtė ka kėmbėngulur anėtari i KPA - z,.H.Thaēi.
Dora dhe vota e popullit ėshtė me e madhe dhe me e fortė se aktet ogurzeza shoveniste nė zyrat e errėsirės mesjetare evropiane nė tė cilat janė futur dhėmbėpirės kohėrash lugetėrish,pėr tė shpalosur paēavrat e mykura(akte planesh monstruoze tė vrasjeve dhe barbarive mbi popujt liridashės nė Ballkan).Kėtė mė sė miri e deshmon vrapimi i menjėhershėm drejt Beogradit i Greqisė, Norvegjisė, Frances pa e harruar edhe te semurėntė zgjebosurėn karpatosiberiane-Rusinė.
Dėshmi( pa kurrfarė nevoje shtojce komentimi )pėr planet e tilla je njerėzore nė drejtim tė popullit tė vuajtur e masakruar tė Kosovės ėshtė edhe ky lajm i sapokumtuar nga qerqet dhe zyrtaret mė tė lart tė kontinentit tenė tė lashtė:
- Presidenti i Komisionit Evropian, Romano Prodi, ka pėrjashtuar ēdo parashikim pėr njė Kosovė tė pavarur. Ai, gjithashtu, ka thėnė se njė Serbi demokratike do tė jetė nė njė pozitė mė tė mirė pėr t'i respektuar tė drejtat e tė gjitha grupeve etnike. Mė tej, Prodi ka shtuar se udhėheqėsit e Bashkimit Evropian, do tė zhvillojnė dialog me presidentin e ri "jugosllav", Vojisllav Koshtunica, gjatė takimit tė nivelit tė lartė nė Biaric tė Francės, ku Koshtunica pritet tė shkojė tė shtunėn.
Hė ē'mund te thuhet tjetėr pos :
Shqiptarė ju duhet tė jeni mė tė vendosur dhe me kėmbėngulės dhe tė bashkuar nė kerkesat tuaja tė drejta pėr Kosovėn sovrane e tė pavarur .Ato nuk ua dhuron as Kushneri me bashkmendimtaret e tij pop Saven, dhe perfaqesuesit e poltikes marroqe 10 vjeēare tė shtrirjės se qafės-humbjes se dinjitetit dhe krenarisė kombėtare,te cilat dijti ne formen me te lartė tua kthej ashtu si duhet para tėrė botės- UCK-ja
me luften e saj heroike ndaj makinerisė ushtarake jugoserbe.
C'qėndrim dhe vendim absurd -njė fakt me shumė se ē'gatuhet per ardhmerinė e KOsovės, ėshtė edhe vendimi i ndalimit tė perdorimit tė flamurit kombėtar nė ditėn e zjedhjeve lokale nė tė tėra vendvotimet nė Kosove
Atėherė pėr kend luftuan dhe vdiqėn bijtė mė tė mirė tė kombit ?
