Cumhuriyet'ten önce AYINTAP
olarak adlandırılan Gaziantep, adını tarihin derinliklerinden, sıfatını ise
Milli Mücadeledeki kahramanlıklarla dolu müdafaasından almıştır.
Eskiden AYINTAP ve
AYNİTAP adıyla yazılır, geniş halk kitlesi tarafından ise ANTEP
ve ENTAP olarak söylenirdi. Gaziantep’in yetiştirdiği ünlü ilim
tarihçi Bedrüddin AYNİ’nin ifadesiyle Gaziantep’in eski adı ve asıl
adı “Kala-ı Füsus”tur.“Kala-ı Füsus” yüzük kalesi
demektir.
Bir başka rivayete göre buranın
halkına zulüm eden AYNİ adında kötü bir hakimi varmış. Bir çok
uygunsuz işler yaptıktan sonra ettiklerine pişman olmuş , tövbe etmiş ve
yörede yaşayan halk tarafından “ayni tövbe etti” denmiştir. Daha sonra Ayni
tövbe, AYINTAB olarak kalmıştır.
Bir başka rivayete göre ise
AYINTAB adını suyunun güzelliğinden ve bolluğundan almıştır. Ayın:
pınar, kaynak ve suyun gözü anlamındadır. Tap ise : parlak ve güzel
anlamındadır. Bundan dolayı ayıntab güzel pınar ve güzel kaynak manasına
gelmektedir.
Yine Tap: güç ve takat
anlamına da gelmektedir. Şehre suyunun bolluğundan dolayı bu isimin
verildiği söylenmektedir.
Bir başka rivayette ise şehrin
eski adının HANTAP olduğu söylenir. Tap: güç, takat ve Arazi
anlamında da kullanılmaktadır (Kelime tap ve tapkır olarak Gaziantep’in
köylerinde halen kullanılmaktadır). Buna göre HANTAP ; han toprağı manasına
da gelmektedir.Hantap zamanla Antap ve Antep olmuştur.
Kurtuluş Savaşı’nda halkın
göstermiş olduğu üstün kahramanlıklar sebebiyle şehre 8 Şubat 1921 tarihinde
T.B.M. Meclisi tarafından “GAZİ” lik unvanı verilmiştir. Layiha-i
Kanuniye’nin 1. Maddesi “Ayıntap livası merkezi olan Ayıntap kasabasının
namı Gaziayıntap’a tahvi
l
olunmuş-tur.” Böylece de Antep
GAZİANTEP olmuştur.