Site hosted by Angelfire.com: Build your free website today!
*/

click here
Index bronstijd in Nederland
Index "eerste boeren in Nederland"

 


 Ötzi, de gletschermummie (zijn dood)

home

Thomas Loy, een archeoloog van de Universiteit van Queensland in Brisbane, Australië, leidde het team dat DNA sporen, verzameld van de ijsmummy's wapens, gereedschap, en kleding bestudeerde. Loy en zijn collega's ontdekten dat de sporen bloed bevatten van vier personen.

Bloed aan een pijl die men vond kwam van 2 personen. Bloed aan een lemmet van een mes dat hij bij zich droeg behoorde toe aan een derde persoon. Loy ontdekte ook bloed van een vierde persoon op de linker kant van de geitehuid jas die hij droeg. Loy zegt dat dit suggereert dat de man misschien een gewonde kameraad heeft gedragen die hij enige tijd heeft meegedragen. [Misschien loont het de moeite om verder te zoeken naar de overblijfselen van die kameraad? H]

De via DNA-analyses verzamelde informatie kan worden gebruikt in combinatie met forensisch onderzoek van de wonden op zijn lichaam en zo hebben de onderzoekers Ötzi's laatste momenten gereconstrueerd.

Het gevecht
Loy denkt dat de man werd gedood tijdens een grensconflict [daar is toch geen bewijs voor?H] met enkele individuen en dat de man zijn eerste wond zelfs al 48 uur voor zijn dood had gekregen. 

Volgens Loy schoot de man met zijn pijl op 2 verschillende mensen, waarbij hij telkens de pijl weer uit zijn slachtoffer kon halen. Maar zijn succes was van korte duur. Hij miste zijn laatste doel, waarbij hij zijn pijlschacht beschadigde. 

"Hij probeerde ... om de pijlpunt van de gebroken pijlschacht af te halen, zodat hij éénbruikbare pijl kon maken," schreef Loy via e-mail.

De man stierf voordat hij zijn wapen kon repareren. Hij was in de rug geschoten en had ook een diepe sneed in een hand. Loy's reconstructie suggereert dat de man zijn spullen nauwkeurig op een stapel legde op een nabijgelegen richel, over een steen viel, en stierf. 

Een onwaarschijnlijk scenario?
Andere wetenschappers werden niet overtuigd door deze theorie. Johan Reinhard, een gepensioneerde National Geographic Society onderzoeker en expert van mummies en rituele offers, denkt dat Loy's theorie waarschijnlijk "te veel toevalligheden" bevat. 

"Ik vind het een onwaarschijnlijk scenario," zei Reinhard. Hij beweert dat een rituele dood zoals een mensenoffer "beter de bekende feiten verklaart". 

Reinhard citeert de hoeveelheid, kwaliteit, en plek van de spullen die de man bij zich had als bewijs dat hij niet een gevecht had ontvlucht. De man was gevonden met onder andere prima gemaakte leren kleding, een koperen bijl van prima kwaliteit, pijlen, en een mes. 

Bovendien zorgden de met gras gevulde schoenen ervoro dat hij maar langzaam door de sneeuw kon gaan, aldus Reinhard, die ook zei dat hij sceptisch is over de lokatie van het lichaam - de mummie was gevonden op het hoogste punt van een pas.

Reinhard denkt dat een gevecht mogelijk is geweest, maar binnen de context van een ritueel. "We weten dat mensen naar plekken gelokt zijn en daar gedood. De Kelten zorgden voor mensenoffers door mensen in de rug te schieten."

Ondanks zijn sceptis zei Reinhard dat nieuwe theorieën belangrijk zijn bij de studie naar de ijsmummie. 

James Dickson, een expert in botanische archeologie en paleo-ecologie aan de University of Glasgow, Schotland en die de ijsmummie bestudeert, zei: "Onze kennis over de gebeurtenissen vlak voor [de ijsmummie's] dood ... is beperkt."
Loy erkent de behoefte aan vervolgonderzoek. "Er is meer om uit te zoeken ... meer om te ontdekken over zijn leven en dood," schreef hij.


Ötzi van dichtbij
De pijl stak in zijn linker schouder. Hier lijkt het net of hij de pijl uit zijn schouder wou trekken. Een logische reactie van iemand die rondloopt met een pijnlijk voorwerp in zijn rug...

Eerder onderzoek 
Eerder onderzoek suggereerde dat de man in de rug was geschoten tijdens een gewelddadige gebeurtenis met ten minste twee andere mensen. De wond doodde hem utieindelijk, maar niet voordat hij de berg kon opkrabbelen in een nutteloze poging om te ontsnappen. 

Terwijl deze theorie aanhang verwierf bij de wetenschappers kreeg hij ondersteuning via DNA analyses van de kleding, de messen, bogen en pijlen die in het ijs bewaard zijn gebleven. Tot dit moment blijven de vragen over zijn herkomst en levenspad verborgen.