Nėn cilin flamur marrshonin ata drejt lirisė.pa iu tembur vdekjes pėr ardhmėrinė a atdheut,pėr njė Kosovė tė pavarur e tė lirė,qė populli tė votoi lirisht nėn falmurin e tij-simbol nderi e kranarie kombėtare -simbol i gjakut dhe krenarisė sė mijėra e mijėra dėshmorėve-amanetin e tė cilėve nuk mund t'a harrojmė pėr hirė tė askujt- kushdo qoftė dhe nga cili vend qoftė ai.(Nexhmedin Syla)
Edhe Kosova Lindore ėshtė pjesė e Kosovės
Preshevė, 2 mars
Gjatė luftės turko-serbe tė viteve 1876-78, serbėt spastruan rreth 650 vendbanime shqiptare tė Nishit, Leskocit, Vrajės, Toplicės, Kurshumlisė dhe Prokuples, duke dėbuar mbi 300 mijė shqiptarė. Nė mbarim tė kėsaj lufte u mbajt Kongresi i Berlinit, qė legjitimoi pushtimin dhe spastrimin etnik tė kėsaj pjese shqiptare. Nga vendimet e tij kundėrnjerėzore dhe kundėrhistorike pėrfitoi edhe Mali i Zi, i cili pushtoi njėrin prej qyteteve mė tė vjetra iliro-shqiptare, Ulqinin, krahinat Plavė e Guci e tė tjera. Nė vitin 1913, nė Konferencėn e Ambasadorėve nė Londėr, tokat e Shqipėrisė u nxorėn edhe njė herė nė treg dhe u pėrdorėn si letėr bixhozi nga Fuqitė e Mėdha, pėr ta ngopur oreksin shovinist tė fqinjve tanė. Kjo padrejtėsi tragjike, nė vend qė tė pėrmirėsohej, u thellua edhe mė, pas mbarimit tė Luftės sė Dytė Botėrore. Tokat shqiptare, tė pushtuara nga Jugosllavia monarkiste, u ricopėtuan nga Jugosllavia titiste nė tri republika sllave. Krahina e dikurshme e Kosovės u pėrkufizua nė 10 887 kilometra katrorė. Ndėrsa, krahinėn shqiptare tė Ēamėrisė e spastruan shovinistėt grekė. Edhe pas shpėrbėrjes sė Jugosllavisė titiste, statusi i tokave tė pushtuara tė Shqipėrisė nuk ndryshoi. Pas vitit 1990 shteti shqiptar po dergjej, ndėrsa shqiptarėt e pushtuar, tė mashtruar nga partitė e tyre legaliste e kolaboracioniste, harruan pushtuesit dhe tė gjitha energjitė e tyre i shpenzonin pėr ēėshtje "ideologjie", "demokracie", "partie" "feje" e tė tjera. U dasht tė kalonin vite qė tė zgjoheshin shqiptarėt. Gjumin e tyre e prishėn pushkėt e lirisė, pushkėt e njė ushtrie qė po lindte, tė Ushtrisė Ēlirimtare tė Kosovės. Me luftėn e saj dhe tė popullit qė e mbėshteti, si dhe me ndihmėn e SHBA-sė dhe tė aleatėve tė saj, pushtuesit serbė u dėbuan nga Kosova e mbetur, pas copėtimit e ricopėtimit tė saj. Por, mbetėn tė pushtuara Presheva, Bujanoci dhe Medvexha. Ndaj banorėve tė tyre vazhdoi edhe mė me tėrbim shtrirja dhe thellimi i dhunės dhe i terrorit shovinist serb. Regjimi fashist milosheviēian ėshtė jetėsisht i interesuar ti spastrojė kėto komuna shqiptare tė Kosovės Lindore nga banorėt e tyre vendės. Pėrndjekjet, arrestimet, vrasjet dhe dėbimet, qė po bėjnė pushtuesit serbė, i kanė detyruar shqiptarėt e kėtyre komunave tė vetorganizohen. Ata nuk patėn zgjidhje tjetėr: o tė mbroheshin, o ti linin vatrat e tyre shekullore.
Rreth ēėshtjes sė Kosovės Lindore, Fuqitė e Mėdha kanė qėndrime tė ndryshme. Shtetet qė njihen pėr qėndrimet e tyre miqėsore ndaj Serbisė deklarojnė se kufijtė e Serbisė nuk mund tė ndryshojnė. Madje, ato thonė se edhe Kosova e 10 887 km katrore ėshtė pjesė e pandashme e "Jugosllavisė"! Kėto shtete, pėr gjendjen nė Kosovėn Lindore fajsojnė shqiptarėt, qė po pėrpiqen tia bashkojnė atė Kosovės! Ata nuk marrin parasysh faktin historik se Kosova Lindore nuk ka qenė kurrė pjesė e Serbisė. Kufijtė e sotėm janė vendosur me forcėn e armėve, me dhunė e gjenocid tė paparė ndaj popullsisė sė pambrojtur, kundėr vullnetit tė popullit shqiptar me vendimet e konferencave tė pėrgjakshme ndėrkombėtare.
