TIBBIN  ÖNCÜLERİ

 

Bir bakışta tıbbın öncüleri, 1982 senesinden itibaren belki çoğunuzun adını dahi duymadığı Afrika’daki Transkei adlı bu küçük ülke “ TIBBIN   KAHRAMANLARI ” adlı dizide her sene bir seri çıkarmıştır. Zarfların üstündeki tıp tarihinde önemli olaylara sebep olmuş, tıbbın öncüleri, tıp dünyasındaki ilkler sayılan kişilerin hakkındaki kısa bilgiler üst soldan başlayarak saat yönünde anlatılmıştır.

 

 

Hippokrat M.Ö. 460 – 377

Hipokrat parmağı: Digitus hippocraticus ; kalpteki dolaşım bozukluğundan dolayı tırnakların cam gibi görülmesi.

 

Antonie van Leeuwenhoek 1632 – 1723; İlk defa bakteri ve protozoaları keşfetmiş, kandaki alyuvarlar hücrelerini tanımlamış.

 

Joseph Lister 1827 – 1912; tıp dünyasına enfeksiyonları önleyici hijyen kavramını sokmuş, yaralarda karbol spreyini kullanmış bir cerrahtır.

Listeria monocytogenes: Aerob veya fakültatif anaerob gram ve katalaz pozitif bir bakteri.

Listerioz: İnsanlarda yazın ve sonbaharda bozuk sütün ve çiğ etin sebebiyet verdiği münferit bir hastalıktır. Daha çok hayvanlarda görülür.

 

William Harvey 1578 – 1667; İnsan kan dolaşım sistemini açıklamıştır. Kan dolaşımının bulunması iki yeni buluşun uygulanmasını sağladı :

                                                                                                 1- İntravenöz ilaç enjeksiyonu

                                                                                                 2- Kan transfüzyonu

 

 

Edward Jenner 1749 – 1823 Çiçek aşısını buldu.

 

Gregor Mendel 1822 – 1884 Avusturyalı hekim olmayan bu rahip bitki ve hayvanlarda çeşitliliğin açıklamasını yapıp genetikte öncü oldu.

 

Lois Pasteur 1822 – 1895 Moleküler kimyada, bakteriyolojide önemli buluşlara öncülük etti. Kuduz aşısını buldu. İlk kez şarbon ve tavuk kolerası yapan organizmaları tanımladı.

 

Florence Nightingale 1820 – 1910 Lambalı kadın lakaplı Nightingale hemşirelik müessesesinin kurucusudur. Londra’da St.Thomas hastanesi İngiltere’de ilk hemşirelik okulu olarak onun tarafından faaliyete geçirilmiştir.

 

 

Cusa’lı Nicholas 1401 – 1464 Başpiskopos olan Nicholas konkav mercekleri ilk defa göz bozukluğu olanlarda kullanmış ve böylece modern optometrinin öncüsü olmuştur.

 

William Thomas Green Morton 1819 – 1869 Dişhekimi olan Morton 1846’da anestezik madde olarak ilk defa bir diş çekiminde eteri kullanmış ve cerrahide anestezi kullanımının yolunu açmıştır.

 

Wilhelm Konrad Röntgen 1845 – 1923; 1901’de Nobel ödülü kazanmış olan Röntgen klinik kullanımda tıpta teşhis metodlarından biri sayılan röntgeni bulmuştur.

 

Karl Landsteiner 1868 – 1943 Pataloji profesörü olan Landsteiner 1900’de kan gruplarını bulup, insanda kan transfüzyonunun emin yapılmasını sağladı. 1930’da Nobel ödülü aldı.

 

 

Andreas Vesalius  1514 – 1564 Modern anatominin kurucusudur.

Vesalius bandı: Lig. inguinale

 

Marcello Malpighi 1628 – 1694 Bu ünlü bilgin bazı organların yapılarını mikroskopla inceledi. Kapillerleri buldu.

Malpighi cisimciği: 1- Dalağın beyaz pulpasında görülen bir folikül  2- Corpuscula renis böbrek korteksinde glomerulus ve onu saran Bowman kapsülünden ibaret oluşumlardan her biri.

Malpighi tabakası: Epidermis’in bazal tabakası

Malpighi ağı: Rete mirabile Testis’in arka yüzünde seminiferöz kanallarla efferent kanallar arasında kalan küçük kanalların oluşturduğu ağ.

 

François Magendie 1783 – 1855 Nöroloji ve beslenme üzerine değişik çalışmalar yaptı. Eksperimental farmakolojinin babası olarak anıldı.

