93) Osmanlı belgeleri açıkca gösteriyor ki [Bayburt’taki bu hallerin] daha bir hafta öncesinden [Erzincan'da] olan bitenlerin haberi şaşılacak kadar hızla, sığınmacılar tarafından ortalığa yayılmıştı. Zaten Erzincan’dan hiçbir haber ulaşmamış olsaydı bile, Bayburt’un yerli halkının acaba Ermeniler’in kasdı nedir diye kuşkuya düşmeleri için yeterli neden vardı; ancak, Osmanlı belgeleri gösteriyor ki onlar, kaçmaya karar verdikleri sırada Erzincan’da olanların haberini almış bulunuyorlardı.
96) Rus denetiminin çözülmesi ve Ermeni yönetiminin başlaması dönemi Erzurum’u hakkında en iyi bilgi kaynakları, Yarbay Twerdokhlebof’un yazdığı iki anılar kitabıdır: War Journal of the Second Russian Fortress Artillery of Erzeroum From its Formation until the Recapture of Erzeroum by Ottoman Army, March 12, 1918. [Erzurum’daki İkinci Rus Kale Topçusu’nun (tümene bağlı topçu alayının), kuruluşundan Erzurum’un 12 Mart 1918’de Osmanlı ordusunca geri alınışına kadar (ki döneme ilişkin) savaş günlüğü], Rusça aslından [İngilizceye] çevrilmiştir, 1919; bir de Notes of a Superior Officer on the Atrocites of Erzeroum [Yüksek rütbeli bir subayın, Erzurum’daki vahşet eylemlerine ilişkin notları], 1919. Bunlardan birincisi, kaynak belgedir ve çeşitli zamanlarda tekrar tekrar yayınlanmıştır; yalnız Erzurum [şehri] için değil, ama kırsal alanda ve Erzincan gibi başka bölgelerde olup bitenler hakkında da bol miktarda birinci elden bilgi sunar.