Qėndrim pak mė tė matur po mbajnė shtetet qė e njohin dhe pranojnė tė vėrtetėn tragjike tė copėtimit tė tokave tė Shqipėrisė dhe gjenocidin qė serbo-maqedono-malazezėt kanė ushtruar ndaj shqiptarėve. Kėto shtete sot nuk fajsojnė shqiptarėt pėr gjendjen nė Kosovėn Lindore. Pėr kėtė gjendje ato fajsojnė Serbinė dhe regjimin vrastar tė Milosheviēit.
Ēėshtja e Kosovės Lindore i ka ndarė edhe shqiptarėt e Kosovės sė "ēliruar". Shumica absolute, fatin e kėsaj pjese tė Kosovės e ndiejnė si fat tė tyre dhe bashkohen me dėshirėn dhe kėrkesėn e saj pėr tu ēliruar nga gjaksorėt shovinistė serbė, tė cilėt po e terrorizojnė ag e terr. Ka tė tjerė qė, nga frika se mos po e pėsojnė edhe mė keq, mendojnė se tash pėr tash shqiptarėt e kėsaj treve duhet tė rrinė urt dhe tė presin ditė mė tė mira. Ndėrsa, njė pjesė e vogėl, bashkėmendimtarė tė Baton Haxhiut dhe tė gazetės sė tij, po jep alarmin pėr rreziqet dhe pasojat qė do tė ketė edhe vetė Kosova e "ēliruar" nga kjo "lojė me zjarrin"
Kjo kategori e shqiptarėve, me shkrimet dhe qėndrimet e tyre, lėnė tė kuptohet se fajin e kanė shqiptarėt, qė po vetorganizohen pėr vetėmbrojtje. Organizimin e tyre e quajnė "imitim tė zbehtė" tė UĒK-sė dhe "aventurė". Ata kanė "guximin" ti pyesin publikisht partitė politike tė Kosovės pse nuk deklarohen pėr kėtė ēėshtje (kupto: pse nuk distancohen nga kjo "aventurė")?!
Ēėshtė e vėrteta, Kosova Lindore ėshtė ēėshtje e mprehtė, qė kėrkon mendje tė hollė dhe tė ftoftė, vendosmėri dhe gatishmėri pėr ta zgjidhur atė, vetorganizim dhe bashkėpunim tė ngushtė me miqtė tanė nė botė. Vullneti i rreth 100 mijė shqiptarėve tė Kosovės Lindore ėshtė shprehur edhe me referendum. Ata janė deklaruar ti bashkohen Kosovės sė 10 887 kilometrave katrore, ata nuk pranojnė tė jetojnė gjithmonė me kokėn nė trastė dhe me thikėn serbe nė fyt. Ata nuk mund ta durojnė pėrgjithmonė mizorinė, poshtėrimin dhe masakrėn serbe. Askush nuk ka tė drejtė tu thotė atyre, siē na thoshte para pak vjetėsh partia dhe qeveria e Berishės, rrini nėn Serbi! Duroni dhe mos bėzani! Jemi tė bindur se pėr hirė tė pjesės sė madhe tė Kosovės, shqiptarėt e Kosovės Lindore do tė heshtnin dhe do tė duronin edhe shumė vjet. Mirėpo, ėshtė Serbia dhe forcat e saj ushtarake, policore dhe paraushtarake qė po vrasin e po presin, qė po pėrdorin tė gjitha format dhe mjetet e mundshme pėr ta dėbuar popullin e kėsaj ane. Deri sot janė regjistruar 6 mijė tė dėbuar, por numri i tė dėbuarve, bashkė me ata qė nuk janė regjistruar, arrin 10 mijėshin. Krahas ēėshtjes sė Kosovės Veriore, Kosova Lindore mbetet jetike pėr zjidhjen e ēėshtjes shqiptare nė Ballkan dhe kusht pėr vendosjen e paqes dhe tė qėndrueshmėrisė nė rajon e mė gjerė. Hap i parė dhe i domosdoshėm ėshtė vendosja e Kosovės Lindore nėn mbikėqyrjen e pėrkohėshme ndėrkombėtare.