Na een dag druk winkelen in Delft loop ik opgetogen naar de tramhalte. Ik geef mijn vriendin een kus op de wang, stap in de tram en zie nog net dat ze me uitwuift. Het is druk in de tram, maar na even rondgekeken te hebben, zie ik een plaatsje. Ik loop er snel heen. Voordat ik ga zitten, bekijk ik mijn potentiële buurman en ineens realiseer ik me waarom het beruchte plekje naast hem leeg is. Hij zit daar met twee volgestouwde boodschappentassen en een versleten slaapzak. Zijn kleding lijkt al maanden niet te zijn gewassen en er zitten gaten in. Aan zijn voeten draagt hij slippers. De man heeft een baard staan van een paar dagen en mist zo te zien een stel tanden. Ik kijk even twijfelend om me heen, zie dat alle blikken op mij gericht zijn, wend mij weer af en ga zitten. Gemompel hoor ik. Nog even probeer ik een glimp van de man op te nemen, maar hij heeft zijn hoofd inmiddels al weer afgekeerd. Chagerijnig kijkt hij naar buiten, terwijl hij zachtjes en onverstaanbaar aan het praten is. De helft van de inzittenden kijkt vol afschuw naar hem, er zit zelfs een zekere angst in hun blik. Ik begrijp niet precies waarom, maar de reizigers hier vrezen duidelijk voor mijn buurman. Ze zien hem als een buitenstaander, een vreemde, als iets engs. Ik haal mijn discman maar te voorschijn en al snel schalt er Britney Spears door mijn koptelefoontjes. Zo hoef ik tenminste niet zo op al die vervelende eenkennige mensen te letten.
Ineens zie ik dat de overige inzittenden zich ook
omdraaien. Ze staren met een verbaasde blik onze kant op. Snel zet ik mijn walkman wat
zachter en werk weer eens een blik opzij.
"Ik moet eruit!" schreeuwt de man. Zijn ogen dwalen
alle kanten op, ze stralen paniek uit.
"Oh, natuurlijk, sorry.." Snel sta ik op en geef de man de ruimte. Zie ik daar een verbaasde blik, had hij zo'n reactie niet verwacht? Hoe dan ook, de man
loopt zo snel mogelijk naar de deuren, met de tassen achter zich aan slepend. Zodra hij de trap
af wil lopen, gebeurt het: zijn tas blijf achter de drempel hangen. Alle toeschouwers in de tram
kijken toe, maar niemand steekt een hand uit. Gelukkig stapt er net een zakenman binnen, die
direct te hulp schiet. Echter, zodra hij op het punt staat één van de tassen op te tillen,
schreeuwt de eigenaar van de tas luidt, levert de zakenman een boze blik, trekt z'n tas terug en
gaat snel de tram uit. De zakenman kijkt even verbaasd en glimlacht naar de toeschouwers, die zich vervolgens weer omdraaien. De reizigers lijken angstiger dan tevoren. Ik kan echter een lachje niet onderscheiden. Ja mensen, dit was nou een schizofreen, had net last
van stemmen, dat is duidelijk. Ik weet dat als meisje van 16, aangezien mijn tante ook last heeft
van deze 'ziekte', maar de rest verdiept zich daar blijkbaar niet in. Ze zouden medelijden
moeten hebben met hem, in plaats van hem zo te verafschuwen.
Ik zit niet lang alleen. Zodra de tram weer gaat rijden, komt er een vrij jonge man naast me
zitten. Hij drukt zich direct tegen me aan. De alcoholdamp voert mijn neus binnen.
"Ik dacht, zo eng die vent, laat ik hier maar even gaan zitten."
Ik blijf hem aankijken met een vragende
blik.
"Ik dacht, ik zal je even helpen."
"Oh, ik vind het niet eng hoor," mompel ik en wil mijn discman weer wat harder zetten.
"Ik wilde je alleen maar even beschermen."
"Ach, ik kom wel vaker van zulk soort mensen tegen, ik ben het gewend."
De man schuift nog wat dichter naar
me toe en gaat verder met zijn praatje. Ik zie dat niemand zich meer interesseert in mijn bankje,
maar nu voel IK me niet op mijn gemak. Ach, hij is alleen dronken, misschien valt er wel met
hem te praten, en zo volgt er een gesprek over het onveilige leven in de stad. De man is nogal
opgewonden, ik blijf nuchter. Buiten zie ik bekende gebouwen opdoemen, ik moet er zo uit.
