Site hosted by Angelfire.com: Build your free website today!

A-Ç

 

Giriş
A-Ç
D-İ
K-N
O-Z

    YEREL DİALEKTİK SÖZLÜK

                                                Rize'de Yöresel Şive ile  Konuşulanlan Sözcük ve Deyimler                                 

 Derleyen: E.ALGÜL

A-Ç

A
abril nisan
abula abla
aclanmak acıkmak
açanki ne zamanki
ada kesmek balık tutmak amacıyla dere yatağının değiştirilmesi
afalamak kazmak,eşelemek
afkurmak havlamak
ağan işte
ağansağa beklenmedik bir durumla karşılaşıldığını ifade eden deyim
ağırlık gelin için alınan takı ve diğer eşyalar
ağu zehir
alaf yeşil bitkilerden oluşan hayvan yemi
alay düğün günü gelini damadın evine getiren davetliler topluluğu
alemedi iplik çilelerinin,masura veya bobin halinde sarmada kullanılan kesik koni formlu, araç
alıp geçmek alay etmek
anamı sattıda durdu herhangi bir durum karşısında şaşkınlığı belirtmede kullanılan ifade
ander istenmeyen ,olumsuz olarak görülen fena,kötü
ander kalmak kötürüm olmak
apuskal acil
ar etmek utanmak
ara kesmek söz kesmek
arabika bir çeşit koyu renkli kabak
armonika müzik aleti akordiyon
aşağı vurmak düşmek
aşet değirmene su ulaştıran kanal,savak
aşhana mutfak
ateşluk eski evlerde ateşin yakıldığı bölüm
atiçi olgunlaşmamış hıyar
avanak zavallı
avara boş,işsiz
avli avlu
ayan havanın berrak, güzel olması
aykırı yatay,yan taraf
aykırılanmak yan tarafa doğru gitmek
aynali ineklere verilen adlardan bir tanesi
B
balika tatlı;bayan adı
ballilobiya soya fasulyesi
başluk başlık
başukari bayır yukarı .yokuş,yukarıya doğru
batman omuzda taşınan büyükçe su kabı
bayyışağa bayır aşağı,iniş,aşağıya doğru
becit acil,ivedi
bel torağı işlemekte kullanılan çatal formlu tarım aracı
belkim belki
bet çirkin
beyinmek büyümek
bileman birazcık,azıcık
binam yavrum,evladım anlamında sevgi ifadesi
boğalmak bunalmak
boğanmak susamak
boğun bu gün
bole böyle
buldur geçen sene
bulme oda
burgi matkap
buzaklık inek rahmi
C
cağ örgü işinde kullanılan şiş
canzoşi mezar içine mevtanın üzerini örtmede kullanılan tahta
cazi yırtıcı.parçalayıcı;mücadele azmi yüksek ,çalışkan kadın
celep kavurma yapmak için satın alınan inek
cibgir haşarı, yaramaz çocuk
ciniviz zeki,hareketli çocuk
ciris etmek canı yanmak ,acı çekmek
cuman umut
Ç
çafi tırmık
çafilamak tırmalamak
çafladi ince ağaç ,tahta kıymığına verilen ad
çağana yengeç
çağra ip eğirmekte ,bıçak bilemekte kullanılan tertibat ,düzenek
çağra çevirmek hileli işler yapmak
çağraya sarılmak başı dertte olmak
çağudi çözümü zor,karışık
çağumi salkım
çakal yağmuru güneşli havada kısa süren yağmur
çakçaka öğütülecek tahıl tanelerini hazneden değirmen taşına ileten ahşap oluk,yolluk
çali ağaçların kesilmiş ince dalları;bodur ağaç topluluğu
çalimi kilden oluşan çamur
Çambi mısır koçanı yapraklarının örgü haline getirilmesi
çamçaka geveze
çamet tatlı sitem ( " Allah iyiliğini versin " gibi )
çami saç örgüsü
çanzaşi az miktarda
çapli dizi
çapula eski.yırtık ayakkabı;pabuç
çarık tabaklanmamış ham deriden yapılmış bir cins ayakkabı
çarkana lavabo
çaşot elçi,aracı kadın
çaşutluk etmek fesatlık etmek (Uygurca)
çatara uygunsuz,yaramaz kişi
çatmak yolda bir kimse ile karşılaşmak,rastlaşmak
çaynik demlik
çebre çiftlik gübresi,hayvan dışkısı
çefo çimli toprak parçası ,topak
çeğel çakıl
çeğle bit
çeleb iplik çilesi
çeli mısır bitkisinin hasat sonrası kesilen gövdesinin yapraksız bölümü
çemane vurmak önemsememek.
çember baş bağlamada kullanılan bir çeşit örtü .yazma
çenef hela ,wc
çerez Kiraz
çerezayı haziran
çeşan kadınların başlarına örttükleri, birbirine paralel geniş çizgilerden oluşan özel dokuma
çıkma kız ve erkek taraflının birbirilerine gönderdikleri hediye
çıpa bebek göbeği kordonu,arı iğnesi
çırpıntı odun ve çalıların kaldırılmasının ardından kalan süprüntü
çıtari horoz ibiği
çiçi yara
çiçili solucan
çifte tavan arası
çiğa karga benzeri bir kuş
çiğe bir cins ibikli kuş
çikli çember
çilağani kavurma
çilamburi ateş böceği
çimidi beyin;ceviz ezmesi
çimla göz çapağı
çindi ikindi
çiniya tavuk dışkısı
çirağta yağda kızartılarak yapılan bir çeşit hamur tatlısı ;lokma
çiriya güneşte veya fırında kurutulmuş karayemiş
çiriz etmek canı yanmak ,acı çekmek
çisenti ince yağmur
çişe havadaki nemin sabah saatleri bitki örtüsü üzerinde yoğuşması ile oluşan ıslaklık
çişon ağaçları saran sarmaşık türü
çitari horoz ibiği
çiten yaprakların sırtta taşınmasında kullanılan büyükçe sepet
çivit meyve çekirdeği
çiya yanmakta olan ateşten çıkan kıvılcım
çoğne güneş almayan mahal
çuban çıban
çuğni kokmak yanık kokmak
çumur mısır ekmeği,yumurta ve tereyağı ile yapılan bir çeşit yemek
çupi ince,kısa ve küçük dal parçası ,çubuk
çük çocuk dilinde pipi
çülek tereyağı muhafazasında kullanılan ve elle taşınabilen büyüklükteki ahşap kap
çüme pekmeze daldırıılarak kurutulmuş,fındık,ceviz gibi kuruyemiş dizimi
çüpbaş koca kafalı
çürük ayı temmuz

Giriş Sayfasına dön