(marrė nga kosovapress)
Nė prak tė Vitit tė Ri 2000
Dhjetėra mijėra tė vrarė e tė masakruar
**************************************************************************
Viti i ri erdhi e shqiptarėt e Kosovės pėrjetojnė edhe mė tutje gezimin e tyre tė ndrydhur.Ajo ndrydhje e gezimit dhe deshirave tė tyre bėhet edhe mė e rėndė kur ata,sidomos nė Mitrovicė,mbeten edhe mė tutje jasht trollit ,oborrit dhe shtėpijave tė tyre,tė cilat tash janė tė mbushura plot kriminelė,paramilitarė e militarė serb,pėr tė cilėt franēezėt haptazi janė truproje mu nė vijat e mbushura plot tela gjembor.Dhėmbja bėhet edhe mė e madhe kur kihen parasysh edhe 7000 tė kidnapuar,tė burgosur e tė zhdukur nėpėr burgjet serbe.Manipulimet e forcave franceze nė veri tė Mitrovicės,dita-ditės bėhen edhe mė dėshpėruese pėr palen shqiptare,tė cilėve para syve tė botės,pėr habi,vazhdon t'u ndėrpritet e drejta e jetesės nė vatrat e tyre.Si mund tė shpjegohet edhe e dhėna se serbėt nė atė pjesė vitale tė Kosovės Martire sillon si tė ishte Serbi.Ata nė prak tė Vitit tė Ri 2000,inauguruan edhe posten e re-restaurim lidhjesh me Serbinė dhe kriminelėt e saj .Kjo ndodhė gjithnjė para francezėve(tė zotit Kushner),tė cilėt me sa duket nuk i ha palla pėr pėrgjegjėsitė,qė kanė para bashkėsisė sė gjėrė ndėrkambėtare e veēanėrisht para grave fėmijėve dhe pleqėve engjuj tė Kosovės,tė cilėt nė kėtė dimėr tė ashpėr e tė ftohtė ballkanik gjenden kush aty e kush ketu-jasht shtėpijave dhe trojeve tė tyre nė atė pjesė tė Mitrovicės.
Kulla e troje djegė e rrafshuar
7000 tė zhdukur,tė tretur,tė humbur
mbyllur nė burgje pa dritė pa mėshirė
KUSH THOTE SE KOSOVA ESHTE E LIRE ?!!!(n.s)
Vėllezėr tė dashur,drojtjen tonė rreth ēėshtjes sė Mitrovicės dhe dyfytyrėsisė sė disa palėve tė trupave paqėsore nė Kosovė,ne e kemi shfaqur vazhdimisht duke bėrė thirrje pėr reagime tė pėrbashkėta...
Ja se ē'sjellė ditė mė parė,gazeta e autoritetėshme amerikane "The N.York Times"pėrmes reporterit tė saj S.Erlanger)nė Kosovė pėr tė cilin ,si edhe pėr shumė gazetarė tė tjerė perėndimor ende vleka toponimografia e dhunshme serbe!!!