Voordat ik echter de kans krijg op het knopje te drukken, reikt mijn nieuwe buurman er al naar. "Je zult geen last meer van me hebben, ik moet hier zijn," zegt hij op de zo bekende zangerige toon van een dronken persoon. Oh, dat moet ik weer hebben, denk ik. Ik voel de tram stoppen. Gelukkig loopt de jonge man direct weg. Ik zie zijn gammele loopje dat alles behalve recht is. Een binnenpretje heb ik, wat een komische situatie.
Voor mij reikt het Centraal Station van Delft. Er vliegt een windvlaag op. Brr, koud, snel loop
ik naar binnen. Ik werp eerst een blik op de dienstregeling en loop vervolgens door naar de
snackautomaat. Plots bots ik tegen iemand op.
"Oh sorry," zeg ik en ik wil snel doorlopen.
"Ah, alsjeblieft, ik heb geen geld en moet naar Rotterdam, daar heb ik een slaapplaats en..."
Ik bekijk de donkere man die nu ineens voor mij staat en een verhaal ophangt. Hij draagt
versleten kleding. Ik laat hem zijn zegje afmaken, maar besteed er weinig aandacht aan, let
alleen op die mooie snackautomaat. Er komt net een stroom reizigers binnen. Vol ergernis zie
ik dat de mensen verafschuwd naar de man kijken. Nee, he, niet weer. Medelijden bloeit in mij
op. Ik neem mij voor niet meer op die walgelijke mensen te letten.
"Mag ik alsjeblieft wat geld dan."
"Uh, wat," ik wek op uit mijn trance.
"Nou, voor de reis."
Ik verontschuldig mij, ik betaal daar niet voor, sorry. Want ja, ik voel nog steeds die ene gulden voor die lekkere snicker in mijn zak zitten. De man kijkt me diep in mijn ogen aan en begint ineens een heel verhaal af te steken. Dat hij schizofreen is en daarvoor medicijnen slikt, één keer in de week een spuit van de dokter krijgt. Dit wekt mijn belangstelling op. Schizofrenie is een ernstige zaak en als iemand daar zo makkelijk over weet te praten, heb ik daar waardering voor. Hij praat verder,
over zijn vriend in Rotterdam waar hij onderdak heeft, over zijn zoon die in het leger zit en
over zijn beeldschone zus. Even werp ik een blik opzij, naar de nieuwe stroom reizigers en
zodra ik terugkijk wordt mijn blik door zijn ogen opgevangen.
"Je bent mooi," hoor ik hem ineens zeggen.
"Heb je een vriendje?"
Ik twijfel, wat zal ik zeggen. "Nee."
"Mag ik je vriendje zijn?" Ik moet lachen en zeg dat ie wel mijn vader zou kunnen zijn, zo oud is ie.
"Gewone vrienden dan?"
Hoopvol kijkt hij me aan. Ik moet gewoon weer lachen. Ik knik en hij geeft me
zijn adres. Vervolgens blijft hij maar zeggen dat ik langs moet komen. Hij vraagt mijn adres.
Blijkbaar vertrouwt hij niet dat ik langs zal komen. Want beiden weten we dat dit niet kan, dit
accepteert de maatschappij niet, dit hoort en mag niet. Wij zullen geen vrienden worden, hoe
graag ik hem ook wil helpen. Ik loop alvast naar het perron. Allebei beseffen we dat het
afscheid nemen zo komt.
"Mag ik een kus?"
Nee, dat doe ik niet. De man is blijkbaar
volkomen verliefd geworden op een meisje dat nog maar in het begin van haar leven is. Een
van de weinigen die nog niet bij de massale groep hoort en hem tenminste als een
'medebewoner' behandelt. De trein komt het perron binnen.
"Een kus?"
Hij slaat een arm om
me heen. Ik ren naar de deuren van de trein.
"Ik ga gillen hoor," roep ik, voor de gein en omdat
ik me toch niet helemaal meer op mijn gemak voel. En dàt had ik nou net niet moeten zeggen.
Iedereen kijkt bezorgd mijn kant op. Mensen staan in de aanslag om mij te hulp te schieten.
Op dat moment hoor ik het fluitje van de controleur. Snel neem ik een sprong de trein in. Als ik
naar buiten kijk, is de man al verdwenen.
Direct ben ik zwaar in gedachten. Wat een dag vandaag... Ik heb weer wat geleerd. Schizofrenie wordt (nog) niet geaccepteerd in de maatschappij, dat is duidelijk.
....Hetzelfde ogenblik voel ik iets in mijn been steken. Uit mijn zak haal ik een gulden te
voorschijn. Oh, dat ben ik straal vergeten.
De trein verlaat het perron....