Foramen Magendie: Apertura mediana ventriculi quarti

Magendie-Hertwig belirtisi: Bir gözün yukarı diğerinin ise aşağıya doğru sapma göstermesi.

 

William Stewart Halsted 1852 – 1922 Cerrrah olan Halsted  ameliyatlarda regional anestezi ve lastik eldiveni kullanan ilk hekimdir.

Halsted pensi: Damarları tutabilmek için ucu sivri künt bir pens.

Halsted sütürü: Amerikan sütürü; Kozmetik olan estetik cerrahide kullanılan intrakutan bir sütür.  

 

 

Aretaeus 130 – 200 ilk defa Diabetes mellitus (Şeker Hastalığı) hastalığının adını diabetes diye açıklayan Kapadokya’lı hekimdir.

 

Claude Bernard 1813 – 1878 Fizyolog,

Bernard Sendromu :

Bernard Punktur: Diyabetik punktur, geçici olarak idrarda şeker görülmesi.

 

Oscar Minkowski 1858 – 1931 Pankreasın cerrahi yolla çıkartılmasının Diyabet meydana getirdiğini açıkladı.

Minkowski Anemisi: Herediter spherositozis, Eritrositlerin küçülüp küre şekli almaları ve hemolize eğilim sonucu anemi gelişmesi ile belirgin kalıtsal bir hastalık.

 

Frederick Banting 1891 – 1941 Diyabet hastalığında kullanılan İnsülin’i buldu ve bunun için Nobel ödülü aldı.

 

 

Emil Adolf v. Behring 1854 – 1917           Shibasaburo Kitasato 1852 – 1931

Beraber olarak difteri ve tetanoz aşılarını buldular. Kitasato Japonya’ya dönünce bubonic (bubo= kasık bölgesinde iltihaplanıp şişmiş lenf düğümleri) plak basilini buldu şarbon ve dizanteri basillerini izole etmeyi başardı. Behring 1901’de bilhassa difteri serumunu bulduğu için Nobel ödülüne layık görüldü.

 

Leon Charles Albert Calmette 1863 – 1933       Camille Guerin 1872 – 1961

Calmette yılan zehirine karşı efektif bir panzehir geliştirdi. Beraberce Tüberküloz aşısını buldular BCG Bacillus Calmette Guerin

 

Jonas Edward Salk 1914 –  Poliomyelitis (Çocuk Felci) aşısını buldu.

 

John Franklin Enders 1897 – 1985 Polio virüsünün bulunmasında önemli bir rol oynadı. Frederic Robbins ve Thomas Weller ile birlikte Nobel ödülünü aldılar. Enders ayrıca 1963 yılında kızamık aşısını buldu.

 

 

Thomas Huckle Weller 1915 –  Polio virüsünün bulunmasında önemli bir rol oynadı. Frederic Robbins ve John Franklin Enders ile birlikte Nobel ödülünü aldılar.

 

Ignaz Philipp Semmelweis 1818 – 1865 Jinekolog olan Semmelweis meslektaşlarının hasta muayenesi öncesinde ellerini iyice yıkamalarını söyleyerek, anne ve bebek ölümlerine sebebiyet veren enfeksiyonları oldukça yüksek bir yüzdeyle önlemiş oldu. Hijyene önem verdi.

 

James Young Simpson 1811 – 1870 Jinekolog

Simpson Narkozu: İlk defa 1847’de bir doğum esnasında kloroform kullanılarak anestezi sağlandı.

Simpson sondası: Uterus’un ölçülmesi için kıvrık bir sonda

Simpson forsepsiı:

 

Rene Theophile Hyacinthe Laënnec 1781 – 1826 Steteskopu icat etti.

 

 

Alexander Fleming 1881 – 1955           Howard Walter Florey 1898 – 1968

Ernst Chain ile beraber Penicillin’i keşfetti. 1945 yılında bunun için Nobel ödülü aldılar.

 

Alexis Carrel 1873 – 1944 Kendine ait özel bir damar suturu ile transplantasyonların yapılması için, cerrahinin önünü açmıştır ve bunun için 1912 yılında Nobel ödülünü almıştır.

 

James Lind 1716 – 1794 İskoçyalı bir gemi doktoruydu. Gemide çalışan tayfalara her gün limon suyu içmelerini tavsiye etmesiyle Skorbut bir daha uzun gemi yolculuklarında görülmedi.

 

Santiago Ramon y Cajal 1852 – 1934

Cajal İmpregnasyonu: Nörofibrilleri gümüşnitrat ile boyayarak ortaya çıkarılması.

Cajal hücresi: Horizontal hücre; beyin hücresi