Wolfgang Müller, een geoloog bij de Australian National University in Canberra en enkele collega's vergeleken de isotopische samenstelling van een verscheidenheid aan elementen, zoals zuurstof, strontium en lood, die waren gevonden in de tanden, botten en maag van de  ijsmummie met isotopen in de aarde en wateren in de regio om te kijken of ze overeenkwamen met diverse stadia in zijn leven. 

"Enkele isotopen volgers zijn een behoorlijke tijd in isolatie gebruikt. Hun resultaat is vaak verdacht.  Dit soort onderzoek is pas sinds kort mogelijk en ons werk is het eerste dat dit spectrum van methodes toepast- diverse isotopen volgers zijn gecombineerd om nauwkeuriger informatie te verzamelen," aldus Müller. 

Het onderzoek, gerapporteerd in het nummer van 31 oktober van het journaal Science, beperkt de geboorteplek van de ijsmummie tot enkele valleien aan de Italiaanse kant van de grens met Oostenrijk en duidt erop dat hij nooit  meer dan enkele dagen lopen uit de buurt van zijn huis kwam.

Thomas Loy van de School of Social Science aan de University of Queensland in Australië (zie boven), zei dat de gegevens van Müller en zijn collega's "dwingend" waren. 

"Nu we weten waar hij waarschijnlijk opgroeide en de beperkte reizen die hij ondernam als volwassene dan weten we dat we hem in een bepaalde omgeving kunnen plaatsen, aldus Loy. "En als de omgeving bekend is, dan kunnen we bepaalde aspecten van zijn leven reconstrueren." Diepe snedes in de pees van zijn hand

Een snee in zijn hand; volgens hedendaagse patholoog-anatomen is deze wond typisch voor iemand die met een mes is aangevallen

 

Detective werk
Het detective werk van Müller en zijn collega's was gebaseerd op twee belangrijke factoren: weten waar je bepaalde elementen kan opsporen in welk deel van het menselijke lichaam en weten waar die elementen in de natuur voorkomen.

Om achter de herkomst te komen kijken de wetenschappers naar tanden, die in de eerste levensjaren mineraliseren en de rest van het leven onveranderd blijven. Botten ont-mineraliseren constant en hun samenstelling geven informatie over de laatste 10 tot 20 jaar van het leven. 

Het resultaat hangt dus af van de geologische en hydrologische variatie, die in de situatie van de ijsmummie goed van toepassing was," aldus Müller.

Als je kijkt naar de variatie in steen-, grond- en watertype dan kunnen de onderzoekers de lokatie van de ijsmummie in 4 verschillende gebieden vergelijken. Als voorbeeld keken de odnerzoekers naar een bepaald isotoop om te bepalen of het water dat hij dronk van de Italiaanse of Oostenrijkse kant van de Ötztaler Alpen kwam.

"Dit is mogelijk omdat de Alpen een waterscheiding vormen in het gebied, dus regen en sneeuw ten noorden van de Alpen heeft een andere isotopen samenstelling op het gebied van zuurstof.

Het resultaat plaatst de herkomst van de man in enkele valleien ten zuiden van de Alpen maar dat hij naar een ander gebied migreerde toen hij volwassen was. De data zijn dus overeenkomstig met het idee dat hij elke zomer enkele maanden hoog in de bergen doorbracht.

Schaapsherder of jager? 
Volgens de samenstelling van zijn botten bracht hij ergens tussen 1 en maximaal 2 maanden per jaar door boven de boomgrens. 

Müller zei dat het bewijs overeenkomt met zijn theorie dat de man een schaapsherder was zomdat hij elke zomer een paar maanden naar de bergen ging om zijn schapen daar te laten grazen. Aan de andere kant zei Loy dat de data overeenkomt met zijn theorie dat de man eeen gespecialiseerde bergjager was.

"De beperkte regio waar hij blijkbaar leefde komt overeen met een thuis in een vallei", aldus Loy. "Gewoonlijk zijn de territoria van jagers en nederzettingen gedefinieerd door de topografie met grenzen langs richels en passen."Ötzi van heel dichtbij

Müller zei dat de omgeving van de man er een was waar men aan akkerbouw deed, suggererend dat hij tevens een boer was. Dit wordt bevestigd door de typen granen die bij de man zijn gevonden.

Ongeacht of hij nou een schaapsherder of een specialistische bergjager was, het bewijs dat hij zijn hele leven in dat gebied doorbracht is voor Müller het bewijs dat the Alpen valleien van Centraal Europa permanent waren bewoond toen de steentijd ten einde liep.

Kalksteen bodem overheerst het landschap verder naar het zuiden, en dat komt niet overeen met de isotopen die in zijn botten en tanden voorkwamen, volgens Müller, daarmee bedoelend dat hij geen tijd doorbracht verder naar het zuiden, maar vooral in de noordelijke bergvalleien bleef.

"Hij bleef daar niet enkel tijdens de zomer," aldus Müller. "Dat is waarom ik denk dat we kunnen zeggen dat de valleien permanent bewoond waren. Verder zijn er maar een paar nederzettingen bekend."

Deciphering the Origin, Travels of "Iceman"
John Roach
for National Geographic News
October 30, 2003


Schrijver / editor