7 dhjetor 1999Veprime vandaliste dhe marrėzore tė bushtrės dhe klyshėve tė saj
Populli i kosovės kurrė nuk do bije pre e veprimeve dhelprake tė armikut dhe bashkėpunėtorėve tė tij.Eshtė mėsuar shqiptari i Kosovės qė moti me dredhit e fshehta-komplotet e ndryshme tė maskuara dredharake tė pushteteve serbe dhe vazalėve tė tyre.Pėrherė janė munduar tė fusin thika pėrēarėse edhe midis shqiptarėve duke pėrdorur edhe veprime pėrfide pėr pėrēarje fetare,ngase ashtu mendonin se mund tė arrinin edhe mė lehtė planet e tyre djallėzore pėr sundimin mbi shqiptarėt.Tė KOTA QENė DHE JANė EDHE SOT E KESAJ DITE VEPRIMET E TILLA SI DIKUR Nė SMOLICEN E GJAKOVES KUR Nė DITEN E BAJRAMIT PREHET DERRI Nė PRAK Tė XHAMISė Sė FSHATIT i cili rast u kuptua plotėsisht mė vonė,pėr tė nxjerrė mėsim edhe pėr tash; rastin e DėMTIMIT VANDAL Tė VARREZAVE KATOLIKE Nė PRIZREN,VARRIT Tė DOM NIKOLLėS DHE IPESHKVIT NIKPRELA, Tė CILėT DUHESHIN DHE NDEROHESHIN DHE EDHE KUJTOHEN ME NDERIM NGA Tė GJITHė SHQIPTARET,PA MARRė PARASYSHė Tė Tė CILėS PERKATESI FETARE.
KETO VEPRIME ZINGJIR Tė ATYRE,Qė ėNDėRROJNė Tė SHTIJNė PėRēARJE MIDIS VėLLEZėRVE Tė NJė GJAKU E GJUHE,Tė NJė NėNE E Tė NJė TROLLI JANė DESHTIME Tė PASKAJSHME,Nė OAZEN E BETIMEVE TONA Tė SHENJTA KOMBėTARE PėR ēėSHTJEN TONė Tė MADHE. ATE NUK E ARRIJTEN EDHE OSMANLLINJTė ME QINDRA E QINDRA VJET E LėRE Mė TASH BUSHTRA SERBE ME KėLYSHET E SAJ.(n.s)
11 nėntor 1999
Krajatė aktuale Nė shėrbim tė politikės djallėzore
529 grave sites in total...11,300 deaths...!!!
Kolegė tė dashur(gazetarė) dhe vėllezėr (nė Kosovė) kontaktoni edhe mė shumė me gazetarėt e huaj nė Kosovė dhe iu shpjegoni se PEJA nuk ėshtė PEC,Ferizaji nuk ėshtė Urosevac,Skenderaj nuk ėshtė Serbica ...etjera. Kerkoni prej tyre me ngulm tė mos bėhen pre e njė kafeje apo "llozovace"apo dhe prostitute serbe nė Kosovė pėr tė mos u bėrė ROJE dhe pėrkrahje e Djallit-vrasėsit tė popullit atje.Sillni para tyre dėshmi me foto e fakte pėr tė gjitha veprimet e soldateskes serbe pėrkrahur edhe nga serbet e Kosovės(raja).Edhe gazetarėt nė shumė raste tė ndryshme midis konflikteve tė popujve nėpėr botė kan lujtur rolin e spiunit tė marrė dhe kan ndezur gjakrat deri nė kulm. Mos iu friksoni ,ecni pėrkrah tyre po edhe pėrgjojeni sjelljen veprimin dhe shkrimin e tyre. Pse jo ti thoni edhe stop se kjo qė bėni ėshtė pafytyrėsi e juaja.Venja pėrpara shenimin e botuar nė gazetat e tyre monstruoze dhe bombardoja me fakte dhe deshmi-me gjakun e bijve dhe foshnjeve kosovare ... Mos harroni se gazetaria e dalur dore krijon lumenj gjaku.Them DORE jo pėr ndonjė cenzurė po dorė e popullit tė vrarė e masakruar -nė kėtė rast kosovarėt(qė aq mirė e patem pėrnjė kohė si zogun nė dorė njeriun e mediumeve botrere) mbaje me vete gazetarin qoftė ai jo vetem nga amerika ,anglia ,gjermania arabia ,australia po edhe nga vendet e lindjes dhe ish shteteve moniste,pse jo edhe nga Rusia .Le ta shohin edhe ata deshminė e veprimeve monstruoze gjakpirėse serbe pėrkrahur edhe nga mercenarėt e tyre-rusė(rasti Rahovecit).
(Nexhmedin Syla)